Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Bij preventief testen wordt het zorgpersoneel van residentiële zorgvoorzieningen getest op corona zonder dat er sprake is van een uitbraak in de voorziening zelf. In principe wordt preventief testen toegepast in de regio's die een bepaalde drempelwaarde van het aantal coronabesmettingen hebben overschreden, om zo proactief het virus buiten de voorzieningen te kunnen houden.
Een tijdje geleden moest de preventieve testing tijdelijk worden opgeschort, toen de labo's de analyses niet meer konden blijven bolwerken, maar sinds 12 november kunnen de preventieve testen gelukkig opnieuw doorgaan. Daarvoor worden voor de Vlaamse zorgvoorzieningen dagelijks 5500 testen gereserveerd. Aangezien het aantal besmettingen momenteel in heel Vlaanderen nog vrij hoog ligt, komen in principe alle voorzieningen in aanmerking om een preventieve testing van hun personeel aan te vragen. De preventieve teststrategie zal door de taskforce Testing tussentijds geëvalueerd en eventueel bijgestuurd worden.
Ik heb daarover de volgende vragen, minister. Hoeveel voorzieningen hebben sinds 12 november een preventieve testronde voor hun personeel aangevraagd? Om welk type voorzieningen ging het? Heeft elke voorziening die erom gevraagd heeft, ook een preventieve testing gekregen? Hoeveel tijd verstrijkt er tussen het aanvragen van een preventieve testronde, het ontvangen van het testmateriaal en het ontvangen van de resultaten? Wordt de voorziene dagelijkse capaciteit van 5500 testen volledig ingezet voor de preventieve testing? Vanaf wanneer werden of worden de sneltesten ingezet voor de preventieve testrondes van het personeel? We hebben daar vandaag net mededelingen over gelezen in de pers. Misschien kunt u daar ook wat toelichting bij geven. En is er tot slot zicht op de mate waarin de preventieve testing van personeel er effectief in slaagt om besmettingen vroegtijdig op te sporen?
Minister Beke heeft het woord.
Collega, het gaat in hoofdzaak om woonzorgcentra die sinds 12 november een preventieve testing hebben aangevraagd. 165 woonzorgcentra hebben een aanvraag gedaan voor in totaal 15.000 testen. Iedere voorziening die daarom gevraagd heeft, heeft inderdaad ook een preventieve test gekregen.
Hoeveel tijd daartussen verstrijkt, is een beetje afhankelijk van het moment van aanvraag. Er was gevraagd om uiterlijk op vrijdag 13 november alle aanvragen in te dienen, dit om de testen optimaal te kunnen inplannen en waar nodig ook een spreiding te voorzien. De voorzieningen konden zelf hun testdag kiezen. De duur tussen de aanvraag en het ontvangen van testmateriaal kan in functie daarvan dus sterk variëren, maar het kan al vanaf de dag nadien. De tijd tussen de testafname en het ontvangen van de resultaten varieert, onder meer afhankelijk van het labo.
Voor de preventieve testen werd gewerkt met het federale platform. Hoewel de doelstelling van dat platform is om binnen de 24 uur resultaat te hebben, lukte dat slechts voor een derde van de testen in de voorbije maand. We blijven er bij de federale collega’s op aandringen om die doorlooptijden te verbeteren, want dat is absoluut belangrijk. Met de opschaling van de universitaire labo’s zal dat allicht ook wel verbeteren. Dat is toch de ambitie en de bedoeling.
Werd de voorziene dagelijkse capaciteit van 5500 testen volledig ingezet? Neen, aangezien er niet zoveel testen werden aangevraagd. Vanaf wanneer worden de sneltesten ingezet voor de preventieve testrondes? De snelle antigeentesten die nu op de Belgische markt zijn, zijn redelijk betrouwbaar voor het testen van symptomatische patiënten, met een hoge specificiteit en een relatief hoge sensitiviteit. Ze zijn echter in eerste instantie gevalideerd voor patiënten met symptomen, en uit studies blijkt dan ook dat ze in die gevallen het meest betrouwbaar zijn. Bij asymptomatische personen met een doorgaans lagere virale lading zijn ze minder betrouwbaar en zullen er dus ook meer valsnegatieven zijn, wat dus een vals gevoel van veiligheid kan geven. Om de betrouwbaarheid te verhogen, moet je herhaaldelijk gaan testen, wat gezien de manier van staalafname niet echt aangenaam is voor het personeel zelf. Bovendien is er een grotere werklast voor degene die de testen afneemt ten opzichte van de PCR-test (polymerase chain reaction), aangezien de analyses zelf ter plekke moeten gebeuren, wat ook tijd vraagt.
De snelle antigeentesten die de Vlaamse overheid heeft aangekocht, zullen in eerste instantie worden ingezet voor het testen van bewoners met symptomen, om daar snel te kunnen ingrijpen. Daarvoor zullen de woonzorgcentra en andere residentiële voorzieningen, zoals we vandaag ook hebben gecommuniceerd, de komende twee weken een basispakket met sneltesten krijgen.
In tweede instantie wordt een pilootproject gepland voor uitbraakgericht testen in het kader van clusters, waaraan alle woonzorgcentra die hun PCR-tests laten analyseren bij het federale platform, kunnen deelnemen.
We kunnen veronderstellen dat er minder zware uitbraken zullen zijn als voorzieningen door preventief testen sneller besmettingen op het spoor komen. Dan kunnen er immers gerichte maatregelen volgen om een verdere verspreiding van het virus te verhinderen. Toch is het niet gemakkelijk om studies op te zetten om een oorzakelijk verband aan te tonen tussen preventief testen en het inperken van uitbraken. Zo kunnen we uiteraard niet met zekerheid zeggen wat de omvang van een besmetting zou zijn geweest zonder het preventief testen. Er zal verder wetenschappelijk onderzoek van de data nodig zijn om een oorspronkelijk verband te kunnen aantonen. Een richtinggevende indicatie kan de hoeveelheid voorzieningen zijn waar er na een aanvraag tot preventief testen van het personeel snel een aanvraag voor uitbraakgericht testen is gevolgd. Dat zou kunnen betekenen dat de preventieve screening een aantal besmettingen bij asymptomatische werknemers aan het licht heeft gebracht, op basis waarvan de voorziening besliste om nog breder te testen. Er zijn sinds midden augustus een veertigtal voorzieningen geweest waar snel na het aanvragen van een preventieve screening ook een uitbraakgerichte testing werd aangevraagd.
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Minister, dank u wel voor uw antwoord. Het is belangrijk en goed dat dat preventief testen momenteel ook kan. Ik ben ervan overtuigd dat dat de woonzorgcentra een beetje meer rugdekking geeft. Dat bewijst ook het aantal aanvragen die er zijn gekomen, namelijk 165 aanvragen van woonzorgcentra op nauwelijks een week tijd. Dat is toch een belangrijk deel van onze Vlaamse woonzorgcentra die ondertussen opnieuw een beroep hebben kunnen doen op die preventieve tests. Ik hoop dat men dat ook in de komende periode kan blijven voortzetten. Minister, als er momenteel nog woonzorgcentra zijn, bovenop die 165, die die preventieve tests aanvragen, kunnen die dan onmiddellijk worden geleverd? Dat was me nog niet helemaal duidelijk.
We hebben al vaak benadrukt dat de hoeveelheid tijd die verstrijkt tussen een test en het bekendmaken van het resultaat, natuurlijk een enorme impact heeft. Ondertussen kan het aantal besmettingen immers sterk zijn toegenomen. Er moet snel kunnen worden ingegrepen. Het is dus goed dat u er bij de federale overheid op blijft aandringen dat men die resultaten zo snel mogelijk zou krijgen, binnen de 24 uur. Dat is in feite de afspraak. Ik hoop dus dat dat kan.
Mevrouw Wouters heeft het woord.
Minister, ook al gaat deze vraag van collega Schryvers over het preventief testen van het personeel in de woonzorgcentra, toch zou ik graag even uw aandacht willen vestigen op het testen van de bewoners zelf. In sommige woonzorgcentra wordt er verplicht op corona getest. De bewoners kunnen dat niet weigeren. Elke test kost 47 euro. Het ziekenfonds geeft geen terugbetaling ter zake. Met andere woorden, de bewoners dienen dat zelf te betalen. Hoe vaak er in de toekomst nog zal worden getest en er telkens 47 euro extra moet worden opgehoest, daar hebben de bewoners op dit ogenblik het raden naar. Stel dat men wekelijks of tweewekelijks bewoners gaat testen, dan zijn dat meerkosten van 100 tot 200 euro per maand, bovenop de verblijfskosten. Niet elke oudere heeft voldoende budget of genoeg financiële reserve om die bijkomende kosten te dragen. Zo zijn er al genoeg gevallen van kinderen die moeten bijdragen om ervoor te zorgen dat hun ouders in het woonzorgcentrum kunnen blijven.
Het kan dus niet de bedoeling zijn dat deze coronatesting in de woonzorgcentra heel wat financiële problemen met zich meebrengt voor de ouderen en hun familie. Daarom heb ik de volgende vraag, minister. Welke initiatieven neemt u hieromtrent, zodat het verblijf in die woonzorgcentra voor onze ouderen betaalbaar blijft?
Minister Beke heeft het woord.
Collega Schryvers, zoals ik gezegd heb, zijn de aanvragen die we tot nu toe gekregen hebben, voldoende en hebben we nog capaciteit om bijkomende aanvragen te kunnen honoreren. Ik ga ervan uit dat dat ook in de toekomst zo zal zijn, want dat is wat afgesproken is.
Ten tweede is het inderdaad belangrijk dat die labocapaciteit kan volgen. Dat was de voorbije weken wel eens het probleem en leidde ook terecht tot ergernissen en frustraties van heel wat verantwoordelijken in de woonzorgcentra die zich op maandag hadden laten testen en op vrijdag nog geen resultaat hadden. Uiteraard kan dat niet de bedoeling zijn. We hebben er in interministeriële conferenties al meermaals op gewezen, niet alleen ik, maar ook mijn andere regionale collega’s, dat het moment tussen het afnemen van de testen en het doorgeven van de testresultaten na de verwerking van de labo’s, wel zo kort mogelijk moet zijn om op een goede manier te kunnen werken. Dat zal ook in de toekomst nodig zijn. Als wij die sneltesten gaan inzetten – pakketjes van vijftig testen vanaf volgende week – dan zullen die opgevolgd worden met een PCR-test. Dat betekent dat ook dan die testen en die labo’s een heel snelle verwerkingsduur zullen moeten hebben.
Die testen worden aangeboden aan de woonzorgcentra. De kosten zijn dus verrekend.
De andere vraag over de kostprijs van de woonzorgcentra en wat we daar vanuit de regering van plan zijn, voorzitter, dat lijkt me een andere vraag te zijn. Ik wil daar bij een volgende keer wel eens op ingaan. We hebben daar wel wat ambities om dat in deze legislatuur te doen, maar ik neem aan dat we daar bij een volgende gelegenheid eens op terug kunnen komen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.