Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Het Europees Parlement stemde op woensdag 15 september 2021 in met de versoepelingen aan het Blue Cardsysteem. Deze aanpassing maakt het voor Europese bedrijven gemakkelijker om hooggekwalificeerde werknemers uit de rest van de wereld naar Europese lidstaten te halen. Het huidige systeem schoot tekort en daarom is er een hervorming doorgevoerd.
De voorwaarden voor het verkrijgen van een Blue Card worden ingrijpend versoepeld. Concreet zullen de aanvragers niet langer een arbeidscontract of een bindend jobaanbod van minstens één jaar moeten kunnen voorleggen, maar zullen zes maanden voldoende zijn. Voortaan zal naast de opleiding ook relevante werkervaring mee in overweging moeten worden genomen. De drempel van het salaris wordt verlaagd naar minstens 1 tot 1,6 maal het gemiddelde brutosalaris in hun nieuwe werkland. De werknemers krijgen meer rechten, bijvoorbeeld op het vlak van arbeidsmobiliteit of het meebrengen van het gezin. Erkende vluchtelingen kunnen een kaart aanvragen om dan in een andere lidstaat te gaan werken. De lidstaten zouden wel bevoegd blijven om eigen accenten te leggen en de voorwaarden voor de toegang tot hun arbeidsmarkt te bepalen, wat belangrijk blijft.
Wat is de impact van deze Europese regelgeving op het Vlaamse beleid en de regeling met betrekking tot arbeidskaarten? Wat zal er concreet worden gewijzigd en wat zijn mogelijke aandachtspunten?
Hebt u zicht op de timing en de modaliteiten van de omzetting van deze Europese regelgeving? Hebt u daarover al contact gehad met federaal staatssecretaris Mahdi? De deadline is zeer kort. Twee jaar lijkt een zee van tijd, maar dat gaat zeer snel voorbij, zeker gelet op het feit dat die omzetting in overleg met de deelstaten zal moeten gebeuren.
Zal de EU werk maken van een Europese databank voor het registreren van de Blue Card om de geldigheid te kunnen checken? Zo ja, op welke manier worden de lidstaten of regio’s daarbij betrokken? Ik denk dat het een belangrijk punt is dat we inderdaad die geldigheid kunnen nagaan.
Hoe draagt deze Europese regelgeving bij aan het aanpakken van sociale dumping en het voorkomen van misbruik? Dat is een bezorgdheid. Vreest men niet voor meer problemen op dit vlak? De bepalingen rond de korte mobiliteit kunnen mijns inziens problematisch zijn. Aan welke maatregelen denkt de Vlaamse Regering om dit nog verder aan te pakken?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega de Vreese, bedankt voor deze opvolgingsvraag. Ik had er op 17 juni al eentje beantwoord.
De Blue Card is een migratiekanaal dat door de EU werd gecreëerd om hoogopgeleiden van buiten de EU aan te trekken. Er moet wel enige exclusiviteit gegarandeerd worden en daardoor zijn er strenge voorwaarden.
In Vlaanderen hebben we ons eigen systeem. De meeste buitenlandse hoogopgeleiden worden aangetrokken via de single permit en niet via de Blue Card. De bestaande regels voor de Blue Card dienen tegen eind 2023 licht aangepast te worden.
Ik zoom in op waar die kaart soepeler is dan de single permit en waar ze strenger is. Ze is strenger als het gaat over de duurtijd van het arbeidscontract. Ze is strenger als het gaat over het minimum kwalificatieniveau. Maar ze is soepeler als het gaat over het diploma. Vandaag wordt er een diploma gevraagd als bewijs van kwalificatie. Voor twee specifieke functies in de IT-sector zal ook gewerkt kunnen worden met opgedane ervaring, die gelijkgesteld wordt aan een diploma. De houder van een Blue Card kan eenvoudig wijzigen van werkgever via een snelle procedure op dertig dagen. De blauwekaarthouder heeft ook recht op mobiliteit, om dus naar een andere EU-lidstaat te trekken om er te werken na 12 maanden tewerkstelling in andere EU-lidstaat. Tot nu was dit 24 maanden. Strenger wordt het huidige salarisbarema. Dat ligt op 120 procent van het gemiddelde jaarsalaris. We moeten in Vlaanderen binnen de marge van 100 tot 160 procent van het gemiddelde blijven. We moeten dus wel een aantal zaken omzetten. Dat is een feit.
Ik hou vast aan mijn conclusie van 17 juni 2021. De Blue Card blijft, net als vandaag, een strengere weg om Vlaanderen binnen te komen als hoogopgeleide dan de single permit. Wie aan die strengere voorwaarden voldoet, kan op bepaalde vlakken rekenen op een iets soepeler houding. Zo kan iemand al na dertig dagen naar een andere lidstaat trekken om er te werken.
Ik hoop dat u het met mij eens zult zijn dat we met de single permit een streng maar rechtvaardig instrument in handen hebben om toptalent aan te trekken. Ik ben ervan overtuigd dat die single permit ook in de toekomst het meest populaire instrument zal blijven.
Hoe zal de EU werk maken van die databank? Dat is nog niet vastgelegd, maar u haalt zeer terecht aan dat we tussen de lidstaten van de EU onderling zicht moeten hebben op de afgeleverde verblijfsvergunningen. Staatssecretaris Mahdi liet mij weten dat het ‘Smart Borders’-pakket geïmplementeerd moet worden. Door dit Europese systeem zal informatie over verblijfsvergunningen en dus ook de Blue Cards die in andere lidstaten werden uitgereikt, met ons gedeeld worden. In afwachting van die implementatie is het belangrijk dat wij goed de gegevens van de door Vlaanderen uitgereikte Blue Cards bijhouden en ook controles uitvoeren op hooggeschoolden die een Blue Card verkregen in een andere lidstaat.
Hoe draagt deze Europese regelgeving bij om sociale dumping aan te pakken? Elke lidstaat legt het salarisbarema voor blauwekaarthouders vast op basis van het eigen gemiddelde jaarsalaris. Men zal zich dus moeten conformeren aan de Vlaamse salarisvereiste van 120 procent van het gemiddeld jaarsalaris. Enkel wanneer een blauwekaarthouder gedetacheerd wordt uit een andere goedkopere lidstaat om hier tijdelijk prestaties te verrichten, zijn de plaatselijke salarisbarema’s niet van toepassing.
Het klopt dat Europa met de Europese richtlijn die hooggekwalificeerd talent wil aantrekken en behouden, zeer ver gaat in de toegiften naar de Blue Cardhouder. Zo zullen houders na twee jaar tewerkstelling tot zes maanden tijdelijk werkloos of inactief mogen zijn zonder dat zij hun Blue Card verliezen. Voor de single permit ligt die termijn op drie maanden, net zoals voor Blue Cardhouders die nog geen twee jaar gewerkt hebben. Bovendien kunnen lidstaten zelf beslissen om de Blue Card niet in te trekken wanneer de betrokkene nog langer inactief of tijdelijk werkloos zou zijn. Rekening houdend met de krapte op de Europese arbeidsmarkt wordt ervan uitgegaan dat een buitenlands toptalent zeer snel opnieuw werk zal vinden. Dat laatste is wel een aandachtspunt waarover ik wat bezorgd ben en dat ik samen met jullie wil opvolgen.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister, ik dank u voor de uitgebreide uitleg. Er zijn inderdaad een aantal aandachtspunten, ook vanuit Vlaanderen, zoals de databank en het bijhouden van de duurtijd dat mensen hier tewerkgesteld worden.
Een opmerking die door verschillende lidstaten is gemaakt en ook door onze fractie wordt gedeeld, betreft sociale dumping, voornamelijk bij korte mobiliteit. Hoe zullen we daarmee omgaan? We horen redelijk wat verhalen van systemen die in elkaar gestopt worden. Zo worden bijvoorbeeld mensen uit Oekraïne via een Poolse vergunning hier tewerkgesteld. Ook al doet de sociale inspectie, zowel de Vlaamse, als – naar ik vermoed – ook de federale, heel wat controles, het is vaak maar een druppel op een hete plaat. Gisteren hebben we de Panoreportage gezien over mensen in illegaal verblijf. Maar dit zijn mensen die wel degelijk over een verblijfsvergunning in een ander Europees land beschikken, maar toch ten prooi vallen aan uitbuiting. Ik denk dat we daar vanuit Vlaanderen ook voldoende aandacht voor moeten hebben.
De vraag is ook hoe we zullen controleren wat de beroepservaring is. Hoe kunnen misbruik en eventueel valse documenten worden gecontroleerd? Dat is niet eenvoudig en het zal een heuse opdracht zijn voor de administratie. Er zullen heel wat puntjes opgevolgd moeten worden.
Ik wens u veel succes. We volgen de verdere uitwerking van die databank, die zeer belangrijk is, verder op.
Minister Crevits heeft het woord
Sociale dumping is een groot aandachtspunt. We hebben een onderzoek lopen, dat binnenkort klaar zal zijn.
Wat het dossier zelf betreft, moeten we een balans zoeken tussen detachering en migratie via arbeidskaarten. Ik heb het gevoel dat mensen die geen arbeidskaart kunnen krijgen, via detacheringconstructies werken. Wordt vervolgd. Uw aandachtspunten zijn wel terecht.
De vraag om uitleg is afgehandeld.