Verslag vergadering Commissie voor Onderwijs
Vraag om uitleg over de aanbevelingen voor het onderwijs uit het gelekte rapport van de Groep van Experts voor Managementstrategie van COVID-19 (GEMS)
Vraag om uitleg over de start van het schooljaar
Verslag
Mevrouw Grosemans heeft het woord.
De Groep van Experts voor Managementstrategie van COVID-19 (GEMS) pleit ervoor om leerkrachten verplicht te vaccineren. Dat blijkt uit vertrouwelijke documenten die de redactie van Het Nieuwsblad kon inkijken. De adviesgroep die het Overlegcomité moet bijstaan in de pandemiebestrijding, suggereert in deze documenten eveneens dat de regels in het onderwijs moeten verschillen van leerling tot leerling. Op basis van hun vaccinatiestatus zou de ene leerling andere regels moeten naleven dan de andere leerling.
Niet alleen de GEMS pleitte voor een verplichte vaccinatie van leerkrachten, ook onderwijsexpert Dirk Van Damme riep hier afgelopen zomer toe op. In een artikel noemde hij de vaccinatie van leerkrachten – en ik citeer – “een zaak van elementaire professionele deontologie en respect voor de veiligheid van je leerlingen”.
De discussie over het al dan niet verplicht vaccineren van leerkrachten loopt niet alleen bij ons. In de Amerikaanse staat Californië is de verplichte vaccinatie al een feit. Wanneer leerkrachten daar alsnog hun vaccin weigeren, moeten ze zich elke week laten testen. De vraag is natuurlijk in welke mate zo’n verplichte vaccinatie hier nog nut heeft. Momenteel schat men immers dat ongeveer 90 procent van de Vlaamse leerkrachten bij aanvang van het schooljaar volledig gevaccineerd was.
Een ander vraagstuk is hoe we de vaccinatiegraad bij leerlingen kunnen vergroten. Het onderwijs speelt hier uiteraard een rol in en is dé plaats bij uitstek om informatie over het vaccin te geven, vragen te beantwoorden, mythes te ontkrachten en jongeren te motiveren.
Minister, hoe reageert u op de voostellen van de adviesgroep GEMS? Hebben zij die voorstellen aan u voorgelegd?
Acht u deze voorstellen realistisch en uitvoerbaar binnen de Vlaamse schoolcontext?
Zult u bepaalde maatregelen nemen om de vaccinatie bij onderwijspersoneelsleden aan te moedigen? Indien ja, welke maatregelen hebt u voor ogen?
Welke rol ziet u weggelegd voor Vlaamse scholen in het maximaal vaccineren van onze jongeren?
Op welke manier zal het Vlaams onderwijs zijn leerlingen sensibiliseren omtrent de vaccinatie? Welke rol kan het centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) hierin spelen volgens u?
Ik heb ook nog een andere vraag. In de pers zei u dat u overleg zou hebben met Sciensano. Is er al iets meer geweten over het versoepelen van de quarantaineregels?
De heer Laeremans heeft het woord.
Mevrouw Grosemans heeft de inleiding natuurlijk al goed geschetst. Die kan ik weglaten. We zijn er toch bezorgd over. De GEMS-suggesties lijken een radicale omslag voor te stellen ten opzichte van het huidige beleid, waar voor heel Vlaanderen coronavoorschriften zijn, waar scholen op basis van lokale risico’s voor al hun leerlingen kunnen verstrengen naargelang de situatie.
Ik breng nog even het advies van de Hoge Gezondheidsraad in herinnering. Er staat letterlijk: “Wanneer alle personen boven de leeftijd van 18 jaar, met of zonder verhoogd risico, de gelegenheid hebben gehad om zich te laten vaccineren en/of gevaccineerd en beschermd zijn door middel van volledige genezing, mag de vaccinatie tegen covid van kinderen en adolescenten onder geen enkele omstandigheid meer hun rechten en vrijheden beperken. Dat geldt voor de schoolsector maar ook voor alle andere gebieden van het sociale leven van kinderen en adolescenten.”
Maar we zien toch dat bij het begin van het schooljaar een aantal scholen aan de ouders gevraagd hebben wat de vaccinatiestatus van hun kind is. Er zijn ook leerkrachten die dat vlakaf in de klas hebben gevraagd. Dit zet natuurlijk de deur open voor een tweedeling in de schoolpopulatie en discriminatie van de niet-gevaccineerde kinderen. Dat lijkt ons niet verantwoord, en ook een schending van het medisch geheim.
Dan is er op 30 augustus nog het voorstel vanuit CD&V gekomen om een soort middenweg te bewandelen tussen het gevoerde beleid met algemene regels en de individuele aanpak van de GEMS. Zij stelden voor dat de CLB’s zicht zouden krijgen op de vaccinatiegraad per school en per klas. Op die manier kun je natuurlijk vermijden dat volledige klassen opnieuw in quarantaine moeten worden geplaatst bij nieuwe besmettingen. Dat is transparant en voordelig, maar heeft ook weer het risico dat bepaalde scholen de coronaregels klas per klas zouden differentiëren naargelang de vaccinatiestatus van die klassen, waarbij de ene klas meer vrijheden zou krijgen dan de andere. Vandaar mijn vragen.
Mijn eerste vraag gaat over de stand van het aantal gevaccineerden binnen het Vlaamse lerarenkorps. Collega Grosemans heeft daarnet het cijfer van 90 procent genoemd. Klopt dat volgens u? Dat is natuurlijk een inschatting.
Twee, hoe evalueert u de oproep vanuit de GEMS tot een mogelijke verplichting van het virus voor het onderwijspersoneel? Is dat wenselijk, is dat noodzakelijk? Zal dat de niet-gevaccineerde leerkrachten niet nog meer doen volharden in hun gepercipieerd gelijk?
Drie, hoe evalueert u de oproep vanuit de GEMS om covidmaatregelen af te dwingen op leerlingenniveau, op basis van individuele vaccinatiestatus? Vreest u niet dat dit gaat leiden tot een opdeling in A-leerlingen en B-leerlingen, dus een sterke polarisering, die misschien de vaccinatiebereidheid schade zal toebrengen?
Vier, hoe evalueert u het voorstel van CD&V inzake klasdifferentiatie? Minister Beke gaf al aan dat er beslist werd om de vaccinatiegraad per graad te publiceren. Sommigen zeggen dat, als de CLB ziet dat de vaccinatiegraad lager is dan 70 procent, er actie moet worden ondernomen.
Ten slotte, mijn vijfde vraag, hebt u al signalen of klachten ontvangen van scholen die bij het begin van het schooljaar de vaccinatiestatus opgevraagd hebben? Is dat een schending van het medisch geheim? Indien ja, gaat u daar dan tegen optreden?
De heer Daniëls heeft het woord.
Dank u wel. Ik denk dat collega Laeremans zich daarnet versproken heeft toen hij zei: ‘verplicht virus voor het onderwijspersoneel’. Ik denk dat u bedoelt ‘een verplicht vaccin’? Oké. Ik denk niet dat we hen verplicht gaan besmetten. Ik dacht dat het toch goed was om dat mee te geven.
Collega’s, mijn vraag sluit daarbij aan, bij de start van het schooljaar. Er zijn veel inspanningen geleverd in het onderwijs door alle onderwijspartners, onder leiding van de minister, maar uiteindelijk moet het gebeuren in de scholen en in de CLB’s. Leerkrachten, directies, ondersteunend personeel, pedagogische begeleiding, iedereen heeft eraan meegewerkt om zoveel mogelijk les te geven, op school, in de klas. Ik wil er nogmaals op drukken dat dit voor ons, als N-VA, absoluut altijd het uitgangspunt geweest is, en dat het ook zo zal blijven. Ik ben blij dat pediaters, dokters, maar ook de kinderrechtencommissaris altijd opnieuw daarop hebben gefocust. Dat is in tegenstelling tot anderen, die ik de sluitbrigade zou willen noemen, die dan vervolgens wel roepen: ‘Hoe kan het dat de kwetsbare jongeren nu zoveel achterstand hebben?’ Dat kan er bij mij niet in. Maar ik ben blij dat we dat beleid zijn blijven voeren, en dat dit schooljaar normaal – ‘normaler’ moet ik eigenlijk zeggen – is kunnen starten. Dat is goed nieuws.
Het is ook goed nieuws dat jongeren van ouder dan 12 jaar de kans krijgen om gevaccineerd te worden. Hierdoor lopen heel veel jongeren minder risico om besmet te worden, om ziek te worden, of om langer besmettelijk te zijn. Bijgevolg is de kans ook kleiner dat het virus wordt doorgegeven op school. Onlangs raakte bekend dat niet-gevaccineerde leerlingen van het middelbaar onderwijs in Frankrijk afstandsonderwijs moeten volgen wanneer er in hun klas een besmetting optreedt. Op die manier probeert Frankrijk jongeren aan te zetten om zich, nog meer dan nu, te laten vaccineren. Leerlingen die wel gevaccineerd zijn, zullen altijd naar school mogen komen, als hun gezondheidstoestand het toelaat, uiteraard.
Bijkomend gaan er opnieuw meer stemmen op om de vaccinatie via de school te laten verlopen. Eind augustus is dan toch beslist dat dat kan gebeuren. Ik ben blij dat dat kan. Op 6 juli heb ik namelijk in de commissie Welzijn minister Beke opgeroepen om te kijken hoe we mobiele teams konden inzetten op scholen, vanuit een puur praktische overweging: misschien kon het eerste vaccin nog wel in de vaccinatiecentra, want dat was nog in de vakantie, maar als het tweede vaccin zou moeten worden gezet tijdens het schooljaar, nu in september, zouden al die leerlingen tijdens de schooluren moeten terugkeren naar het vaccinatiecentrum waar ze wonen. Want in het secundair onderwijs ga je meestal niet naar een school in de gemeente waar je woont. Dat zou dan een va-et-vient worden van leerlingen die moeten terugkeren, die vertrekken, die weer toekomen op school, waardoor het eigenlijk de facto onmogelijk wordt voor een leerkracht om les te geven, omdat je dan allemaal moet bijhouden wie welk stukje gemist heeft. Dat is een hele poespas, die noch de leerlingen, noch het onderwijs ten goede zou komen. Het zou ook opnieuw druk geven voor de leerkrachten, om er nog maar van te zwijgen dat ouders zich niet noodzakelijk vrij kunnen maken om met hun kind naar dat vaccinatiecentrum te gaan.
Nu, er zijn vaccinatiecentra die dan meer plannen op woensdagnamiddag, ’s avonds en in het weekend. Dank daarvoor. Ik denk dat dat een goede zaak is. Want elke drempel die we kunnen wegwerken om mensen zich te laten vaccineren, is een goede zaak. Hoe meer vaccinaties, hoe beter voor het collectief op dat vlak.
Recent pleitte Domus Medica ervoor om te stoppen met elke leerling in het lager onderwijs die een snotneus heeft, te testen. Blijkbaar is het verkoudheidsseizoen bij dezen gestart en is die oproep om dat niet te doen, er nog altijd. Daarnaast – en daar schrok ik toch wel van – vaardigde Sciensano de richtlijn uit dat vanaf twee besmettingen in een klas, de volledige klas thuis moet blijven. Dat is toch wel opmerkelijk. Ik stel vast dat Sciensano eigenlijk om het onderwijsoverleg heen zelf opnieuw regels uitvaardigt, die dan het heel rare gevolg hebben dat ik vaststel dat ouders samen kinderen beginnen op te vangen en ze nog meer samenzetten.
Minister, hoe staat u tegenover de regel om niet-gevaccineerde leerlingen afstandsonderwijs te geven wanneer in een klas of school een coronabesmetting optreedt? En zullen de gevaccineerde leerlingen dan wel altijd in de klas les kunnen volgen, zoals in Frankrijk gebeurt? Zijn er mogelijkheden om de vaccinatie van jongeren mee te coördineren vanuit de scholen, zonder dat de CLB’s daarbij overbelast worden en zonder dat er een va-et-vient van leerlingen is als dat toch nog in het vaccinatiecentrum gebeurt?
Hoe staat u tegenover de oproep van Domus Medica in verband met het testen in de lagere school van kinderen met een snotneus? En wat vindt u ervan dat bij twee besmettingen in een klas de volledige klas thuis moet blijven? Die twee besmettingen, dat gaat over een periode van veertien dagen. Dat is dus eigenlijk gigantisch veel.
Minister Weyts heeft het woord.
Laat mij eerst zeggen dat we gelukkig uiteindelijk toch wereldkampioen geworden zijn met het vaccineren. Daar scoren we zeer hoog. We zijn echt koplopers in vaccineren wereldwijd, en dat zonder enige verplichting. Zoals u weet, is de vaccinatie inderdaad niet verplicht, maar we doen er wel alles aan om iedereen zo goed mogelijk te informeren en te overtuigen van het belang van zulke vaccins. Het zou een beetje gek zijn. We hebben in het verleden altijd gepleit voor een prioritaire voorrang voor leerkrachten om hen te kunnen laten vaccineren. Ik denk dat we daar altijd onze job gedaan hebben.
De leden van de GEMS hebben inderdaad op een bepaald moment gepleit voor een verplichting. Ik zie daar eerlijk gezegd de toegevoegde waarde niet van in. We hebben voor alle duidelijkheid geen aparte cijfers van leerkrachtenvaccinatie, maar ik heb geen enkele aanleiding om er ook maar enigszins aan te twijfelen dat de gemiddelde vaccinatiegraad bij leerkrachten lager zou zijn dan in de algehele populatie. Vandaag zitten wij op 91 procent van de volwassenen in Vlaanderen die gevaccineerd zijn. Als je nu zou overgaan tot een verplichting, denk ik dat je de facto een boost gaat geven aan de antivaxbeweging, dat je martelaren gaat creëren, dat er veel heisa zal ontstaan. Dus: if it ain’t broke, don’t fix it. Laat ons gewoon proberen verder te gaan en de laatsten nog te overtuigen.
Dat is trouwens ook eens in onze onderwijsclub ter sprake gekomen. Er was in de verste verte geen consensus daaromtrent te vinden. Ik denk niet dat een van de partijen aan de kant van het onderwijsveld daarin meeging.
Als het dan gaat over de scholieren, moet ik ook daar vaststellen dat onze Vlaamse scholieren echt wel meegaan in de vaccinatiecampagne. Dat is voor mij ook hét argument geweest om op 1 september toch niet te starten met een mondmaskerplicht. We gaan toch niet enerzijds oproepen om met de banier, de vlag van de vrijheid iedereen mee te krijgen in de vaccinatiecampagne omdat we zo regelrecht op de vrijheid afgaan, maar anderzijds op 1 september zeggen dat er niets verandert, ‘bedankt dat je je hebt gevaccineerd, maar er verandert niets en je moet nog altijd 7 uur aan een stuk doorbrengen met een mondmasker’. Dat hebben we gelukkig kunnen afwenden.
We hebben eind augustus meteen afspraken gemaakt met betrekking tot de vaccinatie van scholieren met de collega’s van het agentschap Zorg en Gezondheid (AZG) over de rol van de scholen en de CLB’s in de vaccinatiecampagne. Het is belangrijk om in eerste instantie te focussen op die gebieden waar de vaccinatiegraad niet hoog genoeg is. De vaccinatiecentra hebben schitterend werk geleverd. Zij hebben expertise opgebouwd in het logistieke en medische proces. De rol van scholen en CLB’s is tweeledig, namelijk informeren en sensibiliseren. Op de website van Onderwijs Vlaanderen is het nodige lesmateriaal ter beschikking om daarover openlijk te spreken. Dat materiaal is gericht op het ontkrachten van mythes over vaccinatie, die wel degelijk leven, en anderzijds op het duiden van de werking van vaccins. CLB’s hebben de medische expertise en kennen de leerlingenpopulatie. Zij zijn dus perfect geschikt om vragen en ongerustheden te beantwoorden, maar die informatie is uiteraard steeds vrijblijvend.
Dan kom ik tot het faciliteren van vaccinaties. Het initiatief om de vaccinatiegraad lokaal op te krikken, ligt bij de populatiemanager van de eerstelijnszone. Die kan steeds contact opnemen met lokale partners, waaronder de scholen. Er is bereidheid om dat te faciliteren. Scholen kunnen infrastructuur ter beschikking stellen, zoals een stuk van de speelplaats voor de vaccinatiebus. Daarbij worden alle regels inzake privacy en ouderlijke toestemming, die nog steeds vereist is voor 12-tot-15-jarigen, gerespecteerd. Er kan geen sprake zijn van druk op leerlingen. Ik vrees altijd dat je daarmee het tegenovergestelde effect zult ressorteren.
Of een leerling of personeelslid al dan niet gevaccineerd is, is medische informatie, en zulke informatie op individueel niveau kan niet ter beschikking van de scholen worden gesteld. Scholen kunnen daar ook niet zelf naar vragen. Via de website wijzen we scholen daarop. Ik heb een duidelijk directief meegegeven, een onderrichting waarin ook de regels van non-discriminatie zijn meegegeven. Scholen die toch op een of andere manier de vaccinatiestatus van personeel of leerlingen trachten te bekomen, riskeren klachten van personeelsleden en ouders.
Ik ben geen voorstander van een onderscheiden behandeling van gevaccineerde en niet-gevaccineerde leerlingen omdat in dezen ook gewoonweg ouderlijke toestemming geldt. De facto laat je leerlingen het slachtoffer worden van de beslissing van de ouders. Dat op zich vind ik al een belangrijke overweging.
Wat wel kan verschillen, zijn de test- en quarantainemaatregelen. Die maken we niet in onderwijs, maar daar volgen we de regels zoals die door de bevoegde organen zijn opgemaakt, en dat zijn er nogal wat. Sciensano wordt dan genoemd, maar zij verwijzen dan naar de Risk Assessment Group (RAG), de Risk Management Group (RMG) en de Interministeriële Conferentie (IMC) Volksgezondheid. Er zijn dus wel wat acroniemen bij betrokken. Ik stel vast dat de huidige test- en quarantaineregels complex en heel streng zijn. Ze zorgen ervoor dat veel kinderen voor lange tijd in quarantaine worden geplaatst. En waarom? We zijn het erover eens dat die maatregelen niet dienen om de kinderen tegen zichzelf te beschermen of tegen hun vriendjes, want kinderen lopen weinig risico ter zake. Daarover is men eenduidig.
Ik heb gisteren nog een cijfer gekregen. In het kader van een discussie die ik voerde met Sciensano schatte men bij ons dat er het afgelopen jaar 88 kinderen in het ziekenhuis zijn opgenomen, en dat ongeveer 78.000 besmettingen hebben plaatsgevonden. En dat is dan nog los van de discussie van de onderliggende aandoeningen die ook in het geding waren.
De maatregelen quarantaine en testing dienen niet om kinderen te beschermen. Daarover is men het eens. Waarvoor dienden die vroeger dan wel? Om grootouders en ouders te beschermen. Maar die hebben vandaag de keuze om zich te laten vaccineren. En om zichzelf dus te laten beschermen. Waarom leggen we die beperkende maatregelen dan nog op aan kinderen? Is dat in fine om 9 procent van de volwassenen die er heel bewust voor kiezen om zich niet te laten vaccineren alsnog te beschermen? Ik denk niet dat die mensen daarom vragen.
Uiteindelijk is er ook een argument dat wél hout snijdt, en dat gaat over de capaciteit in de ziekenhuizen die we in het oog moeten houden. Gelukkig zie je daar ten eerste dat de ziekenhuisopnames, ook op intensieve, stabiliseren en zelfs een beetje dalen. Ten tweede is dan de vraag of je dan niet gewoon aan die capaciteit moet werken in plaats van kinderen, ouders, scholen en leerkrachten te gaan belasten. Dan moet je toch daar op werken? Deze discussie is dus nog gaande.
Minister Vandenbroucke heeft gezegd dat hij akkoord ging om die regels te bespreken. Ik heb dat momentum onmiddellijk opgenomen om aan tafel te schuiven. Ik heb gisteren de mensen van Sciensano, de RMG, iemand van de IMC en het AZG en van nog andere acroniemen die van toepassing waren, samengeroepen. Ik heb ook met de kabinetschef van minister Vandenbroucke een lange discussie gevoerd, waarbij we overeenstemming hebben over het feit dat die regels inderdaad moeten worden bijgestuurd. Dat vind ik echt goed. De RAG en de RMG proberen tegen de volgende IMC – dat is volgende week woensdag – al aanpassingen voor te stellen. De doelstelling is een ingrijpende afname van het aantal kinderen dat in quarantaine moet worden geplaatst. Hoe dat moet worden geoperationaliseerd, is de taak van de RAG en de RMG tegen de volgende IMC, dan zitten we daarover weer samen. Dat momentum moeten we dus zeker ook aangrijpen.
Mevrouw Grosemans heeft het woord.
Minister, ik denk dat we echt trots kunnen zijn op ons Vlaamse onderwijs. Het advies om zich te laten vaccineren is enorm goed toegepast, zowel door leerkrachten als door leerlingen. Hoe meer gevaccineerden, hoe veiliger ook onze lokalen en onze collegezalen. Ik heb gemerkt dat zich laten vaccineren ook een soort van onderwijs is, een soort van leren. Ik heb dat heel goed gezien bij mijn zoon. Ik heb heel goed gezien wat het is om solidair te zijn met je gemeenschap en om verantwoordelijk te zijn naar anderen toe. En ik vind het heel mooi dat ons onderwijs daar een rol in speelt en dat heel wat scholen en lokale besturen daar allerlei initiatieven rond opzetten.
Ik heb niet echt een bijkomende vraag. Ik wil alleen nog maar zeggen dat ik hoop dat, mocht er een najaarsgolf komen, wij in Vlaanderen zeker afstandsonderwijs gaan kunnen vermijden. Voor mij blijft dat een noodoplossing. Het mag nooit het normaal worden. En ik hoop echt dat we daar nooit meer terug naartoe moeten.
De heer Laeremans heeft het woord.
Dank, minister voor uw antwoorden, die ons toch een heel stuk geruststellen. Ik onthoud: geen druk op de leerlingen, geen verschillende behandeling naargelang de vaccinatiestatus. Scholen kunnen ook niet vragen naar die vaccinatiestatus. Ik onthoud ook dat u zult proberen om zeker voor lagereschoolleerlingen minder quarantaine te realiseren. Dat lijken ons echt wel stappen in de goede richting.
Ik heb nog een concrete vraag. Op de website van het katholiek onderwijs stond dat er zeker tot en met 7 september, maar niet meer na 10 september, een onderscheid gemaakt werd in leerkrachten die in quarantaine moeten, naargelang hun vaccinatiestatus. Diegenen die gevaccineerd waren, konden met ziekteverlof gaan, om zo te zeggen, terwijl diegenen die niet gevaccineerd waren, bijvoorbeeld omdat ze een vaccinatie weigerden, afwezigheid voor verminderde prestaties (AVP) moesten nemen – onbetaald verlof dus – om hun afwezigheid gedurende die quarantaine te verantwoorden. Ik hoop dat het echt wel duidelijk is dit onderscheid niet verder gemaakt kan worden. Ik hoop dat dit een vergissing was van het katholiek onderwijs en dat er niet te veel leerkrachten het slachtoffer van geworden zijn.
De heer Daniëls heeft het woord.
Dank u wel, minister. Namens de N-VA-fractie, en ook namens veel ouders en leerkrachten, wil ik u bedanken voor uw nuchterheid in dit debat. Ik wil dat echt benadrukken. Voor hetzelfde geld was u een dramaqueen, had u de scholen gesloten en waren ze nu nog altijd dicht. Dan waren we samen aan het wachten tot het coronavirus de wereld uit was. Dat moment zal er waarschijnlijk nooit komen. We kunnen dus alleen maar blij zijn dat u telkens – samen met alle onderwijspartners – ook in niet-evidente omstandigheden geprobeerd hebt om scholen en klassen open te houden. Want, ja, er zijn ook bij de leerkrachten, ook bij de directies en ook bij de ouders, mensen die schrik hebben. Ik begrijp dat. Als je in je omgeving iemand hebt gezien die zwaar heeft afgezien of zelfs overleden is door het coronavirus, dan begrijp ik dat mensen schrik hebben. Ik heb daar echt begrip voor. Maar we moeten wel opletten dat die schrik ons niet verlamt.
Met de filosofie om te willen gaan voor nul risico, komen we er niet. Minister, ik volg u dus in uw redenering dat die quarantaines er zijn om mensen te beschermen, want die hebben zich kunnen laten vaccineren. Als er nog mensen zijn die zeggen ‘verdorie, ik had me toch beter laten vaccineren’, dan is dit het moment. Men kan nog bellen naar alle vaccinatiecentra die open zijn om een afspraak te maken om zich te laten vaccineren. Dat is een feit.
Ik wil nog het volgende meegeven. Ik hoor vandaag ouders van leerlingen uit een klas waar vorige week een leerling besmet was, waar er deze week een nieuwe besmetting was en waar de hele klas in quarantaine moest. Welke vraag stellen die ouders dan in de WhatsAppgroep? ‘Wie houdt vandaag de klas bij?’ Al die kinderen zitten nu dus samen in een veranda bij een van de ouders, nog dichter bij elkaar dan ze in de klas zouden zitten. Ik wil hiermee aangeven dat dit echt van de pot gerukt is. Laten we daar alstublieft echt mee stoppen. Ik kan me wel inbeelden dat er in bepaalde regio’s van dit land, waar de vaccinatiegraad veel lager ligt, andere kopzorgen spelen. Daar is het een kwestie van het vaccineren van die ouders, collega’s.
Ik wil nog een punt aanhalen, minister, waar we ook naar moeten kijken. In dit lopende schooljaar zullen een aantal leerlingen 12 jaar worden. Ze zitten nu dus nog niet in de vaccinatiecampagne. Ze worden elk 12 jaar op een verschillend moment van het jaar. Daarom doe ik een oproep – die ik ook gedaan heb aan minister Beke – om daarvoor zo snel mogelijk een vaccinatiestrategie uit te werken. Want vanaf het moment dat ze 12 jaar zijn en niet gevaccineerd, hebben ze een ongeldig coronacertificaat. Ze zijn niet gevaccineerd en moeten opnieuw getest worden. Ik wil dus oproepen om dat zo snel mogelijk uit te werken, samen met minister Beke.
Mevrouw Goeman heeft het woord.
Ik denk dat we het er ondertussen allemaal over eens zijn dat we kinderen zoveel mogelijk naar school moeten laten gaan. Dat is ook de prioriteit van Vooruit, en dat is ook altijd zo geweest, omdat we weten hoe belangrijk dat is voor hun mentaal welzijn en voor hun leerprestaties. Maar corona is natuurlijk niet weg. Dat is nogmaals gebleken uit het cijfer van 1800 besmettingen bij leerlingen. Ik denk dus dat de bottomline gewoon is dat we alles op alles moeten blijven zetten om de scholen veilig te houden.
Ik heb een paar reacties op de pistes die ik hier gehoord heb. Wat de verplichte vaccinatie betreft: ik denk dat dat inderdaad niet realistisch is. Minister Vandenbroucke heeft ook al gezegd dat dat zowel praktisch als juridisch heel veel tijd in beslag zou nemen als we dat mogelijk zouden willen maken. Voor mij is die discussie compleet niet aan de orde.
Wat we natuurlijk wel moeten doen, is veel meer werk maken van een doorgedreven ventilatiebeleid op school. Ik kom straks nog terug op de CO2-meters. We zijn inderdaad heel enthousiast over de vaccinatieprojecten op scholen, om toch zoveel mogelijk leerkrachten en leerlingen er op een positieve manier toe aan te zetten om zich te laten vaccineren, als dat nog niet gebeurd is. In Brussel gebeurt dat met succes, in Vlaanderen ook. Ik denk dat er zeker ook in Brussel – versta me niet verkeerd – absoluut nog een schep bovenop gedaan kan worden, maar ook in Vlaanderen liggen daar concrete plannen op tafel, minister, om in samenwerking met minister Beke, nog meer scholen te overhalen om in dat soort vaccinatieprojecten te stappen.
Tot slot, wat betreft de roep om de quarantaine te versoepelen: het gaat over regels die eigenlijk nog maar twee weken geleden zijn afgeklopt in samenspraak met u, minister, als ik het goed begrepen heb. Dat neemt niet weg dat ik wel begrijp dat de vraag bestaat om die quarantaineregels te bekijken omdat we inderdaad natuurlijk niet willen dat leerlingen nog meer les missen. Voor ons blijft het dan wel heel belangrijk dat dat gebeurt in samenspraak met de experts – met onder andere de RAG en de RMG – om er ons van te vergewissen of er geen extra maatregelen nodig zijn om het risico op extra besmettingen zoveel mogelijk te beperken. Ik heb minister Vandenbroucke horen zeggen dat hij bereid is om dat inderdaad te bekijken binnen de interministeriële conferentie. Minister, op welke manier bent u daarbij betrokken? Is dat ook afgestemd binnen de Vlaamse Regering? Zitten jullie met andere woorden op één lijn met minister Beke?
De heer Danen heeft het woord.
Ik denk dat het inderdaad vandaag niet opportuun is om een verplichting op te leggen aan het onderwijzend personeel. Dat is ook het standpunt van onze partij. Ik zou wel willen vragen – ik heb het idee dat dat in dit parlement wel meevalt – dat we niet te dogmatisch omgaan met de maatregelen. Want wat vandaag een goed idee lijkt, kan morgen compleet idioot zijn. Wat vandaag compleet idioot lijkt, kan morgen misschien wel een goed idee blijken te zijn. We hebben dat al een aantal keren gezien. De pandemie zorgt ervoor dat we goed voorbereid moeten zijn, maar dat we niet op alles voorbereid kunnen zijn. Ik denk dat maatwerk vaak nodig is.
Ik vraag me wel twee dingen af. Ten eerste, die quarantaineregels zijn nog maar een twee à drie weken geleden bepaald. We wisten dat wat nu gebeurt, zou gebeuren. Alle specialisten hebben ons daarvoor gewaarschuwd, maar nu vallen we precies uit de lucht: oei, wat hebben we nu aan de hand? Eigenlijk wisten we het wel al een beetje. Dat is wat mevrouw Goeman ook net aanhaalde. Ik vind dat ook heel vreemd. Mijn collega Vaneeckhout heeft die vraag ook aan minister Beke gesteld, of zal die alleszins nog stellen, als die vraag nog niet aan bod gekomen is, want ik heb begrepen dat die agenda ook redelijk vol is.
Ten tweede, minister, ik ben het met u eens: het mag niet zo zijn dat de gevaccineerden er alles aan moeten doen om de mensen die niet gevaccineerd zijn – en daar bewust voor kiezen – te beschermen. Het zou andersom moeten gebeuren, maar het is natuurlijk wel zo dat heel wat mensen ook in Vlaanderen te maken hebben met weinig antistoffen ondanks vaccinatie: kankerpatiënten, mensen met andere achterliggende aandoeningen en mensen die een orgaantransplantatie hebben ondergaan in het verleden. Ik ga ze niet allemaal opnoemen, maar die groep mensen bestaat toch uit meerdere tienduizenden. Ik denk wel dat we moeten zorgen dat die mensen ook beschermd worden. Nogmaals: ik pleit er niet voor dat we alles moeten dichtgooien om hen te beschermen, maar het is soms te gemakkelijk om te zeggen dat het alleen gaat om diegenen die bewust niet gevaccineerd zijn. Er zijn ook andere mensen die er niet voor kiezen dat ze weinig antistoffen hebben.
Mevrouw Beckers heeft het woord.
Ik wil ook even collega Daniëls bijtreden betreffende de min 12-jarigen. Nu zitten er in het eerste middelbaar ook kinderen, bijvoorbeeld geboren in de maand december, die nog geen 12 jaar geworden zijn en dus nog niet gevaccineerd zijn. Daarom ben ik heel blij dat u ook zegt dat er geen andere behandeling zal zijn, want zij hebben gewoon de kans nog niet gehad om zich te laten vaccineren. Mijnheer Daniëls, u zei dat Domus Medica oproept om niet alle kinderen met een snotneus te testen. Daar ben ik het zeker mee eens.
Ik moet er ook nog even op wijzen – misschien kan u dat meenemen in uw overleg, minister – dat de antigeentesten een goede aanvulling kunnen zijn. Je hebt direct resultaat. Ze zijn ook veel minder invasief, want ze moeten niet zo diep in de neus. Als er toch klachten zijn, als er bijvoorbeeld hard wordt gehoest of zo, dan kan op die manier ook snel een coronabesmetting worden uitgesloten en is er misschien ook minder nood aan quarantaines.
Ik sluit ook graag even aan. Ik wil misschien nog even verwijzen naar onze resolutie die we hier kamerbreed hebben goedgekeurd. Daarin werd toch ook heel wat verwezen naar de opstart van het nieuwe schooljaar. We kunnen allemaal een pluim op onze hoed steken, maar ik denk dat dat toch wel een signaal was dat we allemaal maximaal gepleit hebben om de scholen te openen.
Minister, u hebt al heel vaak samengezeten met de onderwijsclub. Voor mij is het niet helemaal duidelijk of de beslissing die nu genomen werd over de quarantaine, dan niet genomen werd in het bijzijn van die mensen? Want niet alleen Domus Medica, maar ook CLB’s roepen op om de regels voor het testen terug te draaien. Het is wel absurd dat we alles mogen lossen, maar dat we strenger zijn in het testen. Vroeger werden kleuters niet getest, en waren kinderen in de lagere school niet als hoogrisicocontact erkend, als een medeleerling positief was.
Goed, het vaccineren helpt ons in elk geval. Wat mij interesseert, is wanneer scholen of CLB’s op de hoogte zullen zijn van de vaccinatiegraad, want blijkbaar is dat nog niet het geval. Is daaromtrent al duidelijkheid? Ik had ook de vraag over de min 12-jarigen genoteerd.
Minister Weyts heeft het woord.
Mijnheer Daniëls, een dramaqueen ben ik niet. Ik hou wel van drama, maar ik ben republikein.
Ik wou toch nog eens meegeven dat er, in heel de discussie rond de test- en quarantainemaatregelen, een recent rapport is van Sciensano. Ik denk dat ik het nog maar afgelopen vrijdag gekregen heb. Het is een thematisch rapport over de SARS-CoV-2-infecties bij kinderen en jongeren van 0 tot en met 17 jaar in België, over het schooljaar ’20-’21. Dat is dus heel recent. In een samenvatting – want die lezen wij politici vooral – staan de belangrijkste bevindingen. Die staan hier zelfs in een opvallend gearceerd gekleurd balkje. “Gegevens in dit rapport tonen aan dat het aantal bevestigde gevallen, en de seroprevalentie bij kinderen en jongeren weinig verschillen van de volwassen bevolking, maar dat COVID-19 bij kinderen en jongeren veel minder vaak leidt tot ernstige ziekte en overlijden.”
Vervolgens zijn er aanbevelingen. Een van de aanbevelingen is ‘reflecteren over proportionaliteit van de genomen maatregelen voor kinderen en jongeren in perspectief met de positieve impact van deze maatregelen op COVID-19-effecten bij deze kinderen en jongeren, en bij de andere bevolkingsgroepen’. Een tweede aanbeveling is ‘reflecteren over de teststrategie en doelstelling van testen, en over hoe het meest rationeel en relevant kan en/of moet worden getest’.
Dat is dus een studie van Sciensano zelf, die ik natuurlijk gebruikt heb om te zeggen dat we op grond daarvan toch wel kunnen bijstellen, omdat er zich wel wat problemen aandienen. Laat ons dat dus gewoon in de praktijk brengen.
Gisteren heb ik dan een scramble gedaan van verschillende CLB’s – die heb ik er natuurlijk wel bij betrokken –, pediaters, experten uit de RMG en van Sciensano. Dat was wel een pittige discussie. Men zei onder andere – zoals u ook zei, mevrouw Goeman – dat we die regels nog maar twee weken geleden hadden goedgekeurd. Et alors? Als dat in de praktijk een probleem blijkt te zijn, dan wijzigen we dat toch? If it ain’t broken, don’t fix it; if it’s broken, fix it. Wel, we gaan het fixen. Ik ben ook dankbaar dat minister Vandenbroucke heeft gezegd dat we dat evaluatiemoment wel wat dichterbij kunnen schuiven. Laat ons dat dus gewoon bekijken op grond van alle verschillende overwegingen, en deze studie van Sciensano zelf. Laten we die regels zo verregaand mogelijk versoepelen.
Wat betreft de thematiek van de kwetsbaren: ik denk dat net daarom minister Beke over de derde prik ook gezegd heeft dat we vooral moeten kijken hoe we de meest kwetsbaren nog een extra beschermlaag kunnen geven. Maar dat kan toch geen verantwoording zijn om zware beperkende maatregelen te gaan opleggen aan kinderen.
Wat de leeftijd van 12 jaar betreft, zijn wij opnieuw gebonden. Want u stelt mij verschillende vragen, verschillende medische vragen. Ik ben vooralsnog bevoegd voor het onderwijs, ook al is die bevoegdheid de afgelopen jaren ruim geïnterpreteerd en zijn wij ook bezig met contactonderzoek en dergelijke. Dat is allemaal onze bevoegdheid niet, maar soit, we doen het. De leeftijdsgrens van 12 jaar is arbitrair, maar is wel arbitrair bepaald op medische gronden, namelijk de erkenning en de acceptatie van het vaccin. En daar kan ik niets aan doen. Er zijn kinderen van 11 jaar die al in het eerste jaar secundair onderwijs zitten, dat is nu eenmaal zo. Maar daar kan ik niets aan doen. Ik kan geen vrijgeleide geven aan iemand om alsnog een vaccin te krijgen. Dat kan ik niet doen. Dat is een medische beslissing.
Er was nog een concrete vraag over de discussie over het ziekteverlof. Het gaat over dienstorder 46, over heirkracht. We zijn ook op dat vlak geschakeld naar het nieuwe normaal, waarbij we gestopt zijn met die regeling met betrekking tot heirkracht. Iedereen komt dus werken, tenzij je een doktersattest hebt natuurlijk.
De heer Laeremans heeft het woord.
Bedankt voor de bijkomende antwoorden, minister. Heel belangrijk is dat we de quarantainemaatregelen zoveel mogelijk kunnen terugschroeven. Ik hoop dat dat u gaat lukken en dat u een goede samenwerking kunt vinden om dat te realiseren, want het is echt niet te doen om dat nog langer vol te houden.
Wat de mondmaskers betreft, is het natuurlijk goed dat dat al versoepeld is op school en dat de leerlingen het mogen afzetten als ze aan hun tafel zitten. Maar als het aan ons zou liggen, zouden wij iedereen het recht geven om dat af te zetten en een heel stuk verder gaan. Leerkrachten vinden het absoluut niet logisch dat ze dat weer verplicht moeten opzetten als ze moeten rondgaan of in de gang of in de leraarskamer lopen, en soms ook op de speelplaats en zo verder. Ze willen er echt wel van af. En diegenen die dat willen dragen: geen probleem, laat hen dat doen, als ze zich daar veiliger mee voelen. Maar wij denken dat het niet logisch is dat je het op café de facto mag afzetten, als je als leerkrachten samen op café gaat na school, maar dat het in de leraarskamer op moet blijven. Ik denk dat we daar echt van af willen. Vandaag lees ik in Het Laatste Nieuws: ‘Vlaanderen wil af van mondmasker’. Dat gaat over het overleg van morgen. Maar de Franstaligen staan daar huiverachtig tegenover. Ik hoop dat we dat in Vlaanderen toch kunnen doorduwen.
De heer Daniëls heeft het woord.
Over de mondmaskers kunnen we veel zeggen, ook dat we hier in het parlement meters van elkaar zitten. Op het moment dat we potentieel het virus uitstoten, zetten we het af. (Opmerkingen van minister Ben Weyts)
Ik wou het net zeggen: het parlement is geen café. En de leraarskamer is ook geen café, wat bij dezen bewezen is.
Ik wil toch nog even terugkomen op de basisredenering die de minister ontwikkelt en die juist is. Die quarantaines waren er om ervoor te zorgen dat kinderen hun ouders of grootouders die nog niet gevaccineerd waren, niet zouden besmetten. Dat was de basisfilosofie. Maar die zijn nu gevaccineerd, in Vlaanderen. Ik hoor collega Goeman net zeggen dat het in Brussel ook met succes gaat. Ik weet niet wat u succes noemt, maar 91 procent in Vlaanderen, dat noem ik een dikke grootste onderscheiding, met felicitaties van de jury. 63 procent, dat is net een voldoening. Ik denk dus dat daar nog een stevig tandje bij moet worden gestoken. Laat ons in ons Vlaams beleid nu niet gehinderd worden door andere regio's die hun zaakjes niet op orde krijgen. Dat wil ik nog even meegeven.
Minister, het klopt dat het vaccin niet is vrijgegeven voor min 12-jarigen. Dat is juist, maar mijn oproep en vraag, vooral ook aan uw collega Beke, is: begin maar al na te denken over diegenen die nu 12 jaar worden. Want de vaccinatiecentra gaan dicht. Moeten die naar de regioapotheken waar gevaccineerd wordt? Gebeurt dat door het CLB? Gebeurt dat door de huisarts? Begin daarover na te denken. De leerling die op 1 november 12 jaar wordt, als de vaccinatiecentra dicht zijn, hoe, waar en wanneer gaat die, als die gevaccineerd wil worden, zo snel mogelijk gevaccineerd worden? Dat is de oproep die ik bij dezen nog wil lanceren.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.