Verslag vergadering Commissie voor Binnenlands Bestuur, Gelijke Kansen en Inburgering
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister, met het project Buurtstewards zetten de steden Antwerpen, Gent, Sint-Niklaas en ook de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) al sinds september 2012 in op de maatschappelijke integratie van Romagezinnen. Die subsidies voor de Buurtstewards werden aanvankelijk voor vier jaar toegekend vanuit het Stedenbeleid aan de steden Antwerpen, Gent, Brussel en Sint-Niklaas. Na een tussentijdse evaluatie werden de projecten opnieuw verlengd voor vier jaar, nu met middelen vanuit het Integratiebeleid. Een belangrijke voorwaarde in de toekenning van deze wederkerige subsidie was telkens de structurele verankering van de Romawerking in de reguliere werking van de lokale besturen.
Na twee opeenvolgende periodes van vier jaar ondersteuning werd in 2019 vastgesteld dat de structurele verankering nog niet voltooid is. De verlenging met een jaar werd goedgekeurd, wederom met een duidelijk zicht op concrete resultaten bij de volgende werkpunten: verankering van de methodiek Buurtstewards in de steden Antwerpen, Gent, Sint-Niklaas en de Vlaamse Gemeenschapscommissie, een draaiboek voor de lokale besturen met betrekking tot maatschappelijke integratie van die Romagezinnen en een toolbox – of moet ik zeggen een soort gereedschapskist – voor de lokale besturen.
U keurde begin september opnieuw een verlenging goed van dit project waarbij de noodzaak tot structurele verankering echter niet langer centraal staat. Wederom moet op lange termijn gestreefd worden naar een uitdoving van deze subsidie. Ik wil eraan herinneren dat deze subsidielijn ondertussen bijna een decennium werkzaam is en tot op heden is het klaarblijkelijk niet gelukt om de werking structureel te verankeren. Eveneens wordt in de begeleidende nota over de laatste subsidie ook geen verdere aandacht geschonken aan de hierboven vermelde werkpunten. Daarom wil ik u graag volgende vragen stellen.
Betreft de meest recente ondersteuning de laatste definitieve subsidiëring voor de voornoemde projecten? Welke stappen moeten er na tien jaar nog gezet worden om tot een structurele lokale verankering te komen?
Werd het draaiboek voor de lokale besturen met betrekking tot de maatschappelijke integratie van Romagezinnen afgewerkt? Op welke manier werd het draaiboek verspreid naar alle lokale besturen?
Bestaat er vandaag een toolbox voor lokale besturen om ook in andere gemeenten met deze problematiek aan de slag te kunnen gaan? Op welke manier werd deze naar de lokale besturen verspreid?
Minister Somers heeft het woord.
Mevrouw De Vreese, wat u zegt, is juist. Het klopt dat we ons na tien jaar de vraag moeten stellen waarom we nog altijd niet tot een structurele verankering zijn gekomen en waarom ook mijn voorgangers er niet in zijn geslaagd om dat mogelijk te maken.
In het voorjaar heb ik een schrijven mogen ontvangen van de drie burgemeesters van Antwerpen, Gent en Sint-Niklaas en van de VGC-Collegevoorzitter waarin men vroeg naar een verdere financiële ondersteuning van dit project.
De recent goedgekeurde verlenging van het project Buurtstewards vormt de laatste onder de huidige vorm. Dat heb ik heel duidelijk gecommuniceerd.
De nood aan inzet van mensen en middelen voor de integratie van Roma blijft in de betrokken steden nog steeds hoog. Er is nog steeds nieuwe instroom. En ondanks het feit dat de vier steden de voorbije jaren hebben ingezet op verankering van kennis en expertise, zijn er nog een aantal uitdagingen die bijzondere aandacht vragen: gendergerelateerde problematieken, zoals huwelijksdwang, kindhuwelijken en intrafamiliaal geweld; grensoverschrijdend gedrag bij kinderen en jongeren; participatie aan en inbedding van Roma in de lokale gemeenschap, dakloosheid en woonvaardigheden voor precaire groepen.
We zien in de vier steden weliswaar een duidelijke evolutie. Dat is ook positief. Na alle problemen die we onder ogen moeten zien – en we kennen die problemen – merken we in de vier betrokken steden wel een duidelijke evolutie. Door aanklampend beleid te voeren, slaagt men erin de Roma te bereiken, maar het is inderdaad te vroeg om de ondersteuning nu al af bouwen. De vier steden worstelen nog met een structurele lokale verankering. En dat is ook niet onlogisch. We weten allemaal dat de integratie van Roma een grote uitdaging vormt, en niet alleen bij ons in Vlaanderen.
Wel zal het de laatste keer zijn dat deze projectsubsidie wordt toegekend. Vanaf 2022 wil ik deze middelen hebben ingekanteld in de nieuwe aanpak rond het integratiebeleid die ik nu aan het uitwerken ben en waarmee ik binnenkort naar de Vlaamse Regering zal gaan.
Werd het draaiboek afgewerkt? Wel, de projecten verspreidden de afgelopen jaren zelf een aantal publicaties over de werking met Roma die ook online te raadplegen zijn door andere steden en gemeenten met een Romabevolking. Want er zijn nog een aantal steden, met een weliswaar kleinere bevolking Romamensen. Ik geef een aantal voorbeelden. De stad Gent publiceerde het rapport ‘Intra-Europese migratie in de praktijk: een voorstelling van het project buurtstewards’. Hierin worden de basisprincipes voor het werken met Roma geschetst. En de VGC publiceerde via de website van Foyer handvaten om per thema met Roma te werken: onderwijs, werk, wonen, bedelen.
Daarnaast werd ook een klankbordgroep opgericht waarbij de vier gesubsidieerde steden hun methodologieën delen met andere steden en gemeenten met een Romapopulatie, de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), het Agentschap Integratie en Inburgering en de beleidsdomeinen Onderwijs en Werk.
Binnen de huidige projectverlenging is ook ingeschreven dat lokale besturen effectief ondersteuning krijgen van een van de vier gesubsidieerde steden bij concrete vragen over Roma.
De toolbox werd omgevormd naar een kennisplatform dat zal kunnen worden geconsulteerd op de site van het Agentschap Integratie en Inburgering. Het liep enige vertraging op ten gevolge van COVID-19. Op het kennisplatform, een afzonderlijke pagina op de site van het agentschap, wordt alle info over Roma gebundeld. Het platform zal eind december online gaan.
Ik hoop dat ik hiermee heb geantwoord op uw vragen.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. We zijn het er inderdaad allebei over eens dat er de laatste tien jaar een groot budget is gevloeid naar deze problematiek, maar ook dat de problematiek met de Romagezinnen, en niet het minst met de minderjarigen daar, de nodige aandacht vraagt. We moeten daarmee aan de slag gaan.
Het blijft dus een enorme uitdaging, niet enkel hier in Vlaanderen. Het is iets wat binnen de volledige Europese Unie een problematiek vormt waarmee we eigenlijk worstelen. We zien ook dat de Europese Commissie naar methodieken zoekt om daarmee aan de slag te gaan. Zij kijken naar nieuwe soorten van financiering voor dit soort van projecten. Er wordt ook gekeken naar de ‘social impact bond’ en dergelijke. Kunnen u of uw kabinet eens grondig bekijken op welke manier de Europese Commissie daarmee aan de slag gaat en welke projecten zij uit de grond stampt? Dat kan interessant zijn voor de verdere opvolging hiervan.
Dat aanklampend beleid blijft noodzakelijk. Maar de bedoeling van een projectsubsidie is om die tijdelijk als ondersteuning te geven, om dan later op eigen benen te kunnen staan of binnen een andere werking verder te groeien en te bloeien.
Minister, daarom stelde ik deze opvolgingsvraag. Het lijkt me belangrijk dat dat kennisplatform er komt en dat er geleerd wordt van de steden die die subsidies hebben gekregen. Ik zal dat verder opvolgen, omdat ik het inderdaad een zeer belangrijke problematiek vind, ook hier in Vlaanderen.
Minister Somers heeft het woord.
Ik vind de suggesties van mevrouw De Vreese heel interessant. We nemen die mee en zullen bekijken hoe we die mee kunnen opnemen in onze aanpak. Ik dank u daar dus voor.
De vraag om uitleg is afgehandeld.