Verslag vergadering Commissie voor Brussel en de Vlaamse Rand en Dierenwelzijn
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Nog een vraag over BRUZZ, minister, ik ben benieuwd of er een artikel over zal verschijnen, maar ik betwijfel het. Begin februari besliste de redactie van BRUZZ om voor het overgrote deel van de online artikels het discussieforum te schrappen zodat publieke reactie op artikels niet langer mogelijk was.
De redactie stelde dat het steeds moeilijker werd om het aantal ongepaste reacties te monitoren of te verwijderen en zag zich genoodzaakt om alles een halt toe te roepen. Het is nu enkel mogelijk om een persoonlijk bericht te sturen naar de redactie voor een reactie of opmerking. Die wordt echter niet gepubliceerd op de website. Ik betreur ten zeerste deze beslissing, en zo zijn er nog mensen.
Ik ben zelf reeds meermalen aangevallen op dat discussieforum. Ik kan daar perfect mee leven, dat is nu eenmaal waar een discussieforum van een redactie voor staat. Dat dient inderdaad om kritiek te leveren op berichtgeving of wat dan ook.
Het discussieforum op BRUZZ was een uitgelezen plaats, waar geïnteresseerde Brusselse Vlamingen en niet-Brusselaars konden discussiëren over een bepaald onderwerp. Het laat bijgevolg haters en trollers winnen wanneer dat uiteindelijk verdwijnt. Een kleine minderheid zorgt er bijgevolg voor dat veel oprecht geïnteresseerde en geëngageerde reageerders niet langer beschaafd van gedachten kunnen wisselen. Ik stel mij dan ook de vraag of meer aandacht voor de manier van modereren eigenlijk geen oplossing had kunnen bieden, gezien de subsidies die BRUZZ ter beschikking krijgt van de Vlaamse Gemeenschap. Dit discussieforum bestond namelijk al enkele jaren en negatieve of ronduit verschrikkelijke reacties bestaan ook al jaren en beperken zich niet tot BRUZZ. Iedereen kent uiteraard andere discussiefora van verschillende media.
De discussiefora vormden vaak ook een plek waar er kritiek werd gegeven op de soms onvolledige of selectieve berichtgeving van BRUZZ, die op sommige momenten te wensen overlaat, zeker wanneer het over bepaalde onderwerpen gaat. De reacties wezen de redactie af en toe op de selectieve blindheid die men in de nieuwsverslaggeving aan de dag legde en konden soms ook wijzen op een fout. Er waren ook een aantal taalminnaars die het gebrek aan correct Nederlands benoemden en ook wel veroordeelden. Met deze afschaffing is een verder publiek debat over de toonzetting van een bepaald artikel niet mogelijk, net zoals andere elementen eveneens verdwenen zijn. We leven nu, zeker in Brussel, in een burgerparticipatietraject. En dan verdwijnt dit reactieforum plots. Er werd ook sterk en afwijzend gereageerd op de beslissing op – enigszins cynisch – het discussieforum zelf.
Media moeten van alle mensen kritische burgers maken en mediawijsheid van de Vlamingen versterken is een van de beleidspunten vanuit uw andere bevoegdheid Media. Maar media moeten zelf ook een dosis zelfreflectie aan de dag durven te leggen en zichzelf openstellen voor kritiek. Ik verwijs naar de VRT met de ombudsman. Ik heb onlangs het artikel gelezen van de ombudsman die zegt dat veel geïnterviewden te vaak worden onderbroken. Hij erkende dat heel uitdrukkelijk. Media verheffen boven de lezer of gebruiker, daar hebben we geen boodschap aan.
Deze beslissing gaat naar mijn gevoel in tegen de tijdsgeest, waarbij reacties en commentaren op sociale media gemeengoed zijn geworden en eveneens onderdeel uitmaken van een publiek debat. De discussie over vrijemeningsuiting staat de laatste weken en maanden op scherp en we zien steeds meer pogingen ten tonele verschijnen om het vrije woord aan de banden te willen leggen.
De beslissing staat tot slot ook haaks op een van de pijlers die men zelf in het werkingsprogramma 2021 naar voren schuift, namelijk ‘BRUZZ vergroot de interactie met de gebruikers’. Maar men haalt dan wel het discussieforum weg.
Ik heb echter even gewacht om hierover vragen te stellen, omdat de redactie zelf aankondigde in deze beslissing te zoeken naar een nieuw discussieplatform waarop mensen niet langer anoniem kunnen reageren. Ik moet echter nog steeds vaststellen dat deze zoektocht nog niet geleid heeft tot resultaten. Niets is zo permanent als tijdelijk, dus wens ik hieromtrent toch wat opheldering. Dat forum is intussen ongeveer drie maanden offline, denk ik.
Wat zijn de redenen voor het permanent sluiten van het discussieforum bij artikels? Welke nieuwe elementen doken in dit kader de afgelopen maanden op, waardoor men tot een dergelijke drastische beslissing meende te moeten overgaan?
Waarom kon een doorgedreven moderatie van de commentaarsectie geen oplossing bieden om zodoende de volledige afschaffing van het discussieforum te vermijden? Het is altijd interessant om in discussie te blijven gaan.
Hoe evalueert u de beslissing van de BRUZZ-redactie, gelet op de samenwerkingsovereenkomst?
Wat is de stand van zaken in de zoektocht naar een nieuw discussieplatform? Wanneer kunnen we dit verwachten?
Hoe verzoent u de wens van BRUZZ om de interactie met de gebruikers te verhogen, terwijl het discussieforum verdwenen is?
Minister Dalle heeft het woord.
Dank u wel, collega Vanlouwe, voor de vraag, die te kaderen valt in een meer algemene tendens en evolutie in het medialandschap, in eigen land en ook internationaal. Je ziet dat verschillende krantensites en bijvoorbeeld ook de site knack.be onlangs nieuwe maatregelen genomen hebben op het vlak van het beperken van de reacties en op het vlak van het registreren. Ook internationaal evolueert er heel veel: Reuters, Bloomberg, The New York Times en CNN.com hebben onlangs aanpassingen doorgevoerd op dat vlak. Ze hebben hun aanpak veranderd. Dit is een constante evolutie in het nationale en internationale medialandschap.
Ook BRUZZ heeft op dat vlak een aantal beslissingen genomen, beslissingen die ook verder geëvalueerd zullen worden. Er zijn verschillende redenen waarom BRUZZ deze beslissingen genomen heeft, beslissingen die natuurlijk van BRUZZ kwamen en niet van de politiek. Ten eerste heeft BRUZZ vastgesteld dat een aantal nationale media de reactiemogelijkheden beperkt hebben, waardoor een aantal zogenaamde ‘trollen’ de mogelijkheden op BRUZZ.be ontdekten en waardoor er een toestroom was van een aantal personen die ‘minder relevante’ of ‘nogal eenzijdige’ opmerkingen maakten, die onder de definiëring van ‘trolling’ vallen.
Deels daardoor, maar ook door het toegenomen bereik van BRUZZ, was het aantal reacties de jongste maanden enorm toegenomen. Daardoor werd moderatie bijzonder moeilijk en was het moeilijk om ervoor te zorgen dat ernstige, kritische reacties zichtbaar waren en de niet-serieuze reacties minder aan bod kwamen.
Tot slot was het door de verstrenging van de GDPR-regels (General Data Protection Regulation) voor gebruikers veel gemakkelijker om onder een schuilnaam, dus anoniem, te reageren op het forum van BRUZZ. Dat zijn enkele elementen ter verantwoording van die beslissing.
Het forum van BRUZZ was lange tijd een plek waar gebruikers op een beschaafde en verantwoorde manier konden discussiëren. Maar de redactie van BRUZZ stelde vast dat dat de jongste maanden steeds minder het geval was. Het feit dat haters en trollen, persoonlijke aanvallen en anonieme, kwetsende en pijnlijke berichten het forum van BRUZZ steeds meer overnamen, heeft er mee toe geleid dat de redactie na overleg met de raad van bestuur die beslissing nam met betrekking tot het discussieforum.
Ik wil wel benadrukken dat die stopzetting van het discussieforum wel degelijk een tijdelijke maatregel is. Die wordt verder geëvalueerd, om te bekijken wat dan de definitieve situatie moet zijn. Daarnaast is het ook zo dat gebruikers onder een beperkt aantal artikels nog steeds commentaar kunnen geven. Dit maakt moderatie mogelijk.
Dan wil ik ingaan op uw vraag over moderatie. Moderatie – of het nu pre- of postmoderatie is – vraagt steeds meer van de redactie van BRUZZ. De verhoogde screening en het beheer van reacties ging ten koste van de tijd die nodig is om de dagelijkse nieuwsopvolging te verzekeren. In afwachting van een beter instrumentarium is een tijdelijke beperking op het aantal artikels ook een manier om de tijdsinvestering voor moderatie proportioneel te houden.
U peilde ook naar de conformiteit met de samenwerkingsovereenkomst. De beslissing van de BRUZZ-redactie is wat mij betreft niet in strijd met de uitvoering van de samenwerkingsovereenkomst die het kader biedt voor de strategische doelstellingen en taakstellingen alsook voor de financieringsbasis. Het is een operationele beslissing die onder de verantwoordelijkheid valt van de redactie, in overleg met de raad van bestuur van BRUZZ.
BRUZZ is op zoek gegaan naar een betaalbaar alternatief voor het huidige programma Disqus waarmee het forum werkt, een alternatief dat anoniem reageren onmogelijk maakt. Die zoektocht heeft tot op heden nog geen resultaat opgeleverd, maar wordt verdergezet.
BRUZZ heeft tegelijk met de beslissing om het aantal reacties te beperken, beslist om een feedbackknop in te voeren. De reacties van de lezers komen daardoor onmiddellijk in de mailbox van de nieuwsmanagers. Daardoor kunnen zij veel sneller reageren en eventuele fouten veel sneller en efficiënter rechtzetten.
Wanneer we spreken over de verhoging van de interactie met de gebruikers, dan gaat het natuurlijk niet alleen over de reacties op de website. De feedbackknop, de ‘meld nieuws’-knop, maar ook polls, oproepen om beelden in te sturen, het delen van verhalen van gebruikers, de samenwerkingen binnen BRUZZ Ket, zijn allemaal manieren waarop BRUZZ de interactie met de gebruikers verhoogt.
Want dat is wel een belangrijke doelstelling in onze samenwerkingsovereenkomst en in de meerjarenplanning, dat BRUZZ meer dan ooit echt het nieuws vanuit Brussel moet brengen voor en door de Brusselaars. Daarvoor is die interactie effectief zo belangrijk.
Misschien een kleine toevoeging: er zijn altijd ...(geluid valt weg)... reageren op de BRUZZ-artikels. Maar dat terzijde.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Bedankt voor het antwoord, minister. Vrije meningsuiting en het vrije woord zijn voor mij en mijn partij heilig. Ik besef dat heel wat commentaren – heel wat, maar niet alle commentaren – niet altijd even stichtend zijn, niet positief, aanvallend, persoonlijk, maar er waren ook wel degelijk bijdragen die constructief waren en die kunnen bijdragen tot een interessante discussie. Voor mij was het discussieforum wel degelijk een verrijking. Iedereen kan daaruit selecteren wat hij wil. Wat trollen en haters erop zetten, dat draagt niet bij tot het debat, maar anderzijds hebben heel wat reacties wel kunnen bijdragen tot een verrijking van het debat.
Ik vind het dan ook jammer dat het misbruik dat er wel degelijk was door bepaalde mensen, aanleiding heeft gegeven tot het volledig verdwijnen. Dat is een verschraling van een discussieforum. Ik denk niet dat dat de bedoeling kan zijn. BRUZZ moet zich blijvend bloot durven te stellen aan kritiek, ook kritiek ten aanzien van ons, ten aanzien van BRUZZ of ten aanzien van de berichtgeving, en moet ook het debat zoveel als mogelijk voeden en blijven voeden. De indruk wordt gewekt dat men bepaalde kritieken niet graag heeft, of op zijn minst niet graag publiek ziet passeren. Zoals ik zei, is het niet omdat andere media daartoe beslist hebben, dat BRUZZ dat ook moet doen. Er zijn nog altijd verschillende media in Vlaanderen die nog steeds dergelijke discussiefora blijven aanbieden.
U zegt dat het tijdelijk is. Het is inderdaad voor drie maanden. Ik hoop dat BRUZZ heel binnenkort een goed platform kan vinden om die levendige discussie opnieuw te kunnen opstarten, want Brusselse Vlamingen hebben heel wat om over te discussiëren. Ik denk dat het absoluut nodig is dat een dergelijk discussieforum kan blijven leven, in plaats van bevragingen die gebeuren, waarbij men niet altijd kan achterhalen op welke manieren die bevragingen gebeuren. Ik denk dat zo’n Nederlandstalig discussieplatform ook zeker in Brussel nodig is. Ik hoop dat BRUZZ er heel binnenkort opnieuw mee opstart, volgens welbepaalde regels van beleefdheid en welvoeglijkheid, waarbij inderdaad geselecteerd wordt wat een positieve bijdrage is en wat anderzijds helemaal zou kunnen verzanden in een scheldpartij.
De heer Laeremans heeft het woord.
Collega's, ik wens mij als Vlaams Belanger honderd procent aan te sluiten bij de vraag van collega Vanlouwe. Ik betreur ook ten zeerste dat men die reacties heeft uitgeschakeld. Die waren in het verleden best interessant om te lezen, bijvoorbeeld over het aantal inschrijvingen en mensen die geen plaats krijgen in het Brusselse onderwijs. Dan krijg je daar tientallen reacties op, en die zijn best interessant. Ik vind dat inderdaad een verschraling. Het is niet omdat andere kranten zoiets doen, dat BRUZZ dat moet navolgen. Wij geven daar toch een pak geld aan.
Op die manier straf je ook de gewone belastingbetaler.
Wat ik wel begrijp, is dat men moeite heeft met anonieme reacties, maar op Twitter is het natuurlijk de gewone gang van zaken dat de meeste profielen anoniem zijn. Ik vind dat jammer, ik vind dat men met open vizier moet spelen. Ik zou er dus kunnen inkomen dat men voorziet in een regel waarbij men zich eerst eenmalig moet aanmelden op het platform met zijn gegeven om dan overal op te kunnen reageren, en dat spelregels nog altijd zijn dat men niet mag schelden, bedreigen enzovoort. Dat is nogal evident.
Wat ik ook zou kunnen begrijpen, maar ik dacht dat dat al gedeeltelijk zo was, is dat de reactiemogelijkheid in tijd wordt beperkt. Dat wil zeggen dat je niet twee maanden later nog eens kunt reageren. Na een reactietijd van bijvoorbeeld een week zou de commentaar worden afgesloten. Dat zijn mogelijkheden, maar daarnaast vind ik absoluut dat we terug moeten naar de mogelijkheid voor de lezers, ook voor mensen die buiten Brussel wonen trouwens, om daar op een correcte manier op te reageren. Zo geeft men het debat ook weer en dat is in het belang van iedereen.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Dit is een interessant debat. We hebben een hele tijd geleden met de VRT iets gelijkaardigs meegemaakt toen de redactie een dergelijk platform had. Ze zijn daar heel snel van afgestapt als gevolg van dezelfde problematiek. Op zich is dat wel spijtig want als ik het goed begrijp, was dit een hele tijd een interessant discussieplatform voor BRUZZ.
Als dat dan op een bepaald moment ontaardt in een soort van modderriool die men niet meer kan beheren, dan kan ik wel begrijpen dat men deze beslissing neemt. De VRT heeft dat heel snel gedaan, hier is het blijkbaar lange tijd goed gegaan. In die zin snap ik dat dit spijtig is voor de mensen die wel met correcte commentaren en kritieken op dat platform kwamen. Maar of wij nu vanuit de overheid redacties moeten verplichten om een discussieplatform op te richten en te beheren, dat is voor mij een stap te ver. Uiteindelijk zal kritiek altijd haar weg wel vinden. Daar zijn genoeg andere platformen voor. Er is al verwezen naar Twitter, maar dat kan ook op Facebook enzovoort.
Het is een moeilijke kwestie maar ik heb alle begrip voor de beslissing van BRUZZ. En misschien is er in de toekomst via registratie wel iets deftigs mogelijk.
Ik wou gewoon even benadrukken dat het zeker geen alleenstaande discussie is en dat de VRT nagenoeg hetzelfde heeft meegemaakt.
Minister Dalle heeft het woord.
Ik wil me aansluiten bij wat mevrouw Brouwers zegt. Uiteraard is BRUZZ ook actief op Facebook, Twitter en Instagram waar reacties mogelijk zijn en waar niet wordt geschrapt in de comments, collega Laeremans.
Ik heb allerhande interessante bemerkingen gehoord van de drie collega’s over de relevantie van een dergelijke commentaarsessie. Ik ga er ook vanuit dat BRUZZ bij de evaluatie die nu bezig is, ook deze elementen zal bekijken en in functie daarvan een definitieve beslissing zal nemen.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Ik dank de minister en de collega’s voor hun tussenkomst. Ik heb alvast genoteerd dat het een tijdelijke stopzetting is, dat men evalueert en mogelijks een nieuw performant systeem van moderering zal invoeren om verwijten en dergelijke meer te voorkomen. Ik denk dat het perfect mogelijk moet zijn om concrete regels te bepalen voor een goed discussieplatform, ook op BRUZZ, waar kan worden gereageerd op thema’s, onderwerpen en op de inhoud van artikelen. We zullen dit opvolgen en hierop terugkomen zodra BRUZZ die evaluatie heeft gemaakt.
De vraag om uitleg is afgehandeld.