Verslag vergadering Commissie voor Binnenlands Bestuur, Gelijke Kansen en Inburgering
Verslag
De heer De Loor heeft het woord.
Voorzitter, collega's, minister, we konden de voorbije weken vaststellen dat de lokale besturen opnieuw overgaan tot het organiseren van selectieprocedures om nieuwe personeelsleden te rekruteren. Tijdens de lockdown en de periode die erop volgde, werd dit vaak uitgesteld. Uit verschillende bronnen blijkt dat het aantal sollicitanten hoger blijkt te zijn. Mensen die in de privésector hun werk verloren, komen nu ook aankloppen bij de lokale besturen om te postuleren voor een passende job.
De coronapandemie houdt nog steeds aan, en ik lees net in het persbericht van het Overlegcomité dat een aantal maatregelen zullen worden aangescherpt door het stijgend aantal coronabesmettingen. Een reden temeer om op een heel veilige manier over te gaan tot rekrutering van nieuwe medewerkers en het behandelen van sollicitanten. Bij die selecties moet men dus de veiligheidsvoorschriften naleven, maar ook principes zoals gelijke kansen en anonimiteit.
Minister, vandaar dat ik een aantal vragen heb.
Hoe staat u zelf tegenover deze problematiek en de bekommernissen om gelijke kansen, anonimiteit en veiligheidsvoorschriften na te leven?
Welke maatregelen en voorzorgsmaatregelen worden genomen om de gezondheid en de veiligheid van de kandidaten bij selectieprocedures voor de Vlaamse administratie te garanderen?
Wordt hierbij een beroep gedaan op het advies van preventieadviseurs?
Werd hiertoe een draaiboek of een actieplan opgesteld? Zo niet, wordt hier nog werk van gemaakt?
Hebt u er zicht op of dit ook het geval is voor de selectieprocedures bij lokale besturen?
Wordt bij de Vlaamse overheid een beroep gedaan op digitale selectieprocedures? Zo ja, welke criteria worden gebruikt om te beslissen voor welke vacatures men effectief een beroep doet op digitale selectieprocedures?
Bent u van oordeel dat de gelijke kansen van de kandidaten hierbij worden gegarandeerd? Een sollicitatiegesprek kan bijvoorbeeld digitaal gebeuren, maar niet iedereen beschikt over een computer met internet. Zo niet, welke stappen zult u ondernemen of hebt u ondernomen om hier werk van te maken en dit te garanderen?
Aangezien onder andere vertegenwoordigers van syndicale organisaties het recht hebben om als waarnemers deel te nemen aan de selectieprocedures, is de vraag hier ook of dit gegarandeerd wordt. Zo ja, hoe gebeurt dit concreet bij een sollicitatie op afstand?
Hebt u kennis van eventuele problemen en/of klachten waarbij dit recht niet wordt gegarandeerd, zowel bij de Vlaamse overheid als bij de lokale besturen? Zo ja, welke stappen zullen worden ondernomen om dat recht toch te garanderen?
Minister Somers heeft het woord.
Het is van groot belang dat ook in tijden van corona de continuïteit van de dienstverlening kan worden gegarandeerd. Dat betekent dat selecties mogelijk moeten zijn om nieuwe mensen aan te werven.
Op de website van het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB) staat een FAQ over hoe de besturen kunnen omgaan met aanwervingen en selecties gedurende de coronacrisis.
Ook vanuit het Agentschap Overheidspersoneel (AgO) wordt de nodige communicatie voorzien naar de entiteiten en wordt kennis over digitale selectieprocedures volop gedeeld.
Het afnemen van een mondeling examen of een interview via videogesprekken in plaats van fysieke ontmoetingen is mogelijk. Dat kan via de instrumenten die we intussen allemaal kennen. Er wordt binnen de Vlaamse overheid op maat bekeken welke actie gepast is in het geval dat een kandidaat bijvoorbeeld niet beschikt over een computer. Dat wordt geval per geval bekeken.
AgO heeft voor de heropstart advies gevraagd aan de preventieadviseur. Vervolgens werd door Ago en de preventieadviseur een plan uitgewerkt over wat kan en niet kan op het gebied van fysieke sollicitatieprocedures.
AgO maakte een actieplan. Zo wordt uitgegaan van maximaal digitale selecties en worden voor het toelaten van de fysieke gesprekken de adviezen van het Crisiscentrum van de Vlaamse overheid (CCVO) gevolgd. Een aantal adviezen ter zake worden rigoureus gevolgd.
Ik heb geen zicht op de lokale situatie een heb daar tot nu toe geen klachten over gekregen. Op het niveau van onze Vlaamse administratie hebben we geen zicht op hoe het bij de lokale besturen gaat, die natuurlijk zelf de eindverantwoordelijkheid dragen voor de veiligheid van hun personeel.
Bij het uitbreken van de COVID-19-crisis heeft AgO meteen beslist in te zetten op volledig digitale selectieprocedures, om zo de continuïteit van de dienstverlening te garanderen. Dit werd op prijs gesteld door zowel de entiteiten als de kandidaten. Hierna werden steeds de adviezen van het CCVO gevolgd.
Op dit moment kiezen we ervoor om binnen de Vlaamse overheid de volledige selectieprocedure digitaal te organiseren, met uitzondering van het jurygesprek. Dat gesprek kan fysiek georganiseerd worden als de wervende entiteit dit vraagt en de kandidaten hier ook mee akkoord gaan. Dit is bijna altijd het geval voor top- en middenkaderfuncties, maar ook voor andere functies merken we dat een fysiek eindgesprek de voorkeur wegdraagt.
Bij iedere georganiseerde selectieprocedure doet mijn administratie er alles aan om de gelijke kansen van de kandidaten te garanderen. De kandidaten worden op voorhand gecontacteerd om hen op de hoogte te brengen van hoe de selectieprocedure zal verlopen. Wanneer de kandidaten op dat moment aangeven dat zij bijvoorbeeld niet de middelen hebben om digitaal te solliciteren, zoekt de administratie naar een oplossing op maat zonder de objectiviteit van de totale selectieprocedure hierbij uit het oog te verliezen.
De syndicale organisaties hebben het recht om de procedures bij te wonen wanneer de kandidaat dat vraagt. Ook bij een sollicitatie op afstand kunnen zij als waarnemer digitaal deelnemen. Vanuit de administratie worden de vertegenwoordigers van de vakorganisaties op de hoogte gebracht van de data van de selectieprocedures. Wanneer zij dat wensen, kunnen zij ook de link krijgen die nodig is om aan te sluiten bij het gesprek. Binnen de Vlaamse overheid worden de vakorganisaties altijd uitgenodigd.
Er werden geen klachten ingediend bij de toezichthoudende overheid over het niet garanderen door de lokale besturen van het recht tot waarneming bij selectieprocedures op afstand. Ook binnen de Vlaamse overheid zijn daarover geen klachten binnengekomen.
Wanneer lokale besturen ABB contacteren om advies te vragen over de aanpak van een onlineselectie, wordt erop gewezen dat vakbondsafgevaardigden als waarnemer moeten kunnen deelnemen aan de onlineselectie. Ik heb hier een hele lijst van gemeenten waar we dat advies hebben overgemaakt.
Ik hoop dat ik u daarmee wat heb kunnen geruststellen over de manier waarop we dat digitaal doen, met vaak toch nog het fysieke eindgesprek bij de jury. We doen dat in de best mogelijke omstandigheden, met oog voor de concrete noden van mensen die eventueel geen computer hebben of die misschien andere problemen hebben, en met waarborgen van betrokkenheid en aanwezigheid van syndicale organisaties als waarnemer wanneer zij dat wensen.
De heer de Loor heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. U hebt me inderdaad gerustgesteld. Een werkgever is niet enkel verantwoordelijk voor de veiligheid op het werk maar ook voor kandidaat-personeelsleden die wensen te solliciteren of die deel uitmaken van de organisatie van de Vlaamse administratie of van lokale besturen. U zei dat er maximaal wordt ingezet op een digitale manier van selecteren. Het is goed dat daarbij de gelijke kansen en de gelijke toegang tot het openbaar ambt overeind blijft, en dat mensen die niet over een computer en internet beschikken, toch de mogelijkheid krijgen om te kandideren.
Het is belangrijk, maar daarin hebt u me gerustgesteld, dat er een objectief wervingssysteem is dat de nodige garanties biedt inzake gelijkheid.
De heer Van Miert heeft het woord.
Ik wil beginnen met de Vlaamse overheid een pluim op de hoed te steken. Wat toekomstige sollicitanten betreft, is er heel veel voorzien. Er is een filmpje dat men kan bekijken, er zijn diagrammen met tips voor sollicitanten, men kan zelfs op de smartphone op weg naar huis, wanneer men niet aan het stuur zit, een sollicitatie indienen. Op dat vlak zit het hier dus wel goed in het huis. We hebben dan ook een aantal zaken gekopieerd naar het lokale niveau. Daarbij moesten we wel vaak van het digitale afstappen. Zeker voor bepaalde profielen moet men de kandidaten persoonlijk uitnodigen, met de nodige afstand en met respect voor de coronamaatregelen. Sommige mensen hebben misschien wel een computer en internetverbinding maar zijn het Zoom- of Skypegebeuren niet gewoon.
In elk geval hebben ook wij veel kandidaten, dus ik denk dat het digitale gebeuren wel goed loopt.
In de vraag van de heer De Loor stond dat er nu blijkbaar meer sollicitanten zijn. Minister, als ik kijk naar de voorbije jaren en zelfs decennia stel ik vast, maar ik weet niet of dat klopt, dat er een zekere correlatie is tussen de aantrekkelijkheid op de privémarkt en die bij de openbare besturen. Met andere woorden: als er weinig jobs in de privésector zijn, komt er een grotere druk op de sollicitaties bij de overheid. De keerzijde is ook dat de openbare sector, op gemeentelijk, provinciaal of Vlaams niveau, bij een economische revival net moeilijkheden heeft om de juiste profielen aan te trekken.
Dat was mijn bijkomende opmerking. Voor het overige ben ik het eens met de antwoorden van de minister.
Minister Somers heeft het woord.
Voorzitter, zoals steeds is uw beschouwing juist en briljant. Op het moment dat er een crisis is, een economische of een andere zoals nu het geval is, waardoor het aanbod aan arbeidskrachten op de arbeidsmarkt groter is dan de vraag, krijgt men een stijging van het aantal sollicitaties, ook bij de overheid. Wanneer morgen een privébedrijf een vacature heeft, zal dat wellicht ook een grotere toeloop van kandidaten kennen. Wanneer er omgekeerd een krapte is op de arbeidsmarkt, dan is de private sector beter gewapend en heeft hij meer mogelijkheden om die krapte op te lossen. Zij kunnen veel gemakkelijker een hoger loon en betere arbeidsvoorwaarden aanbieden, terwijl de overheid een rigider statuut heeft. Bij onevenwicht waarbij veel mensen een job zoeken en er weinig jobs zijn, denk ik dat de overheid interessante profielen kan aantrekken. Wanneer er krapte is en weinig mensen een job zoeken terwijl er veel jobs in de aanbieding staan, komt de publieke sector onder druk te staan. De private sector is flexibeler, terwijl de openbare sector allerlei regels heeft die onder meer de objectiviteit moeten garanderen. Op lokaal vlak hebben we vaak de frustratie gehad omdat we bijvoorbeeld graag betere informatici zouden willen, maar dan zouden we die beter moeten kunnen betalen. Wanneer men helemaal vrij is om aan de ene zoveel en aan de andere zoveel te geven, bestaat het risico op vriendjespolitiek.
Verder wil ik de heren danken voor de lofbetuigingen en de steun voor de aanpak die we op Vlaams vlak uitrollen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.