Verslag vergadering Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Joosen heeft het woord.
In juni vorig jaar bereikte de Europese Unie een akkoord over een handelsakkoord met de Mercado Común del Sur (MERCOSUR). Specialisten waarschuwen ervoor dat de effectieve implementatie van dit verdrag verre van zeker is gezien de sterke oppositie hierover in diverse lidstaten. Indicatieve stemmingen in het Ierse en Oostenrijkse parlement draaiden al negatief uit. Tegelijkertijd wordt verwacht dat de juridische afwikkeling en de Europese goedkeuring nog jaren zal duren.
Dat MERCOSUR vooral impact zal hebben op onze landbouw- en voedingsindustrie staat buiten kijf. De handelsbalans tussen de EU en MERCOSUR is relatief in evenwicht, maar waar de EU vooral machines en afgewerkte producten exporteert, voert MERCOSUR voornamelijk landbouwproducten zoals vlees en suiker uit naar Europa.
Het zorgde al voor negatieve reacties en bezorgdheden bij onder andere de Boerenbond en een aantal spelers in de Vlaamse melkindustrie. In Wallonië was traditiegetrouw zowel de politieke oppositie als het verzet van de landbouwsector veel heviger.
Een recente studie van de London School of Economics, die deel uitmaakt van de brede consultatieronde die de Europese Commissie voorziet, nuanceert dat gevoelig. Op vlak van vlees, suiker en ethanol ziet het rapport een verhoogde import vanuit MERCOSUR als realistisch, maar relatief beperkt. Bovendien wijst het rapport erop dat er positieve neveneffecten zijn voor de Europese verwerkingsindustrie die gebruikmaakt van ethanol. Wat zuivel betreft zou de impact zelfs minimaal zijn.
Minister, hebben uw diensten kennisgenomen van deze impactstudie? In hoeverre geeft ze op eventuele vragen van de Vlaamse Regering over de impact op onze landbouw toereikende antwoorden? Lopen deze gelijk met onze eigen bevindingen hierover? Acht de Vlaamse Regering nog bijkomende onderzoeks- of bevragingsinitiatieven noodzakelijk en wenselijk?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega, mijn diensten hebben kennisgenomen van deze studie, die ook publiek beschikbaar is op de website van de Europese Commissie. MERCOSUR zal sowieso een uitdaging zijn voor de landbouwsector. Dat heb ik ook al op andere vragen geantwoord.
Op basis van wat al is vrijgegeven, is het duidelijk dat er toegevingen gedaan zijn voor meerdere gevoelige landbouwproducten. Daartegenover staat dat er ook opportuniteiten zijn om vanuit Vlaanderen meer landbouwproducten naar MERCOSUR uit te voeren.
De studie waarnaar u verwijst, geeft een goed inzicht in de mogelijke effecten voor een aantal sectoren, zowel aan de zijde van de Europese Unie als voor de MERCOSUR-landen. De bevindingen hierin zijn dezelfde als in onze voorlopige inschatting. Maar de scope is beperkt tot een aantal sectoren zoals rundsvlees, zuivel, suiker en ethanol. Een aantal voor ons gevoelige sectoren zoals pluimvee en varkens zijn niet opgenomen in de studie.
Qua impact kijken we verder uit naar twee onderzoeken die we nog niet hebben ontvangen. Enerzijds is er de impactanalyse van de FOD Economie, specifiek over de deal met MERCOSUR. Anderzijds is er de update van de Europese cumulatieve impactstudie van toegevingen uit alle bestaande vrijhandelsakkoorden. De Europese Commissie heeft toegezegd om de studie die hierover gebeurde in 2016, te actualiseren en te vervolledigen. Vanuit België hebben we hier herhaaldelijk op aangedrongen binnen de Raad Landbouw. Deze cumulatieve impactstudie zou deze maand nog beschikbaar zijn.
Op basis van deze twee studies zouden we een preciezer beeld moeten hebben van de kansen en impact op alle sectoren op Belgisch niveau. Dit is cruciale informatie om de impact van MERCOSUR te kunnen inschatten. Samengevat: wordt vervolgd.
Mevrouw Joosen heeft het woord.
Dit thema is inderdaad al enkele keren onder de aandacht gebracht, en ik zal dat ook blijven doen. Vlaanderen heeft veel te winnen bij goede handelsakkoorden. De beste garantie op eerlijke en evenwichtige handel is een goed handelsakkoord en een goede handelsassociatie. Dat ligt me dus zeer na aan het hart.
Er zijn terecht heel wat bezorgdheden. Ook de commissie Buitenland van het Vlaams Parlement heeft ondertussen een resolutie aangenomen waarin een aantal bezorgdheden worden meegenomen die ook in het handelsakkoord met MERCOSUR aan bod komen. Het gaat dan onder andere over de bepalingen over de bescherming van regenwoud en inheemse volkeren. Dat zijn inderdaad bezorgdheden die we moeten meenemen. Ook Duitsland heeft al aangegeven dat er een veel duurzamere balans moet worden gevonden.
Minister, ik ga ervan uit dat u dit dossier correct zult evalueren met de nodige aandacht voor dat evenwicht. Ik roep wel op om niet te lang de kat uit de boom te kijken omdat we wel hebben geleerd van Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA) dat besluitvorming rond die internationale handel in België een heksentoer is. Ik ben het er wel mee eens dat we uiteraard die actualisering van de Europese impactstudie best afwachten. Als het inderdaad klopt dat alle sectoren zijn meegenomen, ook de sectoren waar Vlaanderen belangen heeft – ik hoorde dat varkens- en pluimvee nog niet waren opgenomen –, dan is dat een goede zaak.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Ik deel de bezorgdheid van mevrouw Joosen voor wat de landbouwsector en de concurrentie voor onze landbouwers betreft maar ik wil toch ook het element van klimaat en milieu benadrukken. Onze eigen landbouwers moeten zich aan klimaat- en milieumaatregelen houden, maar dat moet ook zeker gebeuren voor producten die worden ingevoerd.
De heer Pieters heeft het woord.
Wij stellen dit ook in vraag omdat de familiale landbouw daar serieus onder zal lijden. Op het vlak van import moet worden gecontroleerd hoe alles gefabriceerd wordt en in welke mate sproeistoffen worden gebruikt. Voor onze eigen familiale landbouw moeten we een leefbaar inkomen blijven garanderen.
Mevrouw Talpe heeft het woord.
Dit is inderdaad geen evidentie. De grote diversiteit tussen landen en regio's is heel moeilijk: overal spelen verschillende aspecten. Ook binnen Vlaanderen moeten we goed kijken naar de voor- en nadelen. Wat goed is voor bijvoorbeeld de voedingsindustrie, is dat dan weer niet voor de primaire landbouwproducten. Dat moeten we in de impactstudie zeer goed onder ogen zien.
Ik heb nog een concrete vraag. Een van de zaken die onder vuur liggen, is de import van rundvlees uit MERCOSUR-landen. We weten dat men daar een aantal natuurlijke hormonen mag gebruiken die onze boeren niet mogen gebruiken. We hebben daar ook die link met ontbossing van het Amazonewoud, waar mevrouw Joosen ook al naar verwezen heeft en waarover we in de commissie Buitenlands Beleid ook al aan de alarmbel hebben getrokken. Minister, hoe zult u milieu- en gezondheidsaspecten mee beoordelen bij de evaluatie van MERCOSUR?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega Joosen, wederkerigheid is het basisbeginsel van handeldrijven. De uitdaging is om dat evenwichtig en met respect voor het belang van beide handelspartners te doen. Zoals ik al zei, wachten wij op de Europese impactstudie. Dit wordt dus sowieso vervolgd in deze commissie.
Wat het level playing field betreft, collega Vandenhove en collega Pieters, zijn de productienormen in MERCOSUR-landen een aandachtspunt. Zij zijn niet dezelfde als in Europa, en voor mij is het echt van belang dat er afspraken worden gemaakt om die kloof te dichten.
Mevrouw Talpe, het is ook belangrijk om op sectorniveau na te gaan wat de bedreigingen of opportuniteiten zijn. Dat kunnen compleet tegengestelde belangen zijn, maar dat zou uit de impactstudie van de FOD Economie moeten blijken.
Wat het rundsvlees betreft, de EU staat geen import toe voor rundsvlees dat behandeld is met groeihormonen. Dat aspect is in wezen afgedekt omdat het gewoon de EU niet mag binnenkomen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.