Verslag vergadering Commissie voor Brussel en de Vlaamse Rand en Dierenwelzijn
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Minister, ik heb opnieuw een vraag met betrekking tot BRUZZ, het Vlaams-Brusselse magazine dat de berichten over onze stad en de band tussen Vlaanderen en Brussel moet versterken. Dat ligt mij na aan het hart.
De Vlaamse Gemeenschap vernieuwde eind vorig jaar de samenwerking met BRUZZ in de vorm van een nieuwe samenwerkingsovereenkomst. We keurden in het Vlaams Parlement op aangeven van mijn fractie een voorstel van resolutie goed met enkele duidelijke richtsnoeren voor een toekomst voor het Vlaams-Brusselse stadsmedium. Het toonde de betrokkenheid vanuit de Vlaamse overheid en de Vlaamse Regering met betrekking tot BRUZZ aan, en tegelijkertijd de betrokkenheid vanuit het Vlaams Parlement en dus de hele Vlaamse Gemeenschap ten aanzien van BRUZZ als Vlaams-Brussels medium. We willen actief bijdragen aan de verdere uitbouw van dit stadsmedium, een engagement dat ook ik ten volle wens uit te dragen.
Beide initiatieven scheppen dus een duidelijk kader waarbinnen BRUZZ zich verder moet ontwikkelen. Wat ons betreft is dat niet vrijblijvend. We mogen niet vergeten dat BRUZZ een volledig gesubsidieerd magazine is. De Vlaamse Regering en het Vlaams Parlement zijn aandeelhouders van dit magazine. Het zou niet bestaan als wij hier niet de nodige middelen voor zouden voorzien. De resolutie die we hebben goedgekeurd en uiteraard ook de samenwerkingsovereenkomst geven aan op welke aandachtspunten de werking zich zou moeten toespitsen.
Ik gaf enkele maanden geleden reeds aan dat het beleidsplan van BRUZZ niet altijd een getrouwe vertaling vormt van de samenwerkingsovereenkomst en van de richtsnoeren die in de resolutie zijn aangegeven. U gaf aan dat de samenwerkingsovereenkomst echter nog niet gefinaliseerd was en we dit binnen afzienbare tijd verder zouden kunnen evalueren.
Minister, het meerjarig beleidsplan wordt in de feiten verder vertaald door middel van de werkingsprogramma’s. Ik heb het laatste werkingsprogramma van BRUZZ bij me liggen. Die werkingsprogramma's concretiseren het beleidsplan en de operationele doelstellingen. Dit is een beetje een eerste test, een lakmoesproef van de omzetting van de richting die aan BRUZZ gegeven moet worden. Ik heb kennisgenomen van het werkingsprogramma 2021 en moet jammer genoeg vaststellen dat mijn kritische bemerkingen die ik een paar maanden geleden heb gegeven ten aanzien van het beleidsplan, herhaald moeten worden.
Ik zeg uit grote betrokkenheid en bekommernis dat we in onze resolutie hebben vooropgesteld en met een duidelijke meerderheid hebben gevraagd dat de band tussen Vlaanderen en Brussel duurzaam zou worden verankerd in de berichtgeving, dat het correct Nederlands als standaardtaal zou worden gehanteerd in de verschillende mediakanalen, dat BRUZZ de positie van het Nederlands versterkt door zijn gebruikers in het Nederlands te informeren, een drietalig videoaanbod te doen en anderstaligen aan bod te laten komen, waardoor de kennis van de Vlaamse Gemeenschap in een tweetalig Brussel bevorderd wordt en de participatie van het Nederlandstalig netwerk in Brussel verhoogt.
Verder zegt de samenwerkingsovereenkomst die door de Vlaamse Regering op de laatste ministerraad van december 2020 is goedgekeurd, heel duidelijk in de opdrachten in artikel 8 – ik zal ze niet allemaal opsommen – dat de Vlaams-Brusselse Media (VBM), dus BRUZZ, een bijdrage leveren aan het informatie-, communicatie- en promotiebeleid van de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC), en aan een beleid dat streeft naar een dynamische gemeenschapsvorming op maat van Brussel. Het informeert een zo breed en divers mogelijk publiek over de Vlaamse Gemeenschap, de VGC en de voorzieningen ervan in Brussel. BRUZZ versterkt mee de band tussen de Vlaamse Gemeenschap en Brussel. VBM heeft aandacht voor een veelzijdige, evenwichtige beeldvorming en verzorgt gemeenschapsberichtgeving, afstemming en interactie van het Vlaams informatie-, communicatie- en promotiebeleid tussen Brussel en het hinterland.
Dat is wat door het Vlaams Parlement en de Vlaamse Regering vooropgesteld wordt en wat men kan verwachten van de operationele leiding.
Ik lees dan in het werkingsprogramma 2021 bepaalde strategische doelstellingen. Ik haal ze hier aan. BRUZZ is een relevante, geloofwaardige mediaorganisatie, die de referentie voor Brussels nieuws is. BRUZZ is redactioneel onafhankelijk. BRUZZ verhoogt de kwaliteit van het aanbod, stelt kwaliteit boven kwantiteit, is een maatschappelijk verbindend project, maakt een verschil in het dagelijks leven. Het ontwikkelt een ambitieuze, performante digitale strategie. BRUZZ stelt duurzaamheid centraal, duurzame journalistiek, arbeidsrelaties, en ga zo maar door.
In de missie zegt men inderdaad aandacht te hebben voor het Nederlandstalig stadsleven. Men verbindt gemeenschappen met elkaar, over talen en culturen. Men slaat vanuit de hoofdstad een brug naar Vlaanderen en de rest van de wereld.
Men zegt zich tot de Nederlandstalige Brusselaars te richten. Ik betreur al een beetje dat de term ‘Brusselse Vlamingen’ of ‘Vlaamse Brusselaars’ niet meer wordt gebruikt. Men zegt daarbij een bijzondere aandacht te hebben voor jongeren. BRUZZ draagt bij tot de taalkundige culturele verscheidenheid in Brussel en stimuleert het gebruik en de kennis van het Nederlands. Men creëert een meertalige content. Men wil en moet duurzaam zijn, wil meer in de stad aanwezig zijn. Men moet veranderingen blijven omarmen, zo stelt men.
Als ik die drie documenten naast elkaar leg, dan zie ik toch eigenlijk een fundamenteel verschil. Enerzijds is er wat de partner verwacht en in samenwerkingsovereenkomsten oplegt, wat in het Vlaams Parlement gebeurde. Anderzijds is er de concrete operationele uitvoering.
Mijnheer Vanlouwe, kunt u alstublieft afronden? De vraagsteller heeft vijf minuten.
Ik zit eigenlijk nog maar in de helft van mijn vraag, maar ik zal afronden.
Er wordt dus een reeks punten opgesomd. Een van die punten is onder meer uiteraard het streven tegen discriminatie. We stellen wel vast dat de berichtgeving enorm gefocust is op jongeren, wat ik begrijp, maar er zijn natuurlijk ook andere Vlaamse Brusselaars. Ik denk dat men zich moet richten tot alle Brusselse Vlamingen. Ik heb dan ook een vraag met betrekking tot die aandacht voor pluralisme en objectiviteit in de berichtgeving. Er is het systeem van interne controle, dat ik nergens terugvind. Ik vind ook bijzonder weinig aandacht terug voor de band tussen Vlaanderen en Brussel. Wie BRUZZ wekelijks leest, zal dat ook vaststellen.
Minister, op welke manier geeft het nieuwe werkingsprogramma richting aan de nieuwe invulling van die samenwerkingsovereenkomst? Op welke manier geeft dat uitvoering aan wat wij vanuit het Vlaams Parlement verwachten? Hoe evalueert u het nieuwe werkingsprogramma, gelet op onze resolutie? Hoe verzoent u de geschetste passage in het werkingsprogramma omtrent het gebruik van andere talen met de duidelijk limitatieve invulling van meertaligheid opgenomen in de samenwerkingsovereenkomst en de resolutie van het Vlaams Parlement? Gaat u iets ondernemen? Welke acties zal BRUZZ op korte termijn opzetten om het onderzoek naar objectiviteit en pluralisme in de berichtgeving kracht bij te zetten, ook gelet op wat het Vlaams Parlement heeft verwacht? Welke initiatieven plant BRUZZ op korte termijn om de taalkwaliteit van de berichtgeving bij te spijkeren? Dat is niet meteen een discussie inzake BRUZZ, maar als men dt-fouten niet meer zo erg zou vinden ... Ik denk toch dat taalkwaliteit ook van een medium mag worden verwacht.
Minister Dalle heeft het woord.
Collega Vanlouwe, dank u wel voor de vraag, en ook voor uw heel terechte betrokkenheid bij de Vlaams-Brusselse nieuwsmedia, bij BRUZZ. Ik wil beginnen met een algemene overweging. Ik ben blij dat net collega Bex nu inlogt. Er is iets wat ik al vaak heb vastgesteld in deze commissie, namelijk dat we er in deze commissie allemaal van overtuigd zijn dat onze investeringen in Brussel lonen, dat we die ook moeten voorzetten. Dat is ook zo in het kader van het algemene Brusselbeleid en het mediabeleid in het bijzonder. U weet dat BRUZZ sterk wordt betoelaagd. Ik kan me inderdaad inbeelden dat die situatie helemaal anders zou zijn, mocht niet Vlaanderen, maar bijvoorbeeld het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest verantwoordelijk zou zijn voor deze materie. Dit echter ter inleiding.
Ik denk ook dat het belangrijk is dat we de boodschap die we hier in deze commissie elke week verdedigen, ook binnen onze respectievelijke partijen, nationaal en in Brussel, uitdragen.
Collega Vanlouwe, u weet dat we het al op 20 januari in deze commissie hebben gehad over het nieuwe beleidsplan 2021-2025 van BRUZZ. In mijn antwoord toen heb ik gesproken over het intense traject dat werd afgelegd én de trilaterale goedkeuring, door de Vlaamse Regering, de Vlaamse Gemeenschapscommissie en de vzw die BRUZZ beheert, van de samenwerkingsovereenkomst 2021-2025, met als bijlage het bijhorende meerjarenbeleidsplan. U hebt toen ook een aantal vragen gesteld. Ik zal uiteraard niet op al die elementen terugkomen. Ik zal focussen op de vragen die u nu stelt of opnieuw stelt. U zult vaststellen dat er natuurlijk ook een grote continuïteit is tussen de antwoorden van toen en die van nu.
De jaarlijkse werkingsprogramma’s van BRUZZ geven uiteraard uitvoering aan de strategische doelstellingen van het meerjarenbeleidsplan. Zowel de raad van bestuur als de twee administraties toetsen het werkingsprogramma af aan het meerjarenbeleidsplan, en uiteraard ook breder aan de beheersovereenkomst. Dat gebeurt onder meer in het kader van de rapportering en de jaarlijkse opvolgingsgesprekken met het management van BRUZZ. Ik wil daarbij dan ook graag benadrukken dat bepaalde zaken die in de nieuwe samenwerkingsovereenkomst scherper werden gesteld, ook en zeker binnen dit opvolgingsproces een prominente plaats zullen krijgen. In die zin is het meerjarenbeleidsplan natuurlijk een belangrijk document, maar lang niet het enige dat bepalend is voor de koers die BRUZZ ter zake zal hebben. Zeker wat de aangescherpte elementen van de samenwerkingsovereenkomst betreft, is het belangrijk om dat op te merken.
Ik kom dan tot uw centrale opmerking, over taal en meertaligheid. De verbintenissen inzake meertaligheid zijn bepaald in artikel 8, ten derde, van de samenwerkingsovereenkomst. Ik zal dat even citeren, want dat is wel een belangrijke passage. Erin staat dat de vzw Vlaams-Brusselse Media (VBM) bijdraagt “tot het waarborgen van de taalkundige en culturele verscheidenheid in Brussel door er het gebruik en de kennis van het Nederlands mee te stimuleren”. Meertalige redactionele elementen kunnen worden ingezet, waarbij meertaligheid geen doel op zich is, maar “een middel om mensen dichter bij elkaar en bij het Nederlandstalige netwerk in Brussel te brengen. In die context is de rol van BRUZZ het Nederlands en de meertaligheid in Brussel versterken.” De VBM beschikt daartoe over een coherent taalbeleid.
Onze samenwerkingsovereenkomst bakent daarmee meertaligheid veel duidelijker dan de voorgaande af tot een instrument, een middel. Het wordt natuurlijk niet uitgesloten. De vzw moet daaromtrent een coherent taalbeleid ontwikkelen. Dat is een heel belangrijk punt. Bij de jaarlijkse evaluatie en bijhorende opvolgingsgesprekken zal dat taalbeleid ook worden getoetst aan de samenwerkingsovereenkomst, maar ook de berichtgeving zelf zal worden getoetst aan de consequente toepassing van dat taalbeleid.
Ik denk dat we op dat vlak dus een sterke basis hebben in de samenwerkingsovereenkomst. We verwachten ook van BRUZZ dat daar een coherent taalbeleid wordt uitgewerkt. Er zal ook jaarlijks worden bekeken of dat volstaat, of dat in overeenstemming is met die zeer centrale bepaling in de samenwerkingsovereenkomst.
Een volgende vraag had betrekking op pluralisme en objectiviteit. Dat is natuurlijk uitermate belangrijk. Ik zeg dat als minister bevoegd voor Brussel, maar uiteraard ook als minister bevoegd voor het mediabeleid. Ik ben ook blij dat collega Brouwers aanwezig is, want zij weet als lid van de commissie Media ook hoe belangrijk pluralisme en objectiviteit zijn, bijvoorbeeld wat de VRT, maar ook wat de andere omroepen betreft.
BRUZZ heeft de jongste jaren diverse maatregelen ter zake genomen én in zijn dagelijkse werking geïncorporeerd. Die zijn ook geformaliseerd in de nieuwe samenwerkingsovereenkomst, met name in de artikelen 16 en 17. BRUZZ moet over de opgesomde kwaliteitselementen en -instrumenten én de toepassing ervan rapporteren in zijn jaarlijkse functionele verantwoording. Iedereen die op dat vlak bij BRUZZ structurele problemen of beleidsmatige knelpunten ziet of een concrete klacht heeft over een specifiek bericht of redactionele bijdrage, kan die altijd rechtstreeks overmaken aan BRUZZ, waar ze volgens de klachtenprocedure zal worden behandeld.
Collega Brouwers en de leden van de commissie Media weten dat ik me nooit zal mengen in concrete dossiers, omdat het eigenlijk niet gepast is dat een minister de redactionele kwaliteiten van een bepaald artikel of bijdrage controleert, maar er is inderdaad een klachtenmechanisme bij BRUZZ dat ervoor moet zorgen dat de journalisten en de redacties steeds kritisch kijken naar de eigen berichtgeving en er vooral ook op toezien dat die onpartijdigheid, dat pluralisme, die objectiviteit worden gerespecteerd.
U had ook een vraag over het gebruik van het Nederlands.
Alle BRUZZ-media moeten een kwaliteitsvol en correct Nederlands gebruiken. Ik ben misschien niet het best geplaatst om dat na te kijken, maar ik heb toch de indruk dat de tv-ankers van BRUZZ goed Nederlands spreken. De vzw zet binnen haar hr-beleid ook sterk in op competentieontwikkeling en voorziet een continu leertraject voor alle medewerkers teneinde de kwaliteit van de output nog te kunnen verbeteren. In sommige artikels, soms ook overgenomen uit anderstalige media, sluipen sporadisch taal-, vertaal- of typfouten. Maar ik stel daarbij vast dat die meestal snel worden rechtgezet. In dit verband geef ik nog mee dat BRUZZ, boven op de tweejaarlijkse bereikstudie, bij de gebruikers zal peilen naar hun beoordeling van de kwaliteit van de berichtgeving op alle BRUZZ-media.
Mijnheer Vanlouwe, u hebt er in uw vraagstelling niet naar verwezen, maar u hebt het in de inleiding bij uw vragen wel over de focus op jongeren gehad. Ik ben ook minister van Jeugd, en ik ben natuurlijk tevreden dat er binnen BRUZZ specifieke initiatieven worden genomen om jonge kijkers, luisteraars en mediagebruikers te bereiken. Ik denk daarbij aan BRUZZ Ket, maar ook aan vele andere initiatieven vanuit BRUZZ. In de beheersovereenkomst met de VRT is het bijvoorbeeld ook een prioriteit dat toekomstgerichte media – media die over vijf of tien jaar nog succes willen hebben – er zeker ook voor moeten zorgen dat ze een groot bereik hebben bij de jonge gebruikers en kunnen aansluiten bij het nieuwemediagebruik, dat online of via social media gebeurt.
Dit gezegd zijnde deel ik uiteraard uw uitgangspunt: BRUZZ moet er zijn voor alle Brusselaars die zich van het Nederlands willen bedienen of in die richting willen evolueren. Daarom is het helemaal terecht dat BRUZZ ook voldoende aandacht moet hebben voor alle categorieën Brusselaars, zeker ook de senioren, en dat over de verschillende platformen heen.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord.
Ik kijk alvast uit naar de periodieke rapportering, zoals die inderdaad in de samenwerkingsovereenkomst vermeld staat. Het moet natuurlijk ook een zelfkritiek, een zelfevaluatie zijn. Dat is iets anders dan zichzelf op de borst te kloppen.
Ik blijf een klein beetje teleurgesteld. Zowel in de samenwerkingsovereenkomst als in de resolutie is heel uitdrukkelijk de opdracht gegeven dat BRUZZ moet bijdragen aan het informatie-, communicatie- en promotiebeleid van de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC), moet werken aan dynamische gemeenschapsvormen en moet informeren naar een breed publiek over de Vlaamse Gemeenschap en de VGC én hun voorzieningen in Brussel. Ik citeer dus wat er in de samenwerkingsovereenkomst staat. BRUZZ moet dus informeren over het brede Vlaams-Nederlandstalig netwerk van organisaties en verenigingen in Brussel. Ik zie dat in de realiteit, in de berichtgeving van BRUZZ echter niet gebeuren, en ik zie dat ook niet in het werkingsprogramma van BRUZZ.
Ik blijf uitkijken naar die rapportering, zoals die inderdaad in de samenwerkingsovereenkomst is vermeld. Ik weet bijvoorbeeld dat BRUZZ over de vraag die ik hier stel en dat er een debat bestaat over de opdracht van BRUZZ, niet zal informeren. Ik kan me niet inbeelden dat er niemand van BRUZZ deze commissie volgt, maar ik betwijfel of hierover bericht zal worden, terwijl het er natuurlijk over gaat of BRUZZ als gesubsidieerd medium de taak uitvoert die de overheid van BRUZZ verwacht.
Met betrekking tot het taalgebruik hebben we inderdaad een opsomming gegeven van wat wel en niet kan. Ik heb daar nog altijd mijn twijfels over. Af en toe zie ik dat er in een andere taal gecommuniceerd wordt. Ik zie nog altijd dat het edito in drie talen verschijnt. Men heeft dat destijds verantwoord door te zeggen dat men in een coronacrisis zit en dat men iedereen moet proberen te informeren.
De vraag is of dat in overeenstemming is met de samenwerkingsovereenkomst in de resolutie.
Ten slotte begrijp ik dat u minister van Jeugd bent, maar we leven in een digitaal tijdperk waar jongeren zeer veel lezen op de site. Tegelijk is er een ouder publiek in Brussel dat minder die digitale vaardigheden heeft, en nog altijd uitkijkt naar een magazine. Als Arno op de voorpagina staat, is dat toch voor een ouder publiek, zij het ook nog wel voor een jonger publiek, maar de content van de artikelen wijst toch op een bepaald jongerenmagazine. Dat blijkt ook uit het volledige werkingsprogramma van het beleidsplan van BRUZZ. Ik hoop dat we dat blijven evalueren. Ik kijk in de eerste plaats uit naar de evaluaties en rapporteringen en wat die zullen brengen in de toekomst.
Mag ik u vragen om u te houden aan de spreektijd? We hadden vanmorgen al een hele vergadering over Dierenwelzijn. Daar is minder tijd aan besteed dan aan deze ene vraag. De spreektijden moeten worden gerespecteerd.
Minister Dalle heeft het woord.
Voorzitter, inzake het editoriaal kijken we vooral uit naar het taalbeleidsplan waarin de visie naar voren zal komen. In dat kader zullen we moeten zien wat BRUZZ vooropstelt. Daar kan ik niet veel aan toevoegen.
Wat de relevantie van het blad voor ouderen betreft, onderschrijf ik volledig uw mening. Er moet voldoende aandacht voor zijn.
Rond lineaire televisie is het belangrijk dat ouderen zich daarin kunnen herkennen. Arno is wel voor alle generaties herkenbaar, voor oud en jong. Ik hoop dat we daar nog lang van kunnen genieten.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
We zullen inderdaad zien wat de toekomst brengt, en waar een bijsturing kan gebeuren. Ik hoop dat BRUZZ als medium uitvoert wat heel uitdrukkelijk wordt verwacht door de overheid. We hebben daar afspraken over gemaakt met betrekking tot de band Vlaanderen - Brussel. Het is een puur Brussels medium met een specifieke taak naar Vlamingen, Nederlandstaligen en iedereen die zich betrokken voelt bij de Vlaamse Gemeenschap. Ik hoop dat BRUZZ de taak uitvoert waar het subsidies voor krijgt en die in de afspraken is vastgelegd.
De vraag om uitleg is afgehandeld.