Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Verheyden heeft het woord.
Voorzitter, de oplevering van Registratie-, Ticketing- en Boordcomputer (ReTiBo), het 150 miljoen euro kostende IT-project van De Lijn, is opnieuw uitgesteld. Het megaproject zal pas volgend jaar klaar zijn. Aanvankelijk zou ReTiBo in mei 2020 worden opgeleverd, maar door allerlei problemen is die deadline elke keer opnieuw verschoven. De Lijn heeft de ultieme deadline opnieuw gemist. Onvoorziene omstandigheden, waaronder de coronacrisis, hebben blijkbaar andermaal tot vertragingen geleid.
ReTiBo zou eind 2020 volledig moeten worden opgeleverd, maar het IT-systeem Censy, dat het mogelijk moet maken de abonnementen van de MIVB en de NMBS samen met een abonnement van De Lijn op de MoBIB-chip te plaatsen, wordt pas in 2021 afgewerkt. De Lijn wijst voor de verantwoordelijkheid voor de bijkomende vertraging naar Kontron Belgium, de cruciale softwareleverancier voor ReTiBo. Volgens Kontron Belgium zou alles in mei 2020 worden opgeleverd, maar had De Lijn ondertussen bijkomende eisen. Kontron Belgium weigert als zondebok te worden aangesteld.
Minister, kunt u een stand van zaken geven in verband met dit project? Wat waren de bijkomende eisen die De Lijn volgens Kontron Belgium heeft gesteld? Er zijn nieuwe afspraken voor de oplevering gemaakt. Zitten we nu effectief op schema voor de afwerking van het project? Moet ten gevolge van de bijkomende eisen die De Lijn heeft gesteld aan Kontron Belgium, een meerprijs worden betaald? Welke initiatieven zult u in dit verband desgevallend nog nemen?
Minister Peeters heeft het woord.
Voorzitter, het verhaal van ReTiBo gaat al lang mee. De Lijn heeft me laten weten dat ReTiBo zich in een eindfase bevindt. Deze laatste fase draait vooral rond de afbouw van de oude datasystemen en de oplevering van de nieuwe softwareversie. De tijdelijke handelsvereniging (THV) Profa heeft recent de laatste functionaliteiten opgeleverd en het systeem draait momenteel volledig in de acceptatieomgeving van De Lijn. Om zeker te zijn van de stabiliteit, laat De Lijn het systeem een aantal weken in die omgeving draaien. Het is de bedoeling dat ReTiBo in de eerste helft van januari 2021 effectief in productie kan worden genomen. Het is voor de duidelijkheid belangrijk het jaartal erbij te vermelden. Ik hoop dat die timing kan worden gehandhaafd en dat we nu eindelijk in de allerlaatste fase zitten.
De Lijn heeft Kontron Belgium geen bijkomende eisen op het vlak van de functionaliteit gesteld. De Lijn en de THV Profa zijn wel overeengekomen de architectuur van de finale oplossing aan te passen. Hierdoor wordt vermeden dat nog een bijkomende migratie nodig is van de kerndatabase, een belangrijk technisch fundament van de oplossing. Beide partijen waren het erover eens dat hierdoor een groot aantal technische risico’s gemitigeerd kan worden.
Op 17 maart 2020 heeft De Lijn een schrijven van de THV Profa ontvangen met daarin de aankondiging van een bijkomende vertraging van de oplevering van de software. De impact van COVID-19 was hier nog niet in meegeteld.
Nu, daarop heeft De Lijn op 7 april 2020 formeel een ingebrekestelling gestuurd naar THV Profa en parallel onderhandelingen opgestart voor een laatstekansherziening. Deze onderhandelingen hebben finaal geleid tot het principeakkoord voor de projectafsluiting zoals ik al geschetst heb, en dus de effectieve inproductieneming in de eerste helft van januari 2021.
Of er nog een meerprijs moet worden betaald? We hebben geen extra eisen gesteld, dus van een meerprijs kan geen sprake zijn. Het project moet afgehandeld worden binnen het taakstellend budget, zonder meerprijs voor THV Profa.
We gaan geen nieuwe initiatieven nemen. Opnieuw, ik hoop dat we half februari finaal kunnen zeggen dat alles in productie is en perfect verloopt. Ik hoop dat we dan kunnen afsluiten, dat we de vele vertragingen achter de rug hebben en een goedwerkend systeem hebben.
De heer Verheyden heeft het woord.
Het is goed dat we nu in de eindfase zitten.
Ik heb nog een bijkomende vraag. Het is toch opvallend dat er bij De Lijn, wanneer het over vrij grote projecten gaat, vrij veel verkeerd loopt. We hadden het project van de elektrische bussen dat men zogezegd vooruitschoof, waar men nu toch aan begonnen is. Er is ReTiBo, dat met allerlei deadlineproblemen te kampen had. Hecht De Lijn wel genoeg belangstelling aan dergelijke zaken? Dat kost niet alleen heel veel belastinggeld, maar ook heel veel tijd. Het zorgt tegelijk voor veel minder comfort voor de reiziger. Ik hoop dat u de directie daarop aanspreekt. Ik hoop dat ze van de organisatie van De Lijn dringend werk maken, zodat we de problemen die we nu kennen, niet meer gaan kennen.
De heer Keulen heeft het woord.
U hebt twee minuten.
Het is goed dat u me daarop wijst, voorzitter.
Goede collega’s, vorige legislatuur – en zelfs vanuit de meerderheid – heb ik de toenmalige minister hier meermaals op gewezen. ReTiBo is in zijn geheel in ogenschouw genomen een schande: 150 miljoen euro! In een normaal bedrijf had het hele management daarvoor een C4 gekregen. We hebben op een bepaald moment dan die stap gezet. In de benchmark over De Lijn zullen we het daar ook over hebben. Het is niet alleen een geldkwestie als dingen bij De Lijn niet kunnen.
Moraal van het verhaal, mijnheer Verheyden, is dat men bij hoogtechnologische toepassingen, zeker als men heel veel modules en toepassingen aan elkaar begint te koppelen, het overzicht kwijtraakt, en vooral wordt ingelopen door de evolutie op het terrein, die sneller gaat dan de besluitvorming. Dan krijgt men deze mismatch. Belangrijk is wat de minister zegt: dat we nu op korte termijn én de juiste reizigersaantallen krijgen én realtime-informatie met de reiziger delen, én dat De Lijn met die data de juiste conclusies trekt. Dat is ook een probleem bij De Lijn. Dat is gekoppeld aan de benchmark. Wat doet men op een zeker ogenblik met al die informatie, met de blik op de corebusiness, namelijk de reiziger? Dat is de grote uitdaging. Daar zullen we het nieuwe management van De Lijn ook bij de les houden. Laat dat duidelijk zijn.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Voorzitter, minister, voor mij was dit niet zo nieuw. Er is al eerder aan bod gekomen dat er opnieuw een heel kleine vertraging was. Dat heeft in een artikel in De Tijd gestaan, vandaar waarschijnlijk deze vraag.
Het is belangrijk dat we de saga van ReTiBo achter ons kunnen laten. We staan voor een nieuwe beheersovereenkomst, minister, die moet worden uitgewerkt in 2021. Ik herinner me dat toenmalig minister Crevits een overeenkomst had gemaakt met heel duidelijke kwalitatieve doelstellingen. Elke keer als De Lijn haar jaarverslag kwam toelichten, bleek dat ze bijna niets konden tellen. Het systeem werkte niet. En dan heeft de volgende minister, minister Weyts, gezegd dat hij zich daar niet aan laat vangen. Die beheersovereenkomst was dan een transitieovereenkomst die vrij algemeen bleef.
Ik verneem nu dat u, naar aanleiding van de benchmark, toch weer een meer kwantitatieve benadering zult doen. Daarvoor zal het van belang zijn dat we alle cijfers hebben, vooral van die opstappende reizigers. Die moeten er nu trouwens al zijn, neem ik aan. De laatste zaken die er nu nog bij komen, gingen over het opzetten van de abonnementen en dat soort zaken. Dus laten we hopen dat dat nu allemaal eindelijk in orde komt. Het belangrijkste voor ons allemaal is dat het eindelijk werkt en dat we dit achter ons kunnen laten. Ik heb geen bijkomende vragen. Ik hoop echt dat het de laatste keer is dat we het er hier over moeten hebben.
Minister Peeters heeft het woord.
Het lijkt mij inderdaad een juist voorstel. Hopelijk kunnen we deze trieste saga rond het hele ReTiBo-verhaal achter ons laten, en hopelijk functioneert het allemaal in de toekomst. Dat zijn vooral onze bekommernissen richting de toekomst. De reiziger vaart er wel bij.
Mijnheer Verheyden, u zegt dat er een en ander misloopt, en ik zal die bedenking zeker overmaken aan de leden van de raad van bestuur, het managementcomité en de directeur-generaal. Men moet er inderdaad over waken dat er tijdig kan worden bijgestuurd als een en ander dreigt fout te lopen. Ik kan volledigheidshalve nog herhalen dat men in april onmiddellijk een aanmaning heeft gestuurd toen THV Profa opnieuw een uitstel aankondigde. De boodschap was duidelijk: dit pikken we niet. Dat is toch al een blijk van een kordate aanpak.
Ik denk dat dit een voorbeeld is van hoe het niet moet. Hopelijk kunnen we die saga definitief achter ons laten en kunnen we in de toekomst veel accurater tot goede oplossingen komen. Ik hoop dat we in de eerste helft van januari kunnen vaststellen dat alles optimaal werkt, en dat de reiziger daar wel bij vaart.
De heer Verheyden heeft het woord.
Het gebeurt niet zo vaak, maar ik wil me aansluiten bij de conclusie van de minister en de collega’s. Het is inderdaad te hopen dat het verhaal van ReTiBo ten einde loopt, dat de reiziger er wel bij vaart en dat er ook lessen worden getrokken richting andere grote projecten die op stapel staan in de toekomst. Zo komen we dezelfde verhalen niet meer tegen. In die zin is het goed dat er in 2025, ook naar aanleiding van die benchmark, een tussentijdse evaluatie zal zijn rond de kwalitatieve doelstelling die De Lijn moet halen.
We leven op hoop. Laat ons er nu het allerbeste van maken, vooral bij De Lijn.
De vraag om uitleg is afgehandeld.