Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Voorzitter, ik zal het heel kort houden. Ik zal mijn tweede vraag niet stellen. Ik heb die tweede vraag verwijderd, maar blijkbaar heb ik een verkeerde versie van mijn vraag om uitleg doorgestuurd. De redenen voor code oranje hoef ik ook niet meer te geven. Iedereen weet het ondertussen.
Minister, in de communicatie van het agentschap Opgroeien heb ik gelezen dat de compensatiepremie voor de kinderopvang slechts tot en met september 2020 geldig was. Zal de compensatieregeling, gezien de huidige situatie, nu worden verlengd? Maakt u werk van samenwerkingsovereenkomsten tussen kinderopvanginitiatieven om de opvang te waarborgen van kindjes waarvan de opvang gesloten is? In het geval van een hoogrisicocontact moet de opvang in quarantaine gaan en dus verplicht sluiten. Welke financiële tegemoetkomingen worden dan gegeven voor de opvang met vrije prijs, de opvang met inkomenstarief en de opvang met inkomenstarief met onthaalouders, die een speciaal statuut hebben?
Minister Beke heeft het woord.
Voorzitter, de initiële compensatieregeling is opgezet in het licht van een algemene lockdown. Hoewel de kinderopvang steeds open is gebleven, is de doelgroep sterk beperkt tot de cruciale sectoren, de essentiële beroepen en de kwetsbare gezinnen. Van ouders die konden telewerken, werd verwacht dat ze hun kinderen zelf zouden opvangen. In die context besliste de Vlaamse Regering de organisatoren te compenseren voor het inkomensverlies door een plotse terugval van de bezettingsgraad. Deze regeling is in het kader van de exitstrategie op 30 september 2020 volledig stopgezet.
Sinds 1 oktober 2020 geldt een nieuwe, meer selectieve compensatieregeling. In een aantal gevallen blijven compensaties mogelijk. Het gaat dan om de sluiting van minstens een volledige leefgroep in een opvanglocatie ten gevolge van een collectieve thuisisolatie, een beslissing van een burgemeester, een provinciegouverneur, de Vlaamse overheid of de federale overheid tot sluiting van minstens een volledige leefgroep of de beslissing van een van deze autoriteiten om bepaalde categorieën kinderen tijdelijk niet meer tot de kinderopvang toe te laten. Met de nieuwe compensatieregeling moeten ouders sinds 1 oktober 2020 nog steeds niet betalen of respijtdagen inzetten voor afwezigheidsdagen die onder de nieuwe compensatieregeling vallen.
Van in het begin van de coronacrisis heeft het agentschap Opgroeien, samen met de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), sterk ingezet op de sensibilisering van de lokale besturen om met de hulp van het loket kinderopvang of, bij het ontbreken daarvan, van een lokaal aanspreekpunt zicht te krijgen op en met lokale samenwerking oplossingen te zoeken voor de onbeantwoorde opvangnoden. In deze coronatijden zijn lokale samenwerkingen tussen diverse actoren in en buiten de kinderopvang ontwikkeld om de opvang zo maximaal mogelijk te blijven waarborgen. Zo is er tijdens de paasvakantie, bijvoorbeeld, veel lokale samenwerking voor de vakantieopvang van schoolkinderen geweest. Dat is lokaal op een coronaveilige manier mogelijk gemaakt. In samenspraak met de minister van Jeugd, de minister van Onderwijs en de minister van Binnenlands Bestuur, heeft het Agentschap Binnenlands Bestuur hiervoor voorzien in een specifieke ondersteunende paasvakantiesubsidie.
De compensatie is verschillend naargelang het opvangplaatstype. Voor de groepsopvang met inkomenstarief is het 20 euro per afwezigheidsdag. Voor de gezinsopvang, de groepsopvang, de samenwerkende onthaalouders met inkomenstarief en de aangesloten onthaalouders is dat 20,1 euro. Voor de zelfstandige gezinsopvang met inkomenstarief is het 17,5 euro. Voor de gezinsopvang zonder inkomenstarief is het 17,5 euro. Voor de groepsopvang zonder inkomenstarief is het 27 euro.
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Minister, u hebt het over een meer selectieve regeling. Ik heb niet alle bedragen kunnen opschrijven, want het ging wat te snel, maar betekent dat ook dat ze zelf mogen kiezen? Voor de sector is het vooral van belang zelf de beslissing te kunnen nemen open te blijven of vrijwillig te sluiten en het personeel, naargelang het aantal kindjes in de opvang, in tijdelijke werkloosheid te plaatsen. Dit zou natuurlijk gebeuren in functie van de eigen gezondheid, de gezondheid van de naasten en ook de gezondheid van de onderneming. Heel veel uitbaters hebben verklaard dat ze aan een sluiting en de technische werkloosheid van het personeel meer zouden hebben overgehouden. De compensatie die u tijdens de lockdown hebt gegeven, was te klein.
Er zijn misschien wel minder kinderen, maar de kosten liggen veel hoger. Ik denk dan aan de kosten voor ontsmettingsmiddelen, poetsmiddelen, was en dergelijke. Voor de compensatiepremie zijn enkel de personeelskosten in rekening gebracht. De werkelijke meerkosten zijn niet meegerekend. Is dat dan nu wel het geval?
De heer Daniëls heeft het woord.
Voorzitter, het is een goede zaak dat de compensatieregeling wordt voortgezet. Ik denk dat dit voor iedereen wat inkomenszekerheid genereert. Ik heb hierover een aantal bijkomende vragen.
Minister, er is het grote verschil tussen 17,5 euro, 20 euro, 20,1 euro en 27 euro. De vraag is in welke mate dit de werkelijke kosten gedeeltelijk dekt. In elke situatie kost een kind wel wat. We zien dat zeker de gezinsopvang momenteel onder druk staat. Hebt u dat in de afgelopen periode geëvalueerd? Hebt u nagekeken of die bedragen al dan niet kostendekkend zijn?
Er zal nu minder worden getest. Dat geldt zeker voor mensen die geen symptomen hebben, wat betekent dat de quarantaine langer zal duren, want het gaat om zeven dagen na symptomen. In deze periode kan iemand niet meer sneller weer aan het werk. Dat betekent dat kinderen ook langer zullen wegblijven. Het potentieel aantal afwezige kinderen is groter.
We schakelen nu naar code oranje. Er zijn ouders die op bezoek willen komen om naar een kinderopvang te kijken. Gelukkig worden vandaag nog altijd kinderen geboren. Mogen die ouders nog binnen om te kijken of het een geschikte opvang voor hun kind is?
De heer Anaf heeft het woord.
Voorzitter, ik ben heel bezorgd om wat de komende weken met de kinderopvang zal gebeuren. Ik heb net een mail van mijn eigen crèche gekregen waaruit blijkt dat vier van de zes leefgroepen deze week alvast zullen sluiten. Mijn dochter zit gelukkig in een van de twee andere leefgroepen. We zullen dit de komende weken vaker zien gebeuren. Het virus is aan een enorme opmars bezig. Ik vraag me af of het haalbaar zal blijven.
Minister, hebt u er zicht op hoeveel kinderopvanginitiatieven momenteel al door een virusuitbraak zijn getroffen en tijdelijk zijn gesloten? Wat we absoluut willen vermijden, is dat we de kinderopvang opnieuw enkel voor de zorgberoepen en de essentiële beroepen openhouden. Mensen die thuis moeten werken, moeten ondertussen dan ook thuis hun kinderen opvangen. Ik ben om persoonlijke redenen, maar ook om algemene redenen, geen vragende partij. Denkt u dat het haalbaar zal blijven? Tot wanneer kunnen we dit volhouden? Ik heb er schrik voor dat we op een bepaald moment niets anders meer zullen kunnen doen.
Mevrouw Groothedde heeft het woord.
Minister, ik deel die bezorgdheid. U voert nu beperktere compensaties in, maar in de kinderopvang bestaan sowieso een aantal kosten, ook als de kinderopvanginitiatieven beperkter open zijn. Er komt nu een compensatie als een groep wordt gesloten, maar het is het griep- en verkoudheidsseizoen. Ik vraag me af of u hen met die beperktere compensatie niet uitnodigt om open te houden wanneer dat onverstandig is.
We zullen het straks nog over de onthaalouders en de gezinsopvang hebben. Ik ben de afgelopen maanden vaak gecontacteerd door onthaalouders die zich echt als vuil behandeld voelen en achtergelaten voelen. Ze hebben nu weer geen compensatieregeling. Tijdens de crisis zijn er voor de onthaalouders een aantal problemen geweest. Het feit dat er voor hen een late compensatie was, betekende dat ze altijd met een bang hartje moesten afwachten. Ik vrees voor wat nu hun reactie zal zijn.
Ik wil erop wijzen dat ik ervoor ben dat de opvang voor iedereen openblijft. Ik vind dat een moeilijk punt.
Het was een goede intentie om de kinderopvang op die manier open te laten tijdens de eerste grote golf, maar de mensen die kwetsbaar zijn, hebben niet zo vaak hun kindje naar de kinderopvang gebracht, omdat dat enorm leidt tot stigmatisering, omdat een kwetsbare zichzelf niet noodzakelijk ziet als kwetsbaar of zichzelf niet ziet als kwetsbaar genoeg. Ik krijg toch een aantal signalen uit de kinderopvang waar men juist zegt dat iedereen maar moet komen en dat er ergens een andere regeling uitgewerkt moet worden.
Minister Beke heeft het woord.
Collega Malfroot, de bedragen die ik heb opgesomd, staan online. Die kan u daar rustig lezen. De organisatoren kunnen kiezen: ofwel technische werkloosheid ofwel een compensatiesubsidie. In het laatste geval is er geen compensatie vanuit de technische werkloosheid. Ik denk dat een aantal bekommernissen die hier naar voren zijn gekomen, terecht zijn. We hebben ook aan het agentschap Opgroeien gevraagd om dat op een goede manier te monitoren. We zullen kijken hoe we dat op basis van die monitoring verder moeten aanpakken.
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Minister, ik ben blij dat u ze nu wel de keuze geeft, dat ze mogen kiezen tussen technische werkloosheid en de compensatiepremie. Die vraag in de sector was echt wel groot. Het is natuurlijk ook zo dat onthaalouders of uitbaters die zelf in quarantaine moeten, wel degelijk die beslissing moeten kunnen nemen. Dus dank u daarvoor. Dat zal de sector tevredenstellen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.