Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Er waren vorige week heel veel ontwikkelingen waarvan ik dacht dat het goed was om ze in deze commissie te bespreken. Een daarvan was de aankondiging dat de samenwerking van het streamingplatform Streamz zou worden uitgebreid met HBO Max, de Amerikaanse televisiezender. Vanaf maandag 10 mei 2021 zullen nieuwe titels van HBO Max aangeboden worden aan de abonnees. Via Streamz en Telenet Play hebben al veel Vlamingen toegang tot exclusieve Amerikaanse topseries, zoals Game of Thrones, maar nu wordt dat aanbod dus uitgebreid. Er is daarover heel veel gejuich in de media en ook in mijn eigen huis, moet ik zeggen. Los van het enthousiasme van de gebruikers ben ik beginnen na te denken en heb ik daar toch wel een aantal vragen over.
Door de intensere samenwerking tussen HBO Max en Streamz positioneert HBO Max zich meer en meer op de Vlaamse markt, waardoor het mediabedrijf in rechtstreekse concurrentie gaat met zijn internationale streamingconcurrenten, zoals Disney+ en Netflix. Maar doordat HBO Max onrechtstreeks zijn content aan de Vlaamse kijker aanbiedt, ontsnapt het bedrijf wel aan de investeringsverplichting die we sinds 2019 ook opleggen aan niet-lineaire omroeporganisaties, zoals Netflix en Disney+. Ik wil echt wel mee nadenken over hoe we daarmee moeten omgaan.
Ik heb daarover de volgende vragen, minister. Weet u hoeveel de uitbreiding van Streamz met HBO Max heeft gekost aan Telenet en DPG Media? Hoe staat u tegenover de uitbreiding van het aanbod op Streamz met dat aanbod van HBO Max? Welke impact denkt u dat dit zal hebben op ons medialandschap?
Minister Dalle heeft het woord.
Dank u wel, mevrouw Segers, voor deze vraag. Ik merk dat u een enorme interesse hebt voor de activiteiten van Telenet, waarvoor ik u zeer dankbaar ben. Telenet is een mooi Vlaams bedrijf, met een deels Amerikaans aandeelhouderschap. Mijn twee favoriete landen, Vlaanderen en de Verenigde Staten, zijn hier dus vertegenwoordigd.
U zult wel begrijpen dat ik geen zicht heb op de kostprijs van deze transactie. Dat lijkt me vrij logisch. Dit gaat om een commerciële deal, die Streamz natuurlijk niet met mij hoeft te delen. Ik kan u daar dus geen informatie over geven.
Wat mijn appreciatie hiervan betreft: ik heb in het verleden in deze commissie Media al verschillende keren aangegeven dat ik Streamz een mooi en sterk voorbeeld vind van samenwerking tussen Vlaamse spelers om samen de concurrentie met de internationale spelers aan te gaan. Het maakt ook deel uit van het regeerakkoord en van de beleidsnota Media, dat we positief staan tegenover zo’n Vlaamse niet-lineaire speler. De VRT heeft ook haar samenwerking daarmee bevestigd.
Streamz heeft steeds de bedoeling gehad aan Vlaamse kijkers een combinatie van internationale en lokale content te bieden. Als Streamz van mening is dat deze deal belangrijk is om een plaats te veroveren tussen alle internationale spelers, dan ben ik verheugd dat Streamz hierin geslaagd is.
Dat Streamz internationale content aanbiedt, is net goed om mensen over de streep te trekken om zich te abonneren op het platform. Dat zal dus ook ten goede komen aan het bereik en het tonen van onze lokale, Vlaamse content.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Minister, ik denk dat het ondertussen al anderhalf jaar, of misschien bijna twee jaar, geleden is dat we begonnen te spreken over de ‘Vlaamse Netflix’, die we zagen als oplossing voor de toenemende impact van de internationale streamingdiensten op onze markt en op de kijkers, inzake het concurrentievermogen van onze zenders, inzake advertenties enzoverder. Die Vlaamse Netflix is dan Streamz geworden. Ik denk dat iedereen daar vrij positief over was. Ik heb ook altijd gezegd dat erop toegekeken moet worden of er echt een antwoord geboden wordt.
Maar de vraag is natuurlijk de volgende. We hebben Streamz eigenlijk vooral gezien als antwoord voor het vrijstellen van onze Vlaamse audiovisuele sector en onze Vlaamse cultuur. Door het aanbieden van HBO Max via Streamz, maken we enerzijds heel veel Vlaamse kijkers wel tevreden en enthousiast, maar anderzijds permitteert dit HBO Max wel om zich veel duidelijker te positioneren op onze Vlaamse markt, zonder zich hier echt als streamingdienst te vestigen waardoor ze onder de investeringsverplichting zouden vallen. Ze ontsnappen via dat ‘achterpoortje’ dus aan die investeringsverplichting. Alle middelen die nu geïnvesteerd worden in de deal met HBO Max, gaan onvermijdelijk wel ten koste van de investeringen van Streamz en van alle participanten in Streamz in Vlaamse content.
Ik zie dus eigenlijk twee problemen, waarop u me nu niet echt geantwoord hebt en waarop ik echt wel wil attenderen. Ook al reageren de meeste mensen zeer positief op dat aanbod van HBO Max, toch zie ik twee problemen. Ten eerste: HBO Max ontsnapt aan de investeringsverplichting. Ten tweede: de deal van Streamz met HBO Max, het geld dat daarin gepompt wordt, gaat ten koste van investeringen in Vlaamse producties.
Ik herhaal dus mijn oproep, minister: bekijk dat en laat ons dat met zijn allen goed monitoren, om te zien dat we finaal nog ons doel bereiken, namelijk een Vlaamse Netflix.
De heer Vandaele heeft het woord.
Het getuigt natuurlijk ook wel van het succes van Streamz dat HBO Max daar blijkbaar mee wil samenwerken. Ik denk dat dat op zich al een geruststellende conclusie is: dat Streamz het blijkbaar goed doet.
Collega Segers, ik begrijp uw bezorgdheid, maar u kunt dit misschien ook door een andere bril bekijken – ik zal eens advocaat van de duivel spelen. ‘Ontsnappen’ ze aan die verplichting? Dat weten we eigenlijk niet. Als ze onder de 500.000 euro omzet blijven, dan vallen ze niet eens onder die verplichting. Dus, wie weet, als ze zelf zelfstandig op de markt zouden komen, of ze wel aan die lat geraken.
Een tweede zaak wil ik ook door een andere bril bekijken. Op die manier zijn er natuurlijk wel extra inkomsten voor Streamz. We verwachten toch dat ze hierdoor meer kijkers en dus ook meer inkomsten zullen hebben. Dan verwachten we toch wel – en is er ook een afspraak met Streamz – dat het die inkomsten ook gebruikt voor investeringen in eigen audiovisuele producties. Dus in die zin is het misschien onrechtstreeks toch een versterking van de audiovisuele sector bij ons. Ik zeg het: ik speel een beetje advocaat van de duivel en bekijk het vanuit een andere invalshoek.
Ik ga zeker akkoord met u dat we dat moeten monitoren, dat we moeten bekijken hoe dat loopt. Mocht het echt zo zijn, zoals u zegt, dat ze hier een achterpoort gevonden hebben, dan moeten we die misschien wel sluiten. Maar ik weet niet of nu het moment daarvoor is. Ik denk dat er misschien onrechtstreeks toch een bijdrage is aan de sector, zoals ik zonet zei.
Minister, ik deel een aantal van de hier genoemde bezorgdheden. Uit de tussenkomsten van mevrouw Segers en de heer Vandaele blijkt dat er toch nog veel onduidelijkheid is en dat niet alles transparant is. Dat is wel het minste wat gezegd kan worden.
Ik begrijp dat u geen getallen kunt plakken over wat het nu precies gekost heeft. Maar wat de investeringen en de eventuele return betreft, zou het misschien wel goed zijn als daar enige transparantie over zou kunnen komen.
Los daarvan vind ik dit zeker geen slechte zaak. Voor de kijker zal het interessant zijn. Ik denk dat dat enthousiasme door vele mensen gedeeld wordt. Maar anderzijds is het inderdaad wel zo dat Streamz moet focussen op die Vlaamse content, op die producties maar ook op het in de vitrine zetten van die Vlaamse content. Minister, we hebben het al gehad over de zichtbaarheid en de vindbaarheid. Dat zijn toch zaken waarbij er garanties zouden moeten zijn dat die focus blijft liggen op die Vlaamse content. Weet u of Streamz hierover garanties gekregen heeft? Werden daarover afspraken gemaakt? Het mag namelijk ook geen ‘overname’ worden op het vlak van vindbaarheid en zichtbaarheid door de HBO Max-producties.
Minister Dalle heeft het woord.
Collega’s, ik wil eerst ingaan op dat laatste punt. Het zijn natuurlijk twee private partijen – zowel HBO Max als Streamz – die commerciële akkoorden afsluiten. Er wordt verwezen naar de transparantie daarvan. Ik voel me slecht geplaatst om daar veel over te zeggen, omdat het gaat om commerciële deals, die vaak ook clausules bevatten over vertrouwelijkheid: non-disclosure agreements. Het is aan die private spelers om dat al dan niet zo te bedingen. Ik denk dat ik, als minister van Media, slecht geplaatst ben om van hen dan transparantie te eisen. Het is aan hen om te bepalen welke informatie ze hierover al dan niet willen vrijgeven. Als dit behoort tot de vertrouwelijkheid van hun deals, dan ga ik daar in elk geval niet in tussenkomen.
We hebben het hier vaak over de sterkte van ons medialandschap. Die sterkte is voor een groot deel te danken aan sterke commerciële en private spelers. We moeten hen daar ook in respecteren en niet willen tussenkomen in de – zeer normale – commerciële afspraken die daarbij gemaakt worden. Als u dat zou willen doen, dan vrees ik dat er hier niet veel buitenlandse en binnenlandse firma’s nog zouden willen investeren.
Dan kom ik tot het tweede punt. Het gaat hier in eerste instantie over een keuze van HBO Max, dat dan natuurlijk afspraken maakt met Streamz. Of HBO Max al dan niet zelf aanwezig wil zijn, behoort tot hun strategie. Dat studio’s inhoud en content aanleveren via platformen van anderen, is in elk geval geen nieuwigheid. Streamz brengt bijvoorbeeld, naast die van HBO Max, ook films en series van andere studio’s, waarvan sommigen ook een eigen platform hebben. Denk bijvoorbeeld aan Lumière of Universal, die in sommige landen eigen diensten hebben. Ook HBO Max heeft al vele jaren een rechtstreeks platform in andere landen onder de naam HBO GO.
Ik vind het een beetje een merkwaardige discussie, of vind in elk geval toch dat collega Segers en collega Meuleman een zeer kritische houding aannemen. Ik wil, net zoals collega Vandaele, even advocaat van de duivel spelen. Stel u voor dat HBO Max had beslist om in Vlaanderen een zeer offensieve strategie te hanteren via een nieuw, eigen HBO GO-platform. Collega Segers, dan zou u mij waarschijnlijk de vraag gesteld hebben of dit niet problematisch is voor de leefbaarheid van Streamz, omdat Streamz aanvankelijk kon rekenen op het aanbod van HBO Max, wat dan vandaag niet meer zou kunnen. Ik denk dat dat misschien een zeer pertinente vraag geweest zou zijn. Vandaag zitten we in de omgekeerde situatie, door de keuzes van HBO Max en Streamz. Ik denk niet dat we hier moeten vervallen in Vlaams-masochisme en weer zeggen dat het allemaal niet goed en op niets trekt. Ik denk dat twee commerciële partners een keuze gemaakt hebben, wat volgens mij een zeer goede zaak kan zijn voor ons audiovisuele landschap en voor ons audiovisueel aanbod, en ook voor Vlaamse content.
Ik wil nog iets zeggen over die investeringsverplichting, die uiteraard op Streamz rust. Het is niet zo dat HBO Max die hier kan ‘ontduiken’. Ze kiezen ervoor om, wat zeer legitiem is en wat volgens mij zeer positief kan zijn, te werken met Streamz. De investeringsverplichting is uiteraard onverkort van toepassing op Streamz. Ik herinner er u ook aan dat we de investeringsverplichting binnenkort zullen actualiseren en dat we ook op dat vlak zeker rekening zullen houden met die streamingplatformen. De stelling dat investering in content van HBO Max ten koste gaat van lokale content, is natuurlijk voor rekening van diegenen die dat hier gezegd hebben. Ik kan alleen maar vaststellen dat Streamz wel degelijk investeert in lokale content. Het is in elk geval mijn hoop als minister van Media dat al die evoluties, samen met de investeringen vanuit de overheid, in het bijzonder via het Vlaams Audiovisueel Fonds, zullen bijdragen tot de versterking van de Vlaamse producties en ervoor zorgen dat die sterke Vlaamse content aanwezig blijft en toegankelijk blijft voor de Vlaamse kijkers.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Er werd veel gezegd. Ik zal proberen er snel op te reageren. Minister, u zegt dat het hier gaat over een overeenkomst tussen twee private partijen. Dat klopt. Ik heb daar dus geen zicht op. Maar een van die twee private partijen, namelijk Streamz, heeft toch een binding met het Vlaams medialandschap, en alle twee samen hebben ze ook een impact op ons Vlaams medialandschap. Die binding van Streamz is er natuurlijk door de binding met de VRT. In de beheersovereenkomst met de VRT hebben we bepaald dat de omroep moet investeren in Streamz. Er is dus wel degelijk een binding met uw beleidsveld. Dat zomaar wegzetten als een private deal, is iets te gemakkelijk, denk ik.
Verder zegt u dat ik u ook een kritische vraag zou hebben gesteld als HBO Max zich hier zelf zou vestigen. Dat is niet waar. Ik heb ook nooit een vraag gesteld over hoe bedreigend de komst van Disney+ of van Netflix zou zijn, totaal niet. Ze zijn hier trouwens alle twee in ons huis aanwezig, evenals Streamz.
Maar nu ten gronde: collega Vandaele, u zegt ook dat dit eigenlijk geld zal opbrengen. Neen, natuurlijk kost die deal tussen Streamz, Telenet en Medialaan ook geld, zij betalen HBO Max ook een stuk. Dus mijn vrees is dat die kost ten koste zal gaan de investeringen in Vlaamse content. Dat mag niet gebeuren. Ik wil ik dat we dat absoluut blijven monitoren.
Ten tweede zie ik eigenlijk wel dat HBO Max hiermee de facto voor een stuk een streamingdienst wordt die in rechtstreekse concurrentie gaat met zijn internationale concurrenten zoals Netflix en Disney+, die zich met succes op onze Vlaamse markt hebben gepositioneerd. Zij zullen wel, indien de ondergrens gehaald wordt natuurlijk, verplicht worden om te investeren in Vlaamse reeksen. Via de omweg van Streamz zal HBO Max ontsnappen aan die investeringsverplichtingen. En dan ontstaat volgens mij het gevaar dat de Vlaamse content twee keer de dupe zou kunnen worden van deze overeenkomst. Wij hebben ons allemaal achter Streamz gezet als redder van de Vlaamse content. Mijn oproep is dus: we moeten dit van zeer nabij opvolgen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.