Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

De heer Maertens heeft het woord.

Minister, de fameuze pauzeknop voor abonnementhouders van De Lijn is bekend. Die maatregel speelde in op de beperkingen die het coronavirus alle reizigers heeft opgelegd. Mensen die bijvoorbeeld verplicht moesten thuiswerken of tijdelijk werkloos zijn, konden hun abonnement niet ten volle benutten, een abonnement waarvoor ze natuurlijk wel betaald hadden. Daarop heeft De Lijn het initiatief genomen het op pauze te kunnen laten zetten, voor maximum twintig dagen. Dat was een goede maatregel. We hebben zelf ook altijd gevraagd daar initiatief toe te nemen. We zijn blij dat dit voorstel het uiteindelijk heeft gehaald.

Minister, ik heb in een schriftelijke vraag gepeild naar een aantal data om dat toch min of meer te kunnen evalueren. Dan blijkt dat tussen midden oktober 2020 en eind januari 2021 een kleine 26.000 reizigers gebruik maakten van die pauzeknop.

Minister, in uw antwoord stonden nog een aantal andere conclusies van de eerste voorlopige evaluatie. Die conclusies zijn goed en hoopgevend. Het initiatief met de pauzeknop heeft een positieve impact op het imago van de vervoersmaatschappij en op de intentie om De Lijn te gebruiken. Wat minder positief is, is dat het registratieproces door de reizigers als te omslachtig wordt beschouwd en dat het maximaal aantal pauzedagen als te laag wordt beschouwd. Verder is het interessant dat de vraag naar flexibele vervoersproducten of oplossingen op maat echt blijkt te leven.

Minister, uit de evaluatie blijkt dat de pauzeknop een positief effect op het imago van De Lijn heeft. Er is sprake van de Net Promotor Score (NPS), die de loyauteit aan De Lijn zou uitdrukken. Ik vind het moeilijk dit tastbaar te maken, behalve indien we naar de verlenging van de abonnementen kijken. Heeft het initiatief met de pauzeknop effectief een gunstig effect op de trouw van de reizigers aan De Lijn gehad? Om dat in te schatten, vraag ik u hoeveel procent van de tussen november 2020 en februari 2021 afgelopen jaarabonnementen zijn vernieuwd. Over welke aantallen spreken we dan?

Hoe evalueert u het initiatief met de pauzeknop zelf? Welke lessen trekt u uit de evaluatie in verband met de verdere ontwikkeling van nieuwe, flexibelere en gepersonaliseerde abonnementsformules voor het openbaar vervoer?

Is er een kans dat het initiatief na 2 april 2021 wordt verlengd? Dat is al binnen twee weken, maar er is nog steeds geen voltijds hoger onderwijs op de campus en er zijn nog steeds veel tijdelijke werklozen. Als we de media volgen, zien we dat de cijfers niet in positieve zin evolueren. Ik zie dat ook in mijn regio. Ik vrees dat er nog lange tijd beperkingen zullen zijn. Is er een mogelijkheid om die pauzeknop te verlengen? Op welke manier zal De Lijn na 2 april 2021 flexibiliteit met betrekking tot de jaarabonnementen mogelijk maken?

Minister Peeters heeft het woord.

Voorzitter, in de periode tussen november 2020 tot en met februari 2021 zijn 432.000 abonnementen vervallen. Daarvan is ondertussen 82 procent vernieuwd. Dat toont aan dat de reizigers trouw aan De Lijn zijn.

De Lijn heeft de pauzeknop geëvalueerd en de campagne is over het algemeen goed beoordeeld. De campagne heeft, zoals al is gezegd, een positieve impact op het imago. De NPS meet de loyauteit van de klant ten aanzien van het overheidsbedrijf. De campagne heeft hier een positieve impact op gehad, want meer dan de helft van de Vlaamse bevolking erkent dat De Lijn met deze campagne luistert naar en bezorgd is om de noden van de reizigers. Een aantal mensen hebben verklaard dat het registratieproces nogal omslachtig was en sommigen vonden het maximaal aantal pauzedagen te laag. De lockdown heeft ook langer geduurd dan initieel werd verwacht. Het is alleszins duidelijk naar voren gekomen dat de vraag naar flexibele vervoersoplossingen of oplossingen op maat duidelijk leeft bij de bevolking. We mogen zeker benadrukken dat de evaluatie over de grote lijnen positief is.

Dan is me gevraagd of er nog andere initiatieven op til staan. In principe was De Lijn niet van plan deze campagne te verlengen. Het was eigenlijk een campagne om de klanten te belonen die tijdens de coronacrisis alsnog voor een verlenging hebben gekozen en weer aan te trekken met het openbaar vervoer. De Lijn wilde vooral inspelen op de vraag van de reizigers om meer flexibiliteit en op de specifieke vragen in verband met de dagelijkse mobiliteit. In principe komt er geen vervolg.

We hopen alleszins, maar dat is daarstraks ook al gezegd, dat we zo snel mogelijk meer bewegingsvrijheid krijgen zodra de hele vaccinatieprocedure op gang komt. De Lijn geeft in elk geval aan dat zij vanaf januari 2022 wil inzetten op een aantal flexibele vervoersproducten, een aantal oplossingen op maat, maar dan wel los van corona, vanaf 2022.

De heer Maertens heeft het woord.

Minister, bedankt voor uw antwoord.

Globaal genomen is de evaluatie positief. Dat heb ik ook gezegd. Ik schrik er in gunstige zin van dat 82 procent van de abonnees het abonnement vernieuwd heeft. Dat is hoopgevend, ook voor het toekomstig gebruik van de bussen en trams van De Lijn. Dat is goed nieuws.

Ik betreur het wel een beetje dat De Lijn zelfs niet overweegt om die pauzeknop alsnog te verlengen. U had het over de vaccinaties. Wel, ik zit hier vandaag zelf in ons vaccinatiecentrum. Vandaag en de rest van de week zijn bij ons de mensen tussen 86 en 101 jaar aan de beurt. Dat om te schetsen dat het nog een heel eind zal duren vooraleer het gros van onze bevolking ingeënt zal zijn en we weer naar het echte normaal kunnen gaan. We zijn ambitieus, maar alles hangt af van die leveringen van de vaccins en dat is soms problematisch. Dan zou het vanuit de Vlaamse overheid en vanuit De Lijn geen slecht signaal zijn naar de abonnementhouders toe om bijvoorbeeld tot aan de zomer, wanneer de meeste mensen gevaccineerd zullen zijn, die pauzeknop te verlengen. Maar goed, dat is iets waar ik zelf weinig over te zeggen heb; dat is iets voor De Lijn zelf en de bedrijfsvoering daar. Maar bij deze doe ik toch nog eens de suggestie om dat misschien nog mee te nemen. Het zal de trouw van de reiziger ten opzichte van De Lijn alleen maar ten goede komen, ook na corona, na de zomer van dit jaar.

U hebt het terecht ook over de flexibele vervoersoplossingen, de abonnementen op maat. Die zouden ingevoerd kunnen worden vanaf 2022. Ook dat juich ik zeker toe, maar dan hoop ik wel dat De Lijn vandaag al bezig is met het uitwerken van een concreet plan om die flexibele abonnementen, die formules, vorm te geven. We zullen er ongetwijfeld nog op terugkomen. Ik ben in blijde verwachting.

Mevrouw Robeyns heeft het woord.

Minister, we zijn de commissie deze voormiddag begonnen met de aantrekkelijkheid van het openbaar vervoer en we eindigen ze er ook mee.

Ik wil me gewoon aansluiten bij de vragen van collega Maertens. Ik denk inderdaad, ten eerste, dat flexibele tarief- en abonnementsformules de toekomst zijn. Je kunt daar niet meer aan voorbij en De Lijn moet er zeker werk van maken. Ik heb begrepen dat het er tegen volgend jaar komt.

En ten tweede is er die pauzeknop: we hebben er lang vragen rond gesteld. Ik denk dat wij en de collega’s al vonden dat er veel eerder een compensatie had moeten komen voor de abonnementhouders, want er zijn mensen die al sinds maart vorig jaar van thuis uit werken en hun abonnement niet kunnen gebruiken. Het is er nu, het is een succes, het zorgt voor een goed imago, dus ik begrijp niet zo goed dat De Lijn die pauzeknop niet zou kunnen verlengen voor de x-aantal maanden – laten we het hopen – die we nog te overbruggen hebben. Dus ik wil die oproep toch zeker ook van onze kant ondersteunen.

Minister Peeters heeft het woord.

Dank u wel voor de bijkomende bedenkingen.

Die flexibele vervoersproducten of -oplossingen vanaf 2022, ik denk dat iedereen dat wel een goede zaak zal vinden om veel meer op maat van de reizigers te werken.

Specifiek rond de verlenging: wat we gisteren wisten, is vandaag al achterhaald. We gingen er allemaal van uit dat er na de paasvakantie heel wat versoepelingen zouden kunnen komen. Jullie weten ook dat de pauzeknop, toen die werd gelanceerd, specifiek was vastgelegd voor een bepaalde periode. Er is dat gegeven en het feit dat men ervan uitging dat er na de paasvakantie misschien heel wat versoepelingen zouden komen, terwijl dat nu weer op de helling staat. Ik ga niet zeggen dat het absoluut niet verlengd zal worden. We zullen ook dat heel nauw moeten gaan opvolgen.

De periode van de pauzeknop is voorbij. Ik hoop natuurlijk dat mensen straks opnieuw massaal de fiets opspringen, zeker als het weer iets beter wordt. We zullen het alleszins meenemen. Als effectief blijkt dat de periode van de inperking van de bewegingsvrijheid nog langer zal duren, dan moeten we misschien wel een verlenging overwegen. Ik wil daar vandaag niet op vooruitlopen. Ik heb gezegd dat De Lijn tot nu toe niet plande om dat te doen, gelet op de kennis die men had. Als dat morgen wordt gewijzigd, dan zult u dat zeker tijdig horen.

De heer Maertens heeft het woord.

Minister, ik zou u toch willen vragen dat u met De Lijn contact opneemt om dat heel goed te overwegen of in overweging te nemen. We weten allemaal dat er nog tijdelijke werkloosheid zal zijn, maar vooral het verplichte thuiswerken heeft gevolgen. Je hoeft niet van Mars te komen om te weten dat het nog wel een hele tijd zal duren voor alles weer de normale gang van zaken zal volgen. Neem dit mee ter aanbeveling bij De Lijn, zodat we toch nog een flexibele oplossing hebben om de periode tussen nu en juli en augustus te overbruggen. Dank u wel.