Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Perdaens heeft het woord.
Op de website van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) vinden we het volgende bij de vragen en antwoorden over corona: “Kunnen we nog herbruikbare bekers gebruiken? Coronavirus COVID-19 heeft geen invloed op het normale gebruik van herbruikbare bekers. Voor zowel bekers die door externe firma's worden gereinigd als bekers die ter plaatse worden afgewassen blijven dezelfde regels gelden.
Bekers die extern worden afgewassen worden gereinigd in (industriële) wasstraten die de voorschriften rond voedselveiligheid respecteren. Wanneer bekers ter plaatse worden afgewassen moet zoals gewoonlijk de hygiëne gegarandeerd worden door het gebruik van drinkbaar water, geschikte detergenten en een reine werkplek.”
We hebben het al eerder gehad over de toename van wegwerpbekers door de coronacrisis, of liever over de algemene toename van wegwerpplastic. Organisatoren van festivals en andere activiteiten beginnen op dit ogenblik na te denken over wat ze volgend jaar of zelfs dit jaar nog opnieuw kunnen doen. Er worden opnieuw sportwedstrijden en dergelijke meer georganiseerd. De organisatoren moeten daarbij nadenken over het al dan niet gebruiken van wegwerpbekers.
In kantines, jeugdhuizen en cafés, plaatsen waar vroeger geen plastic bekers werden gebruikt, zien we nu her en der deze bekers toch verschijnen. Velen kijken naar de richtlijnen die Horeca Vlaanderen op zijn website meegeeft. Ze geven drie opties: wegwerpbekers, flesjes met een rietje, of glazen die je op 60 graden afwast. Dat laatste blijkt niet altijd evident, zeker niet voor kantines, jeugdhuizen en cafés, waardoor eerder voor de eerste of tweede optie wordt gekozen.
Zijn er cijfers beschikbaar die staven dat plastic wegwerpbekers opnieuw meer gebruikt worden? Welke mogelijkheden zien de OVAM en u om zoveel mogelijk organisatoren of uitbaters te overtuigen om toch voor herbruikbare bekers te kiezen? Op welke manier wordt er in de toekomst een sensibilisering gepland voor uitbaters of voor organisatoren van festivals?
Minister Demir heeft het woord.
Hierover zijn op dit ogenblik geen exacte cijfers beschikbaar. Sinds de aanvang van de pandemie krijgen we van lokale besturen, horeca-uitbaters en eventorganisatoren wel veel vragen over hygiëne en veiligheid.
Ik wil ook zeker benadrukken dat er overleg is geweest tussen de OVAM en het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV), en dat daaruit blijkt dat de herbruikbare bekers volledig gelijkgesteld kunnen worden aan glazen. Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs op dit moment dat zou aangeven dat het virus langer leeft op een herbruikbare beker dan op glas. De regels zijn dus niet strenger voor die bekers, maar ze moeten op de correcte manier afgewassen worden, zoals ook voor de covidcrisis al het geval was. Zo moet er bijvoorbeeld met heet water afgewassen worden.
Uw tweede vraag, in welke mogelijkheden we voorzien om zoveel mogelijk organisatoren of uitbaters te overtuigen om toch voor herbruikbare bekers te kiezen, verwijst naar het ministerieel besluit van 5 juni 2020. In navolging daarvan zijn een generieke gids, sectorgidsen en protocollen opgesteld om een veilige heropstart van de sectoren en activiteiten tijdens corona te verzekeren. Deze draaiboeken beschrijven minimale preventiemaatregelen en zijn een voorwaarde voor de heropening van de ondernemingen. Een aantal materialen voor eenmalig gebruik worden hierin expliciet aangeraden zoals ‘wegwerpbare flesjes en individuele wegwerpschotels’. Bovendien stellen we vast dat organisaties vaak verder gaan dan wat er in de sectorgidsen staat om ‘zeker te zijn dat de hygiëne gegarandeerd is’, zonder dat hier wetenschappelijke basis voor is. Daarom kaart de OVAM de herformulering aan van preventierichtlijnen rond artikelen en verpakkingen voor eenmalig gebruik in de federale en Vlaamse sectorgidsen en protocollen. Veilige, maar duurzame alternatieven moeten in de gidsen ook aanbevolen worden, naast materialen voor eenmalig gebruik.
Het COVID Event Risk Model en COVID Infrastructure Risk Model, allebei eventscans die organisatoren helpen met de organisatie van een covidveilig event, verwijzen naar een directe link van de OVAM met de veelgestelde vragen over duurzame events.
De OVAM blijft ook inzetten op het correct informeren van burgers, lokale besturen en privéorganisatoren via telefoon, mail en website. De OVAM zal via een perscommuniqué de veiligheid van herbruikbare materialen aan het brede publiek kenbaar maken. Ook zoeken mijn diensten, zoals ik al aangaf, samenwerking met het FAVV en wetenschappelijke instellingen die werken rond transmissie van het virus. Uit de beschikbare info blijkt dat hergebruik zoals voorheen evenwaardig is zolang de hygiënevoorschriften gevolgd worden. COVID-19 brengt dus de VLAREMA-bepalingen (Vlaams reglement betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen) rond herbruikbare cateringmaterialen voor evenementen en lokale overheden niet in het gedrang, en kan in geen geval aangegrepen worden om in uitzonderingen te voorzien op de wetgeving.
Uw derde vraag gaat over op welke manier sensibilisering wordt gepland. De OVAM werkt permanent rond verduurzaming van evenementen, waaronder het goed gebruik van de herbruikbare beker. Op 12 november staat een online netwerkevent gepland rond herbruikbare cateringmaterialen voor lokale besturen. De invloed van COVID-19 komt uitgebreid aan bod. In het voorjaar van 2021 herneemt de OVAM dit event, bij voorkeur live indien de maatregelen het toelaten, voor lokale besturen en de hele sector van eventorganisatoren. Voorts is in 2021 een nieuwe website voorzien met uitgebreide informatie rond herbruikbare cateringmaterialen die ter beschikking zal staan van elke organisator.
Mevrouw Perdaens heeft het woord.
Ik ben heel erg blij dat, ondanks dat er geen cijfers beschikbaar zijn, wat ik natuurlijk begrijp, de OVAM, en u natuurlijk, de problematiek ernstig nemen en daar ook zeker en vast op blijven inzetten. Het is goed dat er zoveel werk van gemaakt wordt. Deze week nog kwam ik bijvoorbeeld te weten dat een gemeente in Vlaams-Brabant een evenement of een activiteit wel kon toestaan, maar dan werd de organisator verplicht om kartonnen wegwerpbekers te gebruiken om de veiligheid en hygiëne te kunnen garanderen, terwijl de infrastructuur toelaat om daar af te wassen.
Het is maar om te zeggen: de lokale overheden hebben deze boodschap inderdaad nog niet volledig gekregen. Wanneer u dan aangeeft dat de OVAM blijft communiceren via telefoon, mail en website en men gaat dan dat online netwerkevenement organiseren, dan stel ik me ergens de vraag of er misschien nog ruimte is om een heel gerichte proactieve communicatie te doen in de richting van de lokale besturen om hun echt wel duidelijk te maken dat, indien de veiligheids- en hygiënevoorschriften die voordien ook al golden, gerespecteerd worden, herbruikbaar zeker en vast een optie blijft – kwestie van niet nadien een inhaalmanoeuvre te moeten gaan doen, eenmaal de coronacrisis voorbij is. Is dat een optie?
Minister, ik kan alleen maar beamen dat de vraag van mevrouw Perdaens heel terecht is en ik heb van u daarnet ook vernomen dat er geen cijfermateriaal ter beschikking is, maar ik denk dat we inderdaad met zijn allen kunnen vaststellen dat we toch wel een verschuiving zien naar opnieuw meer wegwerpmateriaal. Ik denk dus inderdaad dat een sensibiliseringscampagne in de richting van de horeca en van de lokale besturen zeker een meerwaarde kan betekenen in dezen.
Minister Demir heeft het woord.
Collega De Vroe, inderdaad, we hebben geen exacte cijfers, maar ik denk inderdaad, aan de hand van de mails die wij krijgen, dat er wel opnieuw meer wegwerpmateriaal wordt gebruikt. Lokale overheden moeten voor alle duidelijkheid voldoen aan de VLAREMA-bepalingen, en er kan dus geen sprake zijn, mevrouw Perdaens, van ineens wegwerpmateriaal te gebruiken of te adviseren. Ik ga zeker kijken wat ik kan doen naar specifieke communicatie boven op wat we hadden gepland naar lokale besturen toe. Als het niet duidelijk is, dan willen we daar wel nog eens naar kijken. Dat is geen probleem.
Mevrouw Perdaens heeft het woord.
Heel erg bedankt, mevrouw de minister. We zien in heel veel sectoren dat wegens COVID-19 mensen inventief en vernieuwend te werk gaan. Dit is zeker een mogelijkheid om aan te grijpen. Het slechtste wat er ons kan overkomen, is dat we met de afvalproblematiek achteruitgang zouden boeken door de coronacrisis. U gaf het al meermaals aan, en u hebt daar helemaal gelijk in, dat dit geen excuus is om stappen achterwaarts te zetten voor wat betreft onze doelstellingen. De wetenschap dat het herbruikbaar materiaal, bij correct gebruik uiteraard, even veilig is als wegwerpmateriaal, is daarbij ongelooflijk belangrijk. Die communicatie, en zeker ook de aanpassing van de sectorgidsen, zal daarbij essentieel zijn. Ik kijk alvast uit naar de boodschap die bij de lokale besturen en alle andere belanghebbenden terechtkomt.
De vraag om uitleg is afgehandeld.