Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
Mevrouw Rombouts heeft het woord.
Collega’s, Vlaanderen en de lokale besturen slaan de handen in elkaar om een transitie in het energie- en klimaatbeleid waar te maken. Steden en gemeenten staan, zoals we hier in het parlement meermaals stellen, het dichtst bij burgers en hebben de meeste impact om concrete lokale acties tot uitvoering te brengen. De Vlaamse overheid beschikt over mogelijkheden om algemene maatregelen die de transitie kunnen versnellen, in kaart te brengen en te stimuleren en op die manier ook ondersteunend te werken ten aanzien van de lokale besturen. In het lokale energie- en klimaatpact engageerden de lokale besturen en de Vlaamse overheid zich rond de droogteproblematiek in de werf ‘Water, het nieuwe goud’ en meer specifiek rond onder andere hemelwaterplannen. Deze hemelwaterplannen zijn belangrijk omdat ze een gedetailleerde visie bevatten over hoe men hemelwater wil afvoeren of, beter nog, hoe men hemelwater wil vasthouden en laten infiltreren.
De lokale overheden zorgen voor de opmaak van een hemelwater- en droogteplan (HWDP) om opportuniteiten en noden in kaart te brengen voor opvang, buffering, infiltratie en dergelijke meer. De Vlaamse overheid stimuleert die opmaak van een lokaal hemelwaterplan, groenplan, adaptatieplan in functie van groenblauwe dooradering en van de intergemeentelijke samenwerking daarrond.
Minister, u sprak in de Blue Deal de ambitie uit om de hemelwaterplannen te willen uitbreiden en opschalen naar ambitieuzere hemelwater- en droogteplannen, die als voorwaarde zullen gelden om toegang te krijgen tot watergerelateerde subsidies. Voor de uitwerking hiervan werd eind 2020 de CIW-projectgroep (Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid) Hemelwater opgericht. Deze projectgroep beoogt volgende outputs: een blauwdruk voor de opmaak van een hemelwater- en droogteplan, een voorstel tot goedkeuringsprocedure, een voorstel tot aanpassing van de wetgeving en een voorstel tot subsidieregeling voor acties uit een hemelwater- en droogteplan.
Minister, in de projectgroep zitten verschillende vertegenwoordigers. Een heel grote groep heeft daaraan meegewerkt: de Vereniging van de Vlaamse Provincies (VVP), de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), de Vereniging van Vlaamse Polders en Wateringen (VVPW), de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV), AquaFlanders, Aquafin, het Departement Landbouw en Visserij, het Departement Omgeving, Vlaamse Rioleringen (VLARIO), de CIW, UAntwerpen, KU Leuven en de lokale besturen. Dat zijn allemaal partners die op zich een interessante inbreng kunnen doen in de opmaak van onder andere die blauwdruk. We vernemen dat er een eerste versie van een blauwdruk is. Is er inderdaad een voorstel van een blauwdruk? Wat is daar de precieze laatste stand van zaken in? Zijn er nog knelpunten of problemen? Welke wetgevende initiatieven voorziet u en wanneer volgen de verdere stappen rond eventuele aanpassing van de wetgeving en eventueel ten aanzien van de subsidieregeling? Welke voorstellen hebt u voor ogen?
Minister Demir heeft het woord.
De blauwdruk voor de opmaak van hemelwater- en droogteplannen is klaar en sinds enkele weken beschikbaar op de website van de CIW. Tijdens de VLARIO-dag van 21 september heb ik gemeenten en rioolbeheerders hierover geïnformeerd. De blauwdruk bevat geen grote openstaande knelpunten meer. Gemeenten en rioolbeheerders kunnen dus met deze blauwdruk aan de slag.
Twee aspecten worden wel nog verder uitgewerkt tegen eind dit jaar. Ten eerste: voor onverharde oppervlaktes komen er kwantitatieve minimumdoelstellingen voor buffering en infiltratie. Voor verharde oppervlaktes zijn die er reeds, namelijk via de gewestelijke stedenbouwkundige verordening en de code van goede praktijk voor rioleringssystemen. Het is belangrijk ook de onverharde oppervlakte mee te nemen. Denk maar aan modderstromen vanuit landbouwgebied bij hevige buien.
Ten tweede, de blauwdruk bevat de procedure om het HWDP door de gemeenteraad te laten goedkeuren. De verdere goedkeuringsprocedure in functie van het verlenen van watergerelateerde subsidies aan de gemeenten moet nog worden uitgewerkt.
De aanpassingen aan de wetgeving kunnen pas worden opgestart wanneer er duidelijkheid is over de bovenstaande punten. Zoals gezegd heb ik de CIW gevraagd om hiervoor voorstellen uit te werken tegen eind dit jaar. Wordt dus vervolgd.
Mevrouw Rombouts heeft het woord.
Minister, dank u voor uw antwoord. Ondertussen is mijn vraag al wat ouder en zijn er ondertussen acties geweest. Wat betreft de plannen en de vooruitgang staan er inderdaad nog een aantal knelpunten op de agenda. U geeft aan tegen eind dit jaar voorstellen te doen vanuit de CIW. Begrijp ik daaruit dat zij ook eventuele wetgevende voorstellen doen en voorstellen voor een aanpassing van de subsidieregeling? Wordt het oog van de CIW verwacht om daar voorstellen voor te doen? Hoe kijkt u daarnaar?
Mevrouw Perdaens heeft het woord.
Minister, u werkt al een tijdje aan het toeleiden van gemeenten en steden naar het maken van dergelijke hemelwaterplannen, iets waar ik al meerdere malen schriftelijk naar heb gevraagd. Recent kreeg ik van u een antwoord op een schriftelijke vraag waaruit blijkt dat er nog maar liefst acht gemeenten zijn die aangeven absoluut geen interesse te hebben in het opstellen van zo’n hemelwaterplan om een veelheid van redenen. Een van de argumenten was dat de gemeente de mankracht niet had om een dergelijk plan op te stellen, ook al kan dit worden begeleid. Op welke manier gaan uw diensten met deze steden en gemeenten aan de slag om hen toch te overtuigen?
Op welke manier zult u omgaan met de steden en gemeenten die na al die jaren nog steeds niet antwoorden op de vraag of zij werk zullen maken van een dergelijk hemelwaterplan? Op welke manier zullen lokale besturen begeleid worden voor het opmaken van die nieuwe hemelwaterplannen of het bijsturen van hun hemelwaterplannen volgens die nieuwe blauwdruk.
Minister, het is inderdaad belangrijk dat elk lokaal bestuur een hemelwaterplan heeft. Als dat plan er is, mag dat niet in de schuif blijven liggen. Het is belangrijk dat daar iets mee gebeurt. Wat dat betreft, moet het beleid erover nadenken dat wordt opgevolgd of wat er in dat plan staat, effectief zal worden uitgevoerd. Ik denk dat wat dat betreft nog opvolging en incentives nodig zijn om te implementeren. Daar kijk ik zeer zeker nog naar uit.
Minister Demir heeft het woord.
Mevrouw Rombouts, de CIW zal inderdaad voorstellen doen, ook rond wetgevende initiatieven of aanpassingen aan de toegang tot subsidies. Ik kijk uit naar die voorstellen. Uiteraard gaan we de lokale besturen maximaal proberen mee te nemen, bijvoorbeeld de besturen die onvoldoende mankracht hebben. Het zou jammer zijn dat zij het daardoor niet zouden kunnen doen. Ik zal ook vragen aan de administratie om dat goed op te volgen en om hen bij te staan.
De blauwdruk is net opgemaakt om de lacune weg te werken. Gewoon een plan hebben volstaat niet. We werken meer op acties. We moeten echt wel zien dat daar uitvoering aan wordt gegeven. Als we de koppeling maken met bijvoorbeeld toegang tot allerlei subsidies in dezelfde materie, kan dat hopelijk wat positief en belonend werken om aan de slag te gaan. We zullen sowieso kijken dat we de gemeentebesturen die weinig ondersteuning hebben of ondersteuning nodig hebben, op een of andere manier meenemen.
Mevrouw Rombouts heeft het woord.
Het is duidelijk dat we iedereen moeten stimuleren tot het uitwerken van een plan. Maar actie is terecht veel belangrijker dan een plan op zich. Ik kijk uit naar de verdere discussie op het einde van dit jaar.
De vraag om uitleg is afgehandeld.