Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Vraag om uitleg over de rondvraag bij de gemeenten over de bereikbaarheid van de vaccinatiecentra
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werden deze vragen om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Maertens heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, los van andere politieke en minder politieke beslommeringen, is het onderwerp waar heel veel mensen over spreken en wat hen dagelijks bezighoudt, het vaccineren, de vaccinatiecampagnes en de vaccinatiecentra. Niet alleen een burgemeester ligt daar, soms zelfs letterlijk, wakker van, maar ook de burger is daarmee bezig. Het vraagstuk dat de laatste tijd wat meer aan bod komt, is of we ervoor zullen kunnen zorgen dat we alle mensen die dat willen, naar hun vaccinatiecentrum kunnen toeleiden. Dat is belangrijk omdat aanvankelijk werd gedacht dat er meer thuis zou worden gevaccineerd. Dat is dus niet het geval. Heel vaak zullen zelfs kwetsbare groepen moeten langskomen in het vaccinatiecentrum. Daarom is die mobiliteit zo cruciaal, zo van levensbelang, misschien letterlijk in dit verhaal.
Het onderwerp is in deze commissie al een paar keer aangehaald, ik dacht eind januari al. Ik vond het belangrijk om daar nog eens op door te gaan, omdat er een aantal nieuwe elementen zijn, hoewel het onderwerp zodanig actueel is dat ik sinds gisteren weet dat mijn derde, vierde en vijfde vraag eigenlijk achterhaald zijn. Maar ik zal daar straks nog op terugkomen.
Minister, het is een actueel onderwerp omdat er een bevraging is geweest van u samen met ministers Somers en Beke aan alle lokale besturen met betrekking tot die mobiliteit naar de vaccinatiecentra en van de vaccinatiecentra terug naar huis. Men deed deze bevraging om op basis van de resultaten ervan een eventuele ondersteuning vanuit de Vlaamse overheid voor te bereiden.
Er was al een en ander beslist, namelijk een bijdrage van 0,143 euro per inwoner die kan worden bediend in het vaccinatiecentrum per maand. Dat was eigenlijk bedoeld voor het vervoer van de minder mobiele mensen. Nu is daar nog iets bijgekomen. In de vorige commissievergadering hebben we er ook al voor gepleit om bij elk vaccinatiecentrum te zorgen dat er een halte is van De Lijn, desnoods een tijdelijke halte, zoals bij evenementen of bij wegenwerken, om ervoor te zorgen dat de burger letterlijk aan de voordeur van het vaccinatiecentrum wordt gebracht. Zo hopen we dat heel veel mensen zich laten vaccineren.
Ik had een aantal vragen. Minister, kunt u schetsen wat de responsgraad van de bevraging is geweest, en wat vooral belangrijk is, welke gevolgen u en de regering getrokken hebben uit de respons op die bevraging?
Een en ander is al vrij duidelijk geworden. Gisteren kregen de organisatoren van vaccinatiecentra, zoals ook mijn stad, een schrijven van u en uw collega’s om aan te duiden dat die subsidie van 0,143 euro per inwoner van de deelnemende gemeenten per maand voor het vervoer van minder mobiele mensen, wordt verdubbeld. De gemeenten krijgen een dubbele vergoeding om er ook voor te zorgen dat het collectief vervoer naar het vaccinatiecentrum geoptimaliseerd kan worden.
Wat kunnen we daarmee doen? Onder andere pendeldiensten en shuttles invoeren, we kunnen investeren in deelfietsen en in het toegankelijk maken van haltes aan het vaccinatiecentrum. Minister, daarom mijn heel belangrijke vraag of u ingaat op ons eerdere voorstel om ervoor te zorgen dat aan elk vaccinatiecentrum waar er geen halte is, een tijdelijke halte wordt ingericht?
Mevrouw Robeyns heeft het woord.
Minister, we hebben het hier al eens over gehad. Het is inderdaad een heel belangrijk onderwerp, namelijk de toegankelijkheid van de vaccinatiecentra. U had toen juist een bevraging gelanceerd bij de lokale besturen om een beter beeld te krijgen op wat juist de noden zijn op het vlak van mobiliteit. U hebt toen geantwoord dat u aan De Lijn de vraag had gesteld om een aantal zaken mogelijk te maken, dat u vond dat er op maximaal 300 meter van een vaccinatiecentrum een halte moest zijn, dat een beperkte reistijd absoluut belangrijk was en wanneer een directe verbinding niet haalbaar was, men moest kijken naar alternatieven zoals shuttles, taxidiensten en de Minder Mobielen Centrales (MMC's). U had zich ook geëngageerd om indien nodig in extra budgettaire middelen te voorzien.
Ondertussen is de bevraging gebeurd en hebben we, zoals collega Maertens zegt, gisteren bijkomende informatie ontvangen. Het klopt dat we enerzijds 0,143 euro per inwoner per maand krijgen voor het organiseren van vervoer voor personen met een mobiliteitsbeperking en anderzijds hetzelfde bedrag voor het versterken van het collectief vervoer. Omdat de antwoorden blijkbaar heel uiteenlopend waren – wat ik me heel goed kan voorstellen, omdat ook de vragen heel uiteenlopend waren – is er gekozen voor een forfaitaire subsidie.
In de mail die we gisteren ontvangen hebben, stond ook nog wat bijkomende informatie over de manier waarop die middelen kunnen worden ingezet. Enerzijds is het zo dat de lokale besturen coördinator kunnen worden van het aansturen van het vervoer, dat ze zelf contracten gaan maken met vervoerders en dat ze zelf de organisatie van ritten gaan regelen, dat ze zelf de klant worden, wat logistiek gezien een hele uitdaging is. Anderzijds kunnen ze er ook voor kiezen om eerder gewoon een kader te maken waarbij ze eventueel bepaalde tariefafspraken met vervoerders maken, maar waarbij de burger zelf zal instaan voor het aanvragen van zijn ritten.
Minister, we weten dat het succes van de vaccinatiecampagne ook een stukje afhankelijk zal zijn van hoe vlot bereikbaar de vaccinatiecentra zullen zijn. Ik heb een aantal weken geleden gelezen dat een vierde van de Vlamingen toch nog 15 minuten met de auto zal moeten rijden voor zijn prik. We hebben deze week de minister van Welzijn horen zeggen dat thuisvaccinatie alleen maar een optie is als het echt niet anders kan. Het is dus een gigantische uitdaging om tot een goed einde te brengen en ontzettend belangrijk voor het slagen van de vaccinatiecampagne.
Minister, de resultaten van de bevraging zijn blijkbaar heel divers. Welke bijkomende mobiliteitsvragen zijn er naar boven gekomen uit de rondvraag bij de lokale besturen? Welke conclusies kunnen hieruit worden getrokken? Komt de Vlaamse Regering daaraan tegemoet? Op welke manier en met welke middelen?
Minister, hoe is het concrete budget van die 0,143 euro per inwoner tot stand gekomen? Wat moet dat eigenlijk dekken?
U hebt gezegd dat er op maximaal 300 meter een halte voor ieder centrum moet liggen. Is dat gerealiseerd? Zijn daarvoor bijkomende haltes geïnstalleerd?
Iedereen was het erover eens dat de vaccinatiecentra met diverse vervoersmiddelen op een vlotte en veilige manier bereikbaar moeten zijn en dat de reistijd beperkt moet blijven. Is dat volgens u het geval? Zijn alle vaccinatiecentra binnen een redelijke reistijd vlot bereikbaar?
Minister Peeters heeft het woord.
We zijn niet over één nacht ijs gegaan, maar gisterenmiddag is de finale beslissing van de Vlaamse Regering gevallen over hoe we dat vervoer nu concreet gaan inzetten.
Op de bevraging die we hebben gedaan bij de lokale besturen, hebben we een zeer ruime respons gekregen. Wat dat betreft richt ik een woord van dank aan die lokale besturen. Het is een gigantische uitdaging om ervoor te zorgen dat de uitrol van de vaccinatiecentra in kannen en kruiken is. Niettemin ben ik zeer tevreden dat er een grote respons was op de bevraging. Van de ruim 300 lokale besturen hebben er 231 de vragenlijst beantwoord en te kennen gegeven wat de eventuele noden en bekommernissen zijn voor de ontsluiting van de vaccinatiecentra. Bij de gemeenten die geen eigen vaccinatiecentrum hebben, ging het over de bereikbaarheid van die centra.
Wat is er uit de antwoorden gekomen? Er zijn 95 gemeenten met een vaccinatiecentrum. Daarvan hebben er 24 gevraagd naar extra haltelocaties. 7 gemeenten vragen naar een aanpassing van een haltelocatie en naar alternatieven, bijvoorbeeld een shuttle of een omleiding. Een 5-tal gemeenten heeft gevraagd om het belbusaanbod te veranderen of de amplitude in het weekend te wijzigen als de vaccinatiecentra dan ook operationeel zijn.
In een notendop: van de gemeenten met een vaccinatiecentrum hebben we 31 specifieke vragen gekregen om te voorzien in een extra halte en/of een shuttle. Van de gemeenten zonder een vaccinatiecentrum op hun eigen grondgebied – de ruim 200 andere dus – blijkt uit de bevraging dat 32 gemeenten een extra aanbod openbaar vervoer vragen via een extra lijn of een shuttle. 25 gemeenten hebben geen specifieke vraag, maar zeggen wel dat het aanbod openbaar vervoer ontoereikend en volgens sommigen zelfs onbestaand is. Conclusie: 32 op 200 gemeenten vragen een shuttle en/of een extra aanbod inzake openbaar vervoer.
We zijn dus niet over één nacht ijs gegaan, maar inzake de afweging om op de vraag van 31 gemeenten met een vaccinatiecentrum en op de 32 gemeenten zonder vaccinatiecentrum in te gaan, vrezen we dat dat een moeilijke operatie is, want wat dan met de andere lokale besturen die geen specifieke vraag hebben geformuleerd, maar straks misschien toch bepaalde dingen zouden willen organiseren?
Op dit ogenblik zijn de lokale besturen allemaal heel druk bevraagd. Anderzijds is er ook een risico, gelet op het feit dat het nog niet heel duidelijk is wie wanneer wordt opgeroepen om te worden gevaccineerd, en ook het potentiële risico dat we nu al zouden voorzien in extra lijnen of een grotere amplitude van bepaalde lijnen in het weekend en/of in extra shuttles die straks dan niet optimaal worden benut, terwijl andere lokale besturen op hun honger zitten.
Dat heeft de Vlaamse Regering doen besluiten dat het misschien beter was om in navolging van het besluit dat we hebben genomen op 22 januari, de lokale besturen te ondersteunen. Toen hebben we beslist om de lokale besturen te ondersteunen voor de infrastructuur en exploitatie van de vaccinatiecentra. Toen voorzagen we gemiddeld 10.000 euro per maand voor mensen met een mobiliteitsbeperking. Dat was geraamd op ongeveer 10.000 euro maal 6 maanden maal 95. Achteraf is dat bijgesteld tot het juiste bedrag per inwoner. Het was toen geraamd op 5,7 miljoen euro.
We hebben gezegd dat we aan al de gemeenten met een vaccinatiecentrum hetzelfde bedrag daarbovenop voorzien voor collectief vervoer. Dat betekent de facto dat elke gemeente met een vaccinatiecentrum, met andere woorden, een penhoudende gemeente, een maandbedrag krijgt van ongeveer 20.000 euro om in de mobiliteit te voorzien, individueel of collectief, zodat mensen zeker niet in de kou blijven staan als ze mobiliteitsproblemen hebben om zich te verplaatsen naar de vaccinatiecentra.
Wat me blij stemde, is dat heel wat lokale besturen in de bevraging hebben vermeld dat ze zullen oproepen om massaal met de fiets naar de vaccinatiecentra te komen. Vandaag is het natuurlijk nog koud, maar we hopen dat de temperaturen straks gaan stijgen en als de lente in het land is en er massaal kan worden gevaccineerd, dat er heel veel mensen de fiets zullen nemen. Dat neemt niet weg dat we een forfait gaan geven aan elke penhoudende gemeente met een vaccinatiecentrum. Zij moeten in consensus met de gemeenten zonder vaccinatiecentrum bekijken wat kan inzake collectief of individueel vervoer.
De lokale besturen zijn volledig vrij om dat in te vullen. Ze kunnen dat doen met een private autocar- of autobusmaatschappij of via taxidiensten, desgevallend via vrijwilligers of een MMC of wat dan ook. Daar laten we hen volledig vrij in. We vragen geen facturaties of bewijzen; dat zou het alleen maar omslachtiger maken en voor administratieve overlast zorgen.
Als sommige lokale besturen toch vinden dat er bepaalde vragen zijn voor De Lijn, dan hebben we gecommuniceerd met De Lijn. Die heeft heel de oefening gemaakt op basis van de bevraging die we hebben overgemaakt. Als het gaat over een specifieke halte of een overkapping, dan willen ze daar zeker in meegaan.
Mevrouw Robeyns, u vraagt hoe ik aan het bedrag kom van 0,143 euro per inwoner. Die berekening is al gedaan in het besluit van de regering op 22 januari. Er was dus het forfait van 10.000 euro, maar nadien is de calculatie gemaakt om iedereen het juiste bedrag te geven. We hebben geoordeeld om te kijken naar een subsidie per inwoner en geen forfait, omdat er anders te grote discrepanties zijn. Vandaar dat bedrag van 0,143 euro per inwoner en dat betekent een kleine 10.000 euro per maand per vaccinatiecentrum. We hebben nu hetzelfde bedrag genomen als destijds bij de toekenning van de 62 miljoen euro voor de exploitatie van alle vaccinatiecentra.
Ik neem aan dat niet iedereen tevreden zal zijn met deze regeling. Ik heb van een aantal lokale besturen gehoord dat ze dat wel een goede regeling vinden. Het is aan de lokale besturen zelf om te beslissen hoe ze dat mobiliteitsbudget zullen aanwenden. Ik neem aan dat ze zelf het beste weten wat de noden zijn van hun eigen inwoners. Die inwoners zullen in de eerste plaats aankloppen bij de gemeente of de stad om te vragen hoe ze daar geraken. Zij kunnen dat aanbod het beste faciliteren.
Als er bijkomende vragen zijn, hoor ik dat uiteraard graag. Dit is het voorstel zoals het gisteren finaal is afgeklopt door de Vlaamse Regering.
De heer Maertens heeft het woord.
Dank u wel, minister, voor uw antwoord. Ik denk dat het een verstandige beslissing is om de verantwoordelijkheid en de autonomie voor de mobiliteit in zijn geheel bij die gemeenten te leggen die een vaccinatiecentrum op hun grondgebied hebben. Ik vind dat een goede zaak. Ik ben er namelijk van overtuigd dat al die 95 organiserende steden en gemeenten vindingrijk genoeg zijn en dat die voldoende oplossingsgericht kunnen werken om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk mensen hun vaccinatiecentrum bereiken. We kunnen samenwerken met Minder Mobielen Centrales en vrijwilligers of met taxidiensten, die vandaag eigenlijk ook heel weinig werk hebben. We kunnen shuttles inleggen van een station naar het vaccinatiecentrum of vanuit buurgemeenten. Ik kan mij inbeelden dat in grote steden zelfs fietstaxi’s zullen kunnen worden ingezet. Alles is goed. Ik denk dat we daar vindingrijk genoeg voor zijn.
Als ik het dan specifiek over De Lijn heb, dan was het uw voorstel of streven om binnen een straal van 300 meter van elk vaccinatiecentrum een bushalte te hebben. Nu, mijn voorstel was om die bushalte meteen aan de ingang van zo’n vaccinatiecentrum te hebben. Uit een klein proefondervindelijk onderzoek in West-Vlaanderen bleek dat 17 van de 25 vaccinatiecentra geen bushalte hebben onmiddellijk bij de ingang. Er is wel telkens een bushalte in de buurt, de ruime buurt dan, tussen 270 meter en 1 kilometer van dat vaccinatiecentrum. Ik denk dat die afstand in sommige gevallen vrij groot is. Zelfs 300 meter is voor sommigen een grote afstand. Ik vraag mij af of het alsnog mogelijk zou zijn om in te staan voor een tijdelijke regeling, met een tijdelijke halte aan het vaccinatiecentrum zelf, zoals bij wegenwerken of evenementen ook gebeurt. Ik vraag mij af, stel dat ik dat voor mijn stad wil doen, waar er een halte is op 400 meter, kan dat dan überhaupt nog in overweging genomen worden door De Lijn? Wat we niet zouden vragen in dergelijke gevallen, is een aanpassing van de uurregeling. Maar als De Lijn de route een beetje aanpast, dan denk ik dat dat voor heel wat mensen een bijkomende oplossing kan zijn, boven op het budget en de autonomie die u bij de organiserende steden en gemeenten legt. Mijn concrete vraag is: staat De Lijn ervoor open om alsnog, los van die budgettaire verhouding die we daarnet besproken hebben, de bestaande verbindingen lichtjes aan te passen, zodat elk vaccinatiecentrum aan de ingang bediend kan worden?
Mevrouw Robeyns heeft het woord.
Minister, bedankt voor uw antwoord. Ik begrijp uiteraard dat het geen evidente opdracht is. Er is ook een heel grote diversiteit, denk ik, tussen die 95 centra. Je hebt centra die in het centrum liggen, je hebt er die in een buitengebied liggen, je hebt er die één gemeente bedienen en andere die meerdere gemeentes bedienen. Dat het niet zo evident is om voor allemaal een even goede regeling uit te werken, daar heb ik alle begrip voor. Ik denk wel, minister, als we willen dat zoveel mogelijk mensen zich laten vaccineren, dan is het het beste dat we dat vervoer zoveel mogelijk zelf aanbieden en dat mensen niet hun eigen vervoer hoeven te regelen. In dat laatste geval gaan we veel minder mobiele mensen niet kunnen bereiken.
Nu, ik heb het al een beetje in mijn vraag gezegd: het vervoer volledig laten coördineren door lokale besturen, is natuurlijk gemakkelijk gezegd, maar in de praktijk is dat een zeer grote logistieke uitdaging, zeker ook voor kleinere gemeenten. Ik denk dat die goede wil er zeker is, maar je moet ze natuurlijk ook op de wereld krijgen. Ik heb u horen zeggen dat het gemiddelde 10.000 euro per maand is. Ik kan het best vanuit eigen ervaring spreken: in ons vaccinatiecentrum gaat het om 5000 euro per maand. Dat is natuurlijk als je kleinere gemeenten bij elkaar zet. 5000 euro is niet niets, maar als je dat verdeelt over vier gemeenten, dan spring je daar ook niet zo bijzonder ver mee.
Ik maak mij vooral zorgen over begeleiding en coördinatie, over de begeleiding van lokale besturen in het uitwerken van dat aanbod. Ik zie daar een rol weggelegd voor De Lijn, want dat is toch wel onze ervaringsdeskundige wat dat betreft. We hebben daar als klein lokaal bestuur weinig kaas van gegeten. Als wij allemaal aan ons lot overgelaten worden, dan vrees ik dat het lang gaat duren en dat we nodeloos tijd gaan verliezen, terwijl De Lijn ons heel gemakkelijk op weg zou kunnen zetten. Misschien kan er van daaruit een bepaald kader worden aangereikt dat wij aan de lokale situatie kunnen aanpassen.
Ik zie ook nog een belangrijke rol weggelegd voor De Lijn wat communicatie betreft, bijvoorbeeld aan de haltes. Als mensen afstappen, zouden ze aan de haltes, als die niet voor de deur liggen, communicatie moeten krijgen over hoe ze zich naar het vaccinatiecentrum moeten verplaatsen. Ook voor communicatie op de bussen zou ik willen oproepen tot extra inspanningen.
Als ik u goed begrijp, is het tot nog toe niet de bedoeling dat er aanpassingen gebeuren aan de reisweg van reguliere ritten, specifiek in de buurt van de vaccinatiecentra.
Tot slot zou ik wat die haltes betreft nog willen vragen of het nu zo is dat er overal op maximaal 300 meter van die vaccinatiecentra een halte ligt.
De heer Bex heeft het woord.
Ik denk dat we allemaal willen dat die operatie vlot kan verlopen, minister. In die zin steunen wij uw keuze en die van de Vlaamse Regering om de lokale autonomie daar ten volle te laten spelen. Het is inderdaad belangrijk dat mensen met kennis van het terrein dat in handen nemen.
Ik heb vier korte bedenkingen. Ik wil het pleidooi van collega Maertens steunen om toch te bekijken in welke mate het mogelijk is om alsnog een bus zo dicht mogelijk bij die verschillende vaccinatiecentra te laten stoppen, maar de bedenking daarbij is dat dat vaak niet voldoende zal zijn: een buslijn die toevallig langs een vaccinatiecentrum kan passeren, is misschien niet de ideale oplossing voor heel veel mensen die toch naar dat vaccinatiecentrum moeten komen. We mogen niet denken dat we daarmee een wonderoplossing in de hand hebben.
Een aspect dat ik een beetje mis is het inzetten op vrijwilligers – dat is mijn tweede puntje. Ik denk dat we niet mogen denken dat we heel deze operatie kunnen doen slagen met de overheid alleen. Ik denk dat heel veel mensen aangemoedigd moeten worden om hun buur of familieleden die dat zelf niet kunnen, naar het vaccinatiecentrum te brengen.
Dan kom ik ook bij het punt van de Minder Mobielen Centrales. Dat zijn voor een stuk ook vrijwilligers, die vaak al wat ouder zijn. Heel goed dat die mensen dat willen doen. Ik heb u de vraag gesteld, schriftelijk, hoe we ervoor kunnen zorgen dat er voor hen een aantal veiligheidsmaatregelen kunnen worden gecommuniceerd en dat ze daarin ook worden ondersteund, bijvoorbeeld door plexiglas in de auto. U hebt in uw antwoord gesteld dat u niet bevoegd bent voor die MMC’s. Dat verbaasde mij. Ik heb deze week even contact opgenomen met het Parlementair Informatiecentrum (PI), met de vraag wie dan de bevoegde minister is, en dan kwam men toch bij u uit. Ik wil u dan ook vragen om dat nog eens te bekijken en die mensen in de mate van het mogelijke te ondersteunen.
Mijn laatste kanttekening betreft het inzetten op de fiets, niet alleen vanuit ecologische gronden. Er zullen zich heel wat mensen op hetzelfde moment naar hetzelfde punt moeten begeven. Dat betekent waarschijnlijk dat die bussen waar we vandaag al over gesproken hebben, op sommige momenten in de file zullen staan. En wat is in tijden van corona nu net niet goed? Dat mensen een uur zouden vastzitten op een bus met allemaal andere mensen die op eigen kracht moeilijk in zo’n vaccinatiecentrum raken. Daarom is het heel belangrijk dat iedereen die dat kan, met de fiets of te voet naar het vaccinatiecentrum gaat. Daarvoor is het ook belangrijk dat er in voldoende veilige fietsenstallingen wordt voorzien. Maar ik denk vooral dat we de Vlamingen daar heel hard toe moeten oproepen. Dat is een concrete vraag, minister: in welke mate zult u daar echt toe oproepen. Nu hebt u daar maar zeer kort bij stilgestaan, mede omdat de vragen in een andere richting gingen, maar ik denk dat het toch wel belangrijk is om ook dat te beklemtonen.
De heer De Veuster heeft het woord.
Goeiemiddag allemaal. Minister, ik wil nog eventjes ingaan op iets dat ik u net hoorde zeggen. Wat de vaccinatiecentra betreft, men zal dat zelf moeten uitrollen, in consensus. De lokale besturen zijn daar vrij in; er is lokale autonomie. Dat is allemaal zeer goed, maar ik hoorde u over de rol van De Lijn zeggen dat er communicatie naar De Lijn is vertrokken om eventueel te helpen bij het faciliteren naar een halte. We hebben het hier al over de 300 meter gehad. Ik wil echt niet te regionalistisch doen, maar aan het grootste vaccinatiecentrum van Vlaanderen, Park Spoor Oost, is er geen bushalte. Die ligt op 1 kilometer daarvandaan. Ik denk dat het toch ook wel een gemiste kans zou zijn voor onze Vlaamse vervoermaatschappij om daar helemaal niets te hebben. Vandaar mijn vraag. Dit was me niet helemaal duidelijk. U sprak over ruimte binnen De Lijn. Ze willen helpen. Die halte, ze willen dat faciliteren. Bestaat de mogelijkheid toch nog om een extra lijn in te leggen, al dan niet gebruikmakend van het budget dat ons is toegekend? We moeten daar immers niets meer voor hebben. Ik denk in mijn geval bijvoorbeeld aan een extra lijn die langs de Antwerpse Singel rijdt. Al die deelgemeenten die daaraan meedoen, komen daar wel op uit met een andere verbinding. Is De Lijn tot zulke compromissen bereid en in staat? Is daar ruimte voor?
Minister Peeters heeft het woord.
Dank u wel voor de bijkomende vragen en de bedenkingen.
Ik wil heel duidelijk het volgende stellen. We hebben naar aanleiding van de bevraging bij de lokale besturen al die antwoorden en al die noden die er her en der waren, overgemaakt aan De Lijn. De mensen van De Lijn hebben daar ook heel wat werk, tijd en energie aan besteed. Mijnheer Maertens, ik hoor u vragen of we toch niet een bepaalde lijn even kunnen laten omleiden, om ervoor te zorgen dat men toch dichter bij dat vaccinatiecentrum is. Het is natuurlijk niet altijd zo eenvoudig. Stel dat een bepaalde omleiding al maar voor vijf minuten tijdsverschil zorgt, dan heeft dat onmiddellijk een cascade-effect in heel de verdere bediening van de lijnen. Dat is één.
Ten tweede, als er bijvoorbeeld een scholencampus is waar De Lijn altijd moet stoppen, en iets verder, 2 of 1,5 kilometer ligt het vaccinatiecentrum, dan is het niet altijd evident om te beslissen dat die scholen even niet belangrijk zijn en dat men even richting dat vaccinatiecentrum gaat.
Men heeft heel die oefening heel grondig gemaakt. Finaal bleek bij de laatste oefening dat er nog een oplossing moest zijn voor een dertiental vaccinatiecentra, die op meer dan 500 meter een bushalte hadden. We hebben het hier een paar keer gehad over 300 meter. Finaal is men bij De Lijn uitgegaan van die straal van 500 meter. Men heeft dan die berekening gemaakt en finaal moest men voor dertien centra een oplossing zoeken. Echter, als men voor die dertien centra een oplossing zoekt en men komt niet tegemoet aan noden en bekommernissen van anderen, dan creëert dat al wat ongelijkheid, zo hebben we geoordeeld. Bovendien kunnen mensen dan wel afstappen in de nabijheid van een vaccinatiecentrum, maar komt het ook niet fair over als er geen aanbod wordt aangeboden voor wie uit een gemeente komt die ergens in de periferie ligt en zich naar dat vaccinatiecentrum moet begeven. Daarom leek het ons toch het duidelijkste om die lokale besturen van de gemeenten die penhouder zijn inzake de vaccinatiecentra, een extra maandbudget te geven. Die geven we dus in globo 20.000 euro per maand, zodat zij zelf kunnen bekijken wat de concrete noden zijn en wat er verder moet gebeuren.
De bekommernissen die hier door een aantal collega’s zijn geuit, zijn echter terecht. Ik begrijp die. Het is ook een enorme workload voor die lokale besturen. Als er één burger is die zegt dat hij er niet geraakt, die vraagt of er ergens een taxi is of iemand hem via de Minder Mobielen Centrale of iets dergelijks kan komen oppikken, en het blijft daar maar bij, dan neem ik aan dat dat snel en vlot kan worden geregeld.
Als er veel meer vragen zijn, dan neem ik aan dat dat een wat grotere workload met zich meebrengt. De Lijn heeft heel dat werk gedaan. Ik denk dat we zeker wat dat betreft onze waardering en onze dank mogen uitspreken aan alle werknemers bij De Lijn die daar heel intensief mee bezig zijn. Tegelijkertijd hebben zij nu ook gezegd dat ze, gelet op de prestaties die ze hebben gedaan, dit alles in een proactieve benadering verder willen uitrollen richting lokale besturen. Ze hebben specifiek laten weten dat ze de verantwoordelijken van de vaccinatiecentra sowieso zullen contacteren en dat ze mee zullen faciliteren als er vragen zijn naar bepaalde mobiliteitsoplossingen. Voor alle duidelijkheid, de middelen waarin we hadden voorzien, hebben we ter beschikking gesteld van de lokale besturen. Als er dus een verrekening of iets dergelijks moet gebeuren, dan zal De Lijn ter zake desgevallend een prijs maken. Zeker als het gaat over extra shuttles, over extra vervoer, dan neem ik aan dat daar ook wel een prijs tegenover staat. Ze willen alleszins de lokale besturen mee faciliteren, mee zoeken naar een mobiliteitsoplossing waar dat nodig is. De verantwoordelijken van de diverse afdelingen van De Lijn zullen dus contact opnemen met de verantwoordelijken van de vaccinatiecentra om te bekijken wat er eventueel kan qua bijsturing.
Mijnheer Bex, ik weet niet goed op grond waarvan, maar de Minder Mobielen Centrales worden aangestuurd door de OCMW’s, en dat valt niet onder mijn bevoegdheid. Ik vermoed veeleer dat er misschien een klein beetje verwarring is ontstaan met de Diensten Aangepast Vervoer (DAV's), waaromtrent wij wel in het kader van het vervoer op maat een aantal contracten hebben lopen. Dat staat echter eigenlijk los van de Minder Mobielen Centrales. Ik denk dat iedereen die in een lokaal bestuur actief is, wel het verhaal bij de OCMW’s kent van die Minder Mobielen Centrales. Die worden inderdaad veelal bemand met vrijwilligers. Die zorgen ervoor dat mensen die een grote mobiliteitsbeperking hebben, zich toch ook her en der kunnen verplaatsen.
Specifiek wat de veiligheidsmaatregelen daaromtrent betreft – ik denk dat dat een vraag van de heer Maertens was – neem ik aan dat dat in het volledige pakket zit dat men heeft uitgerold omtrent heel de inzet van vrijwilligers bij de vaccinatiecentra als dusdanig. Ik weet dat men daar een aantal veiligheidsmaatregelen voor uitrolt, maar ik weet niet of dat nu ook daadwerkelijk allemaal is opgenomen in een protocol. Ik neem echter aan dat de veiligheidsmaatregelen die men nu voor alle vrijwilligers in de vaccinatiecentra heeft uitgerold, ook worden overgenomen voor de vrijwilligers die in het kader van de Minder Mobielen Centrales zouden worden ingezet om mensen van en naar de vaccinatiecentra te vervoeren.
Communicatie en informatie blijven heel belangrijk. Ik denk sowieso dat we ook wat dat betreft waar nodig te allen tijde mee kunnen faciliteren. Ik verwijs naar de proactieve benadering van de mensen van De Lijn straks richting de lokale besturen. Als er een omleiding is die heel simpel is, die nergens een impact of een cascade geeft, dan zal dat geen probleem zijn. Zo doet men dat ook inderdaad bij wegenwerken en dergelijke. Als een omleiding echter wél zorgt voor een negatieve impact ten aanzien van andere elementen die moeten worden bediend, zoals bijvoorbeeld scholen, dan is dat iets moeilijker. Ik moet bijkomend herhalen dat niemand er baat bij heeft als shuttles leeg rondrijden. Ik hoop dus dat we hiermee een optimale oplossing hebben en dat alles vlot verloopt, maar ik herhaal de oproep om de fiets te gebruiken. Gisteren was er nog de kwestie van de grootschalige fietscampagne. Ik heb er echt op gehamerd dat men die het liefst zo vroeg mogelijk zou doen, aangezien er dan ook naar het vaccinatiecentrum kan worden gecommuniceerd dat iedereen het best zo veel mogelijk de fiets neemt om daarnaartoe te gaan. Dat is toch nog altijd het meest duurzame. Ik weet ook dat dat niet voor iedereen is weggelegd, zeker als het gaat over mensen met een beperking. Ik hoop dat we hiermee daaraan kunnen tegemoetkomen en tot een oplossing kunnen komen. Ik zal echter zeker meegeven aan De Lijn dat ze ook qua communicatie het best nog een en ander mee opneemt. Alleszins zal de verantwoordelijke van De Lijn contact opnemen met de verantwoordelijke van de vaccinatiecentra om te bekijken of er daar nog een of andere afstemming dient te gebeuren.
Ik hoop dat ik daarmee de bijkomende vragen heb beantwoord. Dit is een immense uitdaging voor de lokale besturen. Dat is al een paar keer gezegd. Ik wil hen niet opzadelen met meer werk, maar ik denk wel dat zij op deze manier meer maatwerk kunnen bieden voor de noden die er her en der zijn.
De heer Maertens heeft het woord.
Dank u, minister voor uw bijkomende antwoorden. Ik denk dat het inderdaad echt verstandig is om de verantwoordelijkheid bij de organisatoren van de vaccinatiecentra te leggen. Hetzelfde geldt voor het inzetten van en het ondersteunen van de vrijwilligers – dat was trouwens een vraag van collega Bex. Maar ik denk ook dat de gemeenten die organiseren daar het best voor geplaatst zijn, ik denk echt dat dat lukt. Wat betreft de mogelijkheid zelf, is het uiteraard, zoals steeds, een en-en-enverhaal, waarbij we er eerst mogen op rekenen dat mensen zelf voor hun vervoer zorgen, het liefst te voet of met de fiets. Uiteraard is het goed om daar alle voorzieningen voor klaar te maken. Desnoods komen ze met de eigen wagen. Als dat niet kan, kunnen we werken met mindermobielencentrales, taxidiensten of met shuttles – daar geloof ik persoonlijk wat minder in. Maar als het gewone aanbod aan openbaar vervoer al gegarandeerd is tot dicht bij of het liefst vlak bij het vaccinatiecentrum, dan moet dat gestimuleerd worden.
Daarom ben ik blij, minister, met de opening die u laat dat, waar dat mogelijk is, waar er geen grote impact is op eventueel rijtijden, vertraging enzovoort, er wel maatwerk mogelijk moet zijn en dat er inderdaad gesproken kan worden met De Lijn over het tijdelijk verleggen van een halte. Ik zal dat hier intern alleszins bespreken. Ik denk ook dat dat voor een behoorlijk aantal vaccinatiecentra in Vlaanderen een positieve noot kan zijn, waar men lokaal eens moet bekijken of dat haalbaar is en waar men dan in dialoog met De Lijn al dan niet die halte kan verleggen op tijdelijke basis.
Mevrouw Robeyns heeft het woord.
Dank u, minister. Het blijft een hele uitdaging. Ik heb nog eens de nota van de Vlaamse Regering bij mij genomen. Van de twee pistes die jullie zien, is de eerste uiteraard de beste, namelijk dat het vaccinatiecentrum of de referentiegemeente de volledige coördinatie op zich neemt, wat betekent dat zij op eigen initiatief contracten gaan moeten maken met vervoerders, tarieven moeten afspreken, overeenkomsten moeten vastleggen, vervoersaanvragen moeten verzamelen en uiteraard moeten zorgen dat het schema van het vervoer afgestemd is op het schema van de vaccinatie. Het is dus een hele dispatching, het is absoluut geen evidente opdracht, maar het is zeker de beste.
Maar ik ben een beetje bang dat, omdat het zo’n moeilijke opdracht is, heel veel lokale besturen ervoor gaan kiezen om dat niet te coördineren en gewoon een kader zullen scheppen. Dat kader zal zijn dat er een bepaalde forfaitaire tariefafspraak gemaakt zal worden bij bepaalde aanbieders en dat de mensen dan maar zelf hun vervoer moeten regelen. En ik ben bang dat dat de graad van vaccinatie niet ten goede zal komen. Alleszins ben ik blij om te horen dat De Lijn al een hele oefening gemaakt heeft. Ik zou het ook heel erg appreciëren als die oefening vanuit De Lijn ook bezorgd wordt aan de gemeenten die een vaccinatiecentrum hebben, zodat we geen dubbel werk aan het doen zijn qua communicatie. Misschien kunnen er in de vervoerregio ook bepaalde afspraken gemaakt worden. Voor de rest denk ik dat er zeker nog heel werk is rond communicatie. We gaan er nog wel eens op terug komen.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.