Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
De heer De Roo heeft het woord.
Minister, ik weet niet of u de afgelopen jaren in Gent bent geweest. Wanneer u daar met Gentenaars hebt gesproken, hebt u het mogelijk gehad over het lelijkste gebouw van Gent. Daar is altijd wat discussie over maar een van de lelijkste gebouwen was de Belgacomtoren. Begin dit jaar is men, gelukkig, gestart met de afbraak daarvan. Daarbij moet in totaal 125.000 ton afval worden afgevoerd.
De stad Gent heeft samengewerkt met De Vlaamse Waterweg en heeft gekozen voor een milieuvriendelijke oplossing om het bouwafval zoveel mogelijk over het water af te voeren. Deze afvoer over het water is niet alleen beter voor het milieu, maar ook veiliger voor de buurt. We zitten daar in het hart van Gent met een aantal middelbare en lagere scholen in de buurt. Wanneer dat afval niet via de weg met vrachtwagens moet worden vervoerd, is dat een enorme ontlasting voor de buurt. Het gaat om duizenden vrachtwagenritten die op die manier worden vermeden.
Om de hele logistiek voor de afvoer van bouwmateriaal over het water te regelen, is onder meer gebaggerd door De Vlaamse Waterweg. De afvoer van 100.000 ton grond kon per boot gebeuren maar de afvoer van 25.000 ton steenpuin, er wordt soms ook gesproken over 30.000 ton, over het water bleek wettelijk niet mogelijk. Het probleem is dat het steenpuin de boten kan beschadigen en dat het dus eigenlijk eerst moet worden vermalen. Daarvoor is een soort breekinstallatie, een betonbreker, nodig. Maar daarvoor is een vergunning nodig die de provincie heeft geweigerd omdat de geluidsnormen voor zulke brekers zeer strikt zijn in een dichtbevolkt gebied.
Het stadsbestuur en ook ikzelf betreuren dat de afvoer van het puin niet via het water kan, gewoon omdat het afval niet op de juiste manier in die boten kan worden gebracht, en dat nu wordt geopteerd om een drieduizendtal vrachtwagens in te zetten om dat afval weg te krijgen. Het feit dat dit gebeurt in een schoolomgeving in het centrum van de stad, maakt het er niet eenvoudiger op. Sommigen beweren ook dat drieduizend vrachtwagens misschien wel meer lawaai maken dan een betonbreker.
Minister, ik vermoed dat uw administratie de vraag heeft gekregen om na te gaan of er iets kan worden geregeld voor een vergunning met een betonbreker. Heeft zij toevallig een praktische oplossing kunnen vinden voor de afvoer van dat puin? Waaruit bestaat die eventuele oplossing? Wanneer kan de afvoer eventueel van start gaan en beëindigd worden?
Overweegt u om generieke of misschien zelfs specifieke maatregelen te nemen om in soortgelijke omstandigheden niet met deze problemen te worden geconfronteerd, en afvoer via het water mogelijk te maken wanneer dat de meest milieuvriendelijke en bovendien veiligste optie is?
Moeten de geluidsnormen voor betonbrekers niet geëvalueerd en eventueel aangepast worden? Op welke termijn zou dit kunnen worden gerealiseerd?
Minister Demir heeft het woord.
Ik ben recent niet in meer in Gent geweest, ik zal er dringend eens naartoe moeten gaan. In elk geval ben ook ik van mening dat we meer moeten inzetten op vervoer via het water, waar mogelijk, om meer vrachtwagens van de weg te halen. Op die manier zorgen we voor minder uitstoot en een veiliger omgeving.
Het is perfect mogelijk om het puin van de vergunde sloopwerken af te voeren, en het is aan de initiatiefnemer om te kiezen om dit via de weg of via het water te doen. Ik heb begrepen dat de stad Gent samen met De Vlaamse Waterweg een akkoord heeft om dit via het water te doen.
De discussie gaat blijkbaar over hoe groot de brokstukken moeten zijn. Mij lijkt alvast transport via het water meer mogelijkheden te bieden om grotere brokstukken te vervoeren dan via de weg. Nochtans heb ik begrepen dat men de brokstukken eerst op de werf zelf wil breken en zeven, vooraleer ze per schip te vervoeren. Daarvoor is inderdaad een milieuvergunning voor een tijdelijke breekinstallatie vereist. Al in januari 2020 heeft het stadsbestuur van Gent zijn bedenkingen geuit over de vergunbaarheid, gezien de geluidsoverlast die daarmee gepaard zou gaan in deze woonomgeving. De stad vroeg ook een akoestische studie en milderende maatregelen. Uiteindelijk werd een aanvraag ingediend, maar deze werd, na negatief advies van het stadsbestuur, geweigerd door de provincie, net ten gevolge van de geluidsoverlast. Ook de omgevingsvergunningscommissie heeft het stadsbestuur negatief geadviseerd.
Er zijn twee mogelijke pistes. Ofwel wordt er een vergunning aangevraagd in afwijking van het Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning (VLAREM). Dat is niet gebeurd, ondanks het feit dat dit al maanden geleden werd aangegeven. Ofwel wordt het puin via grotere brokken afgevoerd, zonder het eerst te breken.
Op een recent overleg waar de gouverneur, het kabinet-Watteeuw, de provinciale diensten, De Vlaamse Waterweg, ons kabinet en het kabinet van minister Peeters aanwezig waren, werd ook duidelijk gewezen op die tweede mogelijkheid, namelijk het vervoer van grote puinbrokken via het water. Ik zie niet in waarom dit niet kan. Als het op een vrachtwagen kan, kan het toch ook op een schip? Ik begrijp het dus niet zo goed.
In elk geval hoop ik dat uw vraag niet ingegeven is vanuit de wens om eventjes de VLAREM- en milieuwetgeving opzij te zetten voor dit ene project. Dat is niet de bedoeling want de VLAREM-wetgeving is er net om mens en milieu te beschermen. Ik stel vast dat het schepencollege en de deputatie terecht een weigering hebben gegeven om op die locatie een breekinstallatie te installeren. Ik vind dat goed maar ik begrijp niet waarom men die grote brokken puin niet kan vervoeren zonder ze eerst te breken.
Ik kom tot uw tweede vraag. Zoals ik net zei, ligt het niet aan de regelgeving, noch aan de beleidsuitvoering. Noch het Vlaams reglement betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen (VLAREMA), noch het Vlaams reglement betreffende de bodemsanering (VLAREBO), noch VLAREM omvatten bepalingen die het vervoer van steenpuin langs de waterweg verhinderen. Bij ambtshalve sanering bekijkt de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) bovendien zelf altijd de mogelijkheden voor vervoer over water.
Op basis van de voordelen die u opsomde, zet ik hier dan ook op in via het project Distribouw dat de aan- en afvoer van bouwmaterialen en afvalstromen via water faciliteert.
Ik kom tot uw derde vraag. VLAREM biedt vandaag reeds een uitzondering op de geluidsnormen voor breekinstallaties. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om afvalstoffen waarvan minstens 50 percent ter plaatste opnieuw gebruikt kan worden. Zo zetten we in op een circulair verhaal.
Mijn administratie heeft inmiddels een onderzoek laten uitvoeren om de wetgeving waar mogelijk aan te passen, zodat in heel weloverwogen gevallen breekinstallaties mogelijk zijn, uiteraard altijd met de nodige aandacht voor mens en milieu. De teksten zijn hiervan in voorbereiding en de omzetting in VLAREM wordt gestart in 2022.
De heer De Roo heeft het woord.
Minister, dank u voor uw antwoord. Ik ben enerzijds tevreden om vast te stellen dat u voorstander bent van vervoer van afval over het water. Dat is niet altijd mogelijk. Niet elke werf is gelegen aan een waterloop waar ook grote schepen kunnen varen. Wanneer die mogelijkheid wel bestaat, moeten we die ten volle kunnen benutten, denk ik alvast.
Dank u ook om te schetsen wat de mogelijkheden zijn en om aan te geven dat er rond het circulaire verhaal weloverwogen keuzes kunnen worden gemaakt. Voor alle duidelijkheid, het is nooit de bedoeling om op basis van één dossier een regelgeving aan te passen, maar een aantal concrete dossiers kunnen er wel voor zorgen dat je gaat nadenken of die regelgeving nog conform is aan de eisen die we stellen. Uit uw antwoord heb ik afgeleid dat uw kabinet en u oordelen dat dit vandaag het geval is.
Ik zal de inzichten van vandaag zeker meenemen richting de gemeenteraad in Gent. Hoe ik het heb begrepen, is dat je dit moet doen met een onderhandeling tussen enerzijds de uitvoerder en anderzijds het stadsbestuur dat een aantal wensen daarrond heeft. Ook de kostprijs is een afweging. Ik denk dat een aantal facetten, waaronder verkeersveiligheid, mee in de schaal mogen worden gelegd.
Ik heb geen bijkomende vragen. Dank u wel.
De heer Tobback heeft het woord.
Ik stel me toch vragen. Ik ken de problematiek want ik ben er ook al op aangesproken door collega’s uit het Gentse. Het is mij een mysterie waarom bepaalde brokstukken niet in een boot van meer dan 100 meter zouden passen maar wel in een vrachtwagen van 12 meter lengte, de standaardmaat van een container. Ik vind het vrij mysterieus waarom die allemaal tot klein gruis zouden moeten worden vermalen voor ze in een binnenschip kunnen. Mijn aanvoelen is dat dit inderdaad een discussie is over geld en dat het transport van grotere stukken per schip over het water waarschijnlijk duurder is.
Minister, ik ben geen pleitbezorger voor het toelaten van veel lokale breekwerven want die geven niet alleen geluidsoverlast maar ook een fijnstofproblematiek en andere gezondheidseffecten. Het is dus maar zeer de vraag hoe men ze tegen elkaar moet afwegen. Misschien moet men wel afwegen of er voldoende manieren zijn om de meerkosten van een transport per schip te compenseren zodat het wel een concurrentieel pakket begint te worden, of in ieder geval een aantal verplichtingen opleggen die het dan dwingend maken om dat te doen. Ik denk immers dat we er allemaal voorstander van zijn dat het over het water zou gaan waar het mogelijk is. Ik denk dat in dit geval de barrière niet VLAREM is. Ik vrees dat de barrière voornamelijk de kostprijs is en dat we moeten kijken hoe dat kan worden opgelost.
De heer Pieters heeft het woord.
Om technische redenen denk ik dat daar toch een probleem is. Uiteraard zal het wel iets te maken hebben met de kostprijs maar als er grotere stukken beladen worden in een vrachtwagen, staan daar een stuk of tien banden onder, links en rechts. Maar als je in een boot rechts meer laadt dan links, waar gaat die dan naartoe, denk je? Die kantelt. Men moet de stukken zo klein maken dat wanneer men een boot laadt, die evenwichtig geladen is. Uiteraard zal de kostprijs daarbij te pas komen, maar daar is wel een technische reden voor.
Minister Demir heeft het woord.
Ik ben natuurlijk niet zo'n specialist, maar als men brokken niet goed stapelt in een vrachtwagen, dan kan die toch ook kantelen. Er moeten toch bepaalde technieken bestaan om dat op te stapelen, of dat nu in een boot is of in een vrachtwagen.
Een vrachtwagen is 18 meter lang en 2 meter breed. Een boot is 40 of 50 meter lang. Daar kan veel meer gewicht in.
Het is dan afhankelijk van de boot die men nodig heeft. Mijnheer Pieters, ik denk dat uw uitleg gewoon niet klopt, gewoon vanuit het gezond verstand. Ik denk inderdaad, zoals collega Tobback aangeeft, dat grote brokken perfect op een boot kunnen, maar dat het een kwestie is van geld. Ik heb begrepen dat De Vlaamse Waterweg wel onderzoekt wat er allemaal mogelijk is. Wij zitten in die werkgroep en volgen dat op. De vraag is natuurlijk of de Vlaamse overheid die kosten voor zich moet nemen. Het is goed dat De Vlaamse Waterweg dat aan het bekijken is.
De heer De Roo heeft het woord.
Dank u, collega's, voor de aanvullingen. Ik vind het opvallend dat over de belading van het schip zelden wordt gesproken. Er wordt wel gesproken over de beschadiging aan een schip. Daar kan ik me wel iets bij voorstellen. Als een groot brokstuk een container beschadigt, dan is de kans dat je niet meer verder kunt rijden, kleiner dan wanneer een schip wordt beschadigd. Het vergt alleszins wat meer onderzoek want de materialen die gebruikt worden om dat te bouwen, kunnen natuurlijk ook wel tegen een stootje.
Ik ga er verder mee aan de slag. Dank voor de insteken. Wordt vervolgd.
De vraag om uitleg is afgehandeld.