Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, de wet van mei 2014 houdende de uitvoering van het pact voor competitiviteit, werkgelegenheid en relance maakt het mogelijk gebieden in dit land als ‘ontwrichte zone’ te erkennen. De Vlaamse Regering kan aan de Federale Regering een ontwrichte zone of steunzone voorstellen als die zone het moeilijk heeft en veel ontslagen kent. Een ontwrichte zone is een zone waar er een zware collectieve afdanking gebeurd is en de afbakening kan gaan tot een straal van 40 kilometer. Bedrijven die investeren in een dergelijke steunzone kunnen een vrijstelling van 25 procent van de doorstorting van bedrijfsvoorheffing bekomen. Doordat de gevolgen van de Brexit zich ongetwijfeld zullen laten voelen in West-Vlaanderen, kan een dergelijke erkenning van een ontwrichte zone een instrument zijn.
U gaf tijdens de gedachtewisseling in januari aan dat het nog te vroeg is om de volledige impact van de Brexit te kunnen meten. U kiest voor een proactieve aanpak. Er zou volgens u een zone zijn in het zuiden van West-Vlaanderen die momenteel in het vizier komt, maar die is niet optimaal. Want Oostende en Zeebrugge zouden dan niet in die straal van de 40 kilometer vallen, terwijl Zeebrugge de poort is naar het Verenigd Koninkrijk.
Momenteel loopt de steun af voor de eerste ontwrichte zones, daar komt zeer binnenkort overleg over, namelijk volgende week. Kunt u meer toelichting geven bij de huidige stand van zaken omtrent het afbakenen van een ontwrichte zone in West-Vlaanderen? Welke potentiële zones komen in aanmerking?
Welke stappen hebt u ondernomen en zult u ondernemen om een erkenning van een ontwrichte zone te bekomen?
Wanneer hebt u contact genomen met de Federale Regering omtrent de erkenning van een ontwrichte zone in West-Vlaanderen? Zijn er al stappen ondernomen? Wat waren de conclusies van het overleg? Wat zijn de volgende stappen?
Daarnaast heb ik een bijkomende vraag waar u vorige week al een klein beetje op hebt geantwoord. We merken, in nasleep van de Brexit, dat de levertijden van postpakketten vertraging oplopen. Wat zijn de grootste oorzaken en struikelblokken bij de huidige levertijden van postpakketten? Welke stappen moeten er worden genomen om dit aan te pakken?
Minister Crevits heeft het woord.
Een West-Vlaamse vraag, collega De Vreese. Het klopt dat bedrijven die gelegen zijn binnen een ontwrichte zone en investeren in bijkomende tewerkstelling genieten van de voordelen die u vermeldt.
In het kader van het VLAIO Brexit actieplan heb ik aangegeven dat voor streken in Vlaanderen die getroffen worden door de Brexit aan de Federale Regering zullen vragen om in dat gebied een ontwrichte zone in te stellen. Ik zal de techniek van de ontwrichte zone niet uitleggen, ik veronderstel dat iedereen die kent. Op dit moment zijn West-Vlaanderen, het westelijke deel van Oost-Vlaanderen en een deel van Antwerpen niet gedekt door een ontwrichte zone. In mei 2021 lopen de steunzones rond Genk en Turnhout af. De administratie houdt maandelijks het overzicht bij van zones in Vlaanderen die in aanmerking komen voor een middelpunt.
Tijdens de Brexit-gedachtewisseling op 24 februari gaf ik mee dat op dit moment buiten de gedekte zones er slechts één zone is in Zuid-West-Vlaanderen die in aanmerking komt. De situatie is vandaag nog steeds dezelfde. Ik gaf toen ook mee dat deze zone niet optimaal is, omdat Oostende en Zeebrugge met hun belangrijke industriezones buiten de zone vallen, terwijl deze twee steden net de gateway naar het Verenigd Koninkrijk vormen.
Ik blijf de situatie op de voet volgen.
Wat uw tweede en derde vraag betreft, een nieuwe steunzone moet door Vlaanderen worden aangemeld bij de Federale Regering. Dat hebt u zelf echter ook gezegd. We hebben in de voorbije weken contact gehad met het kabinet van collega Van Peteghem. Tijdens dat overleg werd de huidige stand in Vlaanderen besproken. De vraag die ik me stel, is of we in de huidige corona- en Brexittijd moeten wachten tot de ontslagen zich voordoen vooraleer we een nieuwe zone instellen. De vraag is of het in zulke tijden niet mogelijk is om een tijdelijke proactieve aanpak op te zetten, die rekening houdt met het toekomstige risico op ontslagen. Ik heb vernomen dat de Federale Regering daadwerkelijk die mogelijkheden bekijkt. Ik hoop echt op een positieve reactie. Anders is het een beetje raar: je moet eerst wachten tot de mensen ontslagen zijn. Ik heb dus aan de federale overheid gevraagd om dat te bekijken, en men is dat aan het bekijken.
Ik kom tot uw vierde vraag. De vertraging in de eerste weken na 1 januari waren voornamelijk het gevolg van een beslissing van een aantal internationale postkoeriers. Zij beslisten zelf om tijdelijk geen pakjes te verzenden. De reden was dat te veel van hun klanten foute of onvolledige documenten aanleverden, waardoor de douaneformaliteiten niet correct konden worden afgehandeld. Intussen is er meer vertrouwdheid met de nieuwe regeling, maar er blijven problemen bestaan. Internationale koeriers kunnen beslissen om bepaalde zendingen niet te laten plaatsgrijpen. We kunnen daar eigenlijk niet zo veel aan doen. Wel is het zo dat meer kennis over de zogenaamde Incoterms (International Commercial Terms) in de contracten problemen kan voorkomen. Incoterms zijn de internationale standaarden die aangeven waar de rechten en plichten van een verkoper overgaan op de rechten en plichten van de koper. Dat zijn zeer technische afspraken, die bepalen wie invoerrechten en btw moet betalen.
Onze Brexit Helpdesk volgt de zaken op de voet en bereidt omtrent e-commerce een fiche en een filmpje voor de website voor. Gegeven het technische karakter van de materie wordt de helpdesk nu ook ondersteund door juristen. Bij de voorbereiding van de communicatie is het ook belangrijk om de VLAIO/FIT-partners in het Verenigd Koninkrijk te horen. Dat neemt wel een beetje tijd in beslag. Mijn diensten geven aan dat het tegen eind deze maand mogelijk moet zijn om dat op de rails zetten. We gaan ook heel duidelijk communiceren naar de mensen over de verzendingen naar het Verenigd Koninkrijk. Het probleempje is dus nog niet helemaal opgelost, collega De Vreese.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister, bedankt. West-Vlaanderen is niet enkel getroffen door de coronacrisis. Daarbovenop komt inderdaad nog eens de Brexit, en laten we ook niet vergeten dat West-Vlaanderen ook de provincie is die het meest wordt getroffen door de transmigratieproblematiek, die niet enkel een impact heeft op onze haven, maar ook op alle bedrijven die naar het Verenigd Koninkrijk exporteren. Dat zijn dus redenen genoeg om in extra steun te voorzien en ook om binnen onze provincie een ontwrichte zone te erkennen. Dat zal zorgen voor extra zuurstof voor onze bedrijven en een stimulans zijn om te investeren. Het zal ook voor extra arbeidsplaatsen zorgen. Ik kreeg te horen, en u zei het ook al, dat federaal minister Van Peteghem het mogelijk proactief erkennen van een aantal zones aan het bekijken is, op basis van parameters die te maken hebben met de Brexit, maar ook met de coronacrisis. Hij zegt ook dat hij wil bekijken om dat voor een korte termijn over het hele grondgebied toe te passen. Volgende week zijn er inderdaad een aantal belangrijke overlegmomenten. Wat is uw standpunt ten opzichte van het voorstel om dit op het hele grondgebied toe te passen? Met welk standpunt vanuit de Vlaamse Regering gaat u in het algemeen naar dat overleg de komende weken?
De heer Vanryckeghem heeft het woord.
Collega De Vreese, dank u voor de belangrijke en interessante West-Vlaamse vraag. Als West-Vlaming kan ik hierbij uiteraard niet achterblijven met een reactie. Het instellen van een ontwrichte zone zou inderdaad een hulpinstrument kunnen zijn voor diverse West-Vlaamse bedrijven, aangezien de gevolgen van de Brexit bij ons in West-Vlaanderen heel sterk voelbaar kunnen zijn. Het zal echter zaak zijn om ook de federale wetgeving aan te passen om zo’n erkenning mogelijk te maken, en daarvoor ook budgetten vrij te maken. Dat wordt in het geheel van de relanceplannen beschouwd, en er is nog geen beslissing over genomen binnen de regering, maar ook voor West-Vlaanderen is het zeker te hopen dat de wetgeving in die zin wordt aangepast.
Federaal minister Van Peteghem zei daarover, en ik citeer: “De maatregel waarnaar u verwijst, kan natuurlijk niet los worden gezien van de globale discussie over de relance. In het kader van de discussie over de relancemaatregelen hebben mijn medewerkers al een aantal voorstellen gedaan, onder meer ook om deze maatregel aan te passen aan de huidige economische situatie. Binnen de regering hebben we hierover nog geen beslissing genomen. Zolang het huidige stelsel van toepassing is, hebben de Gewesten krachtens de wet van 15 mei 2014, houdende uitvoering van het pact voor competitiviteit, werkgelegenheid en relance, de mogelijkheid om binnen de krijtlijnen van deze wet een of meer nieuwe steunzones voor te stellen.”
In oktober stelden een aantal collega's hierover nog vragen in het Vlaams Parlement. Toen was er bij de laatste telling geen enkele zone die aan de huidige federale criteria voldeed. Vandaag maakt de federale wetgeving namelijk expliciet de link met de wet-Renault. Dan spreekt men over een beperkt gebied dat geconfronteerd is met een collectief ontslag van 500 of meer werknemers of 250 werknemers wanneer de jeugdwerkloosheid in dat gebied groter is dan 125 procent van het nationale gemiddelde. De federale regelgeving zal altijd het kader blijven vormen. Het federale kader is ook goedgekeurd door de diensten van de Europese Commissie en moet dus conform de geldende staatssteunregelgeving zijn.
Minister, u hebt al aangegeven dat het instellen van een ontwrichte zone in West-Vlaanderen een goede piste zou kunnen zijn. Het is dus van heel groot belang dat hierover op het federale niveau beslissingen worden genomen. Ik wil u dan ook bedanken om hier de vinger aan de pols te houden en het gesprek met het federale niveau verder aan te gaan.
Minister Crevits heeft het woord.
Collega’s, ik dank u voor de aanvullende opmerkingen. Wat de punctuele vraag naar het hele grondgebied betreft, collega De Vreese, kunt u moeilijk van mij vragen dat ik daartegen ben. Als dat zou kunnen voor het hele grondgebied, dan zou dat ook een oplossing kunnen bieden voor de aflopende steunzones rond Genk en Turnhout waar ook mogelijkerwijze wat problemen zijn.
Collega Vanryckeghem, het klopt absoluut dat de huidige regeling uitgaat van effectieve ontslagen. Dat was ook logisch na bijvoorbeeld Ford Genk. Maar zoals ik al zei in mijn eerste antwoord is collega Van Peteghem zo vriendelijk om te bekijken of we nu niet, omdat de Brexit toch wel ‘huge’ is, proactief een dergelijke zone kunnen instellen. Wanneer men moet wachten tot de ontslagen er effectief zijn, dan is dat wel vrij laat.
Wordt dus vervolgd. Jullie hebben beide collega Van Peteghem correct geciteerd maar ik hoop dat daar ook witte rook kan komen wat West-Vlaanderen betreft. En wat mij betreft, is er ook geen enkel probleem om dat voor het hele grondgebied te doen. Het is natuurlijk een tijdelijke situatie waar we voor staan.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister, ik heb u naar uw standpunt daarover gevraagd, ik heb eigenlijk niet gevraagd om tegen iets te zijn. Ik ben zeker en vast blij met uw proactieve houding daaromtrent. Ik ben benieuwd wat verder overleg daarover zal brengen. Dit wordt inderdaad zeker en vast vervolgd. Ik dank u voor uw antwoord.
De vraag om uitleg is afgehandeld.