Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Annouri heeft het woord.
Minister, liefde kan inspireren tot grootse dingen, maar blijkbaar ook tot zeer criminele feiten. Dat hebben we mogen zien op vrijdag 25 september. Toen vernamen we het absurde nieuws van een helikopterkaping. Volgens de media verliep dat incident als volgt: drie mannen hadden een helikopterbedrijf gecontacteerd, onder het voorwendsel dat ze een rondvlucht wilden boeken om luchtbeelden te maken. Bij de boeking vroegen ze een grotere helikopter, die geschikt was voor zes personen, en een piloot met veel ervaring. Dat was een heel bewuste vraag. Op een bepaald moment hebben de passagiers hun wapens bovengehaald, hebben ze de pilote bedreigd en haar gedwongen om naar de vrouwenafdeling van de gevangenis in Vorst te vliegen. De helikopter cirkelde even laag boven de gevangenis, maar kon niet landen. Even later vloog het toestel weer weg. De helikopter zette dan koers naar Hélécine, in de buurt van Tienen, waar het toestel is geland op een carpoolparking. Daar zijn de drie gewapende mannen uitgestapt en gevlucht. Vervolgens is de pilote doorgevlogen naar de luchthaven van Melsbroek, waar ze werd opgevangen door de politie en bijstand kreeg van de dienst slachtofferzorg, want dat was ongetwijfeld een heel traumatische ervaring. De drie mannen waren spoorloos, maar de volgende dag werden vier verdachten opgepakt. Drie van hen werden aangehouden door de onderzoeksrechter.
Ik ben zelf al enkele keren op bezoek geweest in de betrokken luchthaven. En wat ik mij afvraag, is hoe het mogelijk is dat die drie mannen erin geslaagd zijn om, ondanks alle veiligheidscontroles die er op de luchthavens zijn, toch een wapen aan boord te smokkelen en hoe het mogelijk is dat dit tafereel zich zo heeft kunnen afspelen. Blijkbaar is er dan toch ergens iets serieus misgelopen, als dat zomaar kan gebeuren. De luchthavenexploitatiemaatschappij (LEM) staat in voor de beveiliging van de luchtvaart en de veiligheid van het vliegverkeer. Daarom heb ik de volgende vragen, minister.
Hoe is dit incident geëvalueerd? Is het al duidelijk hoe dit is kunnen gebeuren en wat er fout is gelopen? Heeft dit bepaalde gevolgen voor de samenwerking met Egis? Welke stappen zullen er worden ondernomen, zodat zulke dingen in de toekomst niet meer kunnen gebeuren?
Minister Peeters heeft het woord.
Die helikopterkaping is inderdaad uitgebreid aan bod gekomen in de pers. Het incident werd grondig geëvalueerd door de bevoegde autoriteit, met name het Directoraat-Generaal Luchtvaart, in samenspraak met de LEM Antwerpen. Uit die evaluatie blijkt heel duidelijk dat alle regels met betrekking tot beveiliging correct werden toegepast.
Helikoptervluchten maken deel uit van de General Aviation-activiteiten, en die vertrekken vanop de demarcated area. De toegangscontrole werd correct uitgevoerd, zo blijkt uit de evaluatie. De camerabeelden van de luchthaven en het feit dat er ID-prints werden genomen van de daders, hebben ertoe geleid dat de daders na de feiten heel snel kon worden opgepakt.
Alle mogelijke procedures die voorhanden zijn op de luchthaven, zowel de procedures van de Europese regelgeving als de interne controles, zijn allemaal correct uitgevoerd. Op de luchthaven kon men eigenlijk geen verdachte handelingen vaststellen.
U vroeg of dit gevolgen heeft voor de samenwerking met Egis. Dit incident heeft geen gevolgen voor die samenwerking, aangezien Egis niet verantwoordelijk kan worden gesteld voor dit incident. Ik moet opnieuw bevestigen dat de regelgeving correct werd nageleefd.
Kan de veiligheid in de toekomst voldoende worden gegarandeerd? Dan moet ik opnieuw verwijzen naar de Europese regelgeving. De burgerluchtvaartbeveiliging wordt geregeld door de Europese Unie, via een verordening van de Europese Commissie. Als Vlaamse overheid hebben wij geen rechtstreekse bevoegdheid inzake luchtvaartbeveiliging.
Uiteraard zal de Europese Commissie zelf controleren wat zij in de toekomst moet ondernemen om dergelijke feiten te voorkomen, en moet zij desgevallend de regelgeving aanpassen. Maar daar hebben we nu nog niet onmiddellijk zicht op.
De heer Annouri heeft het woord.
Ik dank u voor uw antwoord, maar ik blijf toch serieus op mijn honger zitten. Er zijn in mijn stad dus mensen de regionale luchthaven binnengewandeld, en die zijn met een wapen in een helikopter kunnen stappen. Ik denk dat we van heel veel geluk mogen spreken dat het beperkt is gebleven tot wat daar is gebeurd, want ik kan mij wel inbeelden dat men met wapens meer schade kan aanrichten op een luchthaven, als daar veel mensen aan het aanschuiven zijn om een vliegtuig te nemen. En als je een helikopter kaapt, kun je ook veel meer schade aanrichten als het de bedoeling is om slachtoffers te maken, dan wanneer je iemand wilt helpen te ontsnappen.
En dan blijkt de conclusie te zijn: ‘Er is eigenlijk niets fout gelopen, alle procedures zijn correct opgevolgd.’ Dan denk ik dat er iets schort aan die procedures of dat er een ander probleem is. Maar het is toch onaanvaardbaar dat je zegt dat er een controle is gebeurd en dat alles goed is verlopen, maar dat het resultaat is dat er nog altijd mensen met een wapen een helikopter hebben kunnen kapen. Ik vind dat ik bij een deel van het antwoord toch serieus op mijn honger blijf zitten. Het stelt mij niet gerust.
U haalt terecht aan dat het goed nieuws is dat die ID-scans zijn gebeurd, want daardoor kon men ze snel identificeren. Maar de redenering is omgekeerd: je moet ervoor kunnen zorgen dat mensen nooit op zo’n helikopter kunnen stappen met een wapen. In die zin wil ik toch een bijkomende vraag stellen: komt er een onderzoek naar een verscherping? Als Antwerpenaar heb ik het nu over onze lokale, regionale luchthaven. Maar dit gaat natuurlijk breder: dit gaat over de veiligheid op onze luchthavens in het algemeen, en over hoe je ervoor kunt zorgen dat mensen met slechte intenties hier geen inspiratie uit halen, en dat mensen weten dat ze maximaal beschermd worden.
Komt er een verstrenging, komt er een extra focus? Welke les wordt hieruit getrokken? Of zeggen we gewoon dat de procedures goed zijn en dat ze werden gevolgd? Want ik vind dat persoonlijk een antwoord dat mij zeer weinig voldoening geeft en mij ook weinig geruststelt, om heel eerlijk te zijn.
Minister Peeters heeft het woord.
Mijnheer Annouri, de feiten zijn als dusdanig absoluut niet goed te keuren. U zegt dat het antwoord u verontrust. Maar de vraag is wat hier de verantwoordelijkheid is van LEM Antwerpen. En in dat verband moet ik u opnieuw zeggen dat men een grondig onderzoek en een grondige evaluatie van die feiten heeft gedaan. Men kon alleen tot de conclusie komen dat alles wat LEM en Egis hebben gedaan, volledig in orde was en voldeed aan de Europese verordening van 2002 inzake burgerluchtvaartbeveiliging.
Natuurlijk zou het op zich niet mogen gebeuren dat iemand met een wapen een helikopter huurt om daar dan wie weet welke feiten mee te plegen, maar nogmaals, het is aan de Europese Commissie om na te gaan of de Europese regelgeving al dan niet moet worden aangepast en of de verordening inzake burgerluchtvaartbeveiliging al dan niet moet worden verstrengd. Men kan de LEM Antwerpen hierin totaal niets verwijten. Ze hebben alles gedaan wat zij moeten doen conform die Europese verordening. Ik herhaal dat de vraag is of die Europese verordening al dan niet moet worden aangescherpt, specifiek voor de burgerluchtvaart. Het is natuurlijk wel positief dat de daders heel snel zijn gevat via een ID-controle. Ze hadden ook zelf kunnen weten dat ze snel zouden worden getraceerd omdat ze die checkpoints zijn gepasseerd. Uit de evaluatie blijkt heel duidelijk dat men LEM Antwerpen niets kan verwijten, maar ik denk wel dat het een wake-upcall is om na te gaan of de Europese verordening al dan niet moet worden verstrengd.
De heer Annouri heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Alle stappen zijn gevolgd en er is correct gehandeld en dus moet men kijken naar de Europese Unie of er strenger moet worden opgetreden. Dat staat haaks op de werkelijkheid, want ik ga ervan uit dat wanneer alle regels zijn gevolgd, het onmogelijk is dat iemand met een wapen op een helikopter kan stappen. Wanneer de regels worden gevolgd en van dien aard zijn dat zoiets niet kan gebeuren, maar het gebeurt toch, dan is er volgens mij iets fout.
Uit het onderzoek blijkt dat niemand een fout heeft gemaakt en dat we eigenlijk gewoon de regels moeten verstrengen. Ik vind dat persoonlijk bizar, ik heb daarnet ook uitgelegd waarom. U geeft aan dat die mensen hadden kunnen weten dat ze snel zouden worden opgespoord. Misschien wel, maar misschien interesseert het mensen die een helikopter kapen niet dat ze worden opgepakt omdat ze nog veel drastischer acties willen ondernemen. This has to be continued, want de huidige antwoorden voldoen niet. Ik zal dit verder opvolgen, ook met mijn collega, en nagaan hoe we hier verder over kunnen discussiëren, want het stelt me niet gerust. Alle regels zijn gevolgd en toch is iemand met een wapen op een helikopter kunnen stappen. Ik denk dan ook dat er een grondige evaluatie nodig is van alles wat daar is gebeurd.
De vraag om uitleg is afgehandeld.