Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Voorzitter, in juni vorig jaar bevroegen mijn voormalige collega Lode Ceyssens en enkele andere collega’s de minister over het feit dat kandidaat-bestuurders die hun rijexamen met een rijschool afleggen, veel sneller een examenmoment konden vastleggen dan kandidaat-bestuurders die zich via vrije begeleiding op het examen voorbereiden. Dat komt doordat rijscholen enerzijds examenmomenten kunnen reserveren – zonder deze al aan een specifieke leerling toe te wijzen – en anderzijds doordat examencentra de rijscholen op de hoogte brengen van niet-ingevulde tijdsloten of extra examenmomenten.
Daarover heerste toen bij verschillende collega’s ontevredenheid, te meer vanwege de lange wachttijden veroorzaakt door de coronapandemie. De minister antwoordde toen: “De perceptie dat kandidaten via de rijschool sneller examen kunnen afleggen, heeft alles te maken met de organisatie en werking van de rijscholen. Zij vullen de tijdslots die ze ter beschikking hebben relatief laat concreet in. Ze beslissen dus pas kort voor het moment van het examen welke kandidaat zij toekennen aan welk slot. Dat creëert het gevoel alsof men met een rijschool sneller aan een examen kan komen. Ik wil er nog aan toevoegen dat het systeem waarbij een verdeling van tijdslots wordt bepaald tussen enerzijds de examencentra en anderzijds de rijscholen en de vrije begeleiding, een initiatief is dat op ondernemingsniveau tussen de verschillende groepen werd en wordt geregeld.”
Minister, dit probleem bestaat eigenlijk nog altijd. En niet enkel kandidaat-bestuurders die ervoor kiezen om met bijvoorbeeld hun ouders te leren rijden, zijn daar ontevreden over, maar zeker ook de zelfstandige rijinstructeurs. De zelfstandige rijlesgevers kunnen geen examendata reserveren voor hun leerlingen via hun eigen zelfstandig statuut. Enkel de grote rijscholen krijgen een login van het examencentrum en kunnen gebruikmaken van prereservaties.
De zelfstandige rijinstructeurs zijn weliswaar erkend als beroepsgroep en eveneens opgenomen in de lijst van opleidingsmogelijkheden die de FOD Mobiliteit publiceert, en hebben een continue lijn om vele leerlingen op te leiden. Toch is er op die manier een vorm van discriminatie ten opzichte van de leerlingen die kiezen voor een opleiding met een zelfstandig instructeur. Ik citeer een van de zelfstandige rijinstructeurs die mij recent contacteerden: ‘Vandaag worden we eigenlijk belet om ons beroep terdege uit te voeren en worden ouders en leerlingen die voor ons kiezen, niet gelijk behandeld. Als we bijvoorbeeld nu een examen willen vastleggen dan komen we vandaag uit op 27 augustus 2022, net zoals ouders die kiezen voor de opleiding via vrije begeleiding.’
Minister, vindt u het correct dat rijscholen examenmomenten kunnen reserveren zonder deze aan een leerling te koppelen, zodat examenmomenten voor deze leerlingen veel meer last minute kunnen worden ingepland?
Vindt u dat zelfstandige rijinstructeurs dit ook moeten kunnen?
Vindt u het correct dat rijscholen examenmomenten kunnen reserveren zoals zonet beschreven, en hun leerlingen daarmee bevoordeeld worden ten opzichte van leerlingen die kiezen voor een vrije begeleiding?
Vindt u dat dit verschil in behandeling te verzoenen is met de gemaakte beleidskeuze voor verschillende gelijkwaardige opleidingsmogelijkheden en met keuzevrijheid van de kandidaat-bestuurder?
Welke mogelijkheden hebt u om deze problematiek aan te pakken?
Minister Peeters heeft het woord.
Mevrouw Fournier, ik dank u voor uw vragen. Er heerst vaak heel wat foutieve perceptie inzake het boeken van die rijexamens. Daarom is het goed dat we dat nog eens heel duidelijk kaderen.
De rijscholen krijgen tijdslots toegekend waarin zij dan individueel voor hun kandidaten een examen kunnen boeken. De zelfstandige instructeurs en/of kandidaten die via een vrije begeleider een examen willen afleggen, boeken hun examen zelf rechtstreeks bij het examencentrum en krijgen dan een slot toegewezen.
Bij de rijscholen is het de instructeur zelf die beslist wanneer zijn kandidaat-chauffeur klaar is om een examen af te leggen. En hij kan dan binnen die slots bepalen wanneer die kandidaat daarop wordt ingetekend.
Voor sommigen creëert dat misschien de perceptie dat, als je via een rijschool gaat, dat sneller zou kunnen gebeuren. Maar dat is louter een perceptieprobleem. Die perceptie klopt niet. Want het evenwicht tussen mensen die het zelf doen en mensen die rijschool volgen, wordt jaarlijks gemaakt. Vandaag is het ongeveer fiftyfifty.
Ruim de helft van de kandidaten gaat via de rijschool, de andere helft kiest ofwel voor een zelfstandige instructeur of voor een vrije begeleider. Dat evenwicht wordt goed waargenomen. Zolang het ongeveer de helft blijft, gaat 50 procent van de slots naar de rijscholen en de andere helft wordt vrijgesteld om individueel in te boeken. Zo wordt die verhouding verdeeld en is er een gelijke behandeling inzake de verschillende opleidingsmogelijkheden die men heeft. Ik denk dat het niet meer dan logisch is, gelet op het feit dat de systemen naast elkaar bestaan. Dan moet men ook op een gelijkwaardige manier de mensen de kans geven om examens in te boeken.
De tijdslots die bij de rijscholen ter beschikking zijn, worden onderling verdeeld. Daar noteer ik geen problemen.
Er is vooral een perceptieprobleem, dat sommigen die individueel gaan, denken dat ze veel langer moeten wachten. Ze moeten boeken voor het moment dat ze denken klaar te zijn, terwijl er voor anderen een aantal slots zijn, maar die slots zijn maar beperkt tot het maximale aandeel op basis van die evenwichtsoefeningen.
Moeten we bijsturen? Moeten we concreet iets doen? Er wordt continu gemonitord en er wordt bijgestuurd als blijkt dat er een discrepantie is tussen het een en het ander. Het gebeurt op ondernemingsniveau, zal ik maar zeggen, dat het evenwicht tussen verschillende groepen in stand wordt gehouden, zodat iedereen aan zijn trekken komt in de examencentra.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Minister, u zegt dat het een perceptieprobleem is en dat er een gelijke behandeling is tussen zelfstandige rijinstructeurs en de rijscholen. Ik denk dat ik waarschijnlijk iets mis. Op jaarbasis is het evenwicht misschien 50/50, maar als de rijscholen tijdslots toegekend krijgen zonder te koppelen aan een leerling, en de zelfstandige rijinstructeurs kunnen dat niet en moeten eerst koppelen aan een leerling, dan is er volgens mij toch wel een verschil in manier van werken. Waarom zouden die zelfstandige rijinstructeurs op voorhand ook geen tijdslot kunnen reserveren, ingedeeld natuurlijk in de 50/50-verdeling, en nadien een leerling koppelen, zoals dat ook gaat met de rijscholen?
U zegt dat het perceptie is, misschien wel, maar volgens mij is het toch geen gelijke behandeling. Misschien daar nog even wat verduidelijking over.
Minister Peeters heeft het woord.
Ik begrijp het probleem niet. Ongeveer 50 procent van de mogelijkheden in de examencentra wordt ter beschikking gesteld van de rijscholen in hun totaliteit. Op ondernemingsniveau zijn er daar verdelingen van wie wat gaat doen over de verschillende rijexamencentra. Er zijn kandidaten die met een begeleider of een zelfstandige rijinstructeur gaan. Het kan zijn dat een zelfstandige rijinstructeur een examen boekt; het kan zijn dat de kandidaat zelf een examen boekt. Ze spreken dat onderling af, maar zij hebben de marge van de andere 50 procent waar zij op inboeken. Als een rijinstructeur nu al een boeking wil maken terwijl de kandidaat maar een aantal weken later klaar zal zijn, kan hij die boeking doen. Als de boeking finaal niet wordt ingevuld, is dat zijn risico. De ene doet het met de onderneming waarvoor ongeveer 50 procent ter beschikking is en die intekent op een slot voor hun kandidaat. De begeleiders boeken eigenlijk in op het moment dat de kandidaat klaar is om naar het examencentrum te gaan.
Ik krijg geen signalen dat we een wijziging moeten doorvoeren. We zitten ook regelmatig samen met de hele federatie van de rijopleiding. Ook daar krijg ik geen signalen dat er dringend iets moet veranderen.
Vandaar dat ik zeg dat het misschien de perceptie is dat, als je examen doet via de rijschool, je sneller binnengeraakt. Het is puur een perceptieprobleem, want het evenwicht is er en wordt continu in stand gehouden. Meer kan ik daarover niet zeggen.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Ik zal uw antwoord zeker doorgeven aan de personen die mij hebben gecontacteerd. Als er toch nog bijkomende elementen zouden zijn, dan zal ik zeker niet nalaten om u nog bijkomende vragen te stellen. In ieder geval, dank u wel voor uw antwoord.
De vraag om uitleg is afgehandeld.