Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Ceyssens heeft het woord.
Ik wist niet dat mijn vraag nog extra actueel zou zijn op het moment dat ik hem zou stellen. Nadat we dachten dat we qua fraude alles gezien hadden in de rijexamens, las ik gisteren dat een rijschool geklist werd die het zelfs nog bonter maakte dan alles wat we al gezien hadden, en leerlingen met oortjes en verborgen camera’s naar examens stuurde en ze zo totaal onvoorbereid liet slagen voor een examen. Dat is zeer crimineel want mensen die zich daarmee bezighouden moeten zich goed realiseren dat ze ook spelen met de veiligheid van diegenen die ze daar zwaar voor laten betalen om op een manier waarop ze niet voorbereid zijn toch plaats te laten nemen achter het stuur, maar ook van andere weggebruikers die gevaar lopen door mensen die zich onvoorbereid in het verkeer begeven.
Ik ben dan ook blij, minister, dat de Vlaamse Regering op 6 maart 2021 principieel een aantal aanpassingen heeft goedgekeurd aan de Vlaamse rijopleiding en -examens. Een van die aanpassingen is een fraudereglement waarmee examencentra kunnen optreden. Die regeling maakt het mogelijk om pogingen tot fraude of fraude voor, tijdens of na een rijexamen, zowel theoretisch als praktisch, strenger te bestraffen.
Nieuw is ook dat het theoretisch examen en de gevaarherkenningstest wijzigen voor personen die het Nederlands niet machtig zijn. Men kan daarbij geen beroep meer doen op een tolk, maar de kandidaat-bestuurder krijgt een vooraf opgenomen vertaling. Op die manier krijgt iedereen dezelfde vertaling.
Minister, ik heb u hierover ondervraagd op 1 oktober 2020. Ik heb toen ook verwezen naar www.directslagen.be en nog een aantal websites in dezelfde categorie, waar men vooral door middel van ezelsbruggetjes en driloefeningen de theorie erin ramt. Dat is nog niet zo vergaand als we nu hebben gemerkt met die camera’s. Minister, ik vroeg u toen om te bekijken wat de mogelijkheden zijn om dergelijke praktijken een halt toe te roepen.
Ik heb toen het voorstel op tafel gelegd om een kwaliteitslabel te ontwikkelen dat verplicht zou kunnen worden. U hebt toen gezegd dat een wetgevend initiatief enkel dient om dergelijke organisaties een halt toe te roepen, en weinig soelaas zou brengen. Organisaties zouden dan wel weer via een andere weg hun diensten aanbieden.
Minister, waarom vond u het nu toch nodig om een reglement uit te werken om frauduleuze praktijken in de rijexamencentra aan te pakken?
Zult u nu ook een initiatief nemen om een kwaliteitslabel te ontwikkelen voor aanbieders van theoretische cursussen? Waarom wel of waarom niet?
Hoe snel en op welke manier kunt u schakelen als er nieuwe vormen van fraude opduiken tijdens een praktisch of theoretisch rijexamen?
Minister Peeters heeft het woord.
Uw vraag is inderdaad zeer actueel: we hebben vorige vrijdag ons fraudereglement principieel goedgekeurd op de Vlaamse Regering. Gisteren hebben we dan in het nieuws vernomen dat sommige instanties zich wel met heel laakbare praktijken bezighouden, praktijken die echt onder informaticamisdrijven vallen. Het is alleszins een goede zaak dat men daar politioneel heel adequaat is opgetreden, zodat men die rijscholen aan banden kon leggen.
U verwijst naar de vraag die u destijds in oktober hebt gesteld. Het ging toen inderdaad vooral over die turbo-opleidingen die een aantal instanties aanbieden. Die waren vooral vanuit Nederland naar hier overgewaaid. Tegen 100 euro per uur stelt men als het ware een soort stoomcursus ter beschikking, een turbo-opleiding, waarbij men met ezelsbruggetjes mensen wil doen slagen voor hun theoretische rijopleiding. Maar daarvan blijft vaak weinig hangen van de wegcode of van het wegverkeersreglement. Dat komt de kwaliteit van de opleiding niet ten goede.
Een stoomcursus is natuurlijk nog iets anders dan iemand die een oortje draagt en van buiten uit gerichte antwoorden op de vragen krijgt. Dat gaat nog heel wat verder. We willen vooral dat laatste, die fraudepraktijken, tegengaan. Of het nu gaat om spieken, om amok maken in het rijexamencentrum of om oortjes, dergelijke praktijken willen we zeker aan banden leggen. Dat is ook opgenomen in ons fraudereglement dat vorige week is goedgekeurd. Daarmee willen we voorkomen dat mensen met behulp van beeldmateriaal of oortjes vals kunnen spelen bij het afleggen van hun examen.
Die stoomcursussen wil men aan banden leggen door nog veel meer vragen in het examensysteem te steken. Dat heb ik ook in oktober al gezegd. Dat zijn allemaal multiplechoicevragen, en men heeft daar nu een variatie of een mand van maar liefst 1400 examenvragen. Hoe meer examenvragen er zijn, hoe moeilijker het wordt om zich daar met ezelsbruggetjes doorheen te murwen. Op die manier proberen we die praktijken van ‘altijd slagen’ of ‘zeker slagen’ een halt toe te roepen. Het fraudereglement is nu principieel goedgekeurd en gaat nog naar de adviesinstanties.
U vraagt ook of we alsnog een kwaliteitslabel willen ontwikkelen voor de aanbieders van theoretische cursussen. Wat dat betreft moet ik verwijzen naar het antwoord dat we in oktober ook al gegeven hebben: van een kwaliteitslabel zegt men dat dat niet bindend is. Het kan dus geen garantie bieden tegen malafide organisaties. De kans is heel groot dat het hen niet zal afschrikken, en dat zij niet zullen stoppen met dergelijke praktijken.
Ik denk aan het voorbeeld van gisteren, de rijschool uit Deurne die gisteren in het nieuws kwam. Men heeft vastgesteld dat daar heel wat laakbaar materiaal voorhanden was om mensen door examens te sassen op frauduleuze wijze.
De politiediensten catalogeren dat als een vorm van informaticafraude en dat kan uiteraard niet. Zelfs met een label had dat nog kunnen gebeuren. Dat zou niet echt een oplossing bieden.
Waar we wel toekomstgericht een oplossing voor kunnen bieden, is een ander verhaal dat gisteren ook even in het nieuws is gekomen. Er zijn mensen die met het voorlopig rijbewijs model 18 een vervalst bekwaamheidsattest kunnen krijgen. Sommigen bieden tegen betaling een voorlopig rijbewijs model 18 aan. Vaak gaat het dan om 1200 tot 1400 euro. Ze bieden dat aan zonder de achterliggende cursussen of praktijkopleidingen te geven. Dat zijn ook laakbare praktijken. Op het moment waarop we de digitalisering volledig kunnen doorvoeren, zal dat een pak moeilijker worden. Dat zit dan in het volledig datasysteem dat het departement Mobiliteit en Openbare Werken (DMOW) kan uitrollen. We werken daar momenteel aan. Dit zou alleszins een halt kunnen toeroepen aan de vervalsing van de bekwaamheidsattesten. Nu zijn dat gewoon papieren versies die van het internet worden gehaald en die worden ingevuld zonder dat kan worden gegarandeerd dat twintig uur aan praktijkopleiding is gegeven.
We hopen deze fraudetechniek een halt toe te roepen, maar het signaal dat gisteren in de pers is gegeven, is een serieuze waarschuwing voor heel wat mensen die een opleiding willen volgen. Vroeg of laat worden ze gepakt. Indien ons fraudereglement al volledig van kracht zou zijn, zouden we al diegenen die met frauduleuze praktijken een rijbewijs hebben gekregen nu kunnen zeggen dat hun attest niet geldig is en dat ze zich opnieuw moeten aanmelden, maar dan onder het sanctiereglement. Het is nog niet van kracht, want we hopen nog op de adviezen. Ik hoop dat we hier binnen een drietal maanden zeker verder mee kunnen gaan.
De heer Ceyssens heeft het woord.
Minister, zo lang er regels zijn, zullen er mensen zijn die proberen die regels te omzeilen. Helaas zijn er hier bijkomende veiligheidsrisico’s. Het is heel belangrijk dat we hierop blijven inzetten. Ik ben dan ook heel blij met het initiatief dat is genomen.
Minister, na het nieuws gisteren te hebben vernomen, heb ik zelf ook een vraag om uitleg over dit thema ingediend. Hoewel de meeste vragen al zijn beantwoord, lijkt het me misschien opportuun nu mijn concrete vragen te stellen.
De controle in de examencentra zal beter moeten worden. De technologie staat niet stil: er zijn slimme horloges, camera’s en oortjes worden steeds kleiner. Welke maatregelen kunt u in de examencentra nemen? Ik vermoed niet dat er een metaaldetector aan de ingang zal staan voor de mensen die zich naar een computer willen begeven. Zijn er bepaalde regels die u kunt uitvaardigen?
Het is positief dat er een fraudereglement komt, maar ik vraag me af wat er zal gebeuren met de twee rijscholen in Deurne die van fraude worden beticht. Zal hun erkenning worden ingetrokken? Hoe zit dat juist in elkaar?
Minister Peeters heeft het woord.
Wat de specifieke situatie in Deurne betreft, gaat het om een politioneel initiatief. Onze eigen administratie voert gerichte controles uit, zeker als er klachten van bepaalde mensen zijn of als er signalen zijn dat er ergens iets niet koosjer is. De inspecteurs kunnen zelf controles uitvoeren, maar hier gaat het om een politionele actie. Onze administratie heeft aangegeven dat er een goede samenwerking is tussen de politiediensten, de federale diensten die de vervalste elementen met betrekking tot rijbewijzen behandelen en onze eigen inspecteurs. Dit is een politionele zaak en we moeten het strafrechtelijk onderzoek afwachten.
Ik heb begrepen dat de twee rijscholen zijn verzegeld. Voorlopig kunnen ze hun activiteiten alleszins niet meer voortzetten, maar de erkenning van een rijschool die zich schuldig maakt aan laakbare feiten kan altijd worden ingetrokken. Ons fraudereglement focust meer op de gebruikers die naar een rijopleidingscentrum komen. Hier gaat het om de organisatoren van de rijopleidingen zelf.
Voorlopig zijnĀ zij aan banden gelegd. Die erkenning kan zeker ingetrokken worden. We krijgen regelmatig klachtendossiers, die leiden tot het intrekken of schorsen van erkenningen, afhankelijk van de ernst van de feiten.
De vraag om uitleg is afgehandeld.