Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Deckmyn heeft het woord.
De Belgische Voetbalbond (KBVB) en de taalvleugels Voetbal Vlaanderen en de Association des Clubs Francophones de Football (ACFF) gaan verder met hun strijd tegen al dan niet vermeend racisme in het voetbal. Zo past de Voetbalbond bijvoorbeeld vanaf dit seizoen nu ook het scheidsrechtersverslag aan en krijgen refs de vraag of ze discriminatie of racisme hebben waargenomen. Ze zijn zelfs verplicht om racisme van een speler, afgevaardigde of supporter op te nemen – ook al hebben ze zelf niets gehoord of gezien.
Vooral deze laatste richtlijn schept een ongezien precedent, waar scheidsrechters personen op of naast het voetbalveld – al dan niet terecht – van racisme kunnen en zelfs moeten beschuldigen. De Belgische Voetbalbond creëert zo een erg gevaarlijke situatie waarbij lasterlijke aantijgingen zonder grond mogelijk worden gemaakt. Deze nieuwe richtlijn van de Voetbalbond roept alvast bij velen vragen op. Zelfs lokale voorzitters van provinciale voetbalclubs vragen zich af – hoewel ze de strijd tegen racisme steunen, laat daar geen onduidelijkheid over bestaan – hoe de Voetbalbond die zogenaamde racismemeldingen gaat filteren.
Minister, bent u het ermee eens dat de mogelijkheid niet mag worden uitgesloten dat voortaan elk incident tussen personen met verschillende afkomst dreigt te worden opgeblazen tot racisme, waardoor er misbruik en rechtswillekeur dreigt?
Bent u vooraf over deze materie gecontacteerd door de Belgische Voetbalbond?
Is er een juridische basis voor deze nieuwe KBVB-richtlijn? Is ze in de praktijk uitvoerbaar?
En ten slotte, minister, bent u het er mee eens dat de Belgische Voetbalbond beter zijn energie kan steken in andere prioriteiten zoals bijvoorbeeld eindelijk overgaan tot de decretaal bepaalde, maar nog niet steeds echt uitgevoerde splitsing van de structuur en werking?
Minister Weyts heeft het woord.
Ik wil wel even vooraf duidelijk stellen dat de aanpassing van het scheidsrechtersblad niet de bedoeling heeft dat scheidsrechters zomaar iedereen kunnen beschuldigen. De bedoeling is dat vaststellingen door de scheidsrechters zelf of meldingen die de scheidsrechters krijgen van derden, kunnen worden gerapporteerd. Na rapportering en onderzoek van die meldingen kan eventueel iemand in beschuldiging worden gesteld. Met dat initiatief wil men vooral aantonen dat de bestrijding van racisme en discriminatie ernstig wordt genomen, ook in het voetbal.
Er zijn in het bondsreglement enkele nieuwe elementen opgenomen. Aan scheidsrechters die tijdens de wedstrijd een klacht over discriminatie of racisme ontvangen, wordt gevraagd dat in hun verslag op te nemen, ongeacht of het verzoek afkomstig is van een aangeslotene die op het wedstrijdblad staat vermeld, of van een vertegenwoordiger van de club waar de wedstrijd wordt gespeeld. Daarom is een nieuwe versie van het scheidsrechtersverslag opgesteld, waarbij een specifiek vakje is opgenomen dat moet worden aangekruist in geval van discriminatie of racisme. Er is ook een extra tekstveld waarin de omstandigheden meer geduid kunnen worden van de betwiste discriminerende of racistische handelingen.
Wanneer er melding wordt gemaakt, zal dat ten gronde onderzocht worden door de Nationale Kamer in de strijd tegen racisme en discriminatie van de KBVB, die de cases zal beoordelen en desgevallend ook een uitspraak zal doen. Die maatregel is natuurlijk geen alleenstaand initiatief. We hebben hier bij herhaling al over gedebatteerd. Het is ook een onderdeel van het actieplan Come Together. Scheidsrechters worden ook in cursussen en bijscholingen opgeleid om op een correcte manier om te gaan met zulke cases en er gepast op te reageren. Het scheidsrechtersblad is ook niet de enige manier waarop racisme en discriminatie gemeld kunnen worden. Er is ook een online meldpunt waarbij zowel clubs als individuele leden melding kunnen doen. Er is het aanspreekpunt integriteit van Voetbal Vlaanderen. Er is de ‘inclusion officer’ van de KBVB. En het is ook zo dat een club en een aangeslotene volgens een procedure die in het bondsreglement staat beschreven een officiële vordering kunnen opmaken en indienen bij de KBVB.
De aanpassingen zijn vooraf niet met mij besproken. Het gaat over wijzigingen in een intern tuchtreglement en de procedures die daarbij horen. Die procedures maken deel uit van een intern tuchtreglement, en u weet dat ons decreet op de georganiseerde sportsector de gesubsidieerde sportfederaties verplicht om over zo’n tuchtreglement te beschikken.
Voetbal Vlaanderen geeft met dit initiatief invulling aan zijn decretale opdracht om een integriteitsbeleid te voeren en een aanspreekpunt omtrent integriteit te organiseren. In eerdere vragen om uitleg en debatten die we hier gevoerd hebben, had ik al meegegeven dat er rond het melden van grensoverschrijdend gedrag een hoge drempel is, en soms een verlegenheid tot handelen. Het initiatief om scheidsrechters te betrekken bij de strijd tegen racisme en discriminatie en het scheidsrechtersverslag in functie daarvan aan te passen, kan natuurlijk ook helpen om die drempel te verlagen. De initiatiefnemers zijn ervan overtuigd dat dit een werkbare aanpak is. Men heeft zich ook geëngageerd om de werking na één jaar te gaan evalueren en desgevallend bij te sturen.
De werking van Voetbal Vlaanderen en hun bijzondere aandacht voor jeugdwerking, breedtesport, topsportscholen en damesvoetbal hebben ook in grote mate bijgedragen tot ledengroei in de breedte en resultaten op topniveau. Maar we merken wel dat er toch nog steeds krachten spelen die die ontvoogding en autonomie wat willen tegengaan. Daar ga ik natuurlijk niet in mee. In dat opzicht volg ik samen met Sport Vlaanderen de autonomie van Voetbal Vlaanderen op. Daar zijn wel wat fricties en tegenstellingen die spelen. We focussen bijvoorbeeld op transparantie op het vlak van de totale werking en op het vlak van de stromen tussen de verschillende entiteiten en niveaus. Hoewel op beleidsmatig-inhoudelijk en organisatorisch-financieel vlak de samenwerking met de KBVB en de ACFF tot efficiëntiewinsten en synergieën leidt, heb ik ook hierover recent gevraagd om meer inzicht te krijgen in de bevoegdheidsafbakening, in de specifieke samenwerking en in de verschillende financiële stromen die er momenteel zijn.
De heer Deckmyn heeft het woord.
Dank u wel voor uw antwoord, minister. Tuchtreglementen zijn inderdaad noodzakelijk. Ook dat scheidsrechtersblad is belangrijk. En laat me daar duidelijk over zijn: vaststellingen van scheidsrechters, die zij zelf vaststellen en moeten noteren, daar heb ik uiteraard geen problemen mee. Maar met dit nieuwe initiatief, om zomaar een willekeurige klacht van een willekeurige persoon te moeten noteren op een scheidsrechtersblad, wil men, dixit de minister daarnet, “aantonen dat men de strijd tegen racisme wil verhogen”. Voor mij is dat gewoon windowdressing om een beetje de stoere borst op te zetten en te tonen hoe men bezig is in de strijd tegen racisme. Maar de reden waarom ik de vraag gesteld heb, is dat het hier wel degelijk uit de hand dreigt te lopen als men zomaar, zonder bewijs, nieuwe racismeklachten moet gaan noteren. Hoe gaat men dat onderzoeken? Wat is de rechtsgrond daarvan?
Ik denk dat we de deur openzetten voor willekeur. Niet alleen ik zeg dat, er zijn verschillende mensen, overal in Vlaanderen, die daar serieuze bedenkingen bij hebben. Ik verwijs naar een artikel dat ik naar aanleiding van deze feiten in de krant heb zien verschijnen, waarin een lokale voorzitter van een provinciale voetbalclub uit het Gentse zich afvraagt hoe men dat gaat doen en hoe men die racismemeldingen gaat filteren. Er zijn dus veel vraagtekens. Dit is zelfs niet meer schieten met een kanon op een mug. Eigenlijk mag men zelfs niet schieten, want er is totaal geen grond en geen basis om zulke initiatieven te nemen. Ik vind het heel gevaarlijk.
U gaf ook aan dat er bij Voetbal Vlaanderen fricties zijn met betrekking tot de organisatie van voetbal in ons land. Dat is een reuzegroot understatement. Er zijn effectief wel problemen met betrekking tot de organisatie van voetbal in België. En dat duidt er juist op dat men geen afdoende of goede splitsing van die Voetbalbond heeft doorgevoerd. Ik zeg dat al lang in dit parlement, zelfs al van in 2004. De Voetbalbond is niet gesplitst conform het decreet. Ik vind dat daar nu dringend werk van moet worden gemaakt. En misschien moeten we gebruikmaken van de fricties bij Voetbal Vlaanderen om het gesprek daarover weer op gang te brengen.
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Minister, ik wil u bedanken voor uw antwoord, niet zozeer voor de initiatieven die u neemt, want dit is inderdaad louter een initiatief van de Voetbalbond zelf. Maar u hebt de tijd genomen om dit initiatief heel genuanceerd toe te lichten en uit te leggen aan de heer Deckmyn.
De heer Deckmyn stelt het hier voor alsof het een initiatief is puur op basis van willekeur en dat iedereen zomaar kan worden beticht van racisme. Minister, u hebt duidelijk gemaakt dat dat niet de bedoeling is, dat er telkens een goed onderzoek aan zal voorafgaan, maar dat elke melding, dat elke vorm van mogelijk racisme wel degelijk onderzocht moet worden. Ik vind het dan ook lovenswaardig dat de Voetbalbond het initiatief neemt.
Mijnheer Deckmyn, u zegt dat er geen grond, geen basis is voor het initiatief. Dan vraag ik mij af waar u de afgelopen jaren hebt gezeten. Racisme binnen sport, binnen voetbal is hier in deze commissie al zo vaak aan bod gekomen. Mevrouw Lambrecht en de heer Muyters, en ik denk ook collega Perdaens, hebben er al vragen over gesteld en initiatieven rond genomen, met betrekking tot racisme en discriminatie, ook op andere gronden. We hebben het hier al vaak gehad over holebidiscriminatie binnen het voetbal. Ik vraag mij af waar u dat haalt, dat er geen grond of basis voor zou zijn.
Het is heel goed dat de Voetbalbond dit initiatief neemt. Verschillende partijen hebben hierover in het verleden al vragen gesteld. Het is nu de eerste keer dat u tussenkomt over het thema van racisme binnen het voetbal. Maar u schaart zich impliciet bij die andere groep, niet bij diegenen die racisme en discriminatie willen aanpakken. Dat vind ik zeer betreurenswaardig.
Minister, bedankt voor de heldere en genuanceerde uitleg.
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
De vraagstelling verwondert mij ook een beetje. Ik volg mijn collega zeker, en ik dank u, minister, om het zeil te trekken en zeer hard op te treden tegen racisme. Als het goed is, mogen we het ook zeggen. Wat hier voorligt, zorgt ervoor dat er geen twijfel meer is of het nu moet worden genoteerd of niet dat er klachten zijn.
Mijnheer Deckmyn, u weet zeer goed dat dit niet zomaar tot sancties leidt. Er is nog een heel filtersysteem vooraleer de uitspraak gebeurt. Er is nog een bondsparket, voordat het naar die nationale kamer gaat. Ik kan zeker zeggen dat Vooruit zeer blij is met het initiatief. Ik vind het ook normaal. Het is altijd in lijn geweest met wat de minister heeft gezegd. Ik vind het tof dat hij deze initiatieven blijft goedkeuren en steunen. Minister, u hebt zeker onze steun als u daarmee blijft voortdoen.
Minister Weyts heeft het woord.
Wat het communautaire aspect betreft: de Voetbalbond is, voor alle duidelijkheid, sinds 2007 formeel gesplitst. Er is nog de discussie over de overgang naar twee aparte entiteiten. Daarover hebt u gelijk. Maar Voetbal Vlaanderen heeft sinds 2007 wel een eigen beleidsplan en een eigen breedtesport- en topsportbeleid en communicatiebeleid. Voetbal Vlaanderen functioneert in die zin ook autonoom ten opzichte van de KBVB. Ik wil ook zien dat die autonomie volledig wordt gerespecteerd door eenieder. Vandaar mijn opmerkingen.
Wat betreft het initiatief, de aanleiding tot de vraagstelling, vind ik het relevant dat er een aparte meldingsmogelijkheid wordt gecreëerd. Het minste wat je kunt zeggen is dat dit de aandacht voor de problematiek illustreert. Maar het gaat ook om het beter in kaart brengen van de incidentie van de problematiek. Dat zal toelaten om te bekijken hoe manifest ze is. Misschien is dat ook een aanleiding om vervolgens alles in een correct perspectief te plaatsen. Ik vind zelf dat voetbal nogal wordt geviseerd als het gaat om racisme. We kunnen het misschien objectiever bekijken. Hoeveel klachten zijn er op hoeveel wedstrijden? Natuurlijk zijn er ter zake meer incidenten in het voetbal omdat er ook veel meer voetbal wordt gespeeld. Dat is nog maar één element. Er is toch niets op tegen dat die mogelijkheid wordt gecreëerd en dat er aandacht aan wordt besteed. Er is absoluut een probleem, maar dit laat toe om dit genuanceerd te benaderen en te bekijken op hoeveel wedstrijden er werkelijk problemen zijn. U hebt vragen over de afhandeling van die klachten. De praktijk zal dat moeten uitwijzen. Maar ik vind het alvast een goed signaal dat men proactief zegt dat men dat ernstig opneemt en dat die meldingsmogelijkheid wordt gecreëerd. Dat laat toe om in alle nuance die problematiek in kaart te brengen.
De heer Deckmyn heeft het woord.
Minister, dank u voor uw verdere antwoorden, die in alle sereniteit gegeven zijn.
Ik vind de sfeerschepping die gebeurt door de collega’s daarnet bedroevend. De heer Van de Wauwer vindt het een goede zaak dat loutere meldingen bij de scheidsrechter die op niets zijn gebaseerd mogelijk zijn. Ik vind dat een vreemde zaak. Mevrouw Lambrecht zegt dat de filtering binnen de voetbalwereld zelf goed uitgevoerd zal worden. Maar die filtering wordt binnen het wereldje van de voetballers zelf ter discussie gesteld. Ik doe dat niet. Men doet hier alsof ik het ben die hier problemen heeft met het feit dat er zulke willekeurige meldingen mogelijk zijn. Neen, collega’s, ik ben helemaal niet de enige. Ik ben er zeker van dat daar binnen de voetbalclubs geen draagvlak voor is. Als ik het een beetje karikaturaal mag voorstellen: ik zou met de collega’s Van de Wauwer en Lambrecht desnoods eens naar een voetbalwedstrijd kunnen gaan, waarbij ik dan achteraf bij de scheidsrechter kan melden dat ik hen stilletjes tegen elkaar racistische opmerkingen heb horen fluisteren. Wie zal dan bewijzen of het waar is of niet waar?
De vraag om uitleg is afgehandeld.