Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Mijn vraag behandelt een thema dat hier al meer aan bod is gekomen. Iedereen kent de taferelen van de snelheidsrollen waarop de politie bromfietsen test op hun maximumsnelheid, maar geregeld krijgen we nu ook berichten dat de politie steps op de rollen moeten zetten. Zo zagen we enkele weken geleden een bericht in de krant waarbij de politie van Mechelen een elektrische step in beslag genomen had die 104 kilometer per uur haalt. Officieel mogen de wankele tweewielers nochtans maar 25 per uur rijden.
Uit de verschillende schriftelijke vragen weten we dat de snelheid opdrijven van zo een step niet zonder gevaren is. De voorbije jaren zagen we het aantal ongevallen met steps al spectaculair stijgen. Zo werden er in 2019 een 20-tal ongevallen met steps genoteerd, een jaar later, in 2020, was dat al vertienvoudigd tot 206. Cijfers van 2021 kennen we nog niet, maar uit de vele krantenberichten weten we dat dit wellicht hoger zal zijn dan 2020. We moeten deze problematiek dus goed in het oog houden. Uit de krantenberichten had ik begrepen dat er op 17 januari 2022 een nieuwe bijeenkomst was van de interfederale werkgroep van Mobiliteit. Alle ministers van de verschillende regeringen zijn daarin vertegenwoordigd, en in oktober werd al beloofd om de regelgeving van de elektrische steps samen te bekijken.
Daarom had ik graag geweten wat dit overleg heeft opgeleverd. Welke stappen zult u zetten om de verkeersveiligheid van het gebruik van steps te verhogen?
Minister Peeters heeft het woord.
Mevrouw Fournier, ik moet u opnieuw een beetje teleurstellen omdat het ook weer iets te vroeg komt. De werkgroep is nog volop bezig. Men is al verschillende keren samengekomen en er is reeds consensus over een aantal voorstellen tot aanpassing van de wegcode, maar nog niet over alle punten. Het interfederaal overleg wordt nog verdergezet. Zeker over de minimumleeftijd is men het nog niet eens.
Volgende week komt de werkgroep opnieuw samen. Ik wil de voorstellen van de werkgroep ook nog voorleggen aan de taskforce verkeersveiligheid om een gefundeerd advies te krijgen.
Actief meewerken aan duidelijke regelgeving is één ding; daarnaast is het zaak dat weggebruikers nieuwe regels kennen en deze ook toepassen. Naast educatie zetten we in op sensibilisering. Dat is ook opgenomen in het Verkeersveiligheidsplan. We willen erop focussen dat mensen de risico’s van elektrische steps niet onderschatten en inzetten op risicoperceptie, maar ook dat ze zichzelf niet overschatten en dus de kwetsbaarheid benadrukken. Ieder draagt een verantwoordelijkheid, zowel de stepgebruiker als de andere weggebruikers.
We focussen ook op de verkopers van elektrische steps. Het zijn nieuwe vervoersmodi en het is ook de verantwoordelijkheid van de verkopers om te wijzen op de mogelijke gevaren. Ze moeten ook altijd de juiste informatie en richtlijnen meegeven. Het is natuurlijk aan de gebruiker om ermee aan de slag te gaan. Het is alleszins goed dat ook de verkoopsector dit benadrukt.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Minister, ik ben blijkbaar nogal snel met het stellen van mijn vragen. Het is al de tweede vraag op rij waarop u geen duidelijk antwoord kunt geven.
U zegt dat volgende week het Overlegcomité opnieuw samenkomt. Hebt u eigenlijk een exacte timing van wanneer het federale niveau maatregelen of reglementen rond e-steps zal nemen? Kunt u een timing geven?
De vraag werd, zoals gezegd, al een paar keer behandeld in vorige commissies, onder meer in de commissie van 30 september. Ik heb toen de vraag gesteld of er genoeg data beschikbaar waren over de e-steppers zelf, over wie wanneer een e-step gebruikt. Gebruikt men ze recreatief of in het kader van woon-werkverkeer? Men kan een beter beleid voeren rond de veiligheid van e-steps als men weet waarvoor men ze gebruikt.
Ik zal de rest voor collega Meremans laten, maar ik heb gezien dat de N-VA ook strengere regels rond e-steps vraagt. Ik kan dit enkel ondersteunen, want ik vind dat e-steps gevaarlijk kunnen zijn. Alle maatregelen die kunnen leiden tot veiligere e-steps, worden door onze fractie ondersteund.
De heer Meremans heeft het woord.
Mevrouw Fournier, ik dank u voor de vraag.
Collega's, wij hebben ons wat onledig gehouden en een nota opgesteld samen met federaal collega Raskin van onze partij, die zich bezighoudt met verkeersveiligheid en de wegcode. We hebben ook vergelijkingen gemaakt met andere landen. Daar is de wetgeving totaal verschillend. Je kunt nergens in Europa een duidelijke lijn stellen. Het is soms zelfs verschillend in bepaalde steden waar men strenger is dan ergens anders, en ook leeftijden verschillen.
Je moet ergens een lijn trekken. Ik heb gesprekken gevoerd met de centrumsteden. De nieuwe vervoersmiddelen – zoals de minister zegt – zijn er, en ze zijn ingeburgerd.
Ik ben geschrokken dat het in Antwerpen wel zeer vlot wordt gebruikt. Ik denk ook aan toeristische centra waar toeristen ze gebruiken om te flaneren van hier naar daar. Het is zoeken. Een aantal elementen moet je zeker vooropstellen, en we hebben dat ook gedaan. De collega's van Vooruit – ik denk dat het collega Vandenbroucke was, op federaal niveau – hebben ook al een aantal stellingen geponeerd.
Het is echt wel dringend tijd dat we er werk van maken. Men vraagt vaak strengere regels, maar het moeten duidelijkere regels zijn, zal ik zeggen. Nu is het onduidelijk. Theoretisch kan een kind van 5 jaar morgen op een elektrische step stappen. Het zal niet gebeuren, maar theoretisch gezien kan het wel.
Je moet ook kijken naar handhaving. Het is al moeilijk voor de politie.
En dan blijft nog de heikele vraag die altijd opduikt: wat doe je met helmplicht, met fietshelmen en dergelijke? Het is een heel moeilijke discussie omdat er verschillende vervoersmiddelen zijn waar je probeert consistentie in te krijgen en ze probeert gelijk te schakelen. Voor een elektrische fiets niet, voor iets anders dan wel, dat is heel erg moeilijk.
Het is echt wel belangrijk dat we nu spoed zetten en dat we over de partijen heen een draagvlak hebben om duidelijke regels toe te passen.
De heer Verheyden heeft het woord.
Minister, collega's, bij steps is er niet alleen een probleem met de snelheid, maar is er vaak ook heel weinig expliciete regelgeving en weinig geregeld. Er zijn verschillende steps: steps met zadel, steps zonder zadel. In een fietsstraat hebben steps dezelfde rechten als fietsers. Als men met een step maximum 6 kilometer per uur rijdt, wordt men beschouwd als voetganger. Vaak rijdt men ook nog eens veel te snel. Er is meer regelgeving nodig.
Wat de cijfers betreft: 408 ongevallen in 2020 met zelfs een dode. Er waren 432 gewonden. Het merendeel van de gewonden waren gebruikers van de steps zelf, maar er waren ook 27 fietsers en 23 voetgangers bij. Dit om te situeren dat er toch wel een probleem is.
We kunnen ons zeker vinden in de vraag van Vias voor een verbod om met e-steps op voetpaden te rijden. Het lijkt ons ook een gefundeerde vraag om een minimumleeftijd, bijvoorbeeld 16 jaar, op te leggen om met een e-step te mogen rijden, zoals nu het geval is voor een bepaalde motorfiets.
Minister, naar aanleiding van eerdere vragen over de kwaliteit van deelsteps, zei u dat de Vlaamse overheid lokale besturen ondersteunt rond de kwaliteit van die steps. U zou in het kader daarvan kwaliteitseisen laten bundelen door de administratie. Die zouden gelden voor gemeenten en vervoersregio's, maar blijkbaar ook voor particulieren. De elektrische step zou dan moeten voldoen aan een aantal maximale kwaliteitseisen.
Naar aanleiding van een vraag om uitleg die ik eerder stelde, zei u dat u eventueel een Vlaams label wou onderzoeken. Naar aanleiding van een andere vraag om uitleg, liet u verstaan dat dat niet haalbaar zou zijn, maar dat u wel degelijk op maximale kwaliteitseisen zou aandringen. Met betrekking tot de veiligheid van steps die men zelf koopt, is kwaliteit ook noodzakelijk. Er worden nu allerlei steps op de markt aangeboden en ik kan me voorstellen dat er kwaliteitsverschillen zijn.
Minister, hoever staat u met de kwaliteitseisen van e-steps in het kader van deelmobiliteit, maar ook voor particulieren?
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Minister, u ziet dat er heel veel consensus is over het feit dat er iets moet gebeuren. Vooruit vraagt al een tijd om de wegcode aan te passen zodat het voor kinderen onder de 16 jaar verboden is om met een e-step te rijden, maar ook dat je met een step niet op het voetpad mag rijden, en ook niet met twee personen op een step. Het draagvlak daarvoor groeit, en dat is zeer goed. We hebben cijfers gehoord van de collega, dus het is erg nodig.
Minister, ik heb maar één vraag. We moeten wachten op de federale overheid, maar u, minister, steunt u onze drie voorstellen: leeftijd, niet op het voetpad, en niet met twee op één step?
De heer Bex heeft het woord.
Ik wil kort aansluiten bij de vraag. Het is niet omdat er bijvoorbeeld met de fiets veel ongevallen gebeuren en zelfs doden vallen, dat iemand het in zijn hoofd zou krijgen om vanaf morgen de fiets te gaan verbieden. Dus laat ons het kind niet met het badwater weggooien, maar laat ons kijken naar de echte problemen die zich stellen.
Minister, ik hoop dat daar vlug een kader voor zal zijn. Wat ik daarbij als Brusselaar wil beklemtonen, is dat het mij interessant lijkt dat er in de verschillende gewesten van dit land gelijkaardige regels gelden, zodat het voor iedereen heel duidelijk is wat mag en wat niet mag, en dat in de combimobiliteit, waar we naartoe willen, er geen andere regels gelden over hoe je die step mag gebruiken wanneer je bijvoorbeeld van de trein stapt in Brugge dan wanneer je van de trein stapt in Brussel. Dat lijkt mij vrij belangrijk. Dat is een aandachtspunt dat ik u wil meegeven voor uw gesprekken met uw collega's.
Minister Peeters heeft het woord.
Dank u voor de bijkomende vragen en bedenkingen. Het is zeker geen eenvoudig element. De heer Bex zegt terecht dat het niet is omdat er veel ongevallen mee gebeuren dat er sowieso een verbod moet komen. Als we dat zouden doortrekken naar fietsen, dan zouden we een heel ander beeld gaan krijgen. Dat volg ik volledig.
Dat het een probleem is en dat we naar een oplossing moeten zoeken, daar zijn we het in deze commissie allemaal over eens. Dat is trouwens ook de reden waarom ik dit geagendeerd heb op de interministeriële conferentie (IMC) – ik denk dat het in oktober was – om daar samen met de collega's van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, het Waalse Gewest en de Federale Regering met minister Gilkinet, een werkgroep voor op te richten om te kijken hoe we kunnen zorgen dat de neuzen in dezelfde richting staan en dat we in het kader van meer verkeersveiligheid tot een gedragen voorstel en aangepaste regelgeving kunnen komen.
Een aantal elementen zijn hier genoemd: de locatie waar die elektrische steps moeten rijden, wel of geen helmplicht en minimumleeftijd, het al dan niet vervoeren van passagiers.
Mevrouw Lambrecht, u vraagt wat mijn persoonlijke mening is, maar daar ga ik vandaag niet op vooruitlopen. Als het gaat over de minimumleeftijd bijvoorbeeld, – ere wie ere toekomt – moeten we daar partners, bijvoorbeeld de Jeugdraad, over horen. Voor mij is altijd heel belangrijk dat ik niet alle wijsheid in pacht heb. Dat is ook de reden waarom ik een Taskforce Verkeersveiligheid in het leven heb geroepen. Hier zitten zelfs allemaal mensen met heel waardevolle persoonlijke meningen, maar ik wil dat allemaal laten aftoetsen door experten die zetelen in de Taskforce Verkeersveiligheid.
We moeten dus een goed federaal voorstel hebben waarbij de neuzen in dezelfde richting staan, omdat er sowieso elementen in de regelgeving moeten worden aangepast. Ik wil dat afgetoetst hebben door de taskforce.
Kortom, er zijn veel problemen. We moeten snel tot een oplossing komen, een gedragen oplossing waar iedereen achter staat. Volgende week komt de werkgroep weer samen. Wij hopen dat we dan knopen kunnen doorhakken en sneller vooruit kunnen gaan.
Wat betreft de data, is de afsplitsing van de elektrische steps en de fietsen recent in de ongevallenstatistieken opgenomen. Die data nemen we zeker overal in mee.
Mijnheer Verheyden, het is niet aan mij om de kwaliteitseisen van de steps te beoordelen. Wat betreft al die andere facetten als helm, minimumleeftijd, plaats en dergelijke, hoop ik dat we daar snel gezamenlijk uit komen en snel tot een aanpassing van onze regelgeving kunnen komen met het oog op meer verkeersveiligheid.
Alleszins dank aan u allen voor de bekommernissen. De vraag kwam toch niet te vroeg, want we hebben hier vandaag heel wat elementen gehoord die we zeker zullen meenemen.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Minister, dank u wel.
Mijnheer Bex, ik denk dat niemand die e-steps wil verbieden. We willen het kind niet met het badwater weggooien. Maar dat het veiliger moet en dat er bepaalde maatregelen moeten worden genomen om alles veiliger te laten verlopen, is wel duidelijk.
Minister, de zomer komt eraan. Ik ga er dan ook van uit dat er zich meer steppers op de baan zullen begeven.
Hopelijk kunnen we binnenkort duidelijkheid krijgen. Ik ga volgende week niet opnieuw een vraag stellen. Mijn vraag is wel wanneer we het standpunt kunnen kennen van het overleg. Kunt u dat meedelen aan de commissieleden als er duidelijkheid is, tenzij u er voorstander van bent dat wij hier wekelijks de vraag herhalen. Misschien kunt u het aan de commissie meegeven wanneer er echt duidelijkheid is.
Op het moment dat dat in de IMC is afgeklopt, wil ik dat zeker aan jullie allen communiceren. Geen enkel probleem uiteraard.
Dank u wel alvast.
De vraag om uitleg is afgehandeld.