Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Niet alle zorgverleners in Vlaanderen hebben vandaag gratis toegang tot extra beschermingsmiddelen. Zo bestaat er voor mantelzorgers geen specifieke regeling die hun het recht geeft op gratis beschermingsmateriaal. Nochtans blijkt uit een onderzoek van de Hogeschool Gent en Steunpunt Mantelzorg dat acht op de tien mantelzorgers angst hebben dat de zorgvrager COVID-19 zal krijgen en dat zes op de tien angst hebben dat ze zelf COVID-19 zullen krijgen, want wie zal dan zorgen voor die persoon? Die angst steekt bij elke nieuwe golf opnieuw de kop op.
Ondertussen is er de omikronvariant, die veel besmettelijker is. Er is het vermoeden dat de vaccins minder goed werken, maar we hebben gezien dat een boosterprik de bescherming serieus verhoogt. Het beschermingsmateriaal voor de zorgverleners en natuurlijk ook voor mantelzorgers is heel belangrijk. Zij kunnen vaak geen anderhalve meter afstand houden. Ook de zorgbehoevende, die vaak een verzwakte gezondheid heeft, moet in de mogelijkheid zijn om zich extra te beschermen.
In Nederland hebben mantelzorgers wel recht op gratis mondmaskers, preventief ter bescherming van de zorgbehoevende. Per maand kunnen zij honderd mondmaskers bestellen mits zij mantelzorger zijn van iemand die intensieve zorg nodig heeft, geen anderhalve meter afstand kunnen houden, niet op hetzelfde adres wonen als de zorgbehoevende en in een ernstige of zeer ernstige risicoregio wonen.
Die mondmaskers kunnen worden besteld bij de apotheker, die dan dat pakket ook registreert.
Ook de zorgbehoevende kan echter extra beschermend materiaal bestellen. Als hij besmet lijkt te zijn met corona, moet hij worden getest bij de huisarts. In afwachting van het testresultaat krijgt de mantelzorger een elektronisch recept op zijn naam, waarmee hij recht heeft op een kortetermijnpakket aan extra beschermingsmiddelen. Hierin zitten dan chirurgische maskers, een beschermbril, een halterschort, handschoenen en ontsmettingsgel. Belangrijke voorwaarde is wel dat de mantelzorger intensieve zorg verleent en dus geen anderhalve meter afstand kan houden. Dit pakket kan worden besteld bij de apotheker, die dan dat elektronisch recept archiveert. Via de groothandel bestelt hij het pakket, dat wordt vergoed door de overheid. Dat bedraagt 6 euro. Een deel van die vergoeding, namelijk 4,5 euro, gaat naar de apotheker. Het pakketje kan gratis worden opgehaald bij de apotheker of zelfs thuis worden afgeleverd. Als het resultaat van de test eenmaal bekend is, en dat is negatief, dan levert de huisarts of een gemeentelijke gezondheidsdienst een elektronisch voorschrift voor een langetermijnpakket.
Ten slotte kunnen mensen die vanwege hun kwetsbare gezondheid in thuisisolatie verblijven, ook een pakket van 25 zelftesten aanvragen bij de apotheker. Dat kan onder twee voorwaarden: dat de zorgvrager in thuisisolatie zit vanwege zijn kwetsbare gezondheid en niet gevaccineerd is of een afweerstoornis en verminderde immuunrespons heeft. De zorgbehoevende kan dit pakket zonder recept afhalen bij de apotheker, die controleert of hij aan de randvoorwaarden voldoet.
Minister, in hoeverre bent u bereid om een systeem gelijkaardig aan dat van Nederland in te voeren in Vlaanderen? Welke stappen hebt u daarvoor al ondernomen?
Minister Beke heeft het woord.
Collega, de Vlaamse overheid heeft in het begin van de pandemie in gratis beschermingsmateriaal voorzien voor de zorgverleners en voorzieningen wegens tekorten op de markt en de ook daardoor oplopende prijzen. Nadat de markt was gestabiliseerd en toen al die materialen beschikbaar waren tegen normale prijzen, werd geoordeeld dat voorzieningen en zorgverleners die zelf konden aankopen. Vandaag kennen we in Vlaanderen heel wat systemen waarbij we de zorgvrager een tegemoetkoming geven, bijvoorbeeld het zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden, de zorgtoeslag in het groeipakket of een persoonsvolgend budget. U stelt nu voor om die materialen rechtstreeks bij de mantelzorger te vergoeden. Als we die piste zouden overwegen, dan zal vooral het identificeren van de mantelzorgers een geweldige uitdaging zijn. Mantelzorgers kunnen zich enerzijds laten registreren bij de zorgkas in het kader van de Vlaamse sociale bescherming, maar er is slechts een heel klein aandeel van alle Vlaamse mantelzorgers die dat ook effectief doen. Er is anderzijds ook de mogelijkheid van het aanvragen van het federale mantelzorgstatuut, maar dit systeem werd nog maar zeer recent uitgerold. Beide systemen bereiken momenteel slechts een heel klein gedeelte van de daadwerkelijke mantelzorgers. Het materiaal dat men nodig zou hebben, zou ook afhankelijk zijn van de zorg die wordt geboden.
We ondernemen op dit ogenblik dus geen stappen om rechtstreeks voor de mantelzorgers in persoonlijk beschermingsmateriaal te voorzien of te vergoeden. Dat is geen waardeoordeel over de inspanningen en de zorg en ondersteuning die mantelzorgers elke dag bieden. Integendeel, mantelzorgers vormen een heel belangrijk aandeel van de informele zorg in onze samenleving. Het beleid dat we voeren, richt zich wat de financiële tegemoetkomingen betreft op de zorgvrager, die vervolgens op maat kan bekijken wat hij of zij nodig heeft. Beschermingsmateriaal voor de mantelzorgers kan daar een element van zijn.
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Ik heb er heel veel begrip voor dat het niet evident is om alle mantelzorgers te gaan detecteren, maar ik begrijp de bezorgdheid zeer goed. Wij hebben heel veel mantelzorgers, mensen die zich belangeloos inzetten voor onze zorgbehoevenden. Dat gaat over kwetsbare mensen.
Ik begrijp zeer goed dat zij bezorgd zijn, dat zij hun dierbaren niet willen besmetten en dat zij daar alles voor willen doen. Ik vind het jammer dat wanneer zich een financiële drempel zou opwerpen, dat er bijvoorbeeld voor zou zorgen dat een mantelzorger niet meer durft langs te gaan bij een kwetsbare en bij een zorgbehoevende. Dat vind ik persoonlijk erg. Het is heel belangrijk om daar eens een bevraging rond te doen en dat ook te bekijken met het steunpunt mantelzorg, omdat toch heel wat mensen die signalen zien.
De heer Vaneeckhout heeft het woord.
Minister, ik heb daarbij aansluitend een korte vraag over beschermingsmateriaal. Het gaat over één specifiek element, de FFP2-maskers. Dat is ook wel een issue op dit moment. Zowel bij mantelzorgers als bij de brede bevolking willen meer en meer mensen daarop overschakelen, om terechte redenen. Ik denk dat dat een goede zaak zou zijn. Alleen blijken er daar toch wel wat hindernissen te zijn, ten eerste rond de bewustmaking daarvan en ten tweede rond de prijs en de beschikbaarheid.
In welke mate plant u de komende weken nog initiatieven op dat gebied, om de FFP2-maskers als extra beschermingslaag nog meer aanwezig te krijgen? Ik begrijp uit skigetuigenissen uit mijn directe omgeving – ik ben, voor alle duidelijkheid, zelf niet gaan skiën, dat zou alleen maar tot accidenten leiden – dat die bijvoorbeeld in Oostenrijk maar een halve euro kosten. Bij ons is dat van een totaal andere orde. We moeten daar toch eens over nadenken. En ik weet dat daarvoor ook een aantal zaken op federaal niveau moeten gebeuren.
De heer Daniëls heeft het woord.
Wat dat laatste betreft, denk ik op dit moment: wie zoekt, die vindt. En die vindt die ook echt wel aan veel lagere prijzen, ook de CE-gekeurde, want dat is toch niet onbelangrijk.
Ik wil even teruggaan naar de initiële vraagstelling in verband met mantelzorg, minister. Er zijn twee zaken die ik gewoon onder de aandacht wil brengen. Voor de vele duizenden mensen die mantelzorg doen en die vandaag toch nog altijd met enige terughoudendheid bezig zijn, omdat ze schrik hebben om mensen te besmetten, moeten we inderdaad zorgen dat zij een voldoende pakket aan beschermingsmiddelen hebben voor zichzelf. Dat is absoluut juist. Maar voor het tweede punt verwijs ik naar de vergadering van de coronacommissie van 6 juli. Toen heeft het Steunpunt Mantelzorg een pleidooi gehouden voor meer ondersteuning op verschillende vlakken. Dit is het onderdeeltje beschermingsmateriaal. Welke initiatieven zijn er sindsdien nog bijkomend genomen, naast het beschermingsmateriaal? Ik denk dat het goed is om daar nog even op in te zoomen, minister.
Minister Beke heeft het woord.
Wij hebben op dit ogenblik nog geen grote vraag gekregen voor beschermingsmateriaal voor mantelzorgers. Wij krijgen vooral de vraag naar continuïteit van zorg en ondersteuning van mantelzorgers. Dat is eigenlijk de belangrijkste vraag die we hebben. Het is voor iedereen die in contact komt met kwetsbaren natuurlijk belangrijk om zich maximaal te beschermen en mond- en neusmaskers te dragen, en niet alleen voor mantelzorgers.
Over de FFP2-maskers zijn we aan het nadenken en ons aan het bevragen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.