Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Daniëls heeft het woord.
Minister, vanaf november 2020 heeft de Vlaamse Regering beslist om de coronacompensatiesubsidie via een schakelsysteem in te voeren. Dit systeem maakt het mogelijk om kort op de bal te spelen en, afhankelijk van de ernst van de epidemie, maandelijks te schakelen tussen een algemene compensatie, in geval van veel besmettingen, naar een selectieve compensatie, als de situatie verbetert.
De algemene compensatie is vergelijkbaar met de compensatiesubsidie van maart tot en met september. De selectieve compensatie, die enkel wordt toegekend in geval van sluiting of doelgroepbeperking, is vergelijkbaar met de compensatiesubsidie voor oktober. Een belangrijk verschil tussen beide systemen is dat in de maanden waarin algemene compensatiesubsidie wordt voorzien, ouders niet betalen voor afwezigheden. Dit schakelsysteem is voorzien vanaf november 2020 en geldt alvast tot en met maart 2021, en ik vrees dat we het in de huidige situatie opnieuw nodig zullen hebben.
Nu rijst er al een tijdje een probleem bij het type gezinsopvang dat met een vaste maandprijs werkt. Zij hebben deze regeling zo opgesteld, zodat ze elke maand kunnen rekenen op een vast gelijkaardig inkomen. Als ouders met vakantie gaan, loopt de rekening gewoon door. Ouders die echter in deze tijden, tegen het advies van de regering en de experten in, toch met vakantie zijn gegaan – vanaf morgen kan dat niet meer – en daarna verplicht in quarantaine moesten met de kinderen, hoefden voor deze periode geen opvang te betalen, terwijl ze dit normaal gezien dus wel betalen. De opvang krijgt hiervoor een compensatie die veel lager ligt dan het vaste inkomen. Verschillende gezinsopvanginitiatieven hebben hiermee hun inkomen drastisch zien dalen.
Deze vraag blijft relevant, want het gaat om mensen in opvanginitiatieven die dit hebben meegemaakt na de kerstvakantie en bijgevolg loonverlies hebben geleden.
Minister, hoe reageert u op deze probleemstelling? Deze signalen kwamen vooral uit de gezinsopvang, maar zijn ze ook merkbaar in de groepsopvang? Bent u van oordeel dat vakantiedagen en de daaraan gekoppelde quarantaine, en dus niet de dagen afwezigheid door ziekte of besmetting, moeten meetellen in de gecompenseerde afwezigheidsdagen?
Minister Beke heeft het woord.
De compensatieregeling bevat zowel maatregelen voor gezinnen als voor organisatoren en is afhankelijk van de staat van de pandemie. Als de situatie ernstig is, zoals nu, dan geldt een algemene regeling. Het maatschappelijk leven gaat gedeeltelijk op slot om het aantal contacten te beperken. Ouders die er in deze fase voor kiezen om hun kind thuis te houden en zo bijdragen aan de vermindering van het aantal contacten, ongeacht de reden, bijvoorbeeld angst, tijdelijk werkloos, gewijzigde werksituatie, betalen niets en behouden respijtdagen.
Gezinnen hoeven dan inderdaad niets te betalen voor de reeds geplande vakantie, omdat in zo’n periode de besmettingscijfers zo hoog liggen dat de overheid maatregelen neemt die het verkeer van mensen tempert. Gezinnen die als gevolg van angst, geen nood aan opvang wegens tijdelijke werkloosheid, vakantie of andere redenen hun kind niet sturen, worden zo op analoge manier behandeld. Het komt immers allemaal tegemoet aan de visie van de overheid om gezinnen niet financieel te straffen als ze hun kind niet naar de opvang brengen, aangezien door de afwezigheid van het kind, de persoonsbewegingen en contacten beperkt worden. Als ze wel moeten betalen voor dergelijke afwezigheden, bestaat bovendien het risico dat men de kinderen sneller naar de opvang zou brengen, ook al moet men in quarantaine.
Voor dagen van geplande collectieve sluiting van de opvang kan de organisator van de opvang met vrije prijs – trap 0/trap 1 – de aanrekening aan gezinnen behouden, zoals contractueel is bepaald. Geplande sluitingsdagen van de opvang worden immers niet beschouwd als bestelde opvangdagen. Binnen de inkomensgerelateerde opvang – trap 2 – kan niets gevraagd worden voor sluitingsdagen.
De compensatiebedragen zijn substantieel, maar gelet op de prijsverschillen die eigen zijn aan de plaatsen met vrije prijs, kan het zijn dat niet iedere organisator volledig wordt gecompenseerd. Dat is ook in andere sectoren zo.
Als het kind niet aanwezig is, zijn er ook minder kosten, zoals bijvoorbeeld voor voeding. Dan is het ook te verantwoorden dat de compensatie iets lager ligt dan wat men normaal aan inkomsten ontvangt.
Als er afwezigheidsdagen zijn geweest voor een kind in een bepaalde maand, dan mag de organisator wel het aantal respijtdagen waar een gezin op jaarbasis recht op had, verminderen met een twaalfde voor die maand.
Het aantal signalen uit de gezinsopvang is beperkt en uit de groepsopvang komen nog minder signalen. De compensatiebedragen werden bepaald na overleg met de koepelorganisaties en houden rekening met wat gangbaar is in de sector. Per opvangtype geldt één compensatiebedrag. Het compensatiebedrag is anders in de groepsopvang, omdat ook de kostenstructuur van de groepsopvang verschilt ten opzichte van de gezinsopvang.
We kozen bewust voor een systeem waarbij ouders niet hoeven te betalen voor afwezigheidsdagen, omdat we gezinnen niet willen stimuleren om hun kind in deze fase van de pandemie naar de opvang te brengen en ook geen stimulans willen geven om preventieve quarantainemaatregelen te negeren. Ik denk dat dat de juiste strategie is in deze fase van de pandemie.
De heer Daniëls heeft het woord.
Dank u wel, minister. Ik begrijp uw argumentatie. U zegt dat u wilt vermijden dat de opvang moet sluiten. Om de circulatie van het virus te vermijden, wilt u anderzijds mensen niet stimuleren om hoe dan ook hun kind naar de opvang te sturen. Dat onderschrijf ik. U zegt dat als de kinderen niet komen, er ook een aantal kosten wegvallen. Eén kost valt echter niet weg: de loonkost. Die kost blijft hetzelfde, of er nu één kind is of er zijn er acht. In de businessmodellen van de gezinsopvang is dat natuurlijk wel een cruciaal element. Mijn vraag ging heel specifiek over de kerstvakantie. Hoewel het mensen werd afgeraden, zijn ze toch op vakantie gegaan. Vervolgens had de kinderopvang door de verplichte quarantaine minder inkomsten.
U zei dat u een beperkt aantal signalen hebt gekregen vanuit de gezinsopvang. Als de signalen beperkt zijn, waren al die opvanginitiatieven dan wel nodig? Is het niet raadzaam of wenselijk om daarin toch een aanpassing te doen? Als u zegt dat ze beperkt zijn, hoeveel signalen hebt u dan gekregen? Als die beperking er is, kunnen we er dan voor zorgen dat we toch nog een compensatie voorzien, net om te vermijden dat de organisatoren hierdoor – bijvoorbeeld door mensen die toch op reis gaan – overkop zouden gaan? Want anders komt ook het aantal opvangplaatsen in het gedrang.
Minister Beke heeft het woord.
Het aantal signalen is beperkt. Ik heb ze niet geteld, maar het gaat over een beperkt aantal mails dat we hebben gekregen. Ik denk dat we rekening gehouden hebben met een aantal elementen en parameters. Een van die parameters is hoe je ervoor zorgt dat er kinderopvang is en dat je ouders niet sanctioneert wanneer dat niet hoeft. Een tweede parameter is dat je de kinderopvang niet vol kinderen duwt in deze fase van de pandemie, met alle mogelijke gevolgen van dien. Je zorgt er wel voor dat diegenen die echt kinderopvang nodig hebben, die ook kunnen gebruiken, zodat ze hun job kunnen uitoefenen en/of thuis aan telewerk kunnen doen.
De heer Daniëls heeft het woord.
Minister, u gaat in op het feit dat we ervoor moeten zorgen dat er opvang is voor ouders die moeten werken. Uiteraard. Maar mijn vraag gaat er net over dat we ervoor moeten zorgen dat de opvang de nodige inkomsten blijft ontvangen, zelfs de gezinsopvang met een vrije bijdrage waar kinderen afwezig blijven omdat het gezin in quarantaine moet na een niet-essentiële reis.
Als die groep beperkt is, en als die morgen wegvalt omdat ze in loonproblemen komen omdat er te weinig kinderen zijn, en de compensatie is niet hoog genoeg, dan draaien we in de problemen, zoals u zelf net aanhaalde. We moeten zorgen dat er voldoende opvang is voor ouders die moeten gaan werken. En dus wil ik mijn oproep herhalen, minister. Als die groep beperkt is voor de gezinsopvang met vrije prijs, en men komt inderdaad in de problemen door de afwezigheid van een aantal kinderen om de leefbaarheid overeind te houden, moeten we daar toch een beetje de nacalculatie doen om daar eventueel nog ondersteuning te voorzien.
De vraag om uitleg is afgehandeld.