Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Voorzitter, pneumokokken zijn een belangrijke oorzaak van mortaliteit en morbiditeit bij ouderen. Besmettingen met pneumokokken komen heel frequent voor en zijn bovendien de oorzaak van ernstige ziektes als longontsteking, sepsis en meningitis.
Volgens het kenniscentrum was de pneumokok in 2015 verantwoordelijk voor ongeveer 5800 hospitalisaties, 3600 ambulante consultaties en 430 sterfgevallen bij 50-plussers. De incidentie binnen die laatste leeftijdsgroep stijgt ook naarmate de leeftijd stijgt. De mortaliteit bedraagt 12 procent bij mensen boven de 65 jaar en is dubbel zo hoog bij mensen boven de 85 jaar.
Op 6 juni 2020 heeft de Hoge Gezondheidsraad zijn voorgaande adviezen aangescherpt. Hij riep de overheid op om over te gaan tot een veralgemeende vaccinatie van de doelgroep. De Hoge Gezondheidsraad vraagt al jaren aandacht voor deze problematiek. Hij vermeldt dat in Nederland en Duitsland de hele oudere bevolking systematisch het vaccin dat het breedst beschermt, gratis aangeboden krijgt. Denemarken biedt sinds 2020 het pneumokokkenvaccin gratis aan aan de 65-plussers. Daar werd ondertussen een vaccinatiegraad van 67 procent gehaald.
De Vlaamse Regering besliste om in de woonzorgcentra aan alle ouderen gratis een pneumokokkenvaccin toe te dienen. Er was immers de vrees dat samenvallend met de verspreiding van het coronavirus, de ziektelast bij ouderen te groot zou worden.
Minister, hoever staat het met de toegediende pneumokokkenvaccinatie in de woonzorgcentra? Zal een evaluatie gemaakt worden van de pneumokokkenvaccinatie in woonzorgcentra en de impact ervan op het aantal hospitalisaties en overlijdens van bewoners als gevolg van pneumokokken? Zal volgend jaar ook elke bewoner van een woonzorgcentrum een gratis pneumokokkenvaccin toegediend krijgen? Wordt voor 65-plussers die thuis wonen, een gelijkaardig programma uitgewerkt als voor wie verblijft in een woonzorgcentrum?
Minister Beke heeft het woord.
Wat de pneumokokken betreft, kon al ongeveer een kwart van de bewoners worden gevaccineerd op basis van de beschikbare vaccins eind 2020. Gezien de grote vraag op de internationale markt, kon de firma de overige vaccins maar leveren begin dit jaar. Er zijn voldoende vaccins besteld voor alle bewoners, zoals voorzien in de overheidsopdracht. Uiteraard gaven de woonzorgcentra de prioriteit aan de vaccinatie tegen COVID-19, maar de vaccinatie tegen pneumokokken gaat gewoon door. De woonzorgcentra konden en kunnen vaccins bestellen.
Omdat de programmeurs van Vaccinnet prioriteit moesten geven aan de uitrol van de COVID-19-registratie, beschik ik nog niet over gedetailleerde actuele cijfers over het precieze aantal toegediende pneumokokkenvaccins in de woonzorgcentra.
Momenteel is er geen concrete projectevaluatie gepland. Maar we kennen uiteraard het nut van het pneumokokkenvaccin, zoals ook vertaald in de adviezen van de Hoge Gezondheidsraad. Het is ook niet eenvoudig om de impact van het project in de woonzorgcentra precies te gaan documenteren. Er is de impact van COVID-19 en pneumokokkeninfecties zijn vaak ook complicaties bij de griep.
De overheidsopdracht loopt voor één jaar en werd mogelijk gemaakt door de extra financiële middelen in het kader van de pandemie. De belangrijkste motivatie achter de investering was dat we wilden vermijden dat er in de woonzorgcentra, die al zwaar getroffen waren door COVID-19, bewoners extra zouden worden verzwakt door een pneumokokkeninfectie. Dit was conform de aanbeveling van de Hoge Gezondheidsraad, die in zijn advies schreef – ik citeer –: “Dit jaar, als gevolg van de Covid-19 pandemie, zou vaccinatie tegen pneumokokken (volwassenen) kunnen helpen om de ziekenhuisbedbezetting door deze ernstige bacteriële infecties te verminderen, waardoor bedden vrijkomen voor een mogelijke gelijktijdige golf van Covid-19.”
Op dit moment hebben we geen plannen voor de 65-plussers die nog thuis wonen, maar dit sluit niet uit dat dit in de toekomst in het kader van levenslange vaccinatie opnieuw aan bod kan komen. Vlaanderen heeft in Europa een heel goede positie inzake zuigelingen-, kinder- en adolescentenvaccinatie en we vinden een doorgedreven vaccinatiebeleid belangrijk. De pneumokokkenvaccinatie kan daar desgevallend deel van uitmaken, maar er zijn, zoals u weet, vele vragen in de sector preventie. We zullen daarin een onderbouwde keuze moeten maken. Een jaarlijkse vaccinatie van bijvoorbeeld de 65-jarigen vraagt een budget van 1,6 miljoen euro. Eerste prioriteit is nu het volop inzetten op de vaccinatie van de bevolking tegen COVID-19, waarbij uiteraard ook een zo hoog mogelijke vaccinatiegraad beoogd wordt.
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Minister, dank u wel. Ik heb er alle begrip voor dat er nu eerst is gekeken naar de vaccinatie tegen het coronavirus in de woonzorgcentra. Maar ik denk toch dat het heel belangrijk is om te monitoren hoe het zit met de vaccinatiegraad tegen de pneumokokken. U hebt zelf gezegd dat wanneer mensen de beide infecties zouden oplopen, dat zeer nefast is. We zien steeds meer varianten. Het kan zijn dat op een gegeven moment het huidige vaccin niet meer werkt. Het is hoe dan ook belangrijk dat wij onze mensen beschermen tegen de pneumokokken. Dat is een vraag die al zeer lang leeft. Op dit moment is er normaal geen terugbetaling. Het is hoe dan ook belangrijk. Ik heb aan voormalig minister Vandeurzen regelmatig de vraag gesteld om, wanneer men tijdens de griepperiode campagnes opzet om mensen daartegen te vaccineren, tegelijkertijd reclame te maken om ook mensen aan te sporen om zich ook te laten vaccineren tegen pneumokokken. Dat is een serieuze bezorgdheid, want we merken dat dat voor een belangrijk aantal infecties en hospitalisaties zorgt. Dat moeten we absoluut voorkomen.
Mevrouw De Rudder heeft het woord.
Minister, dank u wel voor uw antwoord. Het is goed dat we dat vaccin al hebben kunnen geven in de woonzorgcentra. Dat is een zeer goede zaak, waar heel veel voldoening door komt omdat mensen daar minder ziek door zijn geworden. Collega Saeys zegt terecht dat we moeten kijken hoe we dat in de toekomst kunnen aanpakken.
Ik had een bijkomende vraag over de kostprijs, maar die hebt u ondertussen al beantwoord. Ik heb nog een andere bijkomende vraag. Als we volgend jaar opnieuw sterker willen inzetten op de vaccinatie van de pneumokokken, kunnen we dan verzekeren dat er voldoende leveringen zullen zijn? Ik weet niet of we nu al afspraken met leveranciers moeten maken wat betreft de leveringen voor volgend jaar. Wordt dat nu al meegenomen of is het nog te vroeg om daarop vooruit te blikken?
De heer Daniëls heeft het woord.
Collega Sleurs is daarover in het verleden heel regelmatig tussengekomen. Het belang van pneumokokken is natuurlijk dat je een vaccinatiegraad van 60 procent moet halen om een groepsimmuniteit te creëren. Dat is ideaal in woonzorgcentra. We stellen echter vast dat de kwetsbare doelgroepen te weinig worden bereikt, zowel bij de jaarlijkse griepvaccinatie als bij de pneumokokkenvaccinatie. Minister, hoe zullen we als Vlaamse overheid hieraan proberen tegemoet te komen? Hoe gaan we die doelgroep alsnog motiveren om mee te stappen in het vaccinatieprogramma van de pneumokokken?
In het advies van de Hoge Gezondheidsraad staat dat er heel weinig gegevens zijn over het effect van pneumokokkenvaccinatie bij 85-plussers. Moeten we nog bijkomende studies doen om zeker in de woonzorgcentra en in de collectiviteiten, maar ook bij de ouderendoelgroep te kijken wat het effect is van vaccinatie en hoe men mensen kan aanmoedigen om zich te laten vaccineren?
Minister Beke heeft het woord.
Ik heb eigenlijk weinig toe te voegen aan de bedenkingen die ik bij mijn antwoord al geformuleerd heb. Ik heb dus op dit ogenblik geen bijkomende antwoorden.
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Ik zal dat zeker en vast verder opvolgen en er sowieso nog een schriftelijke vraag over indienen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.