Verslag vergadering Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën, Begroting en Justitie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, minister, ik heb inderdaad een vraag over alles wat met slachtofferhulp te maken heeft. We hebben in uw beleidsnota en in het kader van de begrotingsbesprekingen 2021 gemerkt dat u slachtoffers centraal wilt stellen in uw justitieel beleid. Dat is een heel goede zaak en onze fractie kan dit alleen maar toejuichen. Maar de bevoegdheden inzake slachtofferzorg zijn, zoals zovele andere bevoegdheden, opgesplitst tussen Vlaanderen en de federale overheid, en binnen Vlaanderen zijn de bevoegdheden nog eens onderverdeeld over verschillende diensten. Zo is slachtofferbejegening een federale bevoegdheid en valt ze onder de politiediensten, de afdeling Justitiehuizen van het Vlaamse Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin staat in voor het slachtofferonthaal en binnen de Centra Algemeen Welzijnswerk (CAW’s) wordt slachtofferhulp geboden. Deze versnippering maakt doeltreffende slachtofferhulp niet vanzelfsprekend.
Om het beleid inzake slachtofferzorg te coördineren, werd in 1998 een samenwerkingsakkoord gesloten tussen de Vlaamse en de Federale Regering. De minister kondigde aan dat ze samen met de betrokken bevoegde ministers, namelijk de Vlaamse minister van Welzijn en de federale ministers van Justitie en van Binnenlandse Zaken, werkt aan de evaluatie en hertekening van dat samenwerkingsakkoord. Ook gaat ze aan de slag met de input die zij, samen met de betrokken ministers, gevraagd heeft aan de verschillende arrondissementele raden voor slachtofferbeleid. Kan het nog ingewikkelder?
Minister, is deze evaluatie van het samenwerkingsakkoord al afgerond? Wat waren de bevindingen? Welke input hebt u ontvangen van uw bevoegde collega-ministers en de arrondissementele raden voor slachtofferbeleid?
Welke aanpassingen/bijsturingen aan het samenwerkingsakkoord van 1998 zult u bepleiten bij uw Vlaamse en federale collega-ministers?
In 1994 werd het Nationaal Forum voor Slachtofferbeleid opgericht, dat jarenlang aanbevelingen heeft gedaan ter verbetering van de positie van het slachtoffer in het strafrecht en in de gerechtelijke procedure, het slachtofferonthaal, de slachtofferhulp en de coördinatie en samenwerking tussen alle federale, gemeenschaps- en gewestelijke initiatieven. Dit orgaan heeft volgens experten goed gewerkt, maar is nu al een aantal jaar niet meer samengekomen. Zult u er vanuit Vlaanderen op aansturen dat het Nationaal Forum voor Slachtofferbeleid nieuw leven wordt ingeblazen en weer regelmatig zal samenkomen? Ik dank u.
Minister Demir heeft het woord.
Collega Vandenhove, in 2009 heeft het Nationaal Forum voor Slachtofferbeleid, in samenwerking met de arrondissementele raden, het Vlaamse samenwerkingsakkoord al eens geëvalueerd. Dit resulteerde in een rapport met een reeks van aanbevelingen aan het beleid. Maar, zoals u weet, is daar destijds niets mee gedaan. Dit heeft geduurd tot een half jaar, een jaar geleden, toen ik, als huidige Vlaamse minister van Justitie het initiatief heb genomen om alle bevoegde collega-ministers aan te schrijven – eerst de vorige federale ministers, maar dan ook de nieuwe – om het samenwerkingsakkoord te herbekijken. Er zijn destijds aanbevelingen gedaan, maar er is niets gebeurd met die aanbevelingen. Na overleg met het College van procureurs-generaal wordt een werkgroep opgestart met vertegenwoordigers van de verschillende betrokken sectoren – CAW, politie, justitiehuizen, parket enzovoort – die nu ook vervat zitten in de arrondissementele raden, om op basis van de bestaande evaluatie en de krijtlijnen die ik samen met de collega’s momenteel aan het uittekenen ben, het samenwerkingsakkoord te hertekenen.
Ik ga daarbij uit van twee uitgangspunten. Het allerbelangrijkste is: waarom heb ik het initiatief genomen? Waarom heeft het zo lang geduurd vooraleer een minister het initiatief heeft genomen? Omdat we vanuit Vlaanderen vertrekken vanuit het slachtoffer. Ik heb dat vanaf dag één, bij mijn aanstelling, gezegd: er moet meer aandacht komen ten aanzien van de slachtoffers. Hoe gaan we om met slachtoffers? Hoe kunnen we hen beter begeleiden? Hoe kunnen we voorkomen dat er nieuwe slachtoffers vallen? Volgens ons moet, ten eerste, het samenwerkingsakkoord worden aangepast aan de huidige institutionele realiteit. Want intussen is er, zoals u weet, veel veranderd.
In 2014 was er de overheveling van de justitiehuizen. We moeten daar rekening mee houden. Daarnaast wil ik meer vertrekken vanuit het perspectief van het slachtoffer. Nu ervaren zij, zoals u terecht zegt, vaak de gevolgen van de opdeling van de taken tussen slachtofferhulp bij de Centra Algemeen Welzijnswerk (CAW’s), slachtofferonthaal bij de justitiehuizen en de politionele slachtofferbejegening. Dat zijn drie verschillende entiteiten die meer op elkaar moeten worden afgestemd. Niets is immers zo frustrerend als eerst het gesprek te moeten doen bij de politie, vervolgens bij de justitie-assistent en dan nog eens bij het CAW. Er is een betere afstemming nodig want dit is echt niet aangenaam voor een vaak getraumatiseerd slachtoffer. Dit moeten we zoveel mogelijk proberen te vermijden. We bekijken hoe we slachtofferzorg volledig vanuit de noden van slachtoffers kunnen heropbouwen.
Wat uw vraag over het Nationaal Forum voor Slachtofferbeleid betreft, ben ik ervan overtuigd dat er een orgaan moet zijn dat zich bezighoudt met de coördinatie en samenwerking van de verschillende instanties die werken rond slachtofferzorg. Alleen is de vraag of dat de vorm van het huidige forum moet aannemen, dat toch al meer dan tien jaar niet meer is samengekomen. Dat is volgens mij veelzeggend. Daarom onderzoek ik nu samen met de collega’s hoe dit orgaan er dan wel het best uitziet om zo efficiënt mogelijk te werken zodat zijn werk maximaal ten goede komt aan de slachtoffers.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw duidelijke antwoord. Ik heb een bijkomende vraag, namelijk over de timing van het op elkaar afstemmen van die beleidsentiteiten waarbij slachtoffers volgens u prioritair zijn maar nu vaak de gevolgen ondervinden van de opdeling van de bevoegdheden.
Wat is de timing van dat nieuwe samenwerkingsakkoord?
Wat is de timing van de hervorming van het Nationaal Forum voor Slachtofferbeleid?
Mevrouw Blancquaert heeft het woord.
Minister, ik sluit me aan bij de heer Vandenhove. Voor ons is een dergelijke bevraging belangrijk als basis om tot een goed uitgewerkt slachtofferbeleid te komen. Wij hopen dan ook dat deze bevraging zo snel mogelijk wordt uitgevoerd om onze slachtoffers de hulp te kunnen bieden die ze verdienen. Kunt u de huidige stand van zaken geven met betrekking tot deze bevraging en wanneer kunnen we de resultaten daarvan verwachten?
Minister Demir heeft het woord.
De overheidsopdracht voor die bevraging loopt nog, als ik me niet vergis, tot eind deze maand. Ik weet niet of er beroepen en dergelijke zullen komen.
Wat de timing betreft, zou ik het samenwerkingsakkoord het liefst in een jaar à anderhalf jaar willen afronden. Daarin zit ook de oefening vervat wat we met dat forum zullen doen. Ik heb daarin natuurlijk heel veel partners, zoals ik daarnet al zei. Het hangt er dus ook van af hoe snel iedereen mee is in het verhaal. Ik denk dat men daar ook de switch maakt en de nadruk legt op het slachtoffer en op de manier waarop Justitie moet omgaan met het slachtoffer. Ik ben daar ook heel blij mee. Zoals ik eerder al zei, werken de nieuwe ministers mee. Ik hoop dus dat we het snel kunnen afronden.
Wij trekken dat, dus het zal niet aan ons liggen. We willen daar zo snel mogelijk voortgang mee maken, want het heeft lang genoeg geduurd. Elf jaar geleden lagen er al aanbevelingen op tafel, en het forum is al tien jaar niet meer samengekomen, het is dus echt wel tijd dat we aan die boom schudden en tot een goed beleid komen, dat is afgestemd op de verschillende niveaus. Soms is daar wat tijd voor nodig.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Minister, u spreekt over een tijdspanne van anderhalf jaar, waardoor de mogelijkheid bestaat om daar nog op terug te komen. Dank u wel.
De vraag om uitleg is afgehandeld.