Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Ik denk, minister en collega’s, dat ik de inleiding van mijn vraag kan weglaten. Ik denk niet dat ik hier in deze commissie moet uitleggen wat het contactonderzoek is, wat het betekent in de strategie tegen de coronapandemie. En iedereen weet ongetwijfeld dat de kostprijs van het onderzoek op het moment van de indiening van mijn vraag al meer dan 120 miljoen euro bedroeg. Misschien is het intussen al bijgesteld, dat zal ik straks wel horen van de minister. Het was dan ook vreemd dat eigenlijk pas eind november aan het licht kwam dat er structureel gefraudeerd werd bij de contactopsporing. In totaal zou voor ongeveer 1 miljoen euro gefraudeerd zijn. Er werd een actualiteitsdebat georganiseerd in de plenaire vergadering van 1 december 2021.
U antwoordde toen, minister, dat er op korte termijn een audit opgestart zou worden, met een dubbele finaliteit: één, het probleem in kaart brengen en twee, de interne controlemechanismen doorlichten. En daarnaast zou het agentschap Zorg en Gezondheid ook juridische stappen voorbereiden. En op het einde van het debat gaf de minister-president ook nog mee dat er, ik dacht de dag nadien al, een vergadering georganiseerd zou worden met de kern en het consortium, met als bedoeling om tekst en uitleg te krijgen en te kijken volgens welke key performance indicators (KPI) ze hen in het vervolg beter konden sturen.
Minister, hoe staat het met de externe audit naar de werkzaamheden van de callcenters? Zijn er al resultaten beschikbaar hieromtrent? Hoelang loopt de audit? Op welke specifieke vragen wordt gepoogd een antwoord te formuleren door deze audit?
Heeft het agentschap Zorg en Gezondheid al juridische stappen ondernomen? Zo ja, dewelke? Zo nee, wanneer zullen die wel genomen worden? Loopt er eigenlijk ook een gerechtelijk onderzoek?
Wat was het resultaat van het overleg, aangekondigd door de minister-president, met het consortium? Welke zaken zijn er tijdens dat overleg verduidelijkt? Is er ondertussen al meer zicht op hoe deze fraude gepleegd kon worden?
Tijdens de plenaire vergadering werd u geconfronteerd met anonieme getuigen die aangaven dat u als minister al maanden op de hoogte was van de fraude. En uw antwoord was als volgt, en ik citeer: “Ik heb daar alleszins, op het niveau van het kabinet maar ook op het niveau van het agentschap – dat heb ik op maandag uiteraard ook onmiddellijk gevraagd – geen informatie over. Dus, ik kan u nu ook niet zeggen wat de informatie daaromtrent is, wie de getuige is, welke informatie er is overgebracht en of dat gecheckt kan zijn. Ik wacht nog altijd op informatie wat dat betreft, maar we hebben onmiddellijk gehandeld.” Einde citaat. Minister, hebt u hieromtrent al meer informatie?
Is de leemte die er is gekomen door het wegvallen van een aantal callcenters al weer helemaal opgevuld? Welke initiatieven werden of worden genomen om dit weer in orde te brengen?
Welke andere initiatieven, minister, neemt u verder nog in dit verband? En ik wil eindigen met een algemene vraag. Die komt straks waarschijnlijk ook nog aan bod bij de omikronvragen, maar toch: hoe is het in het algemeen gesteld met de contactopsporing? Omdat ik, en waarschijnlijk ook nog andere collega’s, toch nog altijd berichten krijg dat mensen niet of heel laat worden gecontacteerd. Dus mijn algemene vraag is eigenlijk: loopt het contactonderzoek volgens u op wieltjes?
Minister Beke heeft het woord.
Dank u wel. Ik zal antwoorden op uw vraag.
Misschien, als ik nog even mag terugkomen op de vorige opmerking of vraag van collega van der Vloet naar de adviezen van het raadgevend comité: die staan gewoon online, die kunt u raadplegen. Dus ook wat dat betreft kan de transparantie niet groter zijn. Allen daarheen, zou ik zeggen.
Naar uw vragen toe: we maken voor de externe audit – een forensische audit – gebruik van perceel 4 van de raamovereenkomst, getiteld ‘Ondersteuning bij de uitvoering van auditopdrachten of zelfstandig uitvoeren van auditopdrachten’. Het bestek voor deze opdracht werd bezorgd aan Deloitte, dat de opdracht ook aanvaard heeft.
Naar aanleiding van de sterke aanwijzingen van fraude bij een van de callcenters willen we ons ervan vergewissen of deze praktijken zich beperken tot dit callcenter dan wel uitgebreider zouden zijn. De audit richt zich daarom op de gefactureerde prestaties van de andere partners in het consortium. Het gaat zowel om de andere callcenters als om ZGP Intermut, Mutas en KPMG.
De opdracht van de audit omvat meer specifiek de volgende elementen. Ten eerste, een forensische audit bij de callcenters. Ten tweede, het detecteren van mogelijke aanwezige fraude door het in kaart brengen van de aanwezige fraude, nagaan of gelijkaardige of andere praktijken zich bij de andere callcenters voordeden, nagaan waarom elementen van fraude niet eerder aan het licht zijn gekomen, het inschatten van de omvang van de fraude op basis van facturatie en documenten die in het verleden door Yource of het consortium bezorgd werden. Ten derde, onderzoeken van het proces met betrekking tot de registratie van de prestaties en de facturatie daarvan door de partners in het consortium, inclusief de door het consortium gehanteerde controlemechanismen ter zake: de risico’s en de blinde vlekken detecteren en advies geven hoe dit in de toekomst – sneller dus – gedetecteerd en beheerst kan worden.
Het streefdoel is om eind januari deze audit af te ronden, maar deze datum is onder voorbehoud van onder meer de tijdige beschikbaarheid van relevante data en kan dus ook iets later zijn.
Zorg en Gezondheid heeft eind november een raadsheer aangesteld, die een dossier heeft voorbereid. Op basis daarvan werd recent een klacht met burgerlijke partijstelling ingediend bij de onderzoeksrechter.
We hebben met de kern van de Vlaamse Regering inderdaad een constructief overleg gehad met de leden van het consortium. Daar zijn een aantal afspraken gemaakt. Het consortium en het agentschap Zorg en Gezondheid hebben twee werkgroepen opgericht, respectievelijke kwaliteit en financiering. Deze werkgroepen kregen de opdracht om verbetervoorstellen te formuleren.
Intussen werd hierdoor al een aanpassing van de facturatiestroom gerealiseerd en worden ook een aantal wijzigingen aan het platform doorgevoerd om de rapportering te verbeteren. Ook de resultaten van de forensische audit zullen uiteraard belangrijke input zijn voor aanvullende verbetervoorstellen. De resultaten van de werkgroepen zullen integraal opgenomen worden in een bijlage van de nieuwe bijakte bij de overeenkomst voor de contactopsporing.
De contactonderzoekers maken gebruik van het centraal platform Genesys. Uit een beperkt intern onderzoek van het consortium is gebleken dat medewerkers van Yource/Mifratel inlogden op dit platform en zich in training zetten, terwijl ze inlogden op een platform waar ze voor andere opdrachtgevers werkten. Er zijn sterke aanwijzingen dat er hiervoor dubbel werd gefactureerd. Het consortium heeft hierna onmiddellijk de samenwerking met Mifratel stopgezet. De klacht met burgerlijke partijstelling moet hier verder uitsluitsel over geven.
Zowel ikzelf als het agentschap Zorg en Gezondheid hebben hier geen nieuwe informatie over. De feiten zijn aan het licht gekomen door een klokkenluider. Ik herhaal dat ik voordien geen klachten in deze zin heb ontvangen.
Op 26 november heeft het consortium van callcenters, mede op vraag van het agentschap Zorg en Gezondheid, de samenwerking met Yource/Mifratel verbroken. Op dat moment was er binnen de verschillende callcenters een opschaling aan de gang naar aanleiding van het stijgend aantal besmettingen tijdens de vierde golf. Een groot aantal van de niet-betrokken werknemers en de geplande instromers van Mifratel werden overgenomen door Call-IT Belgium NV. Daarnaast hebben de overige callcenters extra inspanningen geleverd om de capaciteit weer op peil te brengen en verder te verhogen zoals gevraagd.
Zoals u weet, is het op dit moment in meerdere sectoren moeilijk om competente mensen aan te trekken. Toch werd het grootste deel van de geplande opschaling gerealiseerd. Op dit moment werven de vijf overige callcenters nog altijd bijkomende krachten aan om enerzijds de uitstroom te vervangen, en anderzijds de basiseerstelijnsagenten verder te versterken.
Wat uw laatste vraag betreft, verwijs ik naar mijn eerdere antwoorden. Op basis van de resultaten van de forensische audit zullen we, waar nodig, ook verdere acties ondernemen.
Minister, ik dank u voor uw vrij volledig antwoord. Ik moet zeggen dat ik wel tevreden ben met de toelichting die u hebt gegeven over hoe de audit werd opgevat. Ik heb ook genoteerd dat normaal eind januari de resultaten van de audit zouden worden bekendgemaakt. Ik weet niet op welke manier, dat kunt u misschien straks nog even verduidelijken, alsook de manier waarop dit zal worden afgehandeld. Anders moet ik nu al een vraag indienen voor de commissievergadering van eind januari, maar dat is volgende week al. Ik zou graag van u willen weten hoe wij als parlementsleden kennis zullen krijgen van deze audit en wat daar verder mee zal gebeuren.
Ik ben ook wel tevreden dat er werkgroepen werden opgericht, want we moeten natuurlijk leren uit wat er fout is gelopen. Ik stel vast dat die werkgroepen zijn opgericht in overleg met het consortium om verbeteringen aan te brengen waar dat nodig is. Ik vraag me ook af, maar wellicht kunt u daar niet op antwoorden, wanneer de klacht met burgerlijke partijstelling zal worden behandeld, want ook dat is belangrijk in dergelijke zaken.
Wat mijn algemene vraag betreft, blijf ik erbij – ik kan het ook niet helpen dat ik die berichten nog altijd krijg en lees en ik veronderstel dat minstens één andere collega dat straks ook zal opmerken – dat het contactonderzoek op bepaalde momenten toch vrij mank loopt. Misschien varieert dat per regio of per stad. Daarbij worden mensen niet gecontacteerd. In het licht van het stijgend aantal besmettingen zal het de komende dagen en weken wel nodig zijn dat die contactopsporing volledig op punt staat.
Ik denk dat ik zal worden bijgetreden door collega Vaneeckhout.
De heer Vaneeckhout heeft het woord.
Ik dank de collega voor zijn vraag en de minister voor zijn antwoord.
Ik sluit me aan bij deze vraag, en het is jammer te moeten zeggen dat ik uitkijk naar de resultaten van de audit. We zullen dan ook vernemen hoe het parlement die resultaten zal kunnen inzien en bespreken. Maar zoals de voorzitter had verwacht, bekijken we ook de situatie van vandaag en van de komende maanden. Ik heb er daarnet nog eens het verslag van de stuurgroep contactopsporing bijgenomen, en eigenlijk moeten we toch vaststellen dat vandaag opnieuw, net als in de derde en vierde golf, de contactopsporing is verworden tot een soort veredeld sms-centrum waar mensen in het beste geval een sms ontvangen. Door het groot aantal besmettingen blijkt het nagenoeg onhaalbaar te zijn om dat telefonisch te doen. Er zijn ook veel signalen van mensen die gewoon niet of pas twee of drie dagen later worden gecontacteerd waardoor het hek eigenlijk al van de dam is, zeker nu met omikron, en de grootste risicoperiode al voor stuk gepasseerd is.
Minister, ik verwacht niet het onmogelijke en we zullen dit midden in deze omikrongolf ook niet bijgestuurd krijgen. Tijdens het actualiteitsdebat in het parlement gaf u aan dat u het ermee eens was dat een debat moet worden gevoerd over hoe we hier op langere termijn mee omgaan. Intussen zijn we een tweetal maanden verder en vraag ik me af wanneer daar een plan over komt, wanneer u het gesprek met het parlement of met anderen daarover plant. Ik kan me toch voorstellen dat u zich na de omikrongolf de fundamentele vraag zult stellen wat de meerwaarde is van de contactopsporing bij dergelijke golven en in de periode voorafgaand aan die golven. Wanneer en hoe zult u de knoop doorhakken over de verdere toekomst van de contactopsporing? Ik dring erop aan om dat op een relatief korte termijn te doen.
Minister Beke heeft het woord.
Collega’s, wanneer Deloitte de audit oplevert aan het agentschap Zorg en Gezondheid, dan zal ik die uiteraard ook in ontvangst nemen. Ik zal die dan meedelen aan de regering en nadien ook aan het parlement.
Het agentschap heeft een tweetal weken geleden een persbericht uitgestuurd over de aanpak van de contactopsporing. Hoe meer besmettingen en hoe meer hoogrisicocontacten er zijn, hoe moeilijker het is om diepgaande contactopsporing te doen. Dat betekent dat er een aantal gradaties zijn afgesproken, een soort barometer, wat betekent dat in deze fase van de besmettingen de meeste mensen, hoogrisicocontacten, worden gecontacteerd per sms. De besmette personen worden gebeld volgens prioritering.
Voorzitter, ik heb begrepen dat daar volgende week een vraag om uitleg over geagendeerd is. Ik kan daar dan misschien meer in detail en met cijfers op ingaan.
Dan wachten wij de resultaten van de audit af en bespreken wij die ongetwijfeld in deze commissie. Maar net als collega Vaeneeckhout zegt, denk ik dat we ook moeten leren uit deze crisis. Als ik me niet vergis, hebben we binnenkort ook een hoorzitting over hoe we ons zullen opstellen bij een volgende pandemie. Het gaat er niet alleen over dat we moeten leren uit het contactonderzoek, er zijn nog een aantal andere facetten waar heel wat over te doen is en die we moeten meenemen, maar dat kunnen we dan inderdaad doen tijdens die hoorzitting.
De vraag om uitleg is afgehandeld.