Verslag vergadering Commissie voor Binnenlands Bestuur, Gelijke Kansen en Inburgering
Vraag om uitleg over de samenwerking met ORBIT vzw om de geloofsgemeenschappen bij de vaccinatiecampagne te betrekken
Vraag om uitleg over de samenwerking met ORBIT vzw om lokale geloofsgemeenschappen te bereiken met het oog op de coronavaccinaties
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werden deze vragen om uitleg via videoconferentie behandeld.
U kent de spreektijden, collega’s, we gaan ons daar strikt aan houden.
De heer Janssens heeft het woord.
Minister, u liet onlangs weten dat u samen met de geloofsgemeenschappen de vaccinatiegraad wilt opkrikken. U wees daarbij op het fake news en de desinformatie over de vaccins die de ronde doen. U achtte het nodig om een campagne te starten om gelovigen te overtuigen van vaccinatie. In De Zondag van 7 februari hebt u het als volgt verwoordt: “Met de Vlaamse Regering willen we correcte en duidelijke informatie geven. Op die manier willen we alle twijfels wegnemen, ook bij de christenen, moslims en joden die uit religieuze overtuiging overwegen om zich niet te laten vaccineren.”
Het zou goed zijn, minister, om eens te verifiëren in welke mate dat fake news of desinformatie is, want ik heb nog geen enkele aanwijzing gezien of gekregen dat christenen zich uit puur religieuze overtuigingen niet zouden willen laten vaccineren. Uiteindelijk weten we allemaal wel dat het bij u niet over de belangen van de christelijke gemeenschap gaat, die zijn nog nooit uw drijfveer geweest, maar wel over die van de moslims, en in dit geval misschien ook – in mindere mate – over de joden. Er duikt dus een probleem op binnen de allochtone gemeenschappen, maar dat mag uiteraard niet benoemd worden en dus maakt u christenen gewoon deel van probleem, niet omdat dat een realiteit is, enkel omdat het u politiek beter uitkomt. Het tegendeel is waar: de katholieke bisschoppen hebben de gelovigen zelfs opgeroepen om zich te laten vaccineren.
Om de lokale besturen te ondersteunen in het bereiken van de verschillende geloofsgemeenschappen kondigt u aan te gaan samenwerken met de vzw ORBIT, een vzw die ook al gefinancierd wordt vanuit het sociaal-cultureel volwassenenwerk en die zich vooral manifesteert als pleitbezorger van open grenzen en verdere multiculturalisering van onze samenleving. Eind vorig jaar kreeg de vzw nog 20.000 euro subsidie voor een project dat React to Racism heet.
Vzw ORBIT houdt zich inderdaad bezig met allerlei projecten rond diversiteit en racisme, maar focust voornamelijk op uitgeprocedeerde asielzoekers en illegalen. Ze zet zich volgens haar eigen website onder meer in voor toekomstgerichte opvang van mensen zonder wettig verblijf. ORBIT is trouwens een vzw die in een analyse van uw regeerakkoord schreef dat de strenge verwachtingen ten aanzien van nieuwkomers in schril contrast staan met de vrijblijvende aanpak van de discriminatie en stigmatisering van bepaalde bevolkingsgroepen. In diezelfde analyse schreef de vzw dat de Vlaamse overheid segregatie organiseert in plaats van bestrijdt en dat de Vlaamse Regering racisme aanwakkert in plaats van vermindert. Bovendien is ORBIT de vzw waarvan bestuursleden zich in de voorbije jaren in allerlei opiniestukken hebben uitgesproken tegen het asielbeleid van toenmalig staatssecretaris Francken.
Ik weet niet of dit op voorhand allemaal is doorgesproken met de ministers van de N-VA of met de minister-president. Ik hoor graag van de collega’s van de N-VA wat zij ervan vinden dat u met een dergelijke vzw gaat samenwerken.
Daarnaast kondigde u aan te gaan samenwerken met de Gentse imam Khalid Benhaddou. U vroeg zich af of moslims zich tijdens de ramadan, die op 12 april start, wel zullen laten vaccineren.
Op basis van welke argumenten hebt u gekozen voor de samenwerking met de vzw ORBIT en de heer Benhaddou? Kunt u mij de samenwerking concreet toelichten? Wat houdt het geplande traject precies in? Welke financiële steun ontvangen de vzw en de heer Benhaddou desgevallend voor deze samenwerking? Hebben de lokale besturen volgens u dan zelf niet voldoende contacten met religieuze gemeenschappen dat er weer andere instanties als tussenpersoon worden ingeschakeld?
Dreigen dergelijke initiatieven de communautarisering van onze samenleving niet verder in de hand te werken? En tot slot: u weet dat de heer Benhaddou eerder al in opspraak kwam wegens misbruik van subsidies in het kader van zijn project ‘theologische aanpak van islamitisch radicalisme’. Is dit dan voor u, minister, geen beletsel voor verdere samenwerking?
Mevrouw Sminate heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, minister, we hebben het hier al meermaals over gehad. Ik denk ook dat we het er allemaal over eens zijn dat we iedereen in onze samenleving moeten kunnen bereiken om de vaccinatiecampagne te laten slagen. Ik ben er dus van overtuigd dat afkomst of geloof hierbij niet zou mogen spelen. En als dat wel zo is, dan moeten we er uiteraard alles aan doen om bepaalde vooroordelen te gaan bestrijden. We zagen eerder al dat in bepaalde groepen van onze samenleving de coronaregels niet werden opgevolgd. Vaak was dat, inderdaad, door mensen van allochtone afkomst – niet altijd. Het kan ook wel verwacht worden dat zij in de kwestie van vaccinatie niet altijd op dezelfde golflengte zullen zitten.
U kondigde inderdaad aan samen te werken met de vzw ORBIT. Ja, ik stel me grote vragen bij de meerwaarde van de samenwerking met deze vzw. Ik wil ook wel weten op welke basis u hen geselecteerd hebt. U kondigde ook aan een samenwerking aan te gaan met onder andere Khalid Benhaddou. Ook daar de vraag: vanwaar de keuze om met die man samen te werken? Zijn er nog andere pistes die u wilt bewandelen? Zijn hiervoor al budgetten voorzien? Hoe concreet zijn die samenwerkingen op dit moment?
Mevrouw Partyka heeft het woord.
De vaccinatiegraad van 70 procent is het doel dat we uiteraard allemaal samen moeten bereiken, met de hogere overheid en de lokale besturen. Ik vind het dan ook een bijzonder goed idee om expertise in te schakelen om zoveel mogelijk mensen te bereiken, ongeacht de doelgroep. Er zijn uiteraard veel doelgroepen die bereikt moeten worden. Het is in ieder geval belangrijk om correcte informatie bij de mensen te krijgen. En het is ook een goed idee, denk ik, om de lokale besturen daarbij te ondersteunen. Uiteraard hebben zij voelsprieten op het terrein, maar hulp daarbij is altijd welkom, om de juiste communicatie te ontwikkelen naar, onder andere, religieuze doelgroepen.
Het project zal opgestart worden met de dertien centrumsteden. Er zijn ook steden onder het centrumniveau die toch aanzienlijke bevolkingsgroepen hebben die onder doelgroepen vallen. De vraag is: kunnen de bevindingen ook aangewend worden in andere steden, buiten de centrumsteden, en kunnen zij eventueel nog instappen in het traject als dat nodig zou zijn? Op welke termijn verwacht u de eerste resultaten, minister? Hoe gaat de samenwerking met imam Benhaddou concreet in zijn werk? Geldt dat dan voor Gent of voor het hele grondgebied? Welke concrete indicaties stelt u voorop om eventuele impact te meten? Hoe gaan we daarmee om: hoe gaan we meten of het doeltreffend geweest is om doelgroepen te bereiken ?
Minister Somers heeft het woord
Dank u wel, collega’s, voor de vraagstelling. Ik zal beginnen met het laatste, wat collega Partyka heeft benadrukt. We moeten er alles aan doen opdat de groepsimmuniteit wordt gerealiseerd. Daarom moeten we zoveel mogelijk mensen overtuigen om zich ook effectief te laten vaccineren. Ik denk dat dat een heel belangrijke doelstelling is, niet alleen om die mensen zelf te beschermen. Vanaf het moment dat heel veel mensen gevaccineerd zijn, worden ook andere mensen beschermd. Dus: al het mogelijke doen om dat mogelijk te maken, is volgens mij een heel belangrijke beleidsdoelstelling, die gedragen wordt door de Vlaamse Regering en ook door het overgrote deel van onze lokale besturen.
Ten tweede ben ik het niet eens met wat collega Sminate heeft gezegd, dat het vaak allochtone mensen zijn die de regels niet volgen. Dat is niet zo. Ik denk dat het beeld van mensen die de regels volgen en mensen die de regels niet volgen, heel disparaat is. Soms zie ik inderdaad dat binnen bepaalde groepen in de samenleving bepaalde mensen de toon zetten en dat andere mensen de spelregels niet volgen. Soms gaat dat over jonge mensen, soms over mensen met een autochtone achtergrond, soms over mensen met een allochtone achtergrond, soms zijn het hoogopgeleiden, soms laagopgeleiden. In de Sciensano-statistieken valt ook op dat de hoogste besmettingsgraden niet altijd te vinden zijn in de steden, maar soms ook in landelijke gemeenten. Dat heeft dan te maken met verschillende fenomenen, misschien zelfs met de evolutie van het virus zelf en de soort problematiek die optreedt. Ik ben dus heel voorzichtig om daar etiketten op te kleven. Ik denk dat het een collectieve verantwoordelijkheid is van ons allemaal. Het is ook een individuele verantwoordelijkheid om te proberen de spelregels zo goed mogelijk te volgen en ook om zoveel mogelijk mensen in onze omgeving te overtuigen om zich te laten vaccineren.
Wat houdt mensen tegen om zich te laten vaccineren? Dat zijn vaak valse argumenten, gebaseerd op fake news. Bij fake news zijn er een aantal invalshoeken. Er zijn een aantal methodes om mensen ervan te weerhouden om zich te laten vaccineren. Er worden complottheorieën verspreid dat het virus bedacht is door een kwade genius en dat die vaccins eigenlijk gevaarlijke spullen zijn. Soms worden daarbij semiwetenschappelijke argumenten gebruikt. Ook religieuze argumenten worden vaak ingezet om mensen ervan te weerhouden dat vaccin te gebruiken.
Die problematiek van het gebruik van religieuze argumenten situeert zich niet binnen één gemeenschap. Ik spreek nu dus niet over de semiwetenschappelijke argumenten en de samenzweringstheorieën. Die religieuze argumenten zijn vaak heel sterk, zeker voor mensen die gelovig en diepgelovig zijn. Voor mensen die gelovig zijn, heeft een religieus argument uiteraard een heel grote waarde. Dat kan een barrière zijn om zich te laten vaccineren. Indien mensen de innerlijke religieuze overtuiging hebben dat een vaccin iets slechts is, dan zal het heel moeilijk zijn om hen zo ver te krijgen dat ze zich laten vaccineren. Daarop dient een antwoord geformuleerd te worden dat hen kan overtuigen om zich te laten vaccineren. Dat is de invalshoek die we gekozen hebben, in overleg met de verschillende geloofsgemeenschappen. We willen inspanningen doen om mensen die op religieuze basis twijfelen, te laten overtuigen door gezagsfiguren, die op dat punt een verschil kunnen maken.
We moeten hetzelfde proberen te doen voor jonge mensen. Dat is evident. We moeten hetzelfde proberen te doen inzake de semiwetenschappelijke argumenten. Maar hier gaat het nu heel specifiek over de levensbeschouwelijke argumenten.
Wat collega Janssens zegt, is niet juist. Het probleem situeert zich niet binnen één geloofsgemeenschap. We hebben gesproken met de verschillende geloofsgemeenschappen. De problematiek is niet aanwezig binnen de katholieke kerk, maar er zijn wel christelijke gemeenschappen in ons land die te maken zouden kunnen krijgen met religieuze tegenargumentatie. Ik denk aan de Pinkstergemeenschap, ik denk aan de Afrikaans-christelijke kerkgemeenschappen die in ons land aanwezig zijn. Ik denk ook aan de heel strikte evangelische geloofsgemeenschappen, die in ons land veel minder talrijk zijn dan bijvoorbeeld in de Biblebelt in Nederland, waar mensen zich vanuit religieus oogpunt verzetten tegen de inentingen voor bepaalde ziekten. In Vlaanderen is die groep mensen minder aanwezig. Maar de Pinkstergemeenschap en de Afrikaans-christelijke gemeenschappen zijn wel aanwezig. Daar is het dus belangrijk om, indien nodig, argumenten in stelling te brengen om mensen te overtuigen om zich te laten vaccineren.
Wat ORBIT betreft: deze vzw heeft al een heel lange ervaring op het gebied van interlevensbeschouwelijke netwerken. Zij komt trouwens uit de kerkelijke traditie. Dat is haar historische achtergrond. Ze wordt door de geloofsgemeenschappen gezien als een betrouwbare partner. ORBIT is ook actief in dit domein.
Voor mevrouw Sminate is het ook interessant nieuws dat ORBIT momenteel in de stad Antwerpen een project heeft lopen, gefinancierd door de stad Antwerpen. Dat is onze grootste stad in Vlaanderen, die heel divers is en dus ter zake ook samenwerkingsverbanden aangaat met organisaties om een beleid mee te ondersteunen. Daar is ORBIT een van de actoren waar zij mee samenwerkt en waar ze ook een ondersteuning biedt en in ruil voor die ondersteuning natuurlijk ook diensten vraagt.
De samenwerking met de heer Benhaddou kadert binnen een bestaand tweejarig project van CIRRA, een expertisecentrum rond religie en diversiteit waarover ik toelichting heb gegeven in de commissie op 1 december 2020. Ik denk dat de mensen die hier aanwezig zijn, daar toen ook bij waren.
Wat houdt het geplande traject in? Wat ORBIT betreft, is een belangrijk doel om de vaccinatiebereidheid bij religieuze en levensbeschouwelijke gemeenschappen te verhogen. Concreet zal er per levensbeschouwing een argumentatienota geschreven worden door een theoloog of deskundige, met als doel de vaccinatiebereidheid te verhogen. De argumentatienota’s worden daarna ook vertaald in specifieke video’s. Daarnaast wordt er voor elk van de dertien centrumsteden een lokaal actieplan met sensibiliseringsmateriaal en -strategieën opgesteld. Het project vertrekt dus vanuit de dertien centrumsteden, maar zal via onder andere de website van ORBIT ook gedeeld worden met de andere Vlaamse gemeenten. ORBIT is momenteel in overleg met de centrumsteden en de religieuze gemeenschappen om het actieplan aan te passen aan de specifieke noden. In maart zal het sensibiliseringsmateriaal van ORBIT beschikbaar zijn.
Wat CIRRA betreft: omdat de vaccinatiecampagne zal overlappen met de ramadanperiode, die loopt van 14 april tot 14 mei, werd mij zowel vanuit de moslimgemeenschap als vanuit lokale besturen gesignaleerd dat er heel wat desinformatie bestaat over het vaccineren tijdens deze vastenperiode. Om deze reden heb ik aan de heer Benhaddou gevraagd om binnen het huidige CIRRA-project en de huidige CIRRA-samenwerking initiatieven voor de moslimgemeenschap te ontwikkelen, gericht op het vaccineren tijdens de ramadanperiode. Onder meer via de organisatie van een aantal livesessies rond het vaccin, het belang ervan en het vaccineren tijdens de vastenmaand, het opstellen van een brochure en infographic met algemene vaccinatie-informatie en het aanbieden van webinars gericht op heel Vlaanderen.
Welke financiële steun ontvangen de vzw en de heer Benhaddou via CIRRA? ORBIT krijgt voor de samenwerking 32.582 euro. Voor CIRRA worden geen extra middelen voorzien. Dat situeert zich binnen het tweejarige project van CIRRA dat loopt van 1 januari 2020 tot 31 december 2021. In het totaal gaat heel het project – maar dat gaat dus veel breder dan dit – over 85.000 euro; we denken dat het onderdeel dat te maken heeft met de operatie die we hier doen, maximaal 10.000 euro zal bedragen, als onderdeel van die 85.000 euro.
Mijnheer Janssens stelde de vraag of de lokale besturen niet voldoende contacten hebben. Veel lokale besturen hebben inderdaad uitgebreide contacten met lokale geloofsgemeenschappen, maar in het kader van de vaccinatiestrategie gaat het om een uitzonderlijke uitdaging. Als minister van Binnenlands Bestuur en minister bevoegd voor de integratie en het samenleven is het mijn rol om hierbij ondersteuning aan te bieden aan de lokale besturen. Dat geldt voor de twee onderdelen waarover jullie daarnet spraken.
Wat betreft de vraag over de heer Benhaddou: uiteraard heb ik dat dossier waar commotie rond was, mee opgevolgd. Hoewel het geen subsidiedossier is dat onder mijn bevoegdheid valt, weet ik wel dat na inspectie werd geconcludeerd dat de middelen werden besteed volgens de afspraken die waren vastgelegd in de overeenkomst.
De heer Janssens en mevrouw Sminate vroegen welke andere initiatieven ik nog neem in dit verband en welke bijkomende samenwerkingen ik voorzie. Wel, ook de agentschappen rond integratie en inburgering hebben verschillende zaken ondernomen om hun doelgroepen te informeren over het vaccin. Zo ondersteunen ze de lokale besturen door het aanbieden van basisinformatie over corona en de vaccinatiecampagne in verschillende talen en in duidelijk en eenvoudig Nederlands. De folder ‘Laat je vaccineren’ is momenteel beschikbaar in 29 talen. Het thema corona en vaccineren komt ook aan bod bij de cursussen maatschappelijke oriëntatie, bij de online taaloefenkansen en tijdens gesprekken met de trajectbegeleiders. De agentschappen doen dit binnen hun reguliere werking, dus zonder extra middelen.
Hoe zal ik de samenwerking evalueren? Met betrekking tot ORBIT zal die evaluatie bestaan uit de oplijsting en rapportering van voor- en tegenargumenten inzake vaccinatie en preventiemaatregelen, een verslag van de gehanteerde mediacommunicatie en een rapport per centrumstad over de voorbereidende gesprekken en de concrete interventies.
Wat CIRRA betreft, zal er voor de evaluatie gekeken worden naar de consultatie van de video en de brochure, met een infographic, naar deelname aan de livesessies en naar het aantal webinars in verschillende Vlaamse steden. Ik hoop dat ik daarmee op de vragen heb geantwoord.
De heer Janssens heeft het woord.
Bedankt voor uw antwoord. Mijn conclusie is dat u vzw ORBIT blijkbaar een warmer hart toedraagt dan zij u, en vooral uw regeerakkoord. Ik heb er daarjuist naar verwezen. In een analyse van uw regeerakkoord, dat trouwens met een eenvoudige zoekopdracht via Google online terug te vinden is, blijkt dat deze Vlaamse Regering, waar u als minister van Integratie deel van uitmaakt, segregatie organiseert in plaats van bestrijdt. Deze Vlaamse Regering wakkert racisme aan in plaats van het te verminderen. Dat is wat vzw ORBIT zegt in een analyse van uw regeerakkoord.
Wat de christelijke gemeenschappen betreft: u slaat er maar een slag naar, u framet christenen onterecht als een groep die zich blijkbaar weigert te laten vaccineren om religieuze redenen. Dan kun je je de vraag stellen waarom er dan een extra imam betrokken moet worden in uw project, en bijvoorbeeld niet iemand van de Pinksterkerk die u vernoemt. U framet dus die christenen, u maakt hen deel van een probleem waar zij geen deel van horen te zijn. U noemt dan allerlei christelijke stromingen waarvan er in Vlaanderen amper aanhangers terug te vinden zijn, alleen maar om niet te moeten zeggen dat het probleem zich eigenlijk voornamelijk tot de islamitische gemeenschap beperkt.
Ik vind het toch een beetje bizar dat we nu nog eens extra belastinggeld, tienduizenden euro’s gaan moeten besteden aan een campagne om allochtone gemeenschappen te bereiken om zich te laten vaccineren. We hebben toch gezien dat uw partijgenoot, premier De Croo, en zijn federale Vivaldiregering, onlangs meer dan 3 miljoen euro belastinggeld heeft besteed aan een grote promocampagne, onder de noemer ‘1 ploeg van 11 miljoen’, met als slogan ‘Allemaal samen kunnen we het coronavirus verslaan’.
Mijnheer Janssens, kunt u afronden? U bent ruim over uw tijd aan het gaan.
Ik rond af.
Minister, ik moet vaststellen dat volgens uw interpretatie de moslims niet tot die ploeg van 11 miljoen Belgen behoren, want die moeten nog eens aangesproken worden via aparte campagnes, via aparte vzw’s en via extra subsidies, met belastinggeld. Ik vind dat wraakroepend. Ik hoop vooral dat de collega van N-VA die nu na mij komt, daar bezwaar tegen maakt bij haar ministers in die Vlaamse Regering.
Mevrouw Sminate heeft het woord.
Minister, ik ben het met u eens voor het gedeelte waarin u zegt die hele strategie zal staan of vallen met het bereiken van alle leden van onze samenleving. Maar ik blijf mij vragen stellen bij de meerwaarde van vzw ORBIT. Het argument dat ik gehoord heb, is dat men in Antwerpen een project heeft lopen met hen. Het Vlaams Parlement is uiteraard niet ‘t Schoon Verdiep, al zouden sommigen dat misschien wel willen. Maar over hun meerwaarde in dit project heb ik geen argumenten gehoord.
Waarom werkt men niet gewoon samen met uw eigen administratie, met het Agentschap Integratie en Inburgering en het Agentschap Binnenlands Bestuur? Zij hebben in mijn ogen in deze crisis toch bewezen dat zij heel performant werken. U hebt net ook aangehaald dat zij een aantal projecten uitwerken, dus waarom niet de volledige verantwoordelijkheid aan hen geven op dat vlak? Waarom gooien we er nog een extra smak geld tegenaan, voor die vzw, zonder er enig zicht op te hebben of hun werk wel zal stroken met wat wij voor ogen hebben? Ik blijf mij daar grote vragen bij stellen.
Wat het volgen van de coronamaatregelen betreft: sommige burgemeesters hebben zelf op het terrein gezegd dat de besmettingsgraad bij de allochtone gemeenschap in hun gemeente soms – met de nadruk op soms – hoger ligt dan bij de autochtone bevolking. Ik voel me niet geroepen om hen daarin tegen te spreken. Mocht het niet zo zijn, dan waren al die campagnes in andere talen ook niet nodig. Ook dat zult u mij niet horen beweren.
Mevrouw Partyka heeft het woord.
… (onverstaanbaar) …
Dat is problematisch, mevrouw Partyka. Misschien kunt u eens opnieuw inloggen?
De heer Ongena heeft het woord.
De technische vraagstelling van sommigen verbaast me. Vaak zijn die fracties in de plenaire vergadering en in de commissies vragende partij – terecht trouwens – om de samenleving zo snel mogelijk weer te ontgrendelen, om onze cafés, restaurants zo snel mogelijk weer te openen, om culturele manifestaties weer te laten plaatsvinden. We weten allemaal dat dit staat of valt met een massale vaccinatie van onze bevolking. We moeten er alles aan doen om die massale vaccinatie te bereiken, in het belang van onze horeca en andere sectoren. Dat klopt zeker als we weten – het is gisteren nog gebleken tijdens een hoorzitting in de Senaat – dat er nog nooit zoveel desinformatie is verspreid als nu. Corona heeft voor een enorme opstoot van fake news geleid. Als overheid moeten we alles in stelling brengen om dat te doorbreken. Elke samenwerking die we kunnen opzetten om de desinformatie actief tegen te gaan en op die manier een maximale vaccinatie te krijgen, moeten we aangrijpen.
Mijnheer Janssens, mocht de Vlaamse Regering en overheid enkel nog kunnen samenwerken met organisaties die akkoord gaan met het beleid van die Vlaamse Regering en haar naar de mond praten, dan kunnen we de boeken toedoen. Dan kunnen we elk sociaal akkoord ook maar beter stopzetten, want er zijn ook vakbonden geweest, en zelfs werkgeversorganisaties – veel minder, gelukkig – die ook wel wat kritisch waren voor het beleid van de regering. Dat is echt heel kort door de bocht. Als we dat gaan doortrekken, kunnen we niets meer doen en geen akkoorden meer sluiten.
Mevrouw Partyka heeft het woord.
Heel die politieke discussie, die beschuldigingen, wie is het meest en het minst besmet, dat is voor mij naast de kwestie. Het doel is het bereiken van de vaccinatiegraad en het stoppen van het virus. Veel mensen hebben lak aan die discussie. Als u zegt dat het misschien overbodig is om daar een tussenpersoon bij in te schakelen, dan kan ik daar ergens inkomen, maar dan wel op één voorwaarde: dat we een volwassen relatie hebben met alle geloofsgemeenschappen, en dat we verder werk maken van de erkenningen. Dan zou ik u kunnen volgen dat er geen tussenpersonen meer nodig zijn. Maar ik zeg het nog eens: dat vergt een volwassen relatie en een erkenning van alle lokale geloofsgemeenschappen.
Ik was ook blij met de verduidelijkingen, minister, en zou ik u willen vragen om verder in de regering de spreekbuis te zijn van de mensen die we moeilijk zullen kunnen bereiken. Mensen zonder adres, mensen die zich niet laten vaccineren: we kunnen daar niet genoeg aandacht voor hebben. Ik denk dat we dit echt onderschatten – en als lokale bestuurder weten we dat beter dan wie ook –: heel grote groepen van mensen gaan de boodschappen allemaal niet begrijpen. Ze gaan die brieven niet kunnen lezen, zich niet elektronisch kunnen aanmelden. Ik denk dat het heel belangrijk is om zo laagdrempelig mogelijk zoveel mogelijk vaccinatiemogelijkheden te voorzien, ook voor mensen zonder adres, en ook voor mensen die de boodschap niet meekrijgen.
Minister Somers heeft het woord
Bedankt voor de vraagstelling. Eerst en vooral een antwoord betreffende de organisatie ORBIT. Mijnheer Janssens, ik draag die organisatie niet noodzakelijk een warm hart toe. Ik zoek een organisatie die de Vlaamse overheid kan helpen om een geloofwaardig en efficiënt argumentatieschema, en een argumentatiestrategie, uit te werken voor die mensen die binnen een bepaalde geloofsgemeenschap, vanwege foutieve religieuze argumenten, aarzelen om zich te laten vaccineren. Ik heb dus helemaal geen warm hart of een koud hart voor ORBIT.
En ik wil ook wel heel duidelijk zeggen dat het niet mijn maatschappijmodel is dat ik als minister alleen maar zou kunnen of mogen samenwerken met organisaties en verenigingen die mij gelijk geven, die mij steunen, die dezelfde overtuiging hebben als ik. Dat is een maatschappijmodel dat heel ver van mij af staat. Er zijn een aantal Europese landen die op dit moment evolueren naar dat maatschappijmodel, en dat maakt mij heel ongerust. Ik ben net heel blij dat wij als Vlaamse Regering in staat zijn om ook samen te werken met organisaties en verenigingen die het soms grondig oneens zijn met ons. Dat is nu eenmaal de consequentie van in een pluralistische samenleving te functioneren. Er zijn samenlevingen waar men dat niet aanvaardt, waar men niet aanvaardt dat er mensen zijn die een andere mening hebben, en waar dan niet meer mee samengewerkt kan worden.
Mevrouw Sminate, ik wil toch de minister-president wat in bescherming nemen na uw kritiek op ORBIT. Ik wil hem echt beschermen. Want ik vind dat uw frontale aanval op ORBIT onze minister-president onrecht aandoet. Waarom zeg ik dat ? Omdat onze minister-president in 2020 ORBIT heeft erkend als socioculturele vereniging, en een subsidie heeft toegekend aan ORBIT van 137.379 euro. Ik vind die kritiek op ORBIT dus te scherp voor onze minister-president. Ik zou willen vragen dat u die weer in overweging neemt. Dat is één.
Ten tweede vind ik dat ook te scherp voor de burgemeester van Hasselt, de heer Vandeput, die ook met de stad Hasselt samenwerkt met ORBIT om met hen die groepen in de samenleving te bereiken die we ook moeten bereiken om een voldoende hoge vaccinatiegraad te halen. Over de stad Antwerpen heb ik al gesproken. Als er dus een organisatie bestaat die een historie heeft van interlevensbeschouwelijke dialoog, die een sterk netwerk heeft, en die ook het vertrouwen geniet van VILD, de Vlaamse Interlevensbeschouwelijke Dialoog, het officiële overlegorgaan van de Vlaamse overheid met de verschillende levensbeschouwelijke gemeenschappen, denk ik dat dat een partner is waarmee we moeten proberen samen te werken, heel specifiek in het kader van de vaccinatiecampagne. En dat om het doel dat we willen bereiken te realiseren, namelijk ervoor te zorgen dat er een voldoende hoge graad van gevaccineerde Vlamingen zal zijn.
Ten tweede, mijnheer Janssens: ik frame helemaal geen christelijke gemeenschappen. Ik ben zelf iemand met een christelijke achtergrond. Maar de fout die u maakt, is dat u naar die verschillende geloofsgemeenschappen kijkt als monolithische blokken. Geen enkele religieuze leider van die geloofsgemeenschappen zegt dat men zich niet moet laten vaccineren. Allemaal – de joodse geestelijke leiders, de islamitische geestelijke leiders en de katholieke geestelijke leiders – roepen ze actief op tot vaccinatie. Ze gebruiken daarvoor zowel humane als religieuze argumenten, elk binnen hun eigen geloofskader. Dat is dus niet het probleem.
Het probleem is niet dat de leiders van de verschillende erkende geloofsgemeenschappen in ons land zich zouden verzetten of zouden aarzelen ten aanzien van de vaccinatiecampagne. Maar we weten dat er valse of onjuiste religieuze argumenten zijn, zoals er ook valse wetenschappelijke argumenten zijn, om mensen ervan te weerhouden zich te laten vaccineren. Dat willen we doorbreken. Ik kan dat proberen te doen als minister, vanuit het gezag van de overheid. Je kunt dat proberen te doen met wetenschappers – virologen en anderen – die met een wetenschappelijke argumentatie proberen om mensen te overtuigen. Maar om bepaalde groepen te overtuigen die net aarzelen wegens religieuze argumenten, heb je een andere invalshoek nodig. En die invalshoek moet komen vanuit de geloofsgemeenschappen. En net zoals de islamitische geloofsgemeenschap geen homogeen blok is maar heel heterogeen is, gefragmentariseerd over verschillende groepen en stromingen, van ultraorthodox tot veel minder orthodox, van sjiieten, soennieten en dergelijke, heb je exact dezelfde diversiteit binnen de christelijke gemeenschap. Uiteraard is de katholieke kerk historisch heel dominant in Vlaanderen binnen die christelijke gemeenschap. Maar er zijn ook protestantse gemeenschappen. Er zijn ook evangelische gemeenschappen. De pinkstergemeenschap is hier aanwezig, evenals de Afrikaans-evangelische gemeenschap. Uiteraard is dat geen homogeen blok. Uiteraard gaan we op zoek, in die deelsegmenten, naar mensen die ons kunnen helpen om die specifieke groepen te bereiken.
Ik vind ook dat we moeten proberen om andere groepen te bereiken, waarvan we voelen dat er een aarzeling is om deel te nemen. We zullen extra inspanningen moeten doen, bijvoorbeeld voor mensen die werken in de zorgsector. U weet dat daar – het kwam al regelmatig in de media – een groep mensen is die aarzelt. Ook daarvoor moet er een specifieke strategie ontwikkeld worden. Collega Beke is daarmee bezig, want dat is zijn bevoegdheidsdomein. Voor jongeren zullen we misschien ook extra initiatieven moeten ontwikkelen. Collega Dalle zal dat zeker opnemen. Zo moeten we allemaal, ieder van ons, proberen om zoveel mogelijk mensen te overtuigen met de instrumenten die we hebben.
Waarom kan ABB dat niet helemaal alleen doen? Wel, omdat men hier moet werken met religieuze argumentaties. Er is zoiets als de scheiding tussen kerk en staat. Ik zou niet graag hebben dat een Vlaamse administratie gaat voorschrijven welke religieuze argumenten er binnen de joodse gemeenschap gebruikt kunnen worden om joodse mensen te overtuigen om zich te laten vaccineren, of welke islamitische argumenten, of welke christelijke argumenten, in de respectieve gemeenschappen. Dat is niet de taak van een overheid. Een overheid moet dat begeleiden, maar zoekt daarin een partner. En ik denk dus dat de manier waarop we dit proberen te doen, eigenlijk maar één doel heiligt, namelijk een zo hoog mogelijk aantal mensen dat zich laat vaccineren, zodat we allemaal weer vrij kunnen zijn, zodat we allemaal weer op café en op restaurant kunnen gaan en op reis kunnen gaan, zodat we elkaar weer kunnen ontmoeten. Dan is de inspanning die hier gedaan wordt, een zeer nuttige inspanning.
Binnen die periode van de vaccinaties valt dan ook nog eens de ramadan, waarin mensen moeten vasten. Sommigen gebruiken het argument dat men door zich te laten vaccineren, het vasten doorbreekt. Dat wordt door de theologen die ik gesproken heb, de mensen binnen de islamitische gemeenschap die die religie kennen en weten wat de regels zijn, formeel tegengesproken. Het is dan ook belangrijk dat we ervoor zorgen dat we diegenen die op een verkeerd been worden gezet, met religieuze, juiste argumenten kunnen overtuigen om zich toch te laten vaccineren. Ik kan dat niet doen als minister wegens de scheiding tussen kerk en staat.
En opnieuw zeggen de religieuze leiders vanuit die geloofsgemeenschap duidelijk dat dat kan. Je moet dat niet doen omwille van die mensen op de eerste plaats, we moeten dat vooral doen omwille van ons allemaal, omdat we onderling afhankelijk zijn van het aantal mensen dat zich laat vaccineren. Die inspanningen zijn dus voor mij niet zozeer gericht op de gelovigen in onze maatschappij, die inspanningen zijn gericht op iedereen. Want hoe meer mensen zich laten vaccineren, hoe sneller we allemaal vrij zullen zijn. Ik begrijp de kritiek niet zo duidelijk. Ik denk dat men hier probeert een bepaald beeld op te hangen dat botst met de realiteit en vooral ook botst ten aanzien van die ene organisatie, met het beleid dat ook anderen, ook in de schoot van de Vlaamse Regering, ten aanzien van die verenigingen en organisaties… (onverstaanbaar) …
De heer Janssens heeft het woord.
Minister, de fout die u en uw Vlaamse Regering maken is dat u alweer tienduizenden euro’s belastinggeld gaat besteden aan allerlei zogenaamd moeilijk bereikbare doelgroepen. Als die allochtone, grotendeels islamitische doelgroepen – want daar gaat het uiteindelijk toch over – moeilijk te bereiken zijn, dan heeft dat in mijn ogen te maken met ten eerste hun gebrek aan verantwoordelijkheidsbesef en ten tweede het al jarenlang falende integratiebeleid van de opeenvolgende Vlaamse Regeringen en uiteraard ook van deze Vlaamse Regering. We weten toch uit ervaring dat dat pamperbeleid een totale mislukking is gebleken. U geeft meteen ook aan dat er niet zoiets is als wat bestaat in de droomwereld van Alexander De Croo, iets als één ploeg van elf miljoen, want u heeft blijkbaar aparte campagnes nodig om allochtone religieuze groepen te bereiken. U geeft vooral zelf aan dat het ideaalbeeld van onze samenleving van Open Vld inderdaad botst met de realiteit. En dus wordt er ook nu extra gepamperd, extra geld gepompt in de communicatie over vaccinaties. En ja, wij verzetten ons met het Vlaams Belang tegen deze verspilling van belastinggeld. En ik wil u graag oproepen – maar ik weet dat dat tevergeefs is, en dan roep ik de N-VA op en zeker minister-president Jan Jambon – om nu eindelijk eens te stoppen met het verkwisten van het belastinggeld van de Vlamingen.
Mevrouw Sminate heeft het woord.
Minister, u beschuldigt mij van een frontale aanval tegen ORBIT. Wel, ik heb letterlijk gezegd dat ik mij vragen stel bij de meerwaarde van de vzw ORBIT in dit project. Ik heb mij de vraag gesteld wat deze vzw kan, wat uw eigen administratie niet zou kunnen. Dat was een heel duidelijke vraag. Ik vind het echt heel teleurstellend dat u mij dan probeert uit te spelen tegen de minister-president of tegen mijn gewaardeerde partijgenoot Steven Vandeput, enkel en alleen om te verstoppen dat u geen antwoord gaf op mijn vraag. Ik vind het echt heel jammer dat u, telkens wanneer ik een kritische vraag stel, op de man gaat spelen tegen mij, in plaats van gewoon in eerste instantie te antwoorden op de vraag die ik gesteld heb. Maar heel duidelijk: ik heb geen frontale aanval georganiseerd tegen de vzw, ik vroeg mij alleen af wat haar meerwaarde was in dit project en wat het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB) of het Agentschap Integratie en Inburgering in dezen niet zou kunnen doen. Ik denk dat dat heel duidelijk is.
Mevrouw Partyka heeft het woord. Mevrouw Partyka is niet meer aanwezig.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.