Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
Mevrouw Wouters heeft het woord.
Door de coronacrisis hebben verschillende zorginstellingen in het verleden reeds meermaals zorg moeten uitstellen. Het is ook niet de eerste keer dat deze vraag in de commissie gesteld wordt. Om al die achterstand weg te werken was er een enorme inhaalbeweging nodig. De vaccinatiecampagne gaf hoop dat het nooit meer zover zou komen dat het noodzakelijk zou zijn om zorg te moeten uitstellen. Helaas is dat niet gelukt en kondigde het UZ Leuven vorige week aan dat de reguliere zorg opnieuw zal moeten uitgesteld worden door de opschaling die gevraagd is door de overheid.
Ondertussen zijn heel wat andere ziekenhuizen gevolgd met het uitstellen van de reguliere zorg. Die reguliere zorg is echter zeer belangrijk om problemen tijdig te signaleren en escalatie van gezondheidsproblemen te vermijden. Het opnieuw uitstellen van deze zorg zou dan ook zware gevolgen kunnen hebben.
We vragen aan de minister: is de reeds uitgestelde zorg van de vorige coronagolven in Vlaanderen bijgewerkt? Zo niet, welke achterstand is er momenteel nog? Hoe wordt deze weggewerkt? Erkent u dat de kwaliteit van zorg steeds voorop dient te staan en dat uitstel van de reguliere zorg dan ook te allen tijde vermeden moet worden? En mijn laatste vraag: zal u opnieuw meezoeken naar een oplossing om de ziekenhuizen te versterken en te ondersteunen? Welke rol zal Vlaanderen hierin kunnen spelen? Welke initiatieven neemt u hiervoor?
Minister Beke heeft het woord.
Collega, ik beschik niet over exacte gegevens met betrekking tot de exacte, actuele omvang van de uitgestelde zorg. Het is wel duidelijk dat de vorige golven tot achterstand hebben geleid. Uit een analyse van de ziekenhuisopnames van het InterMutualistisch Agentschap (IMA) blijkt dat er in de eerste golf gemiddeld 47 procent en in de tweede golf gemiddeld 23 procent minder opnames gebeurden in de Belgische ziekenhuizen.
Ik ben het volledig met u eens dat de kwaliteit van zorg voorop dient te staan en dat uitstel van reguliere zorg zo veel mogelijk moet worden vermeden. Tijdens de coronapandemie werd door de overheden steeds benadrukt dat alle dringende en noodzakelijke zorg ook moest worden voortgezet. Deze boodschap was steeds een onderdeel van de richtlijnen die vanuit het HTSC-comité (Hospital & Transport Surge Capacity) aan de ziekenhuizen werden bezorgd. Vanuit dit comité wordt de situatie in de ziekenhuizen dagelijks opgevolgd. Daarbij wordt ook bewaakt dat niet-dringende ingrepen niet onnodig worden uitgesteld. Het comité gaf daaromtrent recent nog een concrete richtlijn mee aan de ziekenhuizen.
Het belangrijkste knelpunt met betrekking tot de capaciteit in de ziekenhuizen is gerelateerd aan de beschikbaarheid van voldoende competente medewerkers. Zij vormen de hoeksteen van kwalitatieve zorg. Een drastische verhoging van de capaciteit is daarom in de praktijk op korte termijn niet realiseerbaar. Dat maakt dat we er alles aan moeten doen om te verhinderen dat opnieuw veel patiënten wegens een covidbesmetting in de ziekenhuizen belanden. Vaccinatie is daarbij ons belangrijkste wapen, maar niet ons enige wapen. Ook andere wapens moeten we blijven inzetten: mondmaskers, het gebruik van het Covid Safe Ticket (CST), testen, contactopsporing enzovoort.
Mevrouw Wouters heeft het woord.
Minister, dank u voor uw antwoorden. Gezondheid is sowieso een gedeelde bevoegdheid: Vlaams, federaal, ook lokaal. Met de eerstelijnszones samenwerken is cruciaal om die problemen op te lossen. Ik ben alvast tevreden dat u vanuit uw bevoegdheden mee zult proberen te zorgen voor oplossingen. Het is echter jammer dat de schuld voor het uitstellen van de reguliere zorg momenteel bij de niet-gevaccineerden wordt gelegd. Het is een en-enverhaal. Er is ook een grote uitval bij het zorgpersoneel. De werkdruk is al jaren torenhoog. De bezetting is al jaren heel krap. Als er dan zorgverleners uitvallen door ziekte of door uitstroom omdat ze hun job niet meer zien zitten, dan komen we natuurlijk in de problemen. Naast de bedden moeten er immers schorten staan, handen, mensen met kennis. De jarenlange besparingen in de zorg komen heel weinig ter sprake, zeker in de pers, terwijl die net ook een belangrijke factor zijn in heel de COVID-19-problematiek. Een grondige hervorming van ons zorglandschap is dus echt wel nodig.
Minister, in mei werd deze vraag ook reeds gesteld in de commissie. Toen had u nog geen cijfers over de omvang en het type van uitgestelde zorg binnen onze Vlaamse ziekenhuizen. Zijn die cijfers nu bekend?
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Er wordt inderdaad opnieuw zorg uitgesteld, en dat is natuurlijk heel schrijnend. Het is zelfs zo dat het Universitair Ziekenhuis van Gent heeft beslist om geen voorrang meer te geven aan coronapatiënten op de intensieve zorg, omdat het grootste deel van hen blijkbaar niet gevaccineerd is. Er is natuurlijk het gelijkheidsbeginsel: iedereen heeft recht op goede zorg. Er zijn echter patiënten die hun ingreep al maanden uitgesteld zien, bijvoorbeeld mensen die een nieuwe hartklep moeten hebben, mensen die een nieuwe heup moeten hebben. Recent ging het in de krant nog over iemand met een hersentumor die van de tafel werd gehaald omdat men geen bed had. Dat is gewoon zeer schrijnend. Het is net daarom dat nu al die maatregelen worden genomen, om ervoor te zorgen dat de cijfers dalen, dat de druk afneemt. Daarom vind ik het ook een beetje raar dat deze vraag net door het Vlaams Belang wordt gesteld, omdat ik in de plenaire vergadering toch een enorm pleidooi heb gehoord tegen de maatregelen die nu worden genomen. Het zorgpersoneel was daar absoluut vragende partij voor. Zij verzuipen immers. De druk is erg groot. Jullie pleiten hier dan net voor het ondersteunen van de zorg.
Ik denk dat het ondersteunen van de genomen maatregelen al een pak zou helpen. Vooral moeten wij de mensen stimuleren om zich te laten vaccineren en moet ook de derde prik er zo vlug mogelijk komen.
Mevrouw De Rudder heeft het woord.
Ik sluit mij graag aan bij collega Saeys. Vaccineren blijft de beste remedie tegen de pandemie. Wij zien toch wel in de dagelijkse cijfers dat er nog altijd heel wat 65-plussers worden opgenomen. Die opnames zullen dalen door de derde prik. Hebt u nu al zicht op de stand van zaken van de derde prik bij de 65-plussers? Er zijn nog altijd heel wat vaccinatiecentra die opnieuw moeten opgestart worden. In een aantal van die centra kan de derde prik nog niet gegeven worden. Hoeveel zijn er daar wel al mee gestart? Hoeveel 65-plussers hebben intussen al een derde prik gekregen?
Ook onze fractie denkt dat de uitgestelde zorg een belangrijk probleem is. Zorg die al eens uitgesteld wordt, wordt nu soms nog eens uitgesteld. Dat gaat dan over mensen met effectieve medische problemen, die daardoor soms niet kunnen gaan werken, die zich soms grote zorgen maken. Krijg maar eens te horen, als je een tumor hebt, dat je moet wachten op een operatie. Mentaal zijn dat onwaarschijnlijk zware noten om te kraken voor die mensen. Daarom moeten wij opletten, minister, met wat er momenteel in de ziekenhuizen gebeurt. Dat mag niet het gevolg hebben dat het leidt tot een verdere achterstand in de noodzakelijke verzorging. Ik herhaal het pleidooi van mijn partij voor een veralgemeende derde prik.
Minister Beke heeft het woord.
Wat de derde prik betreft, zie ik dat er in toenemende mate mensen zijn die daar argumenten voor aanbrengen. Ook bij wie een paar weken geleden nog twijfelde aan de wetenschappelijke evidentie daarvoor, stel ik voortschrijdend inzicht vast. Dat is een goede zaak. Dat is in de vaccinatiecampagne al eerder gebeurd. Ook toen wij zeiden dat wij tegen 11 juli alle volwassenen een eerste prik wilden geven, zei men eerst ook dat dit niet haalbaar was en uiteindelijk is het toch gebeurd. Ik denk dat wij inderdaad daar naartoe moeten gaan. Dat is evenwel niet het enige. Laat ons dat ook duidelijk zeggen. Maar die derde prik is wel een zeer belangrijk wapen. Hoeveel mensen hebben intussen al een derde prik gekregen? Dat is op de website laatjevaccineren.be elke dag te volgen. Dat zijn er op dit ogenblik 445.220.
Collega Wouters, u spreekt van jarenlange besparingen in de zorg. Ik heb de cijfers eens opgevraagd. Hoeveel mensen zijn er de voorbije 10 jaar in zorg – ik heb het alleen over de profitsector en niet over de publieke sector – bijgekomen? Dat gaat over meer dan 29 procent. Dat is dus bijna 30 procent groei in werkgelegenheid in de zorgsector. Er is geen enkele andere sector waarin de werkgelegenheid zo sterk is toegenomen. Dat staat in schril contrast met het discours over besparingen. Met die groei kun je moeilijk van besparingen spreken, maar wel van toename of uitbreiding.
Wat de algemene situatie van uitgestelde zorg betreft, dat is een gevolg van de druk in de ziekenhuizen.
Het beste wat we dan kunnen doen, is ervoor zorgen dat er zo weinig mogelijk viruscirculatie is. In die zin is de opmerking van collega Saeys terecht. Toen we twee weken geleden het debat in de plenaire vergadering hebben gevoerd samen met de minister-president, zei uw fractie dat ze de maatregelen niet meer zal volgen. Nu stelt u hier de vraag wat ik ga doen met de uitgestelde zorg. Dat vind ik eerlijk gezegd een beetje contradictorisch. Niemand neemt die maatregelen met plezier, maar ze hebben maar een finaliteit: ervoor zorgen dat de druk op de ziekenhuizen zo veel mogelijk wordt tegengehouden. Als uw fractieleider dan oproept om bijvoorbeeld geen mondmaskers op te zetten, dan vind ik dat heel contradictorisch.
Mevrouw Wouters heeft het woord.
Minister en collega Saeys, ik ben een beetje teleurgesteld over jullie uitspraken want die uitgestelde zorg is er niet alleen door de niet-gevaccineerden. Er zijn echt wel handen te kort in het ziekenhuis, ook al is er de afgelopen jaren heel wat geïnvesteerd. Op dit moment worden er diensten gesloten vanwege het personeelstekort. Ik denk dat jullie even in die sector moeten meelopen en rond de tafel gaan zitten want jullie kennen het probleem blijkbaar niet.
En ja, ik ben bezorgd over mijn ex-collega’s. Ik hoor in hun verhalen dagelijks over de megadruk, de druk die ze niet meer aankunnen. Dat was de reden waarom ik die vraag heb gesteld. Ik ben natuurlijk ook bezorgd over de mensen die niet tijdig hun zorg kunnen krijgen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.