Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Saeys heeft het woord.
De Gentse motivatiebarometer toont aan dat de bevolking nog weinig energie heeft om zich te houden aan de coronamaatregelen. Deze tweewekelijkse barometer geeft aan dat de motivatie nu staat op 41 procent. Tijdens de tweede lockdown schommelde de motivatie nog tussen 50 en 65 procent.
Elementen voor de dalende motivatie is de angst voor besmetting als gevolg van de Britse variant en de tegenvallende berichten met betrekking tot de vaccins. Daardoor heeft de bevolking volgens professor Vansteenkiste te weinig zicht op versoepelingen.
Minister, zult u bijkomende maatregelen nemen om mensen te motiveren om zich nog enkele maanden te houden aan de preventiemaatregelen? Onderzoekers pleiten opnieuw voor een instrument dat aantoont wat mogelijk wordt wanneer bepaalde drempels worden gehaald, een coronabarometer met andere woorden. Zal de overheid een dergelijk instrument nog ontwikkelen of is de coronabarometer definitief afgevoerd?
Minister Beke heeft het woord.
Collega’s, we blijven inderdaad de mensen motiveren om zich te houden aan de preventiemaatregelen. In de vaccinatiecampagnes nemen we het belang van de preventiemaatregelen mee.
We motiveren de mensen zowel om de maatregelen te blijven opvolgen als om zich te laten vaccineren. De combinatie van beide is van groot belang om straks onze vrijheid terug te winnen. Ik verwijs hiervoor naar de beschikbare materialen op de website https://www.laatjevaccineren.be/campagne-covid-19-vaccinatie. Er wordt daarbij steeds naar de maatregelen verwezen. Dat zal ook worden behouden in de komende mediacampagnes. Hierbij volgen we de timing van de uitrol van het vaccinatieprogramma. Per doelgroep passen we de mediakanalen die we inzetten aan. Ik geef een voorbeeld: voor 65-plussers zullen we vooral via de sociale media en regionale tv werken, voor jongeren voegen we sociale mediakanalen zoals TikTok en Snapchat toe.
Er wordt op dit moment nog steeds een barometer-instrument gebruikt. Concreet worden in de huidige beheerstrategie twee fasen vooropgesteld: een inperkingsfase – in een vorige benaming de lockdownfase genoemd – en een controlefase.
De overgang van de ene naar de andere fase wordt gelinkt aan drempelwaarden op het vlak van de incidentie, de nieuwe ziekenhuisopnames en het effectieve reproductiegetal.
Deze criteria met een focus op infectiologische elementen zijn bedoeld om de politieke discussie en de besluitvorming over de toe te passen of te versoepelen maatregelen wat te structureren. Sciensano gebruikt deze twee fases steeds in zijn communicatie en in zijn periodieke en publiek beschikbare rapporten omtrent de epidemiologische situatie.
Ook de GEMS schuift in haar adviezen aan het Overlegcomité fases – in dit geval zijn dat er drie – en drempels naar voor gecombineerd met aan te bevelen maatregelen. Deze zijn gebundeld in een Plan A, een Plan B en een Plan C, al naargelang de epidemiologische situatie.
De praktijk van het besluitvormingsproces toont aan dat het louter volgen van vooraf ingestelde infectiologische drempels een erg moeilijk gegeven is. Zo zou er bijvoorbeeld op dit moment volgens de infectiologische barometer geen ruimte zijn om de kappers te heropenen. Maar na maatschappelijke afwegingen, waarbij ook het welzijn in rekening werd gebracht, werd toch beslist om onder strikte voorwaarden deze versoepeling toe te laten.
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Het is heel belangrijk dat we onze bevolking nog gedurende een – jammer genoeg – lange tijd gemotiveerd zullen moeten houden. Ik merk dat dit tijdens deze winterperiode begint te wegen op de mensen. En inderdaad, door de berichtgevingen rond de vaccinatie willen de mensen dat het snel gaat. Maar we zijn op dit moment natuurlijk afhankelijk van de leveringen en dat frustreert heel wat mensen.
Ik hoor u zeggen dat er toch wordt gewerkt in fases, maar dat er bepaalde grenswaarden aan worden gekoppeld. Maar u zegt juist: ‘Bij de versoepeling voor de kappers hebben wij ons daar eigenlijk niet aan gehouden.’ Wat is het nut daar dan nog van, als men zich daar toch niet aan houdt?
Mevrouw Wouters heeft het woord.
Minister, collega’s, het begint door te wegen. Het duurt heel lang en het wordt voor iedereen mentaal bijzonder zwaar.
We hebben allemaal nood aan duidelijke informatie. Te veel informatie die vaak niet uniform en duidelijk is, maakt mensen zot van onzekerheid. Dat zijn niet alleen mijn woorden, maar dat zegt ook professor Godderis van de KU Leuven. Ook motivatiepsycholoog Maarten Vansteenkiste vindt dat er meer updates moeten komen uit politieke hoek: wekelijks een stand van zaken geven over de vaccinaties. Maar hij zegt daarnaast nog iets dat ik heel belangrijk vind, namelijk dat er meer doelen moeten worden gegeven, zodat men weet dat de bevolking, dankzij de geleverde inspanningen, wel degelijk het verschil maakt. Ook viroloog Van Gucht vindt het cruciaal, in functie van de coronacijfers en de vaccinatiegraad, om een plan op te stellen, dat duidelijk stelt bij welke drempels welke versoepelingen mogelijk worden: mensen perspectief geven, zodat de motivatie wordt gestimuleerd.
Minister, wat is uw visie op deze aanbevelingen? We weten dat efficiënte communicatie cruciaal is. Langs welke weg kunt u hier nog meer op inzetten?
Minister Beke heeft het woord.
We kunnen dat niet afzonderlijk bekijken. Als we het over de motivatie hebben, gaat het om de motivatie om maatregelen te nemen en de motivatie om maatregelen te respecteren. Ik denk dat de mensen met een bang hartje zitten te wachten wat die Britse en Zuid-Afrikaanse varianten betekenen en welke impact ze op de verspreiding van het virus zullen hebben.
Algemeen beschouwd, houdt het gros van de mensen zich op een heel goede manier aan de maatregelen. Dat moet ook eens worden gezegd. Als we Vlaanderen met het buitenland vergelijken, zien we dat ook. Ik heb de cijfers gezien. Als we Nederland en Vlaanderen vergelijken, zien we dat we veel meer testen. Ik wil er de cijfers even bij halen. Tijdens de laatste week van januari 2021 hebben we in Vlaanderen 217.234 testen afgenomen. Daarvan waren 11.087 testen positief. Dat is een positiviteitsratio van 5,1 procent. In Nederland, dat driemaal zo groot is, zijn 208.000 testen uitgevoerd. Daar zijn 28.628 positieve resultaten uitgehaald. Dat is een positiviteitsratio van meer dan 13 procent. We testen massaal. We zetten massaal in op het respecteren van de maatregelen. We hebben daarstraks een debat over de quarantainehandhavingsmaatregelen gehad. Toch vragen veel mensen zich af of we er wel zullen komen. Het gebrek aan voldoende zekerheid over de levering van de vaccins speelt op dit ogenblik ook een rol. Dat zijn allemaal elementen die ervoor zorgen dat de mensen een beetje gedemotiveerd geraken. We zien dat ook aan de motivatiebarometer.
Het is dan ook belangrijk dat we ons aan het plan houden. We hebben een aantal maatregelen afgesproken en we zien dat die maatregelen effect hebben. Als er een besmetting is, wordt kort op de bal gespeeld en dat is de juiste aanpak. Ondertussen ontrollen we onze vaccinatiestrategie. Jammer genoeg, zijn we afhankelijk van de levering van de vaccins, maar die strategie ontrolt zich op een goede manier. In de woonzorgcentra zitten we op schema en onze vaccinatiecentra staan klaar. Als de vaccins nu nog willen komen, zullen we een grote stap vooruit zetten.
Mevrouw Saeys, de vraag waarover we het daarstraks al hebben gehad, is tot wanneer we deze maatregelen nog moeten ondergaan. Moet dat tot de laatste persoon is gevaccineerd of moet dat tot op een bepaald moment? Dit brengt me bij al die graden. De incidentiegraad is een belangrijke parameter, maar de ziekenhuisopnames zijn dat ook. Wanneer het aantal ziekenhuisopnames en overlijdens onder een bepaald niveau dalen, wanneer we voelen dat de druk op het systeem afneemt en wanneer we voldoende kwetsbare mensen en 65-plussers hebben gevaccineerd, denk ik dat we op het punt zijn gekomen waarop we kunnen bekijken welke volgende stappen we kunnen zetten.
De vraag om uitleg is afgehandeld.