Verslag vergadering Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën, Begroting en Justitie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Janssens heeft het woord.
Op het federale niveau woedt nu alweer enige tijd het debat over de problematiek van de illegalen, naar aanleiding van de hongerstakingen die ingezet zijn door de mensen zonder wettig verblijf in ons land, en die alleen al met hun aanwezigheid onze wetten eigenlijk overtreden. De federale Staatssecretaris voor Asiel en Migratie schat hun aantal in dit land zowaar op maar liefst 150.000. We hebben gezien dat het quasi-gedoogbeleid tegenover de aanwezigheid van illegalen toch tot heel wat problemen leidt. Zo wordt onze eigen bevolking het slachtoffer van overlevingscriminaliteit, maar ook illegalen zelf worden misbruikt en uitgebuit door mensensmokkelmaffia, criminelen en af en toe ook door malafide werkgevers.
Uiteraard is dat hoge aantal illegalen in ons land in de eerste plaats het gevolg van een falend immigratie- en uitwijzingsbeleid van de verantwoordelijken binnen de Europese Unie, maar ook van de opeenvolgende federale regeringen. Pleiten voor collectieve regularisatie, zoals nu weer gebeurt door vooral de politieke linkerzijde, is natuurlijk dwaas, want dat zal opnieuw een aanzuigeffect genereren. Terwijl Vlamingen toch in grote mate aangeven dat zij net minder immigratie uit andere continenten willen, omdat de absorptiecapaciteit van onze samenleving nu eenmaal overschreden is.
Dan zie je dat er ook vandaag weer in een aantal media druk wordt gezet vanuit de PS en vanuit de Brusselse en de Waalse Regering om toch maar weer te gaan voor een collectieve regularisatie. Staatssecretaris Sammy Mahdi geeft aan dat hij een aanklampend beleid wil, waarbij illegalen sterker overtuigd zouden worden om terug te keren naar hun land van herkomst. Maar gezien die grote druk vanuit de politiek correcte linkerzijde is het niet zozeer de vraag of maar wel wanneer de Staatssecretaris daarvoor zal buigen.
Uiteraard heeft de aanwezigheid van tienduizenden illegalen in dit land ook een impact op de Vlaamse bevoegdheden. Ik denk dan bijvoorbeeld aan Welzijn, Wonen, Onderwijs, enzovoort, maar ook aan de algemene samenlevingsproblematiek in Vlaanderen. En dus moet ook de Vlaamse Regering dwingende keuzes maken over die problematiek van de illegalen.
Minister-president, welk beleid wordt binnen de Vlaamse bevoegdheden gevoerd ten aanzien van illegalen? Hoe wordt daarbij vermeden dat humanitaire ondersteuning het federale uitwijzingsbeleid stokken in de wielen steekt, de sociale problemen en de uitbuiting die gepaard gaan met de aanwezigheid van mensen zonder wettig verblijf bestendigt en inderdaad een aanzuigeffect op nieuwe gelukzoekers genereert?
Op welke manier worden mensen zonder wettig verblijf door de Vlaamse overheidsdiensten overtuigd dat begeleide terugkeer de enige optie is? Welke instructies worden in dat verband gegeven aan de betrokken diensten? Welke aanpak wordt desgevallend voorzien indien zou blijken dat bepaalde instellingen of organisaties steun geven aan mensen zonder wettig verblijf die haaks staat op dat terugkeerperspectief?
Werd er al overleg gevoerd met de federale staatssecretaris om het federale en het Vlaamse beleid inzake mensen zonder wettig verblijf meer op elkaar af te stemmen?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Vanuit het integratiebeleid, dat onze Vlaamse bevoegdheid is in deze zaken, wordt niet ingezet op mensen zonder wettig verblijf. Dat is niet onze zaak. Gezien hun verblijfsstatus zitten zij immers niet op een traject naar duurzame verankering en integratie in onze samenleving. Voor personen zonder geldig verblijf is terugkeer de eerste optie. De begeleiding hiernaartoe is een taak van de federale overheid.
Conform de Grondwet worden enkel noodzakelijke rechten gegarandeerd en oriëntatie naar een zinvol toekomstperspectief, zo ook voor de programma’s rond vrijwillige terugkeer, al zal dat niet langer vanuit het inburgerings- en integratiedecreet gebeuren aangezien de betreffende beleidsinstrumenten bij andere beleidsdomeinen liggen. Dat is dus niet ons beleid; mensen die moeten terugkeren moeten vooral terugkeren. Maar een uitzondering hierop zijn minderjarigen. Daar blijft ondersteuning van de beleidsdomeinen in deze opdracht voorzien, bijvoorbeeld voor Onderwijs.
Het Agentschap Integratie en Inburgering biedt expertise, ontwikkeling en juridische dienstverlening aan over alle aspecten van de specifieke rechtspositie van vreemdelingen aan besturen, organisaties en voorzieningen in Vlaanderen en Brussel. Het agentschap geeft objectieve informatie over de verblijfsmogelijkheden en de verblijfsvoorwaarden en -beperkingen, inclusief detentie en terugkeer naar het professionele werkveld in Vlaanderen en Brussel. Het agentschap geeft geen steun of begeleiding aan de mensen zonder wettig verblijf.
Subsidies worden steeds verleend in functie van een concrete opdracht. De opdracht sluit aan bij de regelgeving, de verdeling van de bevoegdheden en het uitgestippelde beleid. Als de uitvoering niet aansluit bij de concrete opdracht dan kunnen subsidies worden teruggevorderd.
In reactie op een brief die ik aan staatssecretaris Mahdi schreef over de migratiestudie van de Nationale Bank van België gaf hij aan werk te willen maken van de interministeriële conferentie Migratie en Integratie. Vanuit de Vlaamse Regering zullen daarin naast ikzelf ook minister Crevits en minister Somers zetelen. Binnen dit forum kunnen verschillende thema’s besproken worden waar de bevoegdheden van de verschillende bestuursniveaus elkaar snijden. Dat geldt dus ook voor de problematiek van het irregulier verblijf.
De heer Janssens heeft het woord.
Bedankt, minister-president. Ik denk inderdaad dat wat we vandaag meemaken niet het gevolg is van het een of ander inhumaan asielbeleid, maar net van een onverantwoord laks en falend beleid dat op het federale niveau gevoerd wordt. Wie situaties zoals vandaag, met hongerstakingen en dergelijke meer wil vermijden, moet eigenlijk pleiten voor een rechtvaardig, duidelijk beleid, en moet eigenlijk voorstander zijn van een effectieve en efficiënte terugkeer. Ik hoop dat u die boodschap ook meeneemt in uw interministerieel overleg.
Ik heb nog twee concrete vragen. Wat die 150.000 illegalen in ons land betreft: we weten dat een groot aantal van hen blijft hangen in het Brusselse, waar de beleidsinstanties gevestigd zijn die met hen betrokken zijn. Hebt u enig idee hoeveel er van die 150.000 in Vlaanderen wonen?
Ten tweede, vandaag wordt er in de media weer een oproep gedaan door de PS, die in de Brusselse en Waalse Regering van plan zijn om illegalen toegang te geven tot werkvergunningen in knelpuntberoepen. Als ik het goed begrepen heb, heeft minister Crevits daar negatief op gereageerd. Is dat inderdaad de houding die de Vlaamse Regering zal aanhouden om geen toegang tot knelpuntberoepen te geven aan illegalen?
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister-president, illegaal verblijf mag nooit lonen. Dat moet volgens mij de rode draad zijn van het Vlaamse beleid, van de Vlaamse Regering. In ons inburgeringsbeleid is dan inderdaad ook een duidelijke keuze gemaakt: dat is niet van toepassing op mensen in illegaal blijf en bovendien zelfs niet voor mensen die zich in een asielprocedure bevinden. We hebben het inburgeringsdecreet net daaraan aangepast. Er zijn natuurlijk kinderrechten en grondrechten, zoals het recht op onderwijs en op dringende medische hulp. Dit is natuurlijk ook geen belemmering voor de betrokkenen zelf, voor mensen in illegaal verblijf of voor het federaal niveau, om over te gaan tot terugkeer, eerst en vooral vrijwillig en als het moet gedwongen.
Mijnheer Janssens, het federale niveau zal ongelooflijk veel mensen aanwerven voor het zogenaamd ‘aanklampend’ beleid. U vraagt nu van het Vlaamse niveau precies hetzelfde in uw vraagstelling. Dat kost de belastingbetaler natuurlijk pakken geld. Ik spreek uit ervaring. Die mensen in onwettig verblijf weten echt wel dat ze moeten vertrekken. Ik geloof daar dus niet zo in. Het federale niveau moet werken aan de effectieve terugkeer, met een werkende stok achter de deur, aan korte procedures en op EU-niveau aan een betere bewaking van onze buitengrenzen. We moeten komen tot een asiel- en migratiemodel gestoeld op Australische leest, ons eigenlijk aansluiten bij Denemarken en de UK. Enkel zo gaan we op structurele wijze illegale migratie en illegaal verblijf tegen.
Zoals gezegd, mag illegaal verblijf nooit lonen. Dat zorgt enkel voor valse hoop bij die mensen en ook voor een aanzuigeffect natuurlijk voor mensen die dan maar al te graag naar hier komen en vanuit dat illegaal verblijf een werkvergunning of andere verblijfsstatus aanvragen.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Collega’s, de federale staatssecretaris maar ook minister van werk Crevits zijn de voorbije weken zeer duidelijk en consequent geweest in hun antwoord op de vragen die hier ook gesteld worden. Namelijk: er kan geen sprake zijn van een collectieve regularisatie. En ook de omweg via de knelpuntberoepen is door minister Crevits afgewezen, ik denk twee weken geleden al. Dat kan enkel van toepassing zijn voor mensen die hier legaal verblijven, en dat is in dit dossier niet het geval. Ook de tijdelijke regeling die vandaag door de Parti Socialiste gevraagd is, is door de staatssecretaris duidelijk afgewezen. Hij heeft er ook op gewezen dat de sans papiers zelf geen vragende partij zijn voor een tijdelijke regeling. Die zal er ook niet komen.
Wat er wel komt – dat werd een tijdje geleden al aangekondigd en dat zou volgende week al kunnen – is een neutrale zone, waarin men het dossier van die personen op individuele basis een voor een kan bekijken om te beoordelen of ze al dan niet kunnen blijven. Dat zou normaal gezien volgende week van start gaan. Maar in het algemeen heeft het geen enkele zin om die mensen valse hoop te geven. Daar is absoluut niemand mee gebaat.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Mijnheer Janssens, de lijn van de Vlaamse Regering is heel duidelijk. Illegaal is illegaal. Die hebben dus geen rechten. Zo simpel is het. Behalve voor de kinderen, daaraan willen we onderwijs verschaffen, omdat ik denk dat dat in hun algemene ontwikkeling een meerwaarde kan bieden.
Op uw vraag naar het cijfer moet ik u het antwoord schuldig blijven. Dat behoort niet tot mijn parate kennis. Ik stel voor dat u daarover een schriftelijke vraag indient.
De lijn van de Vlaamse Regering is heel duidelijk, daar is 0,0 discussie over: illegaal is illegaal.
De heer Janssens heeft het woord.
Minister-president, ik hoop inderdaad dat u in het overleg met de federale regering die lijn doortrekt en dat u inderdaad aangeeft dat mensen zonder papieren de wetten overtreden, alleen al maar door hier aanwezig te zijn. Ze beschikken meestal wel over een papier, met name het bevelschrift om het grondgebied te verlaten. Dat is dan ook wat ze zouden moeten doen. Ik neem dit mee en ik geef dit mee aan de collega’s in het federale parlement om hiermee aan de slag te gaan.
Ik hoop inderdaad, collega Van Rompuy, dat uw staatssecretaris bevoegd voor Asiel en Migratie niet zal bezwijken voor de Franstalige druk, voor de druk van de politieke linkerzijde, om te gaan voor een collectieve regularisatie. Ik hoop ook dat men in die neutrale zone, waar individuele aanvragen gedaan kunnen worden, die individuele aanvragen niet automatiseert zodat je aan het einde van de rit toch met een semicollectieve regularisatie zit, want dat is inderdaad niet de lijn die we moeten volgen. Dat zou opnieuw een aanzuigeffect creëren en dat is absoluut niet de boodschap die wij moeten verspreiden vanuit dit land naar andere continenten.
De vraag om uitleg is afgehandeld.