Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Muyters heeft het woord.
Op 26 november 2020 keurde het Europees Parlement het kreeftenakkoord goed tussen de Europese Unie (EU) en de Verenigde Staten (VS). Dit akkoord voorziet in de afschaffing van EU-tarieven op levende en bevroren kreeften uit de VS in ruil voor een tariefverlaging door de VS op verschillende producten zoals glas, bereide maaltijden en aanstekers.
Het is een beperkt tariefakkoord, maar ik denk dat het toch belangrijk is. Het gaat om de eerste onderhandelde tariefverlaging sinds twintig jaar die wordt goedgekeurd. De voorbije jaren waren de handelsbetrekkingen tussen de EU en de VS gespannen. Denken we aan de eenzijdige tariefverhoging van de VS inzake staal of het dossier Boeing-Airbus. Het is duidelijk dat we daarom toch eerder van een gespannen verhouding kunnen spreken.
Een allesomvattend handelsakkoord zal wellicht te ambitieus zijn, maar hopelijk kan het kreeftenakkoord toch een goede opstap betekenen naar een miniakkoord, waardoor het partnerschap tussen Europa en de VS opnieuw wat in ere wordt hersteld.
Tijdens de commissie van 3 maart 2020 benadrukte u het belang van een constructieve dialoog met de VS. Ieder van ons beseft dat de VS nog altijd een belangrijke exportpartner is en begrijpt wat het economisch potentieel van goede handelsakkoorden kan zijn. De VS is de zesde exportmarkt en de vierde invoermarkt voor Vlaanderen. Voor Vlaanderen zijn de belangen inzake landbouw, degelijke voedselveiligheidsnormen en andere zaken zeer groot. In 2019 onthield België zich nog bij de stemming voor het opstarten van de onderhandelingen over een beperkt handelsakkoord tussen de VS en de EU. In tegenstelling tot Vlaanderen stemde het Brussels Hoofdstedelijk Gewest tegen de onderhandelingsrichtsnoeren.
Hoe evalueert u dit kreeftenakkoord? Wat betekent dit akkoord concreet voor Vlaanderen?
Wat kan de goedkeuring van zo’n akkoord betekenen voor de toekomstige relaties tussen de EU en de VS? Wat loopt er vandaag op dit vlak? Hoe is Vlaanderen bij die besprekingen betrokken?
Welke uitdagingen ziet u op bilateraal en multilateraal vlak voor de EU en de VS? Wat is de visie en koers die de Vlaamse Regering in dezen voert?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Het symbolische belang van het kreeftenakkoord kan inderdaad niet onderschat worden. Het hoofddoel van het akkoord was dan ook om de handelsbetrekkingen tussen de EU en de VS te verbeteren. Dat gebeurde tegen een achtergrond van toenemende spanningen, onder meer door de Boeing-Airbus-zaak en de toenemende druk op het multilaterale handelssysteem in het algemeen.
De economische impact voor Vlaanderen is heel gering. De totale uitvoerwaarde van de producten waarop de Amerikaanse tariefverlagingen van toepassing zijn, bedroeg voor Vlaanderen in 2019 slechts 257.401 euro. Het gaat hier om bepaalde soorten glaswerk, preparaten voor pleisterwerken en surimibereidingen. Ook wat de opheffing van de EU-tarieven betreft, is de impact op de Vlaamse economie gering. Vlaamse bedrijven voerden slechts 196.000 euro aan gevatte kreeftproducten in.
Het akkoord is voor Vlaanderen symbolisch belangrijk omdat het kan bijdragen tot een vermindering van de handelsspanningen met de VS, Vlaanderens grootste handelspartner buiten de EU. Qua symboliek en hoop op verbetering in de toekomst is dit akkoord dus belangrijk.
Ik zal de tweede en de derde vraag samen beantwoorden. De goedkeuring van het akkoord is een stap in de goede richting. Het akkoord zorgt voor een win-winuitkomst die het trans-Atlantisch partnerschap versterkt. De uitdagingen van de voorbije jaren, zoals de Amerikaanse blokkering van de Wereldhandelsorganisatie en de wederzijdse handelsspanningen, zullen na het aantreden van de nieuwe president niet als sneeuw voor de zon verdwijnen. De algemene verwachting is wel dat het Amerikaanse beleid een nieuwe wending zal nemen.
Vlaanderen ondersteunt uiteraard de Europese initiatieven om de betrekkingen met de VS te verbeteren. We geven die initiatieven actief mee vorm door middel van de Belgische standpunten in het Handelscomité van de EU. Wat de Belgische standpunten betreft, pleit Vlaanderen steeds voor het belang van het onderhouden van goede relaties met de VS. Het meest recente initiatief op dit vlak heeft op 2 december 2020 uiting gekregen in een gemeenschappelijk communiqué van de Europese Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden, getiteld: 'Een nieuwe Euro-Amerikaanse agenda voor globale verandering'. Dat document zet de lijnen uit van een nieuw partnerschap tussen de EU en de VS. Dit partnerschap wordt gebaseerd op multilateralisme, gemeenschappelijke belangen, openheid en eerlijke concurrentie. Concreet willen we de epidemiologische, digitale en veiligheids- en klimaatuitdagingen gezamenlijk aanpakken, terwijl ook wordt gewerkt aan de vrijwaring van de democratie en aan de uitbreiding van de globale en bilaterale handelsstromen. Mijn diensten bekijken dit initiatief momenteel in detail. Ze analyseren wat het in de nabije toekomst kan betekenen voor de relaties tussen de EU en de VS.
De heer Muyters heeft het woord.
Minister-president, ik denk dat we het symbolische belang van het kreeftenakkoord beiden kunnen onderschrijven. Na de moeilijke verhoudingen die er tot nu toe zijn geweest, is dit een signaal. De gemeenschappelijke Europese-Amerikaanse agenda die op 2 december 2020 aan bod is gekomen, lijkt me iets dat we verder moeten opvolgen. Ik heb geen bijkomende vragen en ik hoop, samen met u, dat we de relaties met de VS vanuit de EU sterk kunnen verbeteren.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Voorzitter, ik heb een technische vraag. De symbolische waarde van het akkoord kan niet worden onderschat. Ik hoop dat de trans-Atlantische relaties weer wat kunnen verbeteren, want ook op het vlak van handel is dat belangrijk. Het akkoord bevat een inwerkingtredingsclausule die 1 augustus 2020 vermeldt. Moet dit nog in het publicatieblad worden gepubliceerd? Betekent dit dat alle invoerrechten die tussen 1 augustus 2020 en de publicatiedatum zijn betaald, zullen worden teruggestort? Hoe gaat dat in zijn werk?
Minister-president, indien u die vraag niet meteen kunt beantwoorden, mag u dat ook schriftelijk toevoegen. Ik vraag het me gewoon af.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Ik zou het moeten nakijken, maar mij lijkt het onwaarschijnlijk dat er terugbetalingen komen voor zaken die zijn gebeurd op een ogenblik waarop het akkoord niet bestond. Vaak wordt de datum door de feiten achterhaald, maar ik heb nog nooit gehoord dat terugbetalingen aan de orde zouden zijn. We zullen het aan het verslag toevoegen, zodat hier zeker correcte informatie wordt verspreid.
De vraag om uitleg is afgehandeld.