Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Perdaens heeft het woord.
Minister, ik ga met deze vraag verder op schriftelijke vragen die ik eerder al aan u stelde over de nieuwsconsumptie door jongeren. Daarbij vroeg ik onder meer naar het bereik van nws.nws.nws, de radiozenders op maat en Karrewiet, bij jongeren de afgelopen twee jaar. Bij het antwoord viel mij voor een groot stuk de omschakeling op van Karrewiet, waarbij wordt gemikt op de doelgroep van 4- tot 12-jarigen. Daarbij werd aangegeven dat het bereik van Karrewiet op televisie voor die doelgroep afnam met 21 procent, wat sterker is dan de daling van het medium televisie ten opzichte van 2019. Die daling bedroeg 8 procent. Op het eerste gezicht is dat niet verwonderlijk omdat Karrewiet ook meer en meer aanwezig was op niet-lineaire platformen en daar aan aanbod wint.
Het is uiteraard niet evident om alles bij elkaar op te tellen, maar online nieuwsconsumptie lijkt op het eerste gezicht niet goed te maken wat lineair wordt verloren. Een daling van 21 procent weegt niet op tegen wat men wint voor de niet-lineaire kanalen of platformen. Daartegenover staat dat op Ketnet.be het aantal bekeken afleveringen stijgt met 4336, op VRT NU met 301, en op YouTube stijgt het aantal kijkuren met 6983.
Ik had hierover enkele vragen, minister. Het is uiteraard belangrijk en nodig dat er wordt ingezet op online bereik, zeker omdat nieuwsconsumptie zich voor een groot aantal jongeren steeds meer online afspeelt. Maar blijkbaar is het toch niet evident om het bereik op peil te houden. Welke initiatieven zijn al ontwikkeld om dit bereik op peil te houden in het kader van KPI’s (key performance indicator) 9, 14 en 19 uit de beheersovereenkomst? Wat zijn de beoogde doelstellingen voor de toekomst? Is het de bedoeling om te stagneren of om terug bij te benen? Wordt er voor het bereiken van de doelstellingen ingezet op het extra compenseren van het dalende aanbod via digitaal kijken of zal ook extra worden ingezet op lineair kijken?
Minister Dalle heeft het woord.
Mevrouw Perdaens, bedankt voor deze vraag over een zeer belangrijk thema, namelijk het bereik van nieuws en duiding bij kinderen en jongeren. Vooraleer in te gaan op de inhoud wil ik er u aan herinneren dat de nieuwe beheersovereenkomst met de VRT amper twee maanden geleden in werking is getreden, namelijk op 1 januari 2021. Het toezicht op de uitvoering ervan gebeurt door de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM) op basis van de KPI's, en deze controle gebeurt jaarlijks onder meer op basis van de jaarrapportering. Op dit moment is er nog geen dergelijke jaarrapportering. Een duidelijk antwoord op uw vragen kan dan ook pas gegeven worden in de eerste helft van volgend jaar.
Niettemin heb ik de VRT om input gevraagd omdat ik uw vraag niet uit de weg wil gaan. Het is een belangrijk thema en we kunnen inderdaad eens bekijken waar men op dit moment staat. Binnen de VRT-nieuwsdienst is er een jongerenredactie opgericht die monitort waar kinderen en jongeren hun nieuws halen en die daarop inspeelt.
De VRT probeert de jongere generaties op verschillende manieren te blijven bereiken. Zo wordt gediversifieerd nieuws op MNM en Studio Brussel aangeboden. In april 2019 startte VRT NWS met het Instagramkanaal nws.nws.nws, dat aan populariteit wint. Ook het kinderjournaal Karrewiet heeft een Instagramkanaal. De Karrewietberichten worden ook op andere socialemediaplatformen, zoals YouTube, verspreid. De VRT wijst er trouwens op dat het bereik van nws.nws.nws op Instagram sterk is toegenomen.
Bereik is evenwel niet alles. Heel belangrijk is ook dat nws.nws.nws op korte tijd nummer één is geworden qua Instagraminteracties van de Vlaamse nieuwsmedia, met 2,4 miljoen interacties.
Het gaat niet alleen over volgers hebben, maar ook over impact en reacties genereren. Dit is in social media ook een belangrijk element naast het pure bereik via volgers en mensen die het kanaal liken.
Het doel is uiteraard om zoveel mogelijk Vlaamse kinderen met nieuws en duiding te bereiken. Dat bereik zal verspreid worden over verschillende platformen en zal inspelen op het veranderende mediagebruik van kinderen. Om dit te realiseren zal de VRT-nieuwsdienst in de toekomst nog initiatieven nemen, in uitvoering van de beheersovereenkomst. Denk bijvoorbeeld aan de ambitie om met het volledige aanbod 75 procent van de jongeren te bereiken, maar ook 65 procent met het nieuwsaanbod, wat ongelooflijk ambitieus is. Dat is een van de kernpunten van de beheersovereenkomst.
Ik kan jullie heel mooi nieuws melden. Vanaf half maart zal Karrewiet drie keer per week een TikTok-video aanbieden. Diegenen die VRT NWS goed kennen en TikTok goed kennen, weten dat die combinatie niet evident is en grondig moet worden voorbereid. Karrewiet bekijkt ook de formats waarop het nieuws wordt aangeboden aan de kinderen, om zo goed mogelijk in te spelen op de gewijzigde mediabehoeften van de jongste generaties. Ook dat is natuurlijk een uitvoering van de beheersovereenkomst waarin wordt gezegd dat wanneer een bepaald sociaal medium meer dan 10 procent van de jongeren kan bereiken, daar moet worden op ingezet. Dat is een mooie illustratie van waar de beheersovereenkomst voor staat. Midden deze maand zal dit dus al een feit zijn.
De VRT liet me weten dat ze een aanbod brengt op die platformen waar de gebruikers een mediabehoefte hebben, waaronder ook informatiebehoeftes. In de praktijk betekent dat momenteel dat er zowel zal worden ingezet op een digitaal aanbod als op het lineaire aanbod. Wat betreft Karrewiet geldt deze aanpak ook. Ketnet en VRT NWS zullen met Karrewiet inzetten op die platformen waar kinderen aanwezig zijn, conform de beheersovereenkomst.
De VRT wil ook nog meegeven dat de verschuivingen met betrekking tot het bereik tussen de verschillende Karrewiet-kanalen normaal zijn. Deze verschuivingen sluiten aan bij de gewijzigde mediabehoeften van de jongere generaties. Door nieuwe platformen in te zetten, blijft VRT NWS ook bij kinderen een hoog bereik halen.
Mevrouw Perdaens heeft het woord.
Minister, dank u wel voor het antwoord. Ik ben niet meteen verrast, maar toch blij dat u aangeeft dat het bereiken en degelijk informeren van onze kinderen en jongeren een zeer belangrijk gegeven is.
Ik kijk heel erg uit naar de evaluatie van volgend jaar. Ik ben ook blij dat er toch al enkele antwoorden zijn. Het bereik van nws.nws.nws is sterk toegenomen. Natuurlijk. Wat ik aanhaalde in mijn vraag had meer betrekking op de doelgroep 6 tot 12 jaar. Karrewiet en nws.nws.nws mikken eerder op plus 12-jarigen. We zitten daar niet helemaal met dezelfde doelgroep.
Ik ben heel blij met wat u zegt over die interacties. Het was me inderdaad ook al opgevallen op sociale media dat nws.nws.nws heel veel interacties genereert en dat jongeren elkaar nieuws doorlinken en elkaar ervan op de hoogte brengen door te taggen in de berichten. Dat is een zeer goede zaak. Dat kan alleen maar positief zijn.
Het lijkt mij logisch dat er wordt ingespeeld op het veranderende mediagebruik. Maar in die zin is het dan ook niet helemaal logisch, of toch geen situatie om zomaar aan te nemen en er niet extra op in te zetten, dat die verschuiving van lineair naar niet-lineair er is. Maar er zit wel wat verlies op die verschuiving. We zagen bij de cijfers van Karrewiet dat er toch wel wat kinderen verloren raken die niet meer bereikt worden door het een noch door het ander. Ik vroeg mij dus af, minister, of u ook via andere kanalen, bij gebrek aan een beter woord, de nieuwsconsumptie zult promoten voor wat betreft uw bevoegdheid van Jeugd. Kan op andere manieren, via Jeugd, de toegang tot informatie en media aangeboden of gepromoot worden?
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Minister, in hoeverre kan de VRT op sociale media advertenties plaatsen? Natuurlijk geen puur commerciële advertenties. Ik bedoel dat zij bepaalde belangrijke berichten om bijvoorbeeld vals nieuws te ontkrachten wat ruimer zou kunnen verspreiden naar de doelgroep van jongeren. Dit is misschien niet van belang voor de kinderen, maar toch alleszins voor de jongeren. Mag dat nu? Dit loopt misschien wat vooruit op onze discussie van straks over ons voorstel van decreet. Doet de VRT dat? Daar is niet op geantwoord toen ik die vraag stelde bij de VRT. Het gaat over het pushen naar de doelgroep van bepaalde berichten door daarvoor te betalen. Gebeurt dat? Mag dat? Anderen doen het wel. We krijgen nu en dan fake news binnen via advertenties en zelfs via betaalde advertenties. Je weet dan niet waar dat allemaal vandaan komt. Mag dat, in de omgekeerde zin, met het juiste en correcte nieuws, om het zoveel mogelijk bij de jonge bevolking te brengen?
Mevrouw Segers heeft het woord.
Het is zoals de minister aangaf: dit is een zeer belangrijke vraag, die we de komende jaren bij elke presentatie van het jaarverslag van de VRM goed zullen moeten opvolgen. De VRT is niet de enige lineaire zender voor wie de jongste doelgroep de moeilijkst te bereiken doelgroep blijkt te zijn. Ons mediagebruik wijzigt onwaarschijnlijk sterk, zeker bij de jongeren. Die zijn sowieso ‘digital first’.
Uit de opsomming van de initiatieven die de VRT alvast neemt om te proberen de allerkleinsten bij zich te houden, en de jongeren nadien ook, blijkt dat het besef bij de VRT over de disruptie van het kijkgedrag zeker aanwezig is. We zullen dit absoluut moeten blijven volgen.
Het is ook niet zo dat vandaag ook voor jongeren de lineaire zenders geen sterke merken meer kunnen zijn. Integendeel. Ketnet is nog altijd een sterk merk. Dat moet zo blijven.
Ik wil mij ten slotte aansluiten bij de vraag van collega Brouwers. Dat is inderdaad een beetje een voorafname op het debat over onze mediarichtlijn. Minister, wat wilt u daar ter zake verder ondernemen of verder nog bekijken? Of denkt u dat we al genoeg doen om onze allerkleinsten in een reclamevrije omgeving te kunnen laten opgroeien? Dat is voor mij nog altijd de belangrijkste reden waarom we die sterke publieke omroep ook voor jongeren moeten uitbouwen.
Minister Dalle heeft het woord.
Collega Perdaens, u weet dat Karrewiet uiteraard ook actief is op Instagram. Ik heb gesproken over nws.nws.nws. Dat heeft inderdaad een andere doelgroep dan Karrewiet. Karrewiet heeft – ik heb het net nagekeken – 46.200 volgers op dit moment. Ik keek dat na tijdens jullie replieken. Mijn excuus, ik probeer soms ook te multitasken. Op Complimentendag, vorige maandag, hebben sommigen complimenten gegeven. Ik heb dat zelf ook gedaan in een filmpje dat niet door iedereen werd gesmaakt. Maar ik moet zeggen: de post van Karrewiet was wel heel mooi. Ik zal het eens tonen, ik weet niet of jullie het zien. Dit is Maria, ze zegt: ‘Jullie zijn de beste volgers.’ Mochten jullie dat nog niet volgen, het is misschien een idee dat voor uw kinderen of kleinkinderen ook wel relevant is. Ik kijk even, het zullen vooral kinderen zijn.
Collega Perdaens, ik begrijp uw punt over de verschuiving waarnaar u verwijst. Maar je kunt niet zo eenvoudig zeggen dat daar verlies op zit. Ik heb niet die indruk. U moet er ook rekening mee houden dat het online bereik van Karrewiet op verschillende platformen aan het stijgen is. Wat ook niet uit het oog verloren mag worden, is dat Karrewiet sterk verankerd is in de Vlaamse scholen. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het Mediakids-onderzoek.
Het kinderjournaal bereikt zo wekelijks 75 procent van de Vlaamse kinderen. Dat betekent dat veel Karrewiet gekeken wordt in de klas of dat er over Karrewiet gepraat wordt. Dus het bereik dat Karrewiet lineair verliest, wordt daar gecompenseerd. Het zijn die verschillende elementen. Ik denk dat op die manier de evolutie wel positief is.
U hebt ook gepeild naar andere initiatieven om dit nog aan te moedigen. Uiteraard heb ik ook vanuit mijn Jeugdbeleid een aantal kanalen die gelinkt zijn aan het werk van de VRT rond jeugd, nws.nws.nws bijvoorbeeld of Karrewiet. In dat verband weet u dat in de beheersovereenkomst van de VRT de samenwerking met bijvoorbeeld een organisatie als De Ambrassade, met WAT WAT, of met de jongerentelefoon en -chat Awel ook voor de eerste keer expliciet benoemd wordt, dat dat ook deel uitmaakt van de maatschappelijke opdracht van de VRT om die linken te versterken. Ik verwacht ook wel dat de socialemediastrategie van de VRT naar kinderen en jongeren toe versterkt wordt door de ervaring van een platform als WAT WAT, en ook vice versa, dat daar dus een heel nuttige kruisbestuiving mogelijk is.
Collega Brouwers en collega Segers, er was de vraag over advertenties: we zullen navragen of ze dat effectief doen. Ik heb vandaag niet de indruk dat ze dat doen, al zie ik daarvoor geen juridische bezwaren. We zullen het moeten navragen, ik kan er niet onmiddellijk een sluitend antwoord op geven.
Mevrouw Perdaens heeft het woord.
U stelt terecht dat Karrewiet ook een Instagramkanaal heeft: het lineair verlies maken ze op die manier wel goed. Zoals WAT WAT ook aangeeft op hun website, mag je natuurlijk pas officieel een account aanmaken op Instagram vanaf 13 jaar, waarmee we dus opnieuw die jonge kijkertjes van 6 tot 12 jaar in die zin missen. Daarom is het natuurlijk eens zo goed dat het in de klas wel bekeken wordt. Ik denk dat daar heel veel uit te halen valt voor leerkrachten in het lager onderwijs. De essentie van de zaak is dat we jongeren blijven bereiken. Die omslag naar online is, met de richtlijnen voor het aanmaken van accounts en lidmaatschappen op de sociale media, belangrijk, maar er moet zeker ook rekening gehouden worden met de doelgroep die je wilt bereiken. Het is heel goed dat de VRT inzet op die omslag naar online, maar het kan niet alleen het onlineverhaal zijn. We moeten zeker oog hebben voor het niet verliezen van die doelgroep. Het is belangrijk dat we iedereen mee hebben. De informatie die Karrewiet aanlevert, is ongelooflijk belangrijk, en het aanbod is ook in het Nederlands en compleet behapbaar voor jongeren. Het belang van beide valt dus echt niet te onderschatten.
De vraag om uitleg is afgehandeld.