Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Gennez heeft het woord.
Dank u. Excuus voor mijn later aansluiten, maar er waren twee resoluties in de commissie Onderwijs, waaronder een van mezelf, dus vandaar de vertraging. Maar ik heb gezien dat collega Ongena ook op beide plaatsen aanwezig kon zijn. Ik ben blij om hier weer terug te zijn.
Deze vraag gaat over pesten op het werk. Minister, een nieuw rapport van preventiedienst IDEWE toont dat pesterijen op het werk niet zijn afgenomen door telewerken. Sinds het begin van het jaar merkt de preventiedienst zelfs een stijging van het aantal intakegesprekken. Onderzoek van de KU Leuven toont aan dat ongeveer 18 procent van de Belgen op de één of andere manier gepest wordt op het werk. In 3,6 procent van de gevallen gaat het over extreme pesterijen waar sprake is van fysiek geweld en psychische terreur. Een mogelijke verklaring van de toenemende meldingen van pesten op het werk kan zijn dat iedereen meer stress ervaart en sneller geïrriteerd raakt. Mensen konden – door de coronalockdown uiteraard – ook minder stoom aflaten buiten het werk.
De constante stress die slachtoffers ervaren heeft een enorme invloed op hun fysieke en mentale gezondheid. Onderzoek toont ook aan dat ze een hoger risico lopen op fysieke problemen zoals nek- of hoofdpijn. Pesterijen op het werk monden ook al te vaak uit in een depressie of burn-out, waardoor de werknemer een lange periode thuiszit, met alle kosten en gevolgen van dien, voor de betrokkene en de samenleving. Het bestrijden van pestgedrag op het werk moet dus deel uitmaken van een beleid rond werkbaar werk. U gaf al aan dat er binnen het actieplan werkbaar werk op dit moment geen specifieke acties opgenomen zijn inzake het voorkomen van pesten of grensoverschrijdend gedrag. Gezien de aanhoudende slechte cijfers inzake pesten op het werk, denken wij dat het noodzakelijk is om hierrond wél actiepunten op te nemen met het doel werkgevers en werknemers te sensibiliseren over hoe ze met pesten op het werk moeten omgaan.
U zult waarschijnlijk – volledig terecht, minister – in uw antwoorden zeggen dat pesten op het werk een federale bevoegdheid is, dat is zeer expliciet zo voorzien, dat klopt. Vandaar dat de insteek van mijn vraag ‘werkbaar werk’ is. Dit zijn de concrete vragen:
Kunnen met werkbaarheidscheques en de verhoging van de kmo-portefeuille advies of opleiding ingekocht worden met betrekking tot pesten of grensoverschrijdend gedrag op het werk?
Zult u specifieke actiepunten rond pesten en grensoverschrijdend gedrag op het werk opnemen in het actieplan werkbaar werk?
Minister Crevits heeft het woord.
Preventie van pesten en ander grensoverschrijdend gedrag op het werk is een specifiek onderdeel van het preventiebeleid inzake psychosociale belasting – welzijn op het werk –, en behoort in principe tot de bevoegdheidsmaterie van de federale minister van werk. Grote juridische regelgevende kaders kan ik dus niet bepalen of zelf aanpassen.
Het bestrijden van alle vormen van pesten is wel heel belangrijk. Elke persoon moet zich veilig kunnen ontplooien in onze samenleving én op het werk. Om die reden neem ik deze problematiek inderdaad ook mee in het flankerend beleid inzake werkbaar werk.
Het voorkomen van pesten en grensoverschrijdend gedrag op het werk kan een onderdeel vormen van een duurzaam werkbaarheidsbeleid. Als Vlaams minister van Werk geef ik via het actieplan werkbaar werk impulsen aan het werkbaar maken en werkbaar houden van werk. Het actieplan bevat echter geen zeer specifieke acties inzake de preventie van pesten in het algemeen. De aandacht voor werkbaar werk kan dit wél onrechtstreeks mee ondersteunen.
Het actieplan werkbaar werk wordt de komende maanden samen met de sociale partners van de SERV aangevuld met nieuwe concrete en laagdrempelige acties, die moeten inspelen op actuele noden met betrekking tot werkbaar werk. Om deze noden te capteren hebben we recent rondetafels georganiseerd met de stakeholders. Vanuit de rondetafels zijn er geen specifieke acties of vragen naar voren geschoven die expliciet gericht zijn op het bestrijden van pesten op het werk. Ik verwacht dat we eerder op iets meer algemene maatregelen inzake werkbaar werk zullen uitkomen.
Ik focus even op de twee maatregelen die u vermeldt. In het kader van de coronapandemie heb ik de werkbaarheidscheque inhoudelijk verruimd. De cheque kan nu ook ingezet worden voor het psychosociaal welbevinden van de medewerkers. Zo willen we de mentale veerkracht van de werknemers versterken en de heropstart van de bedrijven ondersteunen. Met die uitbreiding is het ook mogelijk om de werkbaarheidscheque in te zetten voor de aanpak van pesten en grensoverschrijdend gedrag. Dit valt immers onder het aandacht hebben voor het psychisch welbevinden.
Dan kom ik tot de tweede maatregel. Kmo’s die hun plafond bij de kmo-portefeuille voor het jaar 2021 bereikt hebben, kunnen ook een beroep doen op de verhoging van de portefeuille. Hiermee kunnen ze op een laagdrempelige manier aan de slag gaan rond werkbaar werk. In het kader van de verhoging kan ook ingezet worden op het aanpakken van pesten en grensoverschrijdend gedrag op het werk.
Er zijn instrumenten. Vlaanderen ondersteunt die. Ik wens dat er voldoende aandacht voor is bij onze Vlaamse werkgevers.
Mevrouw Gennez heeft het woord.
Ik gaf inderdaad in de vraag al aan dat de juridische regelgeving rond pesten op het werk federaal is, maar twintig jaar na de invoering van de wetgeving rond pesten op het werk is het sarren van collega’s niet gestopt. Meer nog, pesten op het werk, het fysieke werk zoals dat tot voor corona het geval was, zet zich nu om in cyberpesten. Dat is eindeloos, je bent maar een paar uur op kantoor of in de fabriek enzovoort, digitale bereikbaarheid is er dag en nacht. Cyberpesten is vaak nog dominanter en heeft een grotere impact op de slachtoffers.
U gaf aan dat het actieplan werkbaar werk geen specifieke acties bevat tegen pesten of cyberpesten. Uit de rondetafels ter aanvulling van het actieplan werkbaar werk is er niets gekomen tegen pesten. Misschien moet dat toch eens gesignaleerd worden. Ik vind het raar dat het toeneemt, dat het van natuur verandert, en dat we daar niets aan kunnen doen. Beter te vroeg voorkomen dan te laat remediëren. Daar moeten we aandacht hebben, gezien ook de hoge kosten bij langdurige ziekte, burn-outs, depressies als gevolg van een problematische werksituatie en de impact op de slachtoffers in de eerste plaats maar ook op de hele gemeenschap en op de sociale zekerheid.
Ik roep op tot extra actie en om het probleem aan te kaarten bij de sociale partners. Meer algemeen heeft Vooruit een voorstel van resolutie ingediend over de gecoördineerde en transversale aanpak van cyberpesten. Eén element daarvan gaat over de aanpak van cyberpesten op de werkvloer of in de werkomgeving. Ik roep op om daarrond samen te werken en zo het werk voor iedereen werkbaar te maken.
Minister Crevits heeft het woord.
Dank u, mevrouw Gennez. Ik heb u alleen meegegeven wat uit de rondetafels gekomen is. Het was daar niet het hoogste aandachtspunt.
Ik deel absoluut uw bekommernis, zeker wat cyberpesten betreft. We moeten daar flankerend op inzetten. We roepen bedrijven op om daarvoor werkbaarheidscheques in te zetten. Ik wil gerust nog eens informeren bij de sociale partners en de vraag stellen waarom dit op de rondetafels niet aan bod gekomen is. Ik zal u daarvan op de hoogte houden.
Mevrouw Gennez heeft het woord.
We kijken uit naar het resultaat van uw aanmaning, minister. We hopen daar ook in de praktijk een aanpassing van of een aanvulling op het actieplan werkbaar werk tegemoet te zien.
De vraag om uitleg is afgehandeld.