Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Janssens heeft het woord.
Minister, de voorbije weken is gebleken dat de burgemeester van Sint-Truiden, Veerle Heeren, niet alleen zichzelf, maar ook haar ruime entourage al in maart bij voorrang liet vaccineren.
In eerste instantie weigerde Heeren te reageren op de geruchten. Vervolgens begon ze een verhaal te vertellen dat langs alle kanten rammelt. Zo zegt Veerle Heeren dat ze vanuit het vaccinatiecentrum de suggestie kreeg om zich te laten vaccineren. Het vaccinatiecentrum spreekt dat tegen. Veerle Heeren zegt ook dat ze geen politieke druk heeft uitgeoefend. Het vaccinatiecentrum spreekt dat tegen, de feiten trouwens ook. Een aantal van de prikken voor de vrienden van Veerle werden immers al om 8 uur ’s morgens gezet: van overschotten kon er dus op dat moment absoluut geen sprake zijn. Veerle Heeren zegt ook dat alles volgens afspraak verliep. Volgens een klokkenluider werd er gefoefeld met de reservelijsten. Veerle Heeren zei eerst dat ze nooit namen had doorgegeven aan het vaccinatiecentrum. Gisteren bekende ze dan dat dat wel was gebeurd.
Uit dus zowat alle feiten en uitspraken van zowel de burgemeester als andere betrokkenen blijkt dat Veerle Heeren liegt en gelogen heeft. Na heel veel druk heeft ze uiteindelijk ook toegegeven in maart al volledig gevaccineerd te zijn en hetzelfde ook geregeld te hebben voor dertien andere mensen, waaronder haar zus, haar zoon, enkele buren en vrienden, en mogelijk zelfs haar hele kabinet. In maart dus, minister, in de periode waarin – en ik moet het u en de collega’s in deze commissie zeker niet vertellen – er alleen al in Vlaanderen nog meer dan honderd coronadoden per week vielen, op een moment dat er mensen aan corona stierven terwijl ze op een vaccin aan het wachten waren. Dat een burgemeester dan in die omstandigheden misbruik maakt van haar machtspositie om zichzelf en haar entourage, zelfs jonge en gezonde mensen, te bedienen, is moreel verwerpelijk. Die zelfbediening, die vriendjespolitiek vind ik absoluut onaanvaardbaar.
Gisterenavond was er dan een extra gemeenteraad in Sint-Truiden die eigenlijk op een heel intrieste, maar ook wel voorspelbare wijze is verlopen. De burgemeester bracht wat halfslachtige excuses, verwees zelfs naar de hogere overheid – naar u dus – die er niet voor gezorgd had dat er goede reservelijsten waren. Ze probeerde de zaak eigenlijk vooral goed te praten. Veerle Heeren deed zich gisteren in Sint-Truiden zowaar voor als de Limburgse Moeder Teresa. Ze had eigenlijk alleen maar mensen willen helpen. Een totaal onvoorstelbare, heel wereldvreemde reactie van de burgemeester. Zelfs in het brengen van haar excuses begon ze een nieuwe leugen te vertellen. Want, zo zei ze, ‘duizend vaccinaties zouden verloren gegaan zijn als ik niet gauw gauw wat familie en vrienden had opgetrommeld om zich te laten vaccineren’. Wel, op dat moment, begin maart, waren er in het vaccinatiecentrum in Sint-Truiden niet eens duizend vaccins beschikbaar. Bovendien was de vaccinatiegraad bij de oudsten van onze mensen zo hoog dat het onmogelijk was dat er zoveel overschot was.
Minister, ik had toch graag ook van u een reactie. Hoe reageert u op die handelswijze van de burgemeester en het eventuele geknoei met de reservelijsten? Is er vanuit het agentschap Zorg en Gezondheid een onderzoek gestart, een klacht binnengekomen? Wat is dan eventueel de stand van zaken? Welke conclusies worden hieruit getrokken? Welke maatregelen worden er desgevallend genomen in dit concrete dossier en meer algemeen om vriendjespolitiek en voorkruiperij van lokale gezagsdragers en andere invloedrijke personen te voorkomen?
Minister Beke heeft het woord.
Collega Janssens, ik heb hier vorige week ook al in deze commissie op vraag van collega Anaf op geantwoord, maar u was er toen niet – het is de eerste keer dat u hier in deze commissie bent, denk ik. Ik zal dus opnieuw een antwoord geven op uw vraag.
Voor de uitvoering van de vaccinatiestrategie hebben we de lokale besturen en de zorgraden van iedere eerstelijnszone de opdracht, de middelen én de verantwoordelijkheid gegeven om vaccinatiecentra op te richten en uit te baten. Die verantwoordelijkheid geven aan de lokale besturen en zorgraden betekent ook het vertrouwen geven dat zij zo correct mogelijk de opdrachten uitvoeren die ze krijgen.
Het agentschap Zorg en Gezondheid geeft daarvoor duidelijke instructies aan de vaccinatiecentra. Wij bieden ook opleiding, webinars, advies en ondersteuning, maar er is geen controlerende of toezichthoudende instantie voor de vaccinatiecentra.
Zo hebben wij steeds gesensibiliseerd, in die zin dat de vaccinatiecentra steeds werden opgeroepen om zich aan de volgorde te houden die door de interministeriële conferentie is vastgelegd.
Ook toen bleek dat we uit een flesje van bijvoorbeeld het Pfizer-vaccin geen vijf maar zes en vaak, zeker met de zogenaamde ‘superspuiten’, zeven dosissen konden halen, hebben we aangegeven welke onze prioriteiten waren, maar ook dat het belangrijk was om te blijven vaccineren en geen dosissen verloren te laten gaan.
Op 9 maart bijvoorbeeld heeft het agentschap daarover duidelijke instructies gestuurd die ik hier ook al enkele keren heb toegelicht. Een aantal dagen later zijn er daarover ook webinars geweest. U kunt deze nog altijd terugvinden op laatjevaccineren.be.
Er zijn geen sanctiemechanismen voorzien voor vaccinatiecentra die andere keuzes gemaakt hebben.
Op basis van de uitstekende vaccinatiegraad in Vlaanderen, die meer dan 95 procent bedraagt bij onze 65-plussers, trek ik de conclusie dat onze 95 vaccinatiecentra uitstekend werk hebben verricht en plichtsbewust omspringen met hun verantwoordelijkheden. Ook het agentschap levert hier uitstekend werk en verdient onze dank voor deze hoge vaccinatiegraad. Het feit dat er in bepaalde vaccinatiecentra bijwijlen een andere volgorde is aangehouden, doet geen afbreuk aan de cijfers die we met z’n allen kunnen neerzetten.
Zoals u weet is intussen ook QVAX ontwikkeld voor de vaccinatiecentra, zodat ze kunnen werken met een uniform systeem om reservelijsten aan te leggen waar automatisch de persoon met de hoogste prioriteit wordt geselecteerd voor uitnodiging.
Met betrekking tot de gebeurtenissen in Sint-Truiden waaraan u refereert, weet u dat de Vlaamse Regering aan de gouverneur in Limburg heeft gevraagd om die gebeurtenissen te onderzoeken. Ik kom daar als vanzelfsprekend niet in tussen.
De heer Janssens heeft het woord.
Minister, ik ben niet de eerste keer in deze commissie, maar ik hoop in elk geval dat u niet de gewoonte hebt om te antwoorden op vragen die niet werden gesteld. U hebt heel veel gezegd, maar u hebt niet geantwoord op de vragen die ik heb gesteld. Bijvoorbeeld over de machtspositie die de burgemeester van Sint-Truiden heeft misbruikt om zichzelf en haar hele entourage te laten vaccineren, waardoor de kwetsbaarste mensen onder ons, het ging toch om 85-plussers die begin maart aan bod kwamen, achteruitgeschoven werden ten voordele van een burgemeester en haar entourage. U vindt het blijkbaar niet nodig om zich daarover uit te spreken, omdat het over een partijgenote gaat die u in bescherming wilt nemen. Ik vind het zeer jammer dat u daarin geen verantwoordelijkheid durft te nemen omdat het om een partijgenote gaat.
Ik heb bovendien zojuist een gelijkaardige vraag gesteld aan minister Bart Somers, die vanuit zijn bevoegdheid voor Binnenlands Bestuur toezicht houdt op de lokale besturen. Ik moet zeggen dat zijn reactie – terecht – veel forser was. Hij had het over een triest schouwspel. Hij had het over zijn ongeloof toen hij van deze feiten hoorde, over zijn verontwaardiging bij heel deze casus in Sint-Truiden. Hij sprak ook over een onderzoek door Audit Vlaanderen, over een onderzoek door de gouverneur en over eventuele tuchtsancties die opgelegd zouden worden indien uit dat onderzoek zou blijken dat een en ander is misgelopen.
Dat is de reactie van een politicus die beseft dat integriteit, dat geloofwaardigheid het hoogste goed is van een politicus. En dat is Veerle Heeren in mijn ogen allemaal kwijt. Ik vraag mij af met welk gezag zij haar functie als burgemeester voortaan nog zal kunnen uitoefenen. Wanneer je misbruik maakt van je positie als burgemeester ten koste van de kwetsbaarsten, ben je echt wel al je geloofwaardigheid en goodwill helemaal kwijt. Een kapitein op een schip moet inderdaad eerst anderen in veiligheid brengen en niet eerst zichzelf. Bij Veerle Heerlen was het ‘me, myself en mijn entourage’. Veerle Heeren staat als burgemeester niet ‘midden de mensen’, zoals CD&V graag in een slogan verkondigt, maar blijkbaar boven de mensen. Ik vind dat onaanvaardbaar. Het stadsbestuur in Sint-Truiden gaat zeer moeilijke jaren tegemoet indien deze burgemeester kan aanblijven.
De heer Anaf heeft het woord.
Minister, bedankt voor uw antwoord. Maar het is een antwoord waarvan ik had gehoopt dat we het konden vermijden. U weet dat ik in deze commissie al heel vaak vragen heb gesteld over wat we zullen doen als er op het einde van de dag vaccins over zijn.
Maanden geleden, toen we begonnen met de vaccinatiecampagne in de woonzorgcentra, kwamen er ook al verhalen bovendrijven over lokale schepenen die gevaccineerd werden die eigenlijk niet hadden moeten gevaccineerd worden, en over andere actoren die al gevaccineerd werden. Het is een beetje een smet op de zeer goede vaccinatiecampagne. Ik heb daar al heel vaak complimenten voor gegeven. We moeten blij zijn dat de vaccinatiecampagne in Vlaanderen zo vlot verloopt. We hopen allemaal dat we zo snel mogelijk opnieuw ‘het rijk der vrijheid’ hebben. De vaccinatiecampagne is daar het belangrijkste in. Dan is het des te jammerder natuurlijk dat dit gebeurd is. Dat heeft te maken met het feit dat iedereen of toch heel wat mensen zo snel mogelijk dat vaccin willen hebben. Dan botst het met je rechtvaardigheidsgevoel als je ziet dat mensen die een zekere macht hebben die macht op een verkeerde manier aanwenden om eerst zichzelf en hun omgeving te laten vaccineren.
Elke keer ik u daarover ondervraagde, gaf u aan dat de richtlijnen voor de lokale besturen duidelijk genoeg zijn, dat dat niet gaat gebeuren, dat wij alles onder controle hebben. Ik vraag mij af of u daar nog steeds achter staat, dat die richtlijnen duidelijk genoeg waren. Dit voorval maakt toch duidelijk dat dit niet zo was?
U verwijst naar QVAX. Ik herinner mij dat wij ook daarover vragen hebben gesteld. Moest er geen centraal systeem komen dat ervoor zorgt dat er identieke dingen gebeuren in alle eerstelijnszones? Dat was eerst ook niet nodig. Het was pas in tweede instantie dat QVAX er gekomen is. Eerst wou u daar niet van weten. Waarom wou u daar in het begin niet van weten? Omdat we eerst die woonzorgcentra hadden. Waarom is QVAX er niet gekomen vanaf het begin van de grote uitrol van de vaccinatiecampagne? Daarmee hadden we het probleem wellicht een stukje kunnen vermijden.
De heer Parys heeft het woord.
Het is duidelijk dat de lokale besturen zich de laatste maanden dubbel hebben geplooid om de coronamaatregelen te handhaven en, vooral, om de vaccinatie-uitrol in heel goede banen te leiden. De vaccinatie komt onder stoom en iedereen kan niet anders dan vaststellen dat het eigenlijk heel goed loopt. In weerwil van wat hier nu is gebeurd, moeten we het vertrouwen in onze lokale besturen absoluut bevestigen. De lokale besturen hebben een grote verantwoordelijkheid. Wat er is gebeurd in Sint-Truiden verdient absoluut geen schoonheidsprijs. De verhalen die boven water komen worden nu onderzocht door het Agentschap Binnenlands Bestuur en door de gouverneur. Het is dan ook verstandig dat de burgemeester een stapje opzij heeft gezet tot daar meer duidelijkheid over is. Wij hopen dat de rust in Sint-Truiden terugkeert maar vooral dat de goede vaccinatie-uitrol in alle andere gemeenten kan blijven voortgaan.
Minister, hebt u weet van andere problemen in de vaccinatie-uitrol in andere gemeenten?
Minister Beke heeft het woord.
Collega’s, ik ben het er helemaal mee eens dat onze vaccinatiecampagne in Vlaanderen bijzonder vlot loopt dankzij een goed samenspel met de lokale besturen, met mensen uit de eerste lijn en met heel veel duizenden vrijwilligers die dat op een schitterende manier doen, waarvoor dank en waarvoor hulde.
Is er in Sint-Truiden een fout gemaakt? Ja! Daarover is er gisteren een gemeenteraad geweest, die we hier niet moeten overdoen. Er is een onderzoek van de gouverneur. Er is een onderzoek bevolen door de minister van Binnenlandse Zaken. Ik ga daar dus niet op vooruitlopen. Dat heb ik ook in mijn eerste antwoord gezegd. Dat lijkt mij niet goed te zijn.
Het klopt dat we hebben moeten sturen en bijsturen. We zijn begonnen met Pfizer, met vijf spuiten in een flacon. Toen bleek dat we er zes konden uithalen. Nadien bleek dat we er soms zelfs zeven konden uithalen. Met superspuiten kunnen we er bijna altijd zeven uithalen. Dat betekent dat we hebben moeten schakelen. Herinner u dat we robbertjes hebben moeten vechten met Pfizer - of niet moeten vechten, gevochten hébben - over de vraag of we nu moesten rekenen in flacons of in spuiten. Dat heeft een aantal elementen gebracht op basis waarvan we hebben moeten schakelen.
Op het ogenblik dat we die reservelijsten moesten maken, hebben we ze ook gemaakt. We hebben instructies gegeven. Ten eerste door te zeggen waar ze moeten aan gegeven worden. Op 9 maart hebben we ze bezorgd aan alle vaccinatiecentra. In de loop van die week hebben we ook voor webinars gezorgd. Ten tweede hebben we het systeem in gang gezet om QVAX te kunnen doen. Collega Anaf, ik ben daar helemaal niet op de rem gaan staan. Ik weet niet waarom u dat zegt. We hebben dat moeten doen met de stakeholders die er waren. We hebben dat zo snel mogelijk gedaan en zodra het klaar was hebben wij het ter beschikking gesteld. Het wordt nu ook en gros gebruikt door de vaccinatiecentra. Aanvankelijk waren daar ook vragen bij, maar eigenlijk is dat een systeem dat bijzonder goed loopt en dat we ook in de komende weken zullen gebruiken in de hoop en met de ambitie om een zo hoog mogelijke vaccinatiegraad te kunnen hebben bij zoveel mogelijk mensen. Ik wil iedereen die daaraan meewerkt nog eens van harte bedanken.
De heer Janssens heeft het woord.
Minister, ik vind het werkelijk onvoorstelbaar dat u, terwijl in heel uw provincie en zelf tot ver buiten de provinciegrenzen over niets anders wordt gepraat dan over dit voorval in Sint-Truiden, zich als minister daar niet over durft uit te spreken, om een partijgenote in bescherming te nemen. Blijkbaar hebt u geen hoge pet op van geloofwaardigheid, betrouwbaarheid, integriteit in de politiek, en vindt u dat macht en de postjes, naar aloude gewoonte bij CD&V, daar voorrang op hebben. Blijkbaar deelt u samen met Veerle Heeren een zeker dedain voor deontologie. Ik vind dat werkelijk onvoorstelbaar.
Zowat iedereen binnen Limburg en daarbuiten is het erover eens dat er morele, politieke en deontologische fouten zijn gemaakt, en misschien ook wel strafrechtelijke fouten. Dat zal uit het onderzoek moeten blijken. Leugen na leugen is verteld door Veerle Heeren. Tot en met op de gemeenteraad van gisterenavond in Sint-Truiden. Professionele fouten zijn er gemaakt. En toch lijkt u zomaar over te gaan tot de orde van de dag. Erger nog, de enige straf die de burgemeester zichzelf oplegt, is een aantal maanden extra vakantie, waarvan de eerste maand ook nog eens met het volledige behoud van haar wedde.
Ja, je moet je niet afvragen waarom mensen zich afvragen wat er in dit land moet gebeuren vooraleer een politicus of politica zijn of haar verantwoordelijkheid eens opneemt. Wat is er van de voorbeeldfunctie die politici hebben? Ik vind dat de enige eer die Veerle Heeren zichzelf nog kan bewijzen, dat de enige dienst die ze haar stad nog kan bewijzen is: ontslag nemen. Deze vriendjespolitiek, deze zelfbediening ten koste van de allerkwetsbaarsten is wat mij betreft totaal onaanvaardbaar en ontslag kan en moet dan ook de enige conclusie zijn, al dan niet na een tuchtprocedure.
De vraag om uitleg is afgehandeld.