Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Slagmulder heeft het woord.
Minister-president, Vlamingen die geen domicilie in ons land hebben, kunnen in het buitenland nog steeds niet deelnemen aan de Vlaamse verkiezingen, ondanks allerlei pleidooien en engagementen uit het verleden. Zij kunnen wel deelnemen aan de federale of Europese verkiezingen, maar daarvoor moeten ze eerst een aanvraag indienen.
In het regeerakkoord van de Vlaamse Regering lezen we: “De Vlaamse Regering ijvert ervoor om het stemrecht voor Vlamingen in het buitenland te realiseren bij de organisatie van de volgende deelstaatverkiezingen.” Vorig jaar werd in de Senaat een ontwerp van bijzondere wet aangenomen om het stemrecht van landgenoten in het buitenland uit te breiden naar de verkiezing van de gemeenschaps- en gewestparlementen, maar daar is al een tijdje geen nieuws meer over. Minister-president, daarom diende ik een tijdje geleden een schriftelijke vraag in over de stand van zaken op dit vlak. Het antwoord op die vraag was vrij bondig. In amper drie zinnetjes stelde u dat de Vlaamse Regering in deze kwestie nog geen enkel initiatief nam, dat het een federale bevoegdheid betreft én dat u niet kunt garanderen dat de federale overheid hier werk van zal maken. Daarom krijg ik graag antwoord op de volgende vragen.
Hoe interpreteert u ‘ijveren voor’ in de context van de vermelde passage uit het Vlaams regeerakkoord? Ik heb de indruk dat hier toch eerder een afwachtende houding wordt aangenomen.
Bent u bereid om de Federale Regering zo snel mogelijk aan te sporen hier werk van te maken? Indien ja, wanneer? Indien niet, waarom niet?
Plant u iets te ondernemen indien zou blijken dat de Federale Regering niet bereid is werk te maken van het stemrecht van Vlamingen in het buitenland voor de volgend Vlaamse verkiezingen? Indien ja, wat? Indien niet, waarom niet?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Mijnheer Slagmulder, volgens het woordenboek betekent ijveren voor ‘krachtig naar iets streven’. Ik ga dat ook op die manier invulling geven.
Maandelijks heb ik een overleg met de eerste minister. Ik engageer me dat ik bij het volgende overleg de kwestie zal aankaarten en ik zal dat ook in follow-up zetten. Dat is echt wel een belangrijke thematiek, maar eerlijkheidshalve moet ik zeggen dat we hier een tweederdemeerderheid voor nodig hebben in de Kamer. In een ver verleden, toen ik bevoegd was in de Federale Regering, hebben we dat ook proberen te realiseren. De toenmalige meerderheid van de Federale Regering zat op één lijn, maar we moesten nog een paar oppositiepartijen vinden om mee te stemmen. Daar geraakten we niet aan en we konden het niet realiseren. Vanuit Vlaanderen en alle Vlaamse partijen is het evident dat dat gebeurt. Maar het is niet evident om daar een tweederdemeerderheid voor te vinden in de Kamer.
De huidige Federale Regering zit nog maar een goed half jaar in het zadel. Er was natuurlijk de coronacrisis en dat is ook de reden waarom ik het nog niet echt heb aangekaart. Maar ik heb me dus geëngageerd om dat zeker aan te kaarten bij de volgende ontmoeting met de heer De Croo en ik zal dat telkens in follow-up zetten. Ik heb geen indicatie dat de Federale Regering zich daar tegen zou verzetten. Het is een passage uit een regeerakkoord, dus ik ga ervan uit dat daar wel enige welwillendheid is om daar werk van te maken.
De heer Slagmulder heeft het woord.
Ik dank u voor uw antwoord. Ik vind het alleszins positief dat u het zult meenemen naar uw volgend overleg. Maar ik vind sowieso dat deze Vlaamse Regering daadwerkelijk het stemrecht van Vlaanderen in het buitenland moet nastreven. Dat mag niet behandeld worden als een fait divers, zoals eerder bleek uit uw antwoord op mijn schriftelijke vraag. In 2015 werd in ons parlement al eens een resolutie unaniem goedgekeurd waarbij er gevraagd werd om er bij de Federale Regering op aan te dringen om met gepaste spoed werk te maken van een regeling, zodat Vlamingen die in het buitenland wonen, eindelijk toch hun stem zouden kunnen uitbrengen voor de Vlaamse verkiezingen. We zijn ondertussen meer dan vijf jaar verder, en op dat vlak is er nog altijd niets gerealiseerd.
Het feit dat alles zo lang duurt, toont toch symbolisch aan dat Vlaanderen niet als een volwaardige deelstaat wordt beschouwd. Op deze manier wordt de indruk gewekt dat de verkiezingen voor het Vlaams Parlement van ondergeschikt belang zijn. Nochtans hebben de beslissingen die in het Vlaams Parlement worden genomen, heel wat invloed op Vlamingen die in het buitenland wonen. Ik denk daarbij aan de promotie van onze handel, ik denk aan het wetenschappelijk onderzoek, de Vlaamse diplomatie, maar ook bijvoorbeeld aan ons onderwijs. Want de Vlaamse Regering staat in voor de financiering van het Nederlandstalig onderwijs in het buitenland. Maar ik hoop dat u dat de volgende keer zult aankaarten bij de Federale Regering.
De heer De Veuster heeft het woord.
Het is natuurlijk absurd dat in het buitenland verblijvende Vlamingen zich wel kunnen uitspreken over de samenstelling van het federaal parlement, maar dat niet kunnen doen voor het Vlaams Parlement. Dit doet een ongelijke situatie ontstaan. Het Vlaams Parlement is mijns inziens trouwens pas volkomen representatief als het alle Vlamingen vertegenwoordigt. De heer Slagmulder zei het al: Vlamingen in het buitenland kunnen zich niet uitspreken over alle bevoegdheden, terwijl het net die bevoegdheden zijn, zoals bijvoorbeeld Onderwijs, die hen aanbelangen.
Ja, we weten het, het probleem is natuurlijk dat de huidige Belgische constructie de bevoegdheid om hierover te beslissen, bij het federaal parlement legt. We blijven dus ook nog steeds achter die resolutie uit 2015 staan, waar collega Slagmulder naar heeft verwezen. Een van de passages daarin zegt ook om “er daarbij voor te ijveren om de stemprocedures in het buitenland te vereenvoudigen, waarbij het gebruik van e-voting in dit opzicht een interessante piste is die onderzocht moet worden”. Ik denk dat dat meer dan ooit actueel en realistisch is. Wijzelf hebben hier trouwens digitaal contact met elkaar in Vlaanderen, dus dat zou toch moeten lukken.
Minister-president, ik weet dat u hieromtrent niets kunt en mag beloven, wat natuurlijk niet wegneemt dat ik u en uw regering heel veel succes wens om die federale collega’s te overtuigen om deze toch heel ondemocratische absurditeit zo snel mogelijk weg te werken. Dat wilde ik daar nog aan toevoegen.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Collega’s, in dezen is het natuurlijk gemakkelijk om stoere verklaringen af te leggen en te zeggen dat het Vlaams Parlement hier als een minderwaardig parlement wordt beschouwd. Dat is allemaal naast de kwestie. We weten waarover het gaat: het federale niveau moet dat goedkeuren, en de Franstalige partijen vrezen dat dat vooral MR-stemmen zijn langs Franstalige kant. Zo simpel is het. Dat heeft niets te maken met een denigrerende houding naar Vlaanderen toe, dat is gewoon plat opportunisme langs Franstalige kant van een aantal partijen. Je moet aan een tweederde meerderheid geraken. Mijnheer Slagmulder, jullie zitten ook in het federaal parlement. Zoek ze maar, wij helpen u. Zoek maar om die tweederde meerderheid te vinden. Dat heeft dus niets te maken met een ontkenning van Vlaanderen of een minderwaardigheid. Langs Franstalige kant leeft gewoon de mening dat al wie in het buitenland verblijft, een MR-kiezer is. Zo simpel is het.
De heer Slagmulder heeft het woord.
Volgens de Grondwet staan de federale en de Vlaamse overheid op gelijke hoogte. Het wordt hoog tijd dat er een einde komt aan deze ongelijke behandeling en dat de Vlamingen in het buitenland ook voor het Vlaams Parlement hun stem kunnen uitbrengen. We zullen daarover morgen ook vragen stellen aan minister Annelies Verlinden. We zullen zien wat daar de stand van zaken is.
De vraag om uitleg is afgehandeld.