Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Deckmyn heeft het woord.
Ik blijf een beetje in Latijns-Amerika. In mei zijn de EU en Mexico na vier jaar onderhandelen tot een principeakkoord gekomen over een nieuw vrijhandelsakkoord. Dat akkoord moet het vorige vrijhandelsakkoord tussen de EU en Mexico uit 2000 vervangen. Er zijn echter heel wat bezorgdheden over het nieuwe akkoord. Het lijkt namelijk de weg te effenen voor de ongebreidelde import van Mexicaans vlees, en bij uitbreiding andere landbouwproducten. De voedselveiligheid zou hierdoor in het gedrang kunnen komen aangezien de EU veel strengere eisen stelt in dat verband dan Mexico. Momenteel importeert de EU bijna geen voedselproducten uit Mexico. Er wordt vanuit de EU voornamelijk geëxporteerd naar het Amerikaanse land. Bovendien zal er ook een vorm van investor-state dispute settlement (ISDS) in het verdrag opgenomen worden. Dat is een internationaal tribunaal dat de deur openlaat voor multinationals om de Europese en Vlaamse wetgeving in verband met bijvoorbeeld veiligheid te ondermijnen. Dat is een punt dat we ook al in de plenaire vergadering naar voren hebben gebracht in verband met de decreten over Ghana, Ivoorkust en Singapore.
Zal de Vlaamse Regering dit vrijhandelsakkoord ondersteunen?
Bent u reeds nagegaan wat de mogelijke impact van een dergelijk vrijhandelsakkoord zal zijn op Vlaanderen? Wat zijn de voor- en nadelen van het vrijhandelsakkoord zoals het nu voorligt?
Wat stelt u tegenover de bezorgdheid van sommigen dat onze landbouwers er een dumpingconcurrent bij kunnen krijgen?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Ik verwijs naar de besprekingen over dit vrijhandelsakkoord naar aanleiding van een actuele vraag van de heer Muyters op 13 mei 2020.
Mijn diensten hebben de analyse van het akkoord nog niet helemaal afgerond. We zijn ook nog niet aan het beslissingsmoment gekomen. De teksten worden eerst nog juridisch opgeschoond en vertaald, en dan zal de Europese Commissie haar voorstellen voor het concluderen en het sluiten van het akkoord presenteren aan de Europese Raad.
In onze analyse die we maken, is er aandacht voor de defensieve maar ook voor de offensieve belangen die we hebben. Zoals ik aangaf in de plenaire vergadering van mei, zijn er economische opportuniteiten die van Mexico een interessante exportbestemming kunnen maken voor heel wat producten en diensten uit Vlaanderen.
Voor de mogelijke impact op Vlaanderen verwijs ik naar de besprekingen die we hadden tijdens de plenaire vergadering van 13 mei jongstleden. Ik wil wel ingaan op de inhoud van het akkoord. Zoals u weet, gaat het om de modernisering van een bestaand akkoord dat al sinds 2000 van toepassing is. Heel wat EU-producten kunnen bijgevolg al tariefvrij ingevoerd worden.
Vandaag is Mexico een veeleer bescheiden exportbestemming voor Vlaanderen. Toch wijzen recente handelscijfers op een toenemend belang. Zo beliep de Vlaamse uitvoer van goederen in 2019 1,3 miljard euro, een stijging van meer dan 15 procent in vergelijking met het jaar voordien. Daarmee is het land voor Vlaanderen de tweede belangrijkste exportmarkt in Latijns-Amerika, na Brazilië.
Door deze actualisering zijn er nieuwe mogelijkheden en opportuniteiten. Zo zullen de invoertarieven die nog steeds bestaan voor bepaalde voedingsproducten zoals chocolade, koekjes en bevroren aardappelproducten worden gereduceerd tot 0 procent. Maar niet alleen de afbouw van tarieven kan een stimulans zijn om de handelsrelaties te bevorderen, ook andere regelgevende aspecten zorgen voor een gemakkelijkere handel en opportuniteiten.
Het uitgeklaarde hoofdstuk over openbare aanbestedingen dat de afronding van het gehele akkoord toelaat, zal ervoor zorgen dat Europese bedrijven een betere toegang hebben tot deze markt, ook bij de lagere overheden, en garandeert transparantie en voorspelbaarheid in de procedures.
Daarnaast zijn ook talrijke bepalingen opgenomen om de Mexicaanse normen en standaarden beter te aligneren met de geldende EU-normen en -standaarden. Dit moet het voor bedrijven gemakkelijker maken om internationaal zaken te doen met het land.
Ook op het vlak van investeringen bevat het akkoord bepalingen die het investeringsvertrouwen kunnen versterken. Zo is er een modern investeringsbeschermingsluik opgenomen waarbij het Investment Court System wordt gehanteerd. Ik herinner u hierbij graag aan de uitspraak van het Hof van Justitie van de EU in advies 1/17 over de verenigbaarheid van dit systeem met het EU-recht.
Behalve de investeringsspecifieke bepalingen zijn er ook anticorruptiebepalingen opgenomen die het investeringsvertrouwen ten goede moeten komen.
Ik heb mij hier beperkt tot enkele grote lijnen van het akkoord, maar er zijn uiteraard tal van andere voordelen. Ik wil nog even ingaan op de manier waarop dit akkoord ook rekening houdt met kmo’s die in vergelijking met grotere bedrijven niet altijd over dezelfde middelen beschikken om vlot te analyseren hoe zij de buitenlandse markt kunnen betreden. Welnu, de overeenkomst voorziet in bepalingen die ervoor moeten zorgen dat de bedrijven gemakkelijker een overzicht hebben van de voordelen voor hen. Zo moeten beide partijen daarvoor een specifieke webpagina opmaken.
Last but not least promoot het akkoord ook duurzame ontwikkeling. Daartoe is een eigentijds hoofdstuk opgenomen.
Wat onze landbouwers en de dumpingconcurrentie betreft, steunt Vlaanderen als open economie handelsakkoorden die een betere markttoegang creëren voor onze bedrijven. Tegelijk waakt Vlaanderen over een aantal defensieve belangen om te vermijden dat bepaalde kwetsbare of gevoelige Vlaamse sectoren negatieve effecten ondervinden van een vrijhandelsakkoord.
In die optiek heb ik goed nota genomen van de bezorgdheden die leven. Ze zullen mee in rekening worden genomen bij de analyse met het oog op de standpuntbepaling. We nemen hierbij, zoals altijd, alle elementen van het akkoord in overweging, inclusief onze defensieve en offensieve belangen. Ook voor de landbouwsector en de bredere agrovoeding is Mexico een interessante markt en zorgt dit akkoord voor bijkomende markttoegang.
In onze evaluatie kijken we niet enkel naar de markttoegang maar ook met veel aandacht naar elementen zoals de regelgevende samenwerking en afspraken over standaarden, de opname van het voorzorgsprincipe en vrijwaringsmaatregelen voor bepaalde producten.
Bovendien zijn in het akkoord een aantal garanties ingebouwd voor het geval dat er ernstige schade zou zijn in een bepaalde sector door een toegenomen invoer door het akkoord.
De heer Deckmyn heeft het woord.
Minister-president, ik dank u voor uw antwoord. Het is inderdaad een interessante aanvulling op het antwoord dat u al gaf op de actuele vraag van de heer Muyters.
Ik hoor dat men nog niet aan een beslissingsmoment toe is. Ik begrijp dat Mexico een interessante exportlocatie is. U zult mij niet horen zeggen dat we niet moeten kijken wat de mogelijkheden daar zijn. Vlaanderen is bij uitstek een exportland. We moeten alvast wel voorbehoud kunnen maken bij bepaalde akkoorden die internationale tribunalen de mogelijkheid geven om Europese en Vlaamse regelgeving te ondermijnen.
Ik ben alvast blij dat u goed nota hebt genomen van de bezorgdheden van de landbouwsector en dat u die zult meenemen naar verdere besprekingen. Ik ben zeer tevreden om dit te horen, want als één ding duidelijk is, dan is het dat we geen land willen worden dat er extra dumpingconcurrenten bij krijgt. We moeten zeer aandachtig zijn ten aanzien van deze problematiek.
De heer Muyters heeft het woord.
Uiteraard kom ik terug op de bespreking die we hebben gehad tijdens de actuele vraag. Mijnheer Deckmyn, iedereen moet stilaan toch beseffen welk belang export heeft voor ons land. Een op de drie jobs is in functie van onze export.
Als ik elke keer opnieuw dezelfde argumentatie hoor bij handelsakkoorden, dan heb ik daar wel problemen mee. Ik hoorde dezelfde problemen naar voren brengen bij het Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA), MERCOSUR en andere akkoorden. Als ik dan kijk naar de handelsakkoorden die al van kracht zijn, dan blijkt elke keer opnieuw – ik denk dat de minister-president dat wel kan beamen – dat die schrik ongegrond is geweest. Bij het CETA bijvoorbeeld is er helemaal geen overspoeling van landbouwproducten uit Canada. Ik herinner me uitspraken van de Franse president die ruiterlijk toegaf dat ook zijn weerstand tegenover het CETA achteraf ongegrond is gebleken.
Ik dacht dat er ook in het handelsverdrag met Mexico een aantal zaken zijn ingebouwd. Onze markt zal niet overspoeld kunnen worden door producten die niet voldoen aan de Europese normen inzake voedselveiligheid. Minister-president, u verwoordde het daarnet anders, maar bracht dat eigenlijk al naar voren. Meer nog, bij de andere handelsakkoorden zijn er bij mogelijke overspoeling van producten vanuit die landen mogelijkheden om daar iets aan te doen, om op dat moment toch nog actie te ondernemen. Er wordt met contingenten gewerkt en als die overschreden worden, zijn er toch nog mogelijkheden. Is dit ook het geval in het akkoord met Mexico?
Wat mij betreft, zijn er heel wat mogelijkheden om de schrik die bij landbouwers bestaat voor een deel weg te nemen. Ik pleit er ook voor dat we dat heel objectief en eerlijk doen. Minister-president, u luistert heel goed naar hen en ik hoop dat u hen van antwoord kunt dienen met de positieve zaken van bescherming die er in die handelscontracten voor hen zijn opgenomen.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Volgens de Europese Unie is er momenteel niet zo heel veel export vanuit Mexico naar de Europese Unie, laat staan van voeding. Als het verdrag er komt, zullen ze aan dezelfde veiligheidsnormen moeten voldoen. Mexico zal moeten respecteren wat er in de Europese Unie gevraagd wordt. Dat is evident.
Minister-president, hebt u er zicht op hoeveel wij importeren vanuit Mexico, vooral dan qua voeding? Gaat dat nu eigenlijk al over grote hoeveelheden, en welk soort voeding exporteert Vlaanderen momenteel al naar Mexico? Is dat vlees of zuivel of zo? Over welke hoeveelheden gaat het? Voornamelijk in het Waalse landsgedeelte is men immers zeer beducht voor dit verdrag dat er mogelijk komt, omdat er 20.000 ton rundsvlees tegen verminderde tarieven zou kunnen worden geëxporteerd naar Europa. Gesteld dat het verdrag zijn traject via het Europees Parlement en de Europese Raad en zo doorloopt, in België is de situatie dan zo dat er een probleem is als een van de regio’s dat niet mee wil goedkeuren. Het is wel zo dat het probleem dan rijst inzake de materies waarvoor de lidstaten verantwoordelijk zijn. Voor de rest zou dat verdrag al kunnen functioneren als het Europees Parlement het eenmaal heeft goedgekeurd. Het is dan ook wel een beetje de vraag of dat handelsverdrag luiken zal bevatten waarvoor de lidstaten exclusief verantwoordelijk zijn, want die zouden dan nog niet van kracht kunnen worden indien er met de ratificatie naderhand een probleem rijst. Ik weet dat het ‘als, als, als’ is, maar het is wel een beetje verontrustend dat er in het Waalse landsgedeelte toch al ernstige vragen zijn bij dit nakende verdrag, en niet bij de minsten. Het ging onder andere over Willy Borsus.
Mevrouw Talpe heeft het woord.
Minister-president, ik wil me aansluiten bij wat collega Muyters zei over het belang van de export. Twee weken terug heb ik hier nog een vraag gesteld over de daling van de exportcijfers door corona en over het steunplan, dat enorm belangrijk zal zijn. Voor onze fractie is een akkoord dat handel faciliteert uiteraard enorm belangrijk. We willen dat onze bedrijven veel toegang hebben, ook tot de Mexicaanse markt. Uiteraard moeten we erover waken dat de Europese standaarden van voedselveiligheid, mensenrechten enzovoort daarbij worden gewaardeerd, maar dat is ook het geval.
Ik wil kort nog even ingaan op de bezorgdheid van de landbouwers. Ik weet dat Boerenbond heeft laten weten voor het akkoord te zijn, maar toch een aantal bezorgdheden te hebben. Minister-president, het kan dus misschien interessant zijn om contact op te nemen met uw collega, minister Crevits, om hierover ook even van gedachten te wisselen en die bezorgdheden dan ook mee te nemen.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Wat de concrete vragen betreft: ik heb u daarstraks gezegd dat we nog bezig zijn met een analyse van het akkoord. Ik zou dus willen vragen dat u even wacht tot die analyse klaar is. Het is echter heel duidelijk dat het verdedigingsmechanismen bevat als er bepaalde drempels worden overschreden, als er een te grote import is in een bepaalde sector, die echt ondermijnend zou kunnen werken. Wacht misschien even tot we de volledige analyse van het akkoord hebben gemaakt, want het is een tamelijk complexe materie, en dan kunnen we daar in deze commissie zeker en vast op terugkomen.
De heer Deckmyn heeft het woord.
Minister-president, wat dat laatste betreft, hebt u volledig gelijk. We zullen de resultaten afwachten en daar uiteraard verder over debatteren.
Collega Muyters, ik heb er daarnet ook wel op gewezen dat wij ook export enorm belangrijk vinden. We zijn er ons natuurlijk ook zeer van bewust dat Vlaanderen een exportland is en dat we daar zeker de nodige aandacht aan moeten blijven schenken. U zult me zeker geen initiatieven zien nemen die dat in het gedrang zouden brengen. Het is echter logisch dat we dezelfde bezorgdheden naar voren blijven schuiven bij akkoorden waarbij sprake is van onafhankelijke tribunalen. Men moet dat gegeven kritisch blijven benaderen. Dat is een standpunt dat wij in diverse dossiers ter zake steeds hebben aangehouden. Zoiets heet consequentie, natuurlijk. We proberen consequent te zijn met onze bezorgdheden, ook in dit dossier. We vinden, zoals ik al diverse keren heb gezegd, dat alle aandacht moet gaan naar zo veel mogelijk exportmogelijkheden voor Vlaanderen, maar wat ons betreft niet te allen prijze.
De vraag om uitleg is afgehandeld.