Verslag vergadering Commissie voor Brussel en de Vlaamse Rand en Dierenwelzijn
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Ik heb een vraag over de e-collars die net zoals andere elektronische hulpmiddelen verboden zijn om te gebruiken in Vlaanderen. We hebben vernomen dat u van plan bent om een aantal uitzonderingen toe te staan op dit verbod, waarbij onder andere sommige professionele gebruikers toch zouden mogen gebruikmaken van die e-collars. Er is daarover immers nogal wat discussie in het werkveld. U zou daarvoor wachten op een advies van de Vlaamse Raad voor Dierenwelzijn.
Er is heel wat wetenschappelijke literatuur over het gebruik van elektronische middelen in het algemeen en e-collars in het bijzonder. Er zouden echter geen recente studies zijn waarbij er gebruikgemaakt is van de laatste moderne generatietoestellen en het zijn net die toestellen waar de voorstanders op alluderen.
Hondengedragstherapeuten stellen: “Door de mogelijkheid om met toon, vibratie en heel fijn instelbare stimulatie te werken, kan er met een perfecte timing, porportie en zonder frustratie gewerkt worden.” Zij beweren dat voor moeilijk trainbare honden, het zogenaamde type 4, en zeer moeilijk trainbare, eigenzinnige honden, het zogenaamde type 5, het best e-collars en/of andere elektronische hulpmiddelen, weliswaar tijdelijk, als therapeutisch middel gebruikt zouden kunnen blijven worden.
Ik heb in dat verband de volgende vragen.
Tegen wanneer verwacht u het advies van de Vlaamse Raad voor Dierenwelzijn?
Tegen wanneer denkt u een beslissing te nemen over de uitzonderingen om toch in bepaalde omstandigheden e-collars en/of andere elektronische middelen te laten gebruiken?
Zal die uitzondering zich beperken tot de opleiding van honden en hondenbegeleiders bij de federale politie?
Zullen ook de provinciale politiescholen, die specifieke opleidingen verzorgen voor politiehonden en hun begeleiders, opgenomen worden bij die uitzonderingen?
Onlangs is er een vzw E-collar Trainers Association opgericht, die erkend is door de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie als beroepsvereniging. Het gaat om hondengedragstherapeuten die er in bepaalde omstandigheden en/of bij bepaalde honden voor pleiten om e-collars en/of andere elektronische middelen te kunnen gebruiken. Hoe staat u tegenover hun argumenten om in duidelijk afgebakende omstandigheden gebruik te kunnen maken van e-collars en/of andere elektronische middelen bij het uitoefenen van hun professionele activiteiten?
Er is nu een verbod op het gebruik van e-collars en/of andere elektronische middelen. Zou het niet beter zijn dat er ook een verkoopverbod komt?
Er is blijkbaar een enquête gebeurd onder gedragsbegeleiders. Daaruit blijkt dat 70 procent zegt dat honden kunnen worden opgeleid met puur positieve opvoedingsmethodes. De vraag is wat er moet gebeuren met de andere 30 procent.
Ik kijk uit naar uw antwoord.
Minister Weyts heeft het woord.
De thematiek van halsbanden voor honden die elektrische prikkels geven, zorgt al enkele jaren voor controverse en felle discussies. Al in 2010 was er een advies van de toenmalige federale Raad voor Dierenwelzijn. De Vlaamse Raad voor Dierenwelzijn heeft dat geactualiseerd in 2018. Ondertussen is er in verschillende landen een verbod voor trainingshalsbanden die honden elektrische prikkels geven. Er is een verbod in Oostenrijk, Duitsland, Denemarken, Finland, Noorwegen, Slovenië, Schotland, Zweden en sinds kort het Verenigd Koninkrijk. Ook in Nederland is men een en ander aan het bekijken.
Het Verenigd Koninkrijk heeft een aantal jaar geleden een vrij uitgebreid onderzoek laten verrichten over de effecten van zulke halsbanden op het dierenwelzijn. Men stelde vast dat die in sommige gevallen tot een verminderd welzijn leidden. Ook belangrijk is dat er werd aangetoond dat een beloningsgerichte trainingsmethode even effectief en gemakkelijk toepasbaar is als een methode met een trainingsapparaat met afstandsbediening.
Na het advies van de Vlaamse Raad voor Dierenwelzijn van 2018 heb ik ervoor gezorgd dat er in de Dierenwelzijnswet een decretale basis werd gelegd voor een eventueel verbod op het gebruik van elektrische halsbanden, weliswaar met een nader te bepalen datum van inwerkingtreding en met de mogelijkheid van uitzonderingen voor opleiding en gedragstherapie bij honden. Op die grond heb ik aan de Vlaamse Raad voor Dierenwelzijn gevraagd om te bekijken hoe dat gereguleerd kan worden en wat zijn zienswijze daarover is. De raad is daarover volop aan het discussiëren. Er is opnieuw controverse, maar dat is goed. Dat wordt uitvoerig besproken. In zijn planning voorziet de raad nog om dit jaar een advies te publiceren. Op grond daarvan zal ik de mogelijkheden bekijken en een beslissing nemen, inclusief over de mogelijke uitzonderingen voor politiehonden of voor bepaalde beroepen. Als het gaat over bijvoorbeeld gedragstherapeuten, is het probleem dat het geen gereguleerde beroepen zijn. Iedereen kan zich vandaag gedragstherapeut noemen. Dat is een praktische moeilijkheid, inclusief het probleem over de verkoop van die elektrische halsbanden.
Ik zag in de vraagstelling ook dat u cijfers aanhaalt uit een enquête uitgevoerd door mijn diensten. Het is niet helemaal correct dat die cijfers betrekking hebben op het percentage honden dat al dan niet met positieve beloningstraining kan worden opgevoed. We hebben inderdaad gedragstherapeuten en hondentrainers bevraagd: 76 procent van de gedragstherapeuten antwoordde voorstander te zijn van een algemeen verbod zonder uitzondering, 11 procent pleitte voor een verbod met uitzonderingen en 13 procent vond een verbod niet nodig. De vaststelling is dat een meerderheid van de gedragstherapeuten kiest voor een verbod en oordeelt dat het gedrag van honden met andere methoden dan de elektrische halsband gecorrigeerd kan worden.
De vraag is enkel of je dat nog moet toelaten voor zogenaamde outliers, dus voor honden met echte gedragsproblemen die mogelijk op geen enkele andere manier dan met zulke hulpmiddelen kunnen worden bijgestuurd.
De meerderheid van gedragstherapeuten deelt dus wel het standpunt van de European Society of Veterinary Clinical Ethology. Dat is een internationale vereniging die zich heeft uitgesproken over die elektrische halsbanden. Ze is tegen het gebruik van elektrische halsbanden bij hondentrainingen en promoot het gebruik van trainingsprogramma’s op basis van een positieve beloningsaanpak.
Het is dus nog even uitkijken naar het advies van de Raad voor Dierenwelzijn, op grond waarvan ik dan ook in de schoot van de regering de discussie zal voeren en met een concreet voorstel zal komen.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Minister, bedankt voor uw antwoord.
Ik denk dat het inderdaad goed zou zijn als er zo snel mogelijk duidelijkheid komt over welke uitzonderingen mogelijk zijn. Kunt u het in uw repliek straks nog even hebben over het verkoopverbod? Ik vind immers dat, als zaken verboden worden – denken we maar aan bepaalde onkruidbestrijders –, het ook goed zou zijn als er een verkoopverbod komt. Ik neem aan dat dat een kwestie van het federale of zelfs Europese niveau is. Misschien kunt u vanuit Vlaanderen toch een pleidooi houden om het verkopen aan banden te leggen, waarbij dit gelinkt wordt aan de definitieve beslissing na het advies van de Raad voor Dierenwelzijn.
Mevrouw Sterckx heeft het woord.
Minister, u haalde zelf al aan dat het decreet al in het Staatsblad gepubliceerd is, maar dat het nog steeds niet in werking is. Het decreet zal pas in werking treden wanneer de Vlaamse Regering hiervoor een datum heeft vastgesteld. Dat is eigenlijk de bijkomende vraag die ik aan u wilde stellen: hebt u al een concrete datum in het vooruitzicht waarop dit decreet in werking zal treden?
Mevrouw Claes heeft het woord.
Collega’s, over e-collars en hun effecten zijn de meningen nogal verdeeld. Er zijn voorstanders en tegenstanders van. Ik las onlangs een Nederlands artikel waarvan de titel ‘Schokken of brokken?’ was. De minister haalde ook al aan dat verschillende onderzoeken bewijzen dat je als je een beloningssysteem hanteert ook het gewenste effect kunt halen. Die discussie leeft dus wel. Er zijn al verschillende landen, zoals Nederland, Duitsland en Denemarken, die de e-collars verboden hebben. Ik merk zelf dat er in Vlaanderen wel wat dierenartsen zijn die van oordeel zijn dat de voordelen opwegen tegen de nadelen.
Er is al een verbod. De minister heeft al verwezen naar het decreet van 2018 en dat daarin ook uitzonderingen zijn bepaald voor opleiding en gedragstherapie. Het is nu nog wachten op het advies van de Raad voor Dierenwelzijn. Wij als N-VA-fractie kijken natuurlijk ook mee uit naar wat het advies zal zijn en wat daarna de vervolgstappen zullen zijn.
Ik sluit eventjes aan bij de bijkomende vraag van de heer Vandenhove. Ik heb die bemerking ook gemaakt. Er wordt aangehaald dat er tot op heden geen wetgeving over elektrische halsbanden is en dat de verkoop ervan vrij is. Minister, wordt hierop geanticipeerd? Als er een verbod is op het gebruik zonder een verbod op de verkoop, heeft dat dan geen ongewenste neveneffecten?
Ten slotte is er ook de nood aan gedragstherapie die vaak wordt aangekaart door dierenartsen. Hoe gaan we daarmee om?
Minister Weyts heeft het woord.
De timing met betrekking tot de inwerkingtreding is natuurlijk afhankelijk van het advies. Dat is de eerste stap in de procedure die ik vooropstel. Op grond van dat advies zal ik een beslissing nemen.
Die beslissing behelst in het geval van een verbod ook de uitzonderingsmodaliteiten voor bepaalde groepen en omstandigheden. Ten tweede heeft de beslissing desgevallend ook betrekking op de regulering van de verkoop. Ik denk dat dat allemaal in één aanpak gerealiseerd moet worden.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Dank u wel, minister, voor uw antwoord.
De vraag om uitleg is afgehandeld.