Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Ceyssens heeft het woord.
Minister, in februari vorig jaar kondigde u aan dat er voor 38 snelwegen grote wegenwerken gepland zouden staan in het jaar van 2020 tot 2021. Dat was het hoogste aantal in tien jaar. In totaal ging het over 52 kilometer vernieuwde snelweg en 13 kilometer aan geluidsschermen. Over de hinder die door dat laatste veroorzaakt werd op de E314 heb ik u toen gevraagd hoe u ervoor ging zorgen dat die hinder tot een minimum beperkt werd. Er is een minderhinderwerkgroep die waakt over het toepassen van die zogenaamde minderhinderregels: in de mate van het mogelijke werken in verkeersluwe periodes, zo veel mogelijk afstemmen met verschillende partners, op een omleidingsweg niet gelijktijdig werken laten plaatsvinden, in het weekend en ’s nachts werken, en de werkcapaciteit zo hoog mogelijk houden.
Die woorden waren nog niet eens koud en toen werd het maart 2020 en kwamen we ineens in een heel andere omgeving. Het werd ineens heel rustig op de snelweg. Ik heb toen ook aan u gevraagd om van die kans – verontschuldig mij voor die uitdrukking: coronacrisis een kans noemen is misschien ongepast – dat er minder verkeer op de weg was gebruik te maken en om een inhaaloperatie te doen op het moment dat deze zo weinig mogelijk hinder zou veroorzaken.
Minister, de coronacrisis is nu een jaar geleden begonnen. Ik heb daarom de volgende vragen voor u.
Welke kansen hebt u sinds de start van de coronacrisis gegrepen om wegenwerken versneld aan te pakken?
Welke invloed heeft de verkeersluwere periode gehad op het uitvoeren van wegenwerken op de Vlaamse snelwegen?
Welke andere maatregelen kunt u, naast weekend- en nachtwerk, nog nemen om de hinder overdag zoveel mogelijk te beperken?
Minister Peeters heeft het woord.
Mijnheer Ceyssens, u hebt terecht aangehaald dat bij de aanvang van de coronacrisis heel wat werven deels of volledig werden stilgelegd. Wij hebben dan met de waterbouw- en de wegenbouwsector een memorandum opgesteld om versneld een aantal werven te kunnen heropstarten, weliswaar onder alle veilige omstandigheden, zeker omdat er toen zeer lage intensiteiten waren op onze wegen. Er was verkeersluwte. Daardoor kon men sneller werken. De werknemers op de werven konden ook in veel veiligere omstandigheden werken.
Door die verkeersluwere periode heeft men een aantal werken vervroegd kunnen uitvoeren.
Voorbeelden hiervan zijn onder andere de volgende. Op de E17 tussen Zwijndrecht en Kruibeke heeft men de fase 2 al kunnen uitvoeren terwijl die toen nog niet was voorzien. Dat was een werf van Lantis. Op de R4 tussen Melle en Merelbeke is in maart 2020, volgens de planning, de rijweg tot op de fundering vernieuwd in de rijrichting van Zelzate. De uitvoering in de andere rijrichting was voorzien voor maart 2021. Door de heel beperkte impact op het verkeer tijdens de coronacrisis, is aansluitend op de voorziene werken onmiddellijk ook de andere rijrichting uitgevoerd. Het structureel onderhoud op de E19 tussen Wilrijk en Mechelen was voorzien om uitgevoerd te worden tijdens de zomermaanden van 2020. Vooral de fase ter hoogte van Wilrijk zou in de zomermaanden veel hinder veroorzaakt hebben, met mogelijk terugslag tot op de R1, de ring rond Antwerpen. De fases met de meeste hinder zijn vervroegd uitgevoerd in de periode april-mei in plaats van in de zomermaanden, zodat de ernstigste hinder vermeden werd. Bovendien kon de werfinrichting door de beperkte hoeveelheid verkeer aangepast worden zodat de uitvoeringstermijn korter was en men veel sneller kon werken dan oorspronkelijk voorzien. Van de verkeersluwe periode is ook gebruik gemaakt om het wegdek op de E313 tussen Wommelgem en Ranst te vervangen. Deze werken waren oorspronkelijk niet gepland in 2020, maar ze werden toch uitgevoerd omdat er door de verkeersluwte veel beter gewerkt kon worden.
Doordat er veel minder verkeer was, kon men de werfinrichting zodanig doen dat men minder rijstroken openstelde voor het verkeer. Zo kon men grotere vlakken in één beweging uitvoeren. Dat heeft men gedaan met het structureel onderhoud op de E313 ter hoogte van Geel, zonder dat daar een doorsteek door de middenberm moest worden voorzien.
De avondklok leidde tot minder verkeer ’s nachts. Zo konden de nachtwerken vroeger starten, zodat de periode waarin er gewerkt kon worden langer was. Daardoor waren er minder nachten nodig om de werken uit te voeren.
Hiervoor kan ik onder andere verwijzen naar de E40 tussen Groot-Bijgaarden en Ternat, richting Gent. Daar werd gedurende de nacht de hele rijbaan volledig afgesloten, om zo de rijstrooksignalisatie te kunnen aanbrengen. Dat kon finaal gedaan worden op drie in plaats van vier nachten, wat dus tijdswinst betekende. We zagen hetzelfde verhaal bij de brug over de E40 ter hoogte van Affligem.
Ik kom tot uw derde vraag, over welke andere maatregelen we nog nemen om de hinder tot een minimum te beperken. We zetten in op het uitvoeren van de werkzaamheden op de meest rustige periodes en in een zo kort mogelijke tijd. Dit is natuurlijk altijd een afweging tussen wat technisch mogelijk en haalbaar is, de verkeershinder, de dringendheid van de herstellingen, de veiligheid op de werf en voor de weggebruiker zelf, de kostprijs van de extra maatregelen, enzovoort. Ook het combineren van verschillende werken in eenzelfde werfzone is en blijft een aandachtspunt bij wegenwerken.
Minder Hinder komt aan bod in alle fases die bij wegenwerken doorlopen worden. Reeds van bij de start van een project bekijkt men hoe men de hinder tot een absoluut minimum kan beperken. Dat wordt telkens op maat van het specifieke project bekeken. Er wordt dan een Minder Hinder-plan uitgewerkt om te kijken welke winst men kan boeken.
Men zet dan in op een aantal specifieke elementen. Men zorgt ten eerste dat de afgesloten lengte zoveel mogelijk wordt beperkt, dat de overblijvende capaciteit op de wegen maximaal wordt benut, en dat men de duur van de werken beperkt. Men kiest dan voor luwe periodes, waaronder schoolvakanties maar ook weekends. Ook het gebruik van prefab-constructies is een van de alternatieve uitvoeringsmethodes die mee worden aangewend om de tijd te beperken. Zo heeft men een hele lijst van elementen om de hinder tot een absoluut minimum te beperken.
Er zijn dus een aantal concrete uitvoeringsmaatregelen, en daarnaast is er een goede communicatie en afstemming met alle betrokken actoren zoals hulpdiensten, politie, het verkeersmanagement. Men moet ook communiceren met de burger. Als je niet per se ergens moet zijn waar er de komende twee weken werken in uitvoering zijn, herschik dan je agenda en probeer er voorlopig weg te blijven. We zetten ook in op een optimaal gebruik van alternatieve routes, die ook telkens mee in kaart worden gebracht.
Het is kortom een vrij lang antwoord, maar het geeft wel een duidelijk beeld. Enerzijds heeft men heel wat winst geboekt door een aantal werken naar voren te schuiven in 2020. Anderzijds poogt men, door aangepaste werfinrichting en een plan op maat, de hinder tot een absoluut minimum te herleiden. Maar men kan geen omelet bakken zonder eieren te breken. Iets van hinder zal er altijd wel zijn.
De heer Ceyssens heeft het woord.
Ik dank u voor uw volledige antwoord. Wegwerkzaamheden zijn een van de zaken die files kunnen veroorzaken. En laat dat nu iets zijn waar we de voorbije jaren altijd over gedebatteerd hebben: hoe kunnen we die files in Vlaanderen korter maken of zelfs helemaal oplossen?
Ze waren nu natuurlijk wel verdwenen, maar dat hadden we liever helemaal niet meegemaakt: de files verdwenen omdat het land volledig in lockdown was. We hopen natuurlijk ook dat we zo snel mogelijk uit die periode geraken. We zien ondertussen dat het verkeer terug aantrekt. Hopelijk zal het verkeer de komende weken terug wat rustiger zijn na de oproep van de premier om het telewerken zoveel mogelijk te handhaven. We hopen alleszins dat we na de vaccinatie definitief van deze pandemie verlost raken. En dan zitten we natuurlijk terug in de gewone files zoals we die vroeger kenden, en zullen we die moeten proberen op te lossen.
Minister, ik hebt u een aantal werken horen opsommen die vervroegd zijn uitgevoerd. Er zijn werken in april of mei 2020 in plaats van in de zomer van 2020 uitgevoerd. Zijn er werken die waren gepland voor eind dit jaar of volgend jaar, wanneer de crisis is verdwenen, die u naar voren hebt kunnen halen en die u tijdens de stille periode hebt kunnen aanpakken?
Minister Peeters heeft het woord.
Ik heb al een aantal werven vermeld, waaronder werven van Lantis die voor 2020 en 2021 waren gepland, maar nu eigenlijk allemaal in 2020 zijn uitgevoerd. Daar is een jaar tijdwinst geboekt. Het was wikken en wegen. Ik herinner me die vergaderingen nog heel goed. Er was een planning tot april of mei 2020. De vraag was of de tweede fase gelijktijdig van 2021 naar 2020 moest worden vooruitgeschoven. We wisten toen niet hoe druk het in de zomermaanden zou zijn. We hebben de sprong gewaagd en die werken in 2020 uitgevoerd. Dat is een jaar tijdwinst. Hetzelfde geldt voor de R4 tussen Melle en Merelbeke. Er was een planning voor 2020, maar uiteindelijk is wat voor 2021 was voorzien ook al in 2020 uitgevoerd. Zo hebben we met betrekking tot een aantal werven vooruitgang kunnen boeken.
Mijnheer Ceyssens, sommige mensen vinden het vreemd dat er in 2020 38 werven waren en dat er in 2021 opnieuw 38 werven zullen zijn. Ik krijg steeds de vraag of dat identiek dezelfde werven zijn. Het voorbeeld dat u zelf het beste kent, is de E314 vanaf Wilsele. Die werf is nog niet klaar. Er zijn ook nieuwe werven, onder meer de werken aan de E40 ter hoogte van Heverlee. Dat zal binnenkort wat hinder met zich meebrengen voor iedereen die uit het oosten van het land komt.
Ik herhaal de oproep van de premier om het telewerk maximaal te honoreren. We zien aan het verkeer dat dit al een pak minder wordt gehonoreerd. De boodschap is dat we vlotter kunnen werken als er minder verkeer is. Dat mag hier opnieuw de boodschap zijn.
De heer Ceyssens heeft het woord.
Minister, ik heb mijn vraag misschien slecht geformuleerd. U had het over werven die over twee jaar liepen en die nu zijn afgewerkt. Ik vroeg me af of ook nieuwe werven naar voren zijn getrokken. Ik heb alleszins begrepen dat redelijk wat naar voren is getrokken. Ik hoop dat we hier ons voordeel bij doen en dat we binnenkort andere methodes kunnen zoeken om de filedruk naar beneden te krijgen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.