Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Mijn vraag was al ingediend voor het kerstreces, omdat toen toch wel een belangrijke nieuwsmededeling werd bekendgemaakt, namelijk de aanduiding van een nieuwe voorzitter van de raad van bestuur, waarbij de Vlaamse Regering mevrouw Frieda Brepoels voordraagt.
Volgens een politiek akkoord binnen de Vlaamse Regering is het zo dat de voorzitter van de raad van bestuur, Luc Van den Brande van CD&V, vanaf januari vervangen wordt door een nieuwe voorzitter, aangeduid door de N-VA. Op donderdag 17 december werd via De Tijd bekendgemaakt dat de Vlaamse Regering mevrouw Frieda Brepoels aanduidt als nieuwe voorzitter van de VRT.
Nu, dit gaat helemaal niet over de persoon van mevrouw Brepoels, uiteraard. Maar als je het Mediadecreet erbij neemt, dan stelt dat decreet in artikel 12, §1, eigenlijk glashelder het volgende in verband met de aanduiding van de leden van de raad van bestuur en de voorzitter: “De raad van bestuur kiest onder zijn leden een voorzitter en een ondervoorzitter.” De Vlaamse Regering duidt dus de leden van de raad van bestuur aan, maar het is de raad van bestuur die onder zijn leden een voorzitter en een ondervoorzitter aanduidt. En bij mijn weten is mevrouw Brepoels nog geen lid van de raad van bestuur. En er is nog iets anders. Ik verwijs naar het decreet van november 2013 betreffende deugdelijk bestuur. Dat decreet geeft in artikel 5 ook heel duidelijk aan welke procedures er moeten worden gevolgd.
Het Mediadecreet en het decreet betreffende deugdelijk bestuur laten dus geen enkele twijfel: het zijn de door de Vlaamse Regering aangeduide leden van de raad van bestuur – zowel de leden aangeduid door de fracties in het Vlaams Parlement als de onafhankelijke bestuurders – die zelf een voorzitter en ondervoorzitter aanduiden. Die aanduiding behoort niet tot de bevoegdheid van de Vlaamse Regering.
Naar aanleiding van het hoogst ongewone verloop van de procedure, die in strijd is met het Mediadecreet en het decreet inzake deugdelijk bestuur, heb ik de volgende vragen voor u, minister.
Waarom heeft de Vlaamse Regering beslist om af te wijken van de duidelijke wettelijke bepalingen gestipuleerd in artikel 12 van het Mediadecreet door zelf de nieuwe voorzitter van de raad van bestuur aan te duiden, een persoon die op dit moment nog geen lid is van de raad van bestuur van de VRT?
Op welke manier kunt u verantwoorden dat in deze procedure niet de decretaal voorziene weg werd gevolgd?
Minister Dalle heeft het woord.
Mevrouw Segers, de Vlaamse Regering heeft uiteraard helemaal niet beslist om af te wijken van artikel 12 van het Mediadecreet, dat bepaalt dat de raad van bestuur onder zijn leden een voorzitter en een ondervoorzitter kiest. We zouden dat trouwens niet wensen, en we zouden het ook niet kunnen, om van het Mediadecreet af te wijken op dat punt.
In mijn nota aan de Vlaamse Regering, en trouwens ook in mijn externe communicatie hierover, heb ik het heel duidelijk verwoord. Er zijn vervangingen als lid van de raad van bestuur, waarbij een aantal voorstellen worden gedaan. Ik lees even de zin voor uit de nota aan de Vlaamse Regering: ‘mevrouw Frieda Brepoels wordt voorgedragen als voorzitter in vervanging van de heer Luc Van den Brande.’ Het gaat hier met andere woorden om voordrachten, niet om benoemingen of besluiten. En in het goedgekeurde BVR wordt enkel tot de vervanging van de regeringscommissaris besloten.
Het is en blijft de algemene vergadering van de VRT die de nieuwe bestuurders aanduidt, en het is en blijft de raad van bestuur die onder haar leden de voorzitter en ondervoorzitter kiest. Bedankt.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Komaan, minister. We hebben deze truc al eens gezien, ook bij de voordracht van mevrouw Mia Doornaert als voorzitter van Literatuur Vlaanderen. Toen is exact hetzelfde gebeurd. En dat is gewoon flagrant in strijd met het decreet. Nu gaat u een woordenstrijd voeren en zeggen dat ze is voorgedragen en niet benoemd. Maar dan staat er in De Tijd een artikel waarin er wordt gezegd dat Frieda Brepoels voorzitter wordt van de raad van bestuur, zelfs nog voor we weten wie uit de raad van bestuur zal moeten verdwijnen. Want voordat ze voorzitter kan worden, moet ze eerst lid worden. We wisten op dat moment dus zelfs nog niet wie er zou verdwijnen uit de raad van bestuur, en dan wordt mevrouw Brepoels door de Vlaamse Regering voorgedragen als voorzitter. Sorry, maar dit klopt gewoon niet. Dit is zo flagrant in strijd met zowel het decreet als het decreet betreffende deugdelijk bestuur, dat uw uitleg hierover kant noch wal raakt, sorry.
Dus nog eens mijn vraag: hoe kunt u verantwoorden dat zij wordt voorgedragen, nog voordat er iemand weet dat hij zal verdwijnen uit de raad van bestuur en zal worden vervangen door mevrouw Frieda Brepoels? En dat dan de leden van de raad van bestuur, die binnenkort worden aangevuld met vier onafhankelijke bestuurders – iets waar ik, voor alle duidelijkheid, heel hard voor ben … Zelfs voordat die vier onafhankelijke bestuurders zijn aangeduid al een voorzitter voordragen, sorry, maar dit raakt kant noch wal. Hier kan ik niet bij. Uw uitleg klopt gewoon niet. U bent in strijd met het Mediadecreet en het decreet betreffende deugdelijk bestuur.
De heer Vandaele heeft het woord.
Ik heb toch het gevoel dat collega Segers een beetje spijkers op laag water zoekt. Er is inderdaad een meerderheid voor de kandidatuur van die voorzitter. De regering staat daarachter. Er is een meerderheid in het Vlaams Parlement en ik neem aan ook in de raad van bestuur van de VRT. Het lijkt mij een beetje tekstexegese waar u zich aan begeeft.
Het zal u niet verbazen dat onze fractie uiteraard achter de kandidatuur staat. Wij hebben die trouwens zelf als fractie voorgesteld. We zullen het inderdaad niet over figuren hebben, maar laat ons dat toch maar eens heel kort doen. Ik denk dat wij in de figuur van mevrouw Brepoels iemand hebben die gelooft in de openbare omroep en er het belang van ziet als bouwsteen voor onze Vlaamse samenleving. Zij is ook niet het type van de kille manager, waar sommigen voor gevreesd hadden. Zij is toch iemand met een culturele reflex.
Wij zijn blij met onze voordracht. Voorzitter, ik wil er ook op wijzen dat dit de allereerste dame is die aan het hoofd zal komen van de openbare omroep. Dat kan op zich ook al een mijlpaal zijn in de geschiedenis.
De heer Slootmans heeft het woord.
Ik deel de kritiek van mevrouw Segers. Decretaal slaat dit nergens op. Als je gaat kijken naar het verslag van december 2021 hierover, dan staat daar heel duidelijk dat de minister aangeeft dat de regering die aanstelling zal verzorgen. Minister, u zegt dat het over een voordracht gaat en niet over een aanstelling. Maar het is niet aan u of aan de Vlaamse Regering om iemand voor te dragen. Dat staat nergens zo gestipuleerd. Artikel 12 van het Mediadecreet is zeer duidelijk: “De raad van bestuur kiest onder zijn leden een voorzitter en een ondervoorzitter”. Niet de Vlaamse Regering maar de raad van bestuur.
Mijnheer Vandaele begint hier over haar culturele vermogens en het feit dat het een vrouw is. Sorry, maar dat is totaal irrelevant. Dat artikel 12, daar krijg je mijns inziens geen speld tussen. Ik denk dat het niet onmogelijk is dat men zich blootstelt aan een vernietigingsprocedure, maar dat terzijde.
Voorzitter, ik heb nog een bijkomende vraag in het kader van de stoelendans die we nu zien bij de regeringscommissaris. Als we het verslag lezen van de ministerraad van 17 december 2021, stellen we vast dat de huidige regeringscommissaris, mijnheer Tiebout, die eigenlijk nog maar een klein jaar bezig is, ontslag neemt en nu baan moet ruimen voor iemand van Open Vld. Tot nader order wordt de regeringscommissaris aangesteld door de regering. De vraag is dus waarom deze nieuwe stoelendans nodig is, net voor de aanstelling van een nieuwe raad van bestuur. Dat betekent dat we nu op amper twee jaar al aan onze derde regeringscommissaris toe zijn, wat toch niet meteen bevorderlijk kan zijn voor de continuïteit.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Ik wil eerst en vooral toch mijn waardering uitdrukken – als zij wordt aangeduid door de raad van bestuur, tenminste – dat er voor een vrouw wordt gekozen. Collega’s, ik heb het eventjes opgevraagd: tussen 1988 en 1994 was Els Witte ook reeds voorzitter van de raad van bestuur van de VRT. Frieda Brepoels is dus de tweede vrouw in deze functie.
En ik moet zeggen: ik denk dat de minister heel correct heeft geantwoord. Het is, zoals collega Vandaele zegt, een beetje spijkers op laag water zoeken. Het is een voordracht. Stel dat de raad van bestuur het niet ziet zitten en iemand anders wil. In principe, theoretisch, juridisch is dat mogelijk. Ik denk dat het correct is. En wat De Tijd zegt? De Tijd is voor mij niet het Belgisch Staatsblad. De minister heeft zeer correct geantwoord. Hier is juridisch geen speld tussen te krijgen.
Dank u, mevrouw Brouwers. Het is goed u terug te zien. Het is goed dat u al een commissie kunt bijwonen. Op momenten dat het lukt, zijn we blij u in ons midden te hebben.
Ik sluit mij volledig aan bij mevrouw Segers. Dit zijn een stukje truken van de foor. We weten allemaal dat zodra mevrouw Brepoels in de raad van bestuur is binnengesluisd, we op deze manier een volledig gepolitiseerde raad van bestuur hebben, met een duidelijke meerderheid die ook de meerderheid hier weerspiegelt. Die zal dat natuurlijk aanvaarden. De fond van het probleem zit bij het feit dat die raad van bestuur nog steeds politiek is samengesteld. Dat zou ik toch nog graag eens willen aankaarten. Het komt straks ook aan bod bij de bespreking van het ontwerp van decreet waarin een klein beetje wordt tegemoetgekomen aan het depolitiseren van de raad van bestuur, net om zaken als dit te vermijden. Uiteindelijk maakt dit het voor ons nog een stuk straffer. Dit is absoluut niet fraai. Ik denk dat jullie dat zelf ook wel weten. Laat het duidelijk zijn dat wij de kritiek delen van mevrouw Segers.
Minister Dalle heeft het woord.
Ik moet zeggen dat ik met verbazing de standpunten heb aangehoord van de leden van de oppositie. Echt met verbazing. Het Mediadecreet is heel duidelijk. De leden van de raad van bestuur kiezen in hun midden een voorzitter. Dat zal ook nu het geval zijn. Wij hebben vanuit de Vlaamse Regering en op basis van het Cultuurpact en het Mediadecreet, waaraan wordt gerefereerd, een aantal voordrachten gedaan voor de raad van bestuur. Concreet wordt voorgesteld om de heer Luc Van den Brande als bestuurslid te vervangen door de heer Marc De Clercq, en om de heer Stefaan d’Haeze te vervangen door mevrouw Frieda Brepoels. Ik zal ook als vertegenwoordiger van de enige aandeelhouder, de Vlaamse overheid, in de algemene vergadering zo beslissen. Vervolgens is het aan de raad van bestuur om een voorzitter aan te duiden. En dat er dan ook gesproken wordt over wie dan de voorzitter zal worden, lijkt mij de evidentie zelve. Ook vanuit de geest van die wetgeving is dat vrij evident. De raad van bestuur beslist. Ik ga er ook van uit, zoals collega Vandaele terecht aangeeft, dat wanneer daarover gesproken en nagedacht wordt, ook in de schoot van de meerderheid, men mogelijk ook in de raad van bestuur in dezelfde richting zal denken. Maar goed, het is en blijft de raad van bestuur die beslist. Dat de Vlaamse Regering daarover een standpunt heeft, lijkt mij eerlijk gezegd evident.
Ik heb echt moeten lachen, of glimlachen, collega Meuleman, toen u ook het woord nam, omdat u nog niet zo lang geleden mij hebt aangesproken en het ontslag hebt gevraagd van de voorzitter van de raad van bestuur van de VRT, de heer Luc Van den Brande. Dat hebt u mij gevraagd. Dan vind ik het wel totaal van de pot gerukt dat u nu komt zeggen dat ik ook een standpunt heb over de voorzitster van de raad van bestuur en dat ik dat met de regering heb besproken. Eerlijk gezegd, ik vind dit een beetje belachelijk. Maar goed.
Spijtig genoeg heb ik geen repliek meer, maar u wel, mevrouw Segers.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Minister, u kent mijn grote respect voor u, maar uw uitleg hier raakt kant noch wal.
Ten eerste is er het feit dat het een vrouw is. Inderdaad, Els Witte was niet alleen promotor van mijn doctoraat, zij was ook de eerste vrouwelijke voorzitter. Zij was trouwens ook de eerste vrouwelijke rector. In de media is toen verschenen dat Anne De Paepe van de UGent de eerste vrouwelijke rector was. Maar het was Els Witte. Dus, sowieso fijn dat het een vrouw is, en sowieso fijn dat het een vrouw zal zijn met de nodige competenties ter zake. Maar dit doet hier niet ter zake.
Minister, u herhaalt te pas en te onpas dat u een legalist bent. Wel, dan verwacht ik dat u ook uw eigen decreet volgt. Dat is hier niet gebeurd. Ze wordt voorgedragen, ja, maar dat is ‘words, words, words’. Het gaat niet alleen over de letter van de wet, het gaat ook over de geest. En zeker in het licht van het feit dat we straks uw eigen decreet gaan bespreken over de aanduiding van onafhankelijke bestuurders van de VRT is dit zeer, zeer problematisch. Ten eerste, u passeert alle leden die er nu al zitten. Ook de mensen die zelfs nog niet wisten dat ze uit de raad van bestuur moesten verdwijnen, ook de vervanging van de regeringscommissaris. Maar dat nog terzijde. U passeert hen, want zij kunnen het zelfs niet meer onderling bespreken, maar u passeert ook die vier onafhankelijke bestuurders die we mogelijk gaan kunnen aanduiden straks wanneer we uw decreet gaan bespreken. En dat decreet gaat uit van een geest van ‘we willen onze raden van bestuur bemannen, bevrouwen met competente bestuurders, los van politieke benoemingen’. Op alle fronten druist dit tegen de geest van uw eigen decreet in. Dit rijmt niet in het minst met uw idee over deugdelijk bestuur.
Wat als? Mijn oproep zou eigenlijk zijn: laat ons eerst eens de procedure volgen. Als we dit decreet goedkeuren – en ik ben voor het decreet – en onze raad van bestuur uitbreiden met onafhankelijke bestuurders, en als daar duidelijk is hoe ze aangeduid gaan worden, laat ons dan eens gaan kijken wie onder hen de voorzitter mag worden. Zou dat een optie zijn? Dat is mijn vraag.
De vraag om uitleg is afgehandeld.