Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Slootmans heeft het woord.
Op 22 februari 2021 riep Sihame El Kaouakibi de pers bij elkaar in het bijzijn van haar advocaten, om toelichting te verschaffen bij de verdediging in haar zaak omtrent de aantijgingen in het kader van zelfverrijking met subsidiegeld en financiële malversaties. De VRT vond het nodig om dat zowel via VRT NWS als via Eén uit te zenden. Toen de vragenronde begon, die door de heer Vande Lanotte als haar advocaat werd aangekondigd, werd de stream afgesloten. Daardoor kreeg je de journalistieke checks and balances niet.
Los van de schuldvraag, die uiteraard alleen het gerecht toekomt, dient de vraag te worden gesteld of het de taak is van de openbare omroep om de juridische verdediging van persoon X of Y live en zonder tegenspraak integraal uit te zenden. Een verzwarend element is misschien dat de betrokkene het in haar verdediging dan nog eens had over feiten die plaatsvonden op het moment dat zij lid was van de raad van bestuur. Ik denk dat dat een belangrijk verzwarend element is.
In die context moet onzes inziens de vraag worden gesteld of op die manier geen afbreuk wordt gedaan – en hier zijn we weer – aan de onpartijdigheidsregelgeving die vervat zit in het Mediadecreet, meer bepaald in het artikel 39. Dat stelt het volgende: “De informatieprogramma's, de mededelingen en de programma’s met een algemeen informatieve inslag, en alle informatieve programmaonderdelen worden in een geest van politieke en ideologische onpartijdigheid verzorgd”.
Minister, ik weet niet hoe het bij u zit, maar het live, kritiekloos en volledig integraal uitzenden van een verdediging in een juridisch geschil kan mijns inziens bezwaarlijk als onpartijdige berichtgeving worden gezien. Het doet trouwens ook vragen rijzen – en u verwijst daar zelf vaak naar – of het geen afbreuk doet aan het redactiestatuut, dat onder meer vervat is in artikel 68, dat stelt: “Indien (…) één individu of groep wordt toegestaan een coherent, doch persoonlijk standpunt te vertolken in een programma, dan moet het publiek daar duidelijk op gewezen worden.” Dat gebeurde duidelijk niet. “Men moet er tevens over waken dat, ondanks het persoonlijk inzicht van de geïnterviewde, de feiten correct en fair worden weergegeven en geen verkeerde weergave gebracht wordt van andersluidende inzichten.”
We weten dat uw klassieke antwoord daarbij is dat het uitzendschema, zoals het inderdaad ook staat in het Mediadecreet, een autonome bevoegdheid is van de VRT, maar zoals u weet, kan de Vlaamse Regering de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM) verzoeken een procedure op te starten bij de kamer voor onpartijdigheid en bescherming van minderjarigen, conform artikel 220 van het Mediadecreet.
Minister, zult u een dergelijk initiatief nemen? En zo neen, waarom niet?
En dan de tweede vraag, waarbij ik vrees dat u hem niet gaat beantwoorden, uw historiek hieromtrent kennende. Wat is uw appreciatie of beoordeling van deze live-uitzending in het kader van de wettelijk opgelegde onpartijdigheidsplicht van de VRT, die zowel vervat is in het Mediadecreet als in het redactiestatuut?
Minister Dalle heeft het woord.
Collega Slootmans, u begint mij stilaan te kennen. Elke week opnieuw krijg ik vragen over programma’s van de VRT of andere zenders. En elke keer zeg ik op dat soort vragen hetzelfde, en nu dus opnieuw: artikel 7 van het Mediadecreet bepaalt dat de VRT autonoom haar programma-aanbod en uitzendschema vaststelt. Dit is een redactionele keuze van de VRT-nieuwsdienst.
De VRT heeft mij laten weten dat de VRT-nieuwsdienst deze persontmoeting live gestreamd heeft op vrtnws.be, net zoals andere media overigens. Het live streamen van een persconferentie gebeurt wel vaker. Vanaf de start van de streaming wordt door de redactie van de nieuwsdienst onmiddellijk gewerkt aan verdere online artikels en andere berichtgeving op basis van de informatie die wordt meegedeeld tijdens de persconferentie. Op die manier wordt een persconferentie gekaderd.
De heer Slootmans heeft het woord.
Minister, dank u voor het eerder summiere antwoord. Ik begrijp daaruit dat u de taak van behoeder van het Mediadecreet, zoals u altijd aangeeft dat te zijn, eerder selectief invult. We zitten hier toch met een bijzonder duidelijke, glasheldere case, waar trouwens geen enkel precedent van terug te vinden is. U verwijst daar wel naar, maar u geeft geen voorbeelden. In die zin is dit toch een ontegensprekelijke schending van het Mediadecreet. U bent daar blijkbaar zeer selectief de behoeder van.
Ik zou trouwens in dat kader nog een citaat willen meegeven van de oud-VRT-hoofdredacteur van de nieuwsdienst, u allen zeer goed bekend want het is een partijgenoot van een coalitiepartner van u. Siegfried Bracke zei hierover: “Net zomin als het rechtstreeks streamen van de persconferentie van de verdediging van El Kaouakibi onpartijdig is. Het is ook niet bepaald onpartijdig om dan een paar uur later met het gezag van een VRT-expert die verdediging zeer sterk te noemen. Zeker niet als op dat moment via andere media blijkt dat op zijn zachtst gezegd die verdediging niet helemaal waterdicht is.”
Ik begrijp dat u geen initiatief zult nemen. Dat geeft toch aan dat u het niet echt meent met die onpartijdigheidsqueeste, laat ons het zo maar noemen, die u voert en waar ik eigenlijk wel de grootste bondgenoot van ben als u dat ook ernstig zou opnemen. U hebt nochtans de instrumenten. Het artikel 220 van het Mediadecreet geeft u dat. Maar u weigert dat te gebruiken. Waarom niet? Ik weet het niet. Is het om uw coalitiepartner Open Vld niet te schaden?
Vandaar mijn bijkomende vraag: hoe rijmt u het feit dat u zich opwerpt als behoeder van het Mediadecreet – dat is uw letterlijk citaat in de plenaire vergadering een jaar geleden – met het feit dat u in deze zaak geen enkele stap zet om dat decreet ook te honoreren?
Mevrouw Segers heeft het woord.
Collega Slootmans, wij beginnen u ondertussen al te kennen en ook de strategie van uzelf en uw partij. Zowat elke week doen u en uw partij eigenlijk aan pure intimidatie, intimidatie van de VRT, van andere Vlaamse mediabedrijven, zowel via het parlement als via de raad van bestuur. Dat is bijzonder zorgwekkend. De minister blijft daar heel rustig onder; ik heb het moeilijker om daar week na week rustig onder te blijven. De VRT-redactie, dat zijn verstandige vrouwen en mannen die zich allerminst laten intimideren door u. Ik vind dit toch wel zeer onrustwekkend.
We moeten er te allen prijze voor zorgen dat we die persvrijheid, een belangrijke hoeksteen van onze democratie, blijven beschermen. De volgende vraag op de agenda gaat over het jaarverslag van de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ). Als ook al de VVJ, de beroepsvereniging van journalisten, zich zorgen maakt over de toenemende pogingen tot intimidatie van journalisten, dan is waakzaamheid geboden. Ik zou u echt waar, als u zichzelf een democratische partij noemt, willen aanmanen om te stoppen met die pure intimidatie van onze journalisten.
Minister Dalle heeft het woord.
Ik zal – u hebt dat goed gezien, collega Slootmans – geen klacht indienen namens de Vlaamse Regering conform artikel 220. U weet dat dat artikel de mogelijkheid geeft, ook aan particulieren, om klacht in te dienen wanneer voldaan is aan de ontvankelijkheidsvereisten. Het staat u natuurlijk vrij om dat te analyseren, mocht u daarvoor in aanmerking komen. Maar namens de Vlaamse Regering gaan we dat duidelijk niet doen.
Uiteindelijk gaat het over de vraag wat nieuwswaardig is. Wat is nieuwswaardig om online te brengen, om te streamen? Dat is een vraag die het best beantwoord wordt door de mensen die verantwoordelijk zijn voor nieuws en nieuwsredacties en die onderworpen zijn aan de deontologische regels die ter zake gelden. Dat zijn journalisten, dat zijn redacties. Ik stel alleen maar vast, zonder mij ten gronde uit te spreken, dat er ten eerste ook andere redacties geweest zijn die dezelfde keuze als de VRT gemaakt hebben, en ten tweede dat er, ook bij u, collega Slootmans, heel veel interesse is vanuit het publiek voor deze kwestie. Ik denk dat uw eigen communicatie en de plenaire vergadering van vorige week ter zake een illustratie is.
Ik sta garant voor een aantal principes van het Mediadecreet. Een ervan is de persvrijheid en de onafhankelijkheid van de redacties, dat hebt u goed gezien. U hoeft dat helemaal niet uit de context te trekken. Ik voel mij niet verantwoordelijk voor het nagaan van individuele programma’s en individuele journalistieke gedragingen. Dat zou precies haaks staan op de letter en de geest van het Mediadecreet.
De heer Slootmans heeft het woord.
Buiten het uiten van mijn ontgoocheling heb ik nog weinig toe te voegen. U zegt dat u geen initiatief zult nemen, wat meteen wel de vraag doet opwerpen wanneer u dat eigenlijk wel zou doen. Op den duur hebben de mensen gewoon het gevoel dat er geen rode lijnen meer zijn wat betreft onpartijdigheidsregels, wat de geloofwaardigheid en de integriteit van de openbare omroep allesbehalve ten goede komt. U hebt het instrument, maar u weigert het te gebruiken. Ik stel mij gewoon de retorische vraag of u en andere collega’s een dergelijke passiviteit ook aan de dag zouden leggen mocht mijn partij een dergelijk forum krijgen in een strafonderzoek. Stel jullie nu gewoon eens één seconde voor dat de verdediging van Dries Van Langenhove live, kritiekloos, zonder tegenspraak zou worden uitgezonden: het land stond op zijn kop, er was een actualiteitsdebat, de VRM zou de klachten niet meer kunnen slikken. Maar wanneer dat dan bij een coalitiegenoot is van de minister, doet die alsof zijn neus bloedt. Ik ben hier blijkbaar de man die journalisten intimideert.
Ik stel alleen vast dat een oud-Kamervoorzitter en oud-hoofdredacteur van de nieuwsdienst exact dezelfde analyse maakt. Ik laat mij dus op dat vlak geen lessen leren. U stelt dat het mij bijkomend vrij staat om klacht in te dienen. Wel, die klacht ligt klaar en die zal deze week nog worden ingediend. Maar dat betekent niet dat u als minister, die toch een voorbeeldfunctie heeft en de behoeder is van het Mediadecreet, een dergelijk initiatief niet kunt nemen. In die zin ontgoochelt u mij. Maar bon, het vervolg van de klacht zal uitwijzen welke richting dit uitgaat.
De vraag om uitleg is afgehandeld.