Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Dochy heeft het woord.
Minister, in 2018 en 2019 heeft Aquafin in totaal 120 werven afgerond, waarin een 190-tal projecten van Aquafin werden verwerkt. Het waren projecten met een bovenlokaal karakter die werden overgedragen aan Aquafin, en die investeringen ten belope van 140,4 miljoen euro in de gemeentelijke infrastructuur inhielden. De investeringen van de opgeleverde werven bedroegen 235 miljoen euro.
Als we tegen 2027 in onze Vlaamse waterlopen een goede kwaliteit willen behalen, dan zullen we vandaag nog initiatieven moeten nemen om investeringen te kunnen doen om het rioleringsnet verder uit te breiden.
Minister, uit een schriftelijke vraag die ik u stelde, kon ik afleiden dat de gemiddelde doorlooptijd voor het realiseren van het project vanaf het moment dat het is opgenomen als investeringsproject, 7,1 jaar bedraagt. Voorafgaand aan zo'n project is er ongeveer nog 2 jaar voorbereiding. Dat betekent dat wanneer vandaag projecten worden opgestart, ze niet meer voor 2027 kunnen worden gerealiseerd.
Minister, schort er iets aan de procedure? Kan er worden versneld? Het gaat over een samenwerking tussen actoren, het gaat over adviezen, het gaat over het terugsturen van dossiers. Studiebureaus krijgen er grijze haren van als ik hen mag geloven. In elk geval zijn er zaken die op een slechte organisatie kunnen wijzen.
Verschillende Vlaamse rioolbedrijven hebben stijgende financiële overschotten. Dat betekent dat het geld dat ze innen, niet allemaal kan worden geïnvesteerd. In deze coronatijden, in tijden van de relance, is investeren zeer belangrijk. Middelen zijn beschikbaar, maar ze kunnen niet worden geactiveerd door procedures.
Wordt er nagedacht om het toekennen van een investeringsproject en de feedback vanuit de diensten op de ontwerpen anders te gaan organiseren in functie van een snellere en efficiëntere realisatie op het terrein? In welke richting denkt u om hierop bij te sturen?
Hoe kunnen investeringsprojecten gekoppeld worden aan een uitvoeringstermijn om zodoende een sneller resultaat op het terrein te realiseren?
Hoe kan een verdere afstemming tussen diverse partners, waaronder het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV), Aquafin en de steden en gemeenten, uitgewerkt worden, zodat bij een toekenning van een investeringsproject de uitvoering sneller gerealiseerd kan worden?
Hoe zult u de doelstellingen tegen 2027 realiseren, indien we rekening houden met de gemiddelde doorlooptijd van 7,1 jaar, met nog 2 voorafgaande voorbereidingsjaren?
Welke acties worden er ondernomen om tot een efficiënte, snellere en volledige aanvraagprocedure te komen en zodoende de uitvoering op het terrein te kunnen versnellen?
Minister Demir heeft het woord.
Mijnheer Dochy, ik deel uw analyse volledig dat de doorlooptijd van investeringsprojecten veel te lang is. Hetzelfde probleem stelt zich voor de projecten van het subsidieprogramma. Er werden al heel wat acties ondernomen, maar er is wel nog heel wat werk aan de winkel. Veel heeft natuurlijk te maken met het grote aantal betrokken actoren; goed overleg en samenwerking blijven belangrijk.
Wat gaan we doen om dit probleem te verhelpen? Ten eerste gaan we de voorbereidende procedures vereenvoudigen. Er wordt momenteel met alle betrokken partijen verder gewerkt om daar verdere stappen in te zetten, onder meer op het vlak van de technische advisering en de goedkeuring van de projecten. Met de invoering van de omgevingsvergunning zijn al belangrijke stappen gezet om de procedures voor vergunningverlening in te korten, te digitaliseren en optimaliseren, maar in een aantal gevallen moeten nog verdere stappen worden gezet.
Ten tweede moeten we ervoor zorgen dat het investeringsprogramma van Aquafin, AWV en de lokale besturen veel beter op elkaar afgestemd wordt. Dat zorgt natuurlijk ook wel vaak voor vertraging.
Ten derde moeten we het principe van de responsabilisering inbrengen. Dat betekent dat we meer op resultaat moeten werken en minder op basis van allerlei doelstellingen.
Hoe kunnen projecten nu gekoppeld worden aan een uitvoeringstermijn? In de overeenkomst tussen Aquafin en het Vlaamse Gewest zijn investeringsprojecten al gekoppeld aan een uitvoeringstermijn. Aquafin heeft echter niet alle sleutels in handen. Indien er hindernissen op het parcours liggen die buiten de verantwoordelijkheid van Aquafin vallen, heeft zij de mogelijkheid om een termijnverlenging aan te vragen. De belangrijkste reden voor een dergelijke vraag is afstemming met wegenwerken door AWV en de koppeling met gemeentelijke projecten die nodig zijn om het afvalwater naar de bovengemeentelijke leidingen te brengen. Er zal sowieso met collega Peeters, bevoegd voor de wegenwerken, gekeken worden om die afstemming beter te maken, zodat de termijnen niet te lang uitlopen.
Hoe kan een verdere afstemming tussen diverse partners uitgewerkt worden? In het verleden werden al heel wat initiatieven op stapel gezet om de projecten van diverse actoren zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. In het regeerakkoord werd afgesproken om Aquafin expliciet de rol van matchmaker te laten opnemen. Er lopen momenteel gesprekken tussen Aquafin en de steden en gemeenten om deze rol in te vullen. Dat zal zeer binnenkort tot concrete acties leiden. Wat AWV betreft, zullen beide administraties samenzitten om beide zaken op elkaar af te stemmen, zoals daarnet gesteld.
Hoe zal ik de doelstellingen tegen 2027 realiseren? Met het Vlaamse Gewest zetten we in op verschillende punten. Een eerste punt is het in kaart brengen van de doelafstand per stroomgebied via het in opmaak zijnde derde stroomgebiedbeheerplan. Een tweede punt is het stellen van prioriteiten en toekennen van doelstellingen aan de verschillende actoren die betrokken zijn bij de saneringsinfrastructuur. Een derde punt betreft de responsabilisering en betrokkenheid van alle actoren, zodat we meer gaan sturen via een focus op resultaten.
Welke acties worden er ondernomen om tot een efficiënte, snellere en volledige aanvraagprocedure te komen? Mijn administratie zet in op verregaande digitalisatie.
De digitale projectaanvraag is nu reeds mogelijk. Ik verwijs naar de gesprekken over de rol van Aquafin als matchmaker. Aquafin zal dan een actievere rol spelen om de gemeentelijke en bovengemeentelijke uitvoeringsplannen beter op elkaar af te stemmen.
Tot slot zetten we ook in op de verdere responsabilisering van Aquafin en van de gemeenten. Ze krijgen meer verantwoordelijkheid, maar ook meer flexibiliteit, waardoor minder moet worden ingezet op de detailcontrole van individuele projecten en de procedures kunnen worden vereenvoudigd.
De heer Dochy heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw engagement. Er zal in elk geval een sterke hand nodig zijn om die stugge structuren en procedures even los te maken. Ik reken daarvoor op u, samen met de vele studiebureaus die zich in deze procedures nestelen en met de lokale besturen en de rioolbeheermaatschappijen, die zitten te wachten om in de verdere uitbouw van de rioleringen te kunnen investeren.
De heer Danen heeft het woord.
Minister, ook ik heb een bezorgdheid. U hebt in uw antwoord veel tijd genomen om het probleem te benoemen. We kennen het probleem. Ik denk dat het inderdaad niet makkelijk op te lossen valt. U hebt verklaard dat eigenlijk een matchmaker is aangesteld. Er zal beter worden samengewerkt, wat voor veel problemen een oplossing is. De vraag is of u dat tussentijds zult evalueren. Zult u op een bepaald moment nagaan of die matchmaker wel doet wat hij moet doen. Zult u nagaan of de samenwerking wel wordt gestart? Het zou bijzonder jammer zijn indien we binnen twee of drie jaar moeten vaststellen dat het weinig opschiet, want dan zullen we in 2027 natuurlijk helemaal niet klaar zijn met wat we moeten doen. Mijn concrete vraag is of u tussentijds zult bekijken of gebeurt wat moet gebeuren en waartoe u zich vandaag hebt geëngageerd?
Minister Demir heeft het woord.
Die procedures frustreren mij, samen met heel wat burgemeesters en heel wat mensen, ook enorm. Ik zal hierop toezien en vroegtijdig evalueren. Het is niet slecht daar met harde hand achter te zitten, want een termijn van zeven jaar is eigenlijk gigantisch. Ik zal dat sowieso van nabij opvolgen en monitoren. Ik zal geregeld de schroeven bijdraaien.
De vraag om uitleg is afgehandeld.