Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Minister, wij zijn het er allemaal over eens dat 2021 het jaar wordt van opleiden. Dat bevestigde u gisteren in de plenaire vergadering. In het kader van een economische relance hameren de experten op het versterken van de leercultuur in Vlaanderen.
Volgens een analyse van het sociaal secretariaat Securex is het aantal opleidingsuren per werknemer in 2020 met 40 procent gedaald. De grootste dalingen gebeurden in april en mei 2020. Men tekende toen dalingen op van respectievelijk 91 en 79 procent. Securex verklaart deze cijfers door de coronacrisis en door het feit dat men moest overschakelen naar digitale opleidingen of naar hybride vormen. Ondertussen zijn veel opleidingen daaraan aangepast.
Het is natuurlijk een momentopname. Vorig jaar was een moeilijk jaar, maar het toont wel aan dat heel veel opleidingsverstrekkers onvoldoende waren voorbereid. We kunnen hen dat ook niet kwalijk nemen. Niemand had de grote impact van de coronacrisis en het virus verwacht of zien aankomen. Waar zo een veranderingsprocedure normaal jaren zou duren, is het in deze crisis in een paar maanden gelukt om die overschakeling te realiseren.
Minister, in een persbericht van oktober vorig jaar stond dat acht op de tien opleidingsverstrekkers een digitaal aanbod hebben uitgewerkt. Securex ziet nog heel wat opportuniteiten en brak een lans om de Vlaamse opleidingscheques ook in te schakelen voor digitale opleidingen. U bent niet bij de pakken blijven zitten, want kort na die persmededeling hebt u de puntjes op de i gezet. U verwees naar het actieplan e-leren. Sinds dit schooljaar kunnen het Vlaamse opleidingsverlof, maar ook de opleidingscheques worden gebruikt voor blended leren. Dat is een combinatie van digitaal en fysiek opleiden. Ook alle fysieke opleidingen kunnen door de coronamaatregelen digitaal worden georganiseerd.
Minister, de Vlaamse opleidingscheques en het opleidingsverlof kunnen worden aangevraagd voor blended leren. Geldt dat ook voor alle vormen van digitale opleidingen zonder fysieke contacten? Daar bedoel ik mee: er bestaan online cursussen waar enkel via e-mail contact wordt gehouden, zoals het beantwoorden van bijkomende vragen. Ziet u mogelijkheden om daar in een uitbreiding te voorzien?
Op welke manier kunnen de doelgroepen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt beter worden gestimuleerd om een opleiding te volgen? Zal er werk worden gemaakt van de individuele leerrekening? Wat is de stand van zaken? Op welke manier zullen alle opleidingsincentives zoals de opleidingscheques en het Vlaamse opleidingsverlof, daarin worden geïntegreerd?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega Claes, ik was niet verrast door het persbericht van Securex. De coronacrisis heeft een enorme impact gehad op de opleidingsdeelname, vooral tijdens de eerste lockdown. Ik heb de opdracht gegeven om voor de maatregelen waarvoor ik bevoegd ben – opleidingsverlof, opleidingskrediet, opleidingscheque – alle belemmeringen in de regelgeving weg te halen zodat opleidingen coronaproof kunnen worden voortgezet. In het persbericht van Securex wordt dit trouwens ook aangehaald. Voor het schooljaar 2019-2020 werden zo onmiddellijk alle deadlines weggelaten en definities versoepeld. Overschakelen naar een virtueel leslokaal kon al vanaf 13 maart 2020.
Vanaf het schooljaar 2020-2021 wordt ook blended leren toegelaten. Dat is een mix van contact- en afstandsleren, op voorwaarde dat er een leermanagementsysteem gebruikt wordt, waarbij het leerproces dus opgevolgd en ondersteund wordt.
De enige opleidingsmethodiek die niet toegelaten is, is leren zonder contact en zonder ondersteuning van de lerende door de opleidingsverstrekker. Dat is een keuze voor kwaliteit, gebaseerd op een studie van Idea Consult uit 2019. Daaruit blijkt dat volwassenen bij het leren het sociaal contact appreciëren en dat ook experten en onderwijsverstrekkers absoluut overtuigd zijn van de groei van blended leren. Ik sluit niet uit dat dit op termijn herbekeken kan worden, maar we kiezen er nu bewust voor om voluit in te zetten op blended opleidingen. De oproep e-leren die nu openstaat bij het Europees Sociaal Fonds (ESF), wil hier trouwens nog sterker op inzetten.
Met andere woorden, je kunt met opleidingscheques al heel wat opleidingen volgen die ofwel helemaal digitaal gegeven worden of een belangrijke digitale component bevatten. Hieraan wordt wel contact met de lesgever gekoppeld, fysiek of digitaal.
Ik beantwoord uw tweede en derde vraag samen. Met de hervorming van de opleidingsincentives in 2019 richtte het beleid zich nadrukkelijk op doelgroepen met grotere afstand tot de arbeidsmarkt. Om het effect daarvan te zien, is het nog wat vroeg. De evaluatie is voorzien na drie schooljaren, eind 2022.
In het VESOC-akkoord (Vlaams Economisch Sociaal Overlegcomité) Alle Hens Aan Dek werd beslist om een gemeenschappelijk initiatiefrecht voor het Vlaams opleidingsverlof in het leven te roepen. Werkgevers worden daarbij gestimuleerd om aan hun werknemers opleidingen voor te stellen die hun arbeidsplaats in het bedrijf, de sector of de Vlaamse arbeidsmarkt verbeteren en worden hiervoor ook gecompenseerd. Zo’n duwtje in de rug kan werknemers, maar ook werkgevers, over de drempel tillen die hen er nu van weerhoudt om opleidingen te volgen.
Daarnaast is er in het kader van de activiteiten van het Partnerschap Levenslang Leren een gezamenlijk project met de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) gestart. Ik denk dat u ook aanwezig was bij de online voorstelling van dit project, collega Claes, evenals 120 anderen. U merkt dat we goed bekeken hebben wie er aanwezig was. Dit onderzoek kan ook inzichten bieden in hoe we kwetsbare groepen meer aan het leren kunnen krijgen en hoe we de leercultuur in Vlaanderen zowel op maatschappelijk als op individueel niveau kunnen stimuleren.
Ten slotte bekijken we ook de ontwikkeling van de leer- en loopbaanrekening, waarbij we moeten inzetten op differentiatie volgens doelgroepen.
Dit brengt me tot uw laatste vraag. Vorig jaar werden de eerste stappen gezet richting een leer- en loopbaanrekening. Er werd een studie uitgevoerd naar bestaande buitenlandse voorbeelden, waarvan er twee uit onze buurlanden in de diepte werden bestudeerd, de ‘Compte Personnel de Formation’ in Frankrijk en het ‘STAP-budget’ in Nederland. Uit die twee voorbeelden proberen we nu het beste voor Vlaanderen te halen.
In 2021 worden deze scenario’s en faseringen verder uitgewerkt, waarna ik wil landen met een visienota over die individuele leer- en loopbaanrekening.
Uiteraard moeten we nu al stappen voorwaarts zetten. Daarom heb ik aan het Departement Werk en Sociale Economie de opdracht gegeven om de bestaande incentives beter te ontsluiten en op termijn ook te koppelen aan het gepersonaliseerde loopbaanplatform dat bij Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) ontwikkeld zal worden. We volgen hierbij het advies dat de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) eind vorig jaar uitbracht.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Dank u wel, minister, voor uw uitgebreide antwoord. Wat ik onthoud van uw antwoord op het eerste deel over de opleidingscheques, is dat u zult vasthouden aan hetgeen beslist werd, maar dat u wel een opening laat om dit in de toekomst eventueel te herbekijken.
Ik kijk alvast uit naar die individuele lening. Ik zie dat de eerste stappen al gezet worden. Er wordt gekeken naar het buitenland en daarna zal er een visie volgen.
Ik ben het ook eens met uw reactie van vorige week. Het actieplan e-leren is belangrijk. We moeten inzetten op het levenslang leren in Vlaanderen, ook op online leren. Ik denk namelijk dat het online leren, het digitaal leren, een belangrijke troef is op dit moment. Het werkt drempels weg die hier al eerder aan bod kwamen. Men hoeft zich niet meer te verplaatsen en men kan het beste moment kiezen om te leren.
Het plan werkt ook mogelijkheden uit voor financiële, technische en didactische ondersteuning, zodat ook de opleidingsverstrekkers hun aanbod kunnen aanpassen, omvormen en digitaliseren. Tevens focust het plan op het uitwisselen van expertise.
Het actieplan voorziet ook in een screening van de eigen regelgeving. Daarover heb ik nog twee bijkomende vragen, minister. Kunt u daarover een stand van zaken van geven? Welke drempels zijn er in de regelgeving en hoe zullen die worden weggewerkt?
Minister Crevits heeft het woord.
Bedankt voor uw aanvullende commentaren, collega Claes. Het is een heel uitdagend en complex probleem waar we mee te kampen hebben.
Ik heb niet onmiddellijk de cijfers voor uw laatste vraag. Ik kan die aanvullend laten bezorgen, ofwel moet u een schriftelijke vraag stellen. Het is om het even. Ik moet die zaken sowieso laten opzoeken.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Bedankt voor de suggestie, minister. Ik zal de vraag schriftelijk indienen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.