Verslag vergadering Commissie voor Brussel en de Vlaamse Rand en Dierenwelzijn
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Almaci heeft het woord.
Naar aanleiding van het beleidsplan hebben we hier al even van gedachten gewisseld over het proefdiergebruik in Vlaanderen, dat relatief hoog ligt in vergelijking met een aantal ons omringende landen. Het thema dierenwelzijn, met het proefdierbeleid, werd geregionaliseerd in 2014. Volgens de laatste beschikbare statistieken schommelde tussen 2014 en 2018 het aantal dieren dat wordt gebruikt voor proeven rond de 250.000. We weten niet wat de impact van corona daarop is. Sowieso is het nu het allerbelangrijkste dat er een vaccin komt. Maar we beseffen allen – en die discussie hebben we al gevoerd – dat het testen op proefdieren het best zoveel mogelijk wordt afgebouwd en waar het kan wordt vervangen door andere, efficiëntere testmethodes.
Naar aanleiding van die discussie hebben we gehoord over uw voorstel om een initiatief te nemen voor een rondetafelgesprek met de sector en op basis daarvan een concreet plan uit te werken om die cijfers naar beneden te krijgen. Het is een voorstel waar ik achter sta en dat heel veel potentieel heeft. Maar tot nu toe hebben we nog niets vernomen over dat rondetafeloverleg. Bij een vorige vraag om uitleg gaf u aan dat dat overleg een doelstelling blijft. Maar voor zover wij weten, heeft dat overleg nog niet plaatsgevonden.
Minister, welke stappen werden concreet genomen in het kader van die doelstelling uit uw beleidsnota, met name het opstarten van die rondetafelgesprekken?
Wie zou u daarbij betrekken? Wie is voor u dan de sector? Zult u dierenrechtenorganisaties en onafhankelijke experten daarbij betrekken?
Volgt u op dit moment, specifiek in de huidige context, het proefdiergebruik op?
Gelden er gewijzigde procedures sinds het uitbreken van de coronacrisis?
Minister Weyts heeft het woord.
Ik heb inderdaad de ambitie om, samen met de sector, een actieplan uit te werken om het gebruik van proefdieren af te bouwen. Dat is een ambitieuze doelstelling, zeker heden ten dage. Want enerzijds is er de Europese regelgeving en anderzijds het cruciale onderzoek dat vandaag wordt uitgevoerd in Vlaanderen op het vlak van medische behandelingen allerhande. Dat belet echter niet dat we op zoek gaan naar mogelijkheden om een wettelijke en doordachte invloed uit te oefenen op de proefdierstatistieken.
De eerste stappen zijn gezet om dit traject vorm te geven. Er werd overlegd met de dienst Dierenwelzijn, die de coördinatie op zich zal nemen, en met de Vlaamse Proefdierencommissie. Er wordt momenteel een werkgroep opgericht binnen de Proefdierencommissie om het traject verder vast te leggen. We moeten de sector heel ruim interpreteren, maar dat is een beetje de moeilijkheid en dat heeft te maken met de graad van ambitie. Wel moeten we de overlegmomenten rond specifieke thema’s of onderzoekdomeinen opzetten. Het rondeetafeloverleg gaat dus niet over een specifieke groep mensen die telkens samenkomt. Het gaat over een serie van vergaderingen met telkens een andere groep vertegenwoordigers uit de ruime sector, waarmee we bepaalde thema’s of onderwerpen in de diepte kunnen behandelen.
Het traject van de rondetafel is natuurlijk niet het enige spoor dat we bewandelen. We hebben een kennisplatform voor alternatieve methoden opgericht, het zogenaamde RE-Place, en dat hebben we nu verlengd tot midden 2024. Dat is een samenwerkingsverband tussen Sciensano en de Vrije Universiteit Brussel (VUB). Dit betekent in concreto dat zij op zoek gaan naar alternatieve methoden die al worden gebruikt in Vlaanderen, dat zij hiermee de databank aanvullen en ook dat zij de databank verder optimaliseren.
Daarnaast heb ik een externe partner onder de arm genomen die een evaluatietool zal maken om de werking van de Vlaamse Ethische Commissies Dierproeven in de toekomst nog systematischer te laten opvolgen door de dienst Dierenwelzijn. Soms is er discussie over of dat wel een adequaat en waterdicht systeem is, die Ethische Commissies Dierproeven. Als je dat aan ons en aan diegenen die daarin functioneren vraagt, dan denken we dat dat vooralsnog wel zo is. Dat is natuurlijk een oordeel over de eigen werking en daarom hebben we een externe partner aangetrokken om een evaluatietool in elkaar te steken.
Het onderzoek dat in Vlaanderen wordt gevoerd naar COVID-19 zal uiteraard invloed hebben op de proefdierstatistieken. Dat moeten we erkennen. Vooralsnog is er in vele gevallen nog geen alternatief voor het gebruik van proefdieren om te komen tot nieuwe medische behandelingen of medicijnen. Het is dus even afwachten welke invloed deze crisis juist heeft op het gebruik van proefdieren in Vlaanderen en trouwens ook in de rest van Europa.
Mevrouw Almaci heeft het woord.
Minister, het is mij onduidelijk of u nu onafhankelijke experten en dierenrechtenorganisaties gaat betrekken in dit proces. U hebt verwezen naar een extern bedrijf om de doorlichting te doen van de Ethische Commissies Dierproeven, althans de werking daarvan. U hebt verwezen naar de Vlaamse Proefdierencommissie en verschillende vergaderingen onder de noemer van een rondetafel, maar het traject is mij niet duidelijk. U zei ook dat er verschillende organisaties in zullen worden meegenomen. Ik zou graag horen of er onafhankelijke experten, die zelf niet bezig zijn met dierproeven, en dierenrechtenorganisaties mee worden betrokken in dat traject.
Minister, ik hoor u zeggen dat dat niet het enige traject is, en dat RE-Place wordt verlengd tot 2024. Dat lijkt me een goede zaak, maar het extern bedrijf, wie zijn dat? Kunt u wat concreter zijn over het traject, de betrokkenen bij dat traject die zelf geen dierproeven uitvoeren, en het bedrijf waarnaar u verwijst? COVID-19 is natuurlijk een heel specifieke case, waarvan we weten dat nu wereldwijd alles op alles wordt gezet om een vaccin te vinden om onze bevolking te beschermen. Los van het traject, van wie daarbij is betrokken en op welke manier we dat bekijken, is het nodig om breder te gaan dan alleen degenen die zelf dierproeven uitvoeren.
Minister, ik zou graag een concrete timing krijgen van dat traject en wie daarbij is betrokken, van een trajectrichting en een einddatum, om het resultaat te kunnen bespreken in deze commissie. Ik wil ook graag weten wat de naam is van dat extern bedrijf. Dank u wel.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Collega Almaci verwees daarnet naar de vorige vraagstelling over dierproeven van mezelf, op 6 mei 2020. Ik ben heel blij met deze vervolgvraag omdat u toen nogal vaag bent gebleven over het traject van die rondetafel. Ik ben blij dat daar nu wat dieper op wordt ingegaan en dat u er wat meer duiding bij heeft gegeven. Ik wil me aansluiten bij de laatste vraag van collega Almaci. Wie zal er van de sector betrokken worden bij die rondetafel? Iedereen is ervan overtuigd dat die zo snel mogelijk moet worden opgestart. We beseffen allemaal zeer goed dat de samenstelling van de rondetafel van zeer groot belang is. Minister, ik hoop dat u wat meer duiding geeft over die samenstelling en welke timing u vooropstelt. Dat is heel belangrijk om mee te geven aan de commissieleden.
Uiteraard ben ik ook zeer benieuwd naar de timing van het actieplan dat daar een gevolg van is. Ik hoop dat u daar ook nog meer duiding bij geeft. U weet ook wel dat de druk naar die afbouw groot is. Het is een doelstelling in ons regeerakkoord. Ik hoop dat u daar wat meer duidelijkheid over kunt geven.
Wat betreft het extern bureau dat bezig is met de evaluatietool voor de beoordeling van de ethische commissies, ben ik benieuwd welke timing vooropgesteld wordt. Het is een zeer goede zaak dat daar werk van wordt gemaakt. Het is goed dat u dat extern bureau hebt aangeduid. Ik kijk uit naar de resultaten. Het zou fijn zijn om de planning wat dat betreft te kunnen vernemen.
Door de invloed van de coronapandemie is het te verwachten dat er stijgingen zullen zijn. Minister, het is uiteraard een heel logisch antwoord dat daar momenteel nog geen zicht op kan worden gegeven, maar bij de volgende vraagstellingen op het einde van dit jaar, zullen we daar allicht een duidelijker zicht op krijgen. Minister, ik kijk uit naar uw reactie op deze vragen.
Minister Weyts heeft het woord.
De externe partner die de evaluatietool maakt, is een Nederlands bedrijf, Technopolis Group. Het is net aangeduid. Ik kan niet uit het hoofd zeggen wat de timing van de werkzaamheden is. Daarvoor zou ik nog even moeten terugkoppelen.
Wat betreft het ambitieuze rondetafelproject en het traject dat we ter zake aan het uitwerken zijn, kan ik nog geen timing geven. De coronatijden maken dat eenvoudigweg moeilijk, maar ook de uitgebreidheid van het opzet. We willen ons niet beperken tot de klassieke partners, dus de gebruikers, de fokkers, de leveranciers van proefdieren. Dat willen we uitbreiden. Dan heb ik het heel concreet over de financiers van onderzoek, regelgevende instanties, zeker en vast ook onderzoekers die net niet met dierproeven werken, maar met alternatieven en die hun expertise ter zake kunnen aanbrengen. Dierenwelzijnsorganisaties wil ik evenzeer mee laten aanschuiven. We gaan die uitnodigen om aanwezig te zijn op specifieke overlegmomenten.
We willen dus een heel ruim veld bevragen en hierbij betrekken. We laten niet het volledige collectief samenkomen om over elk thema te praten, maar we zullen, naargelang van het thema, mensen uitnodigen vanuit dat brede veld.
Mevrouw Almaci heeft het woord.
Minister, dank u voor het antwoord. Ik begrijp dat het een omstandig traject wordt. U kunt nu nog geen timing geven, maar kunt u ons proactief informeren welke timing u voor ogen houdt met betrekking tot het einde van dit proces?
Ik wil u ook vragen of u ons proactief een zicht kunt geven op hoe het traject er zal uitzien wanneer het afgeklopt is? Welke verschillende partners kunnen op welk onderdeel van de rondetafel aanwezig zijn? Het zou zeer spijtig zijn dat dit bij wijze van spreken kokers zijn die naast elkaar praten, en dan op het eind elkaar niet kunnen vinden omdat iedereen zijn eigen invalshoek heeft gegeven. Mocht het proces op die manier verkokerd verlopen, zou er op het eind geen debat tussen de verschillende invalshoeken kunnen plaatsvinden. Dat is toch de doelstelling van een rondetafel. Daar wil ik aandacht voor vragen.
Dus graag van u een timing met betrekking tot het eindpunt van dit traject, wanneer u ons kunt informeren over het resultaat. Maar ook een overzicht van welke deelelementen er dan zijn in dat traject, en wie de deelnemers zijn. Ik heb er alle vertrouwen in, maar ik maak mij een beetje zorgen over een mogelijke verkokering of ook een mogelijke vertekening. Ik ga ervan uit dat u met deze bezorgdheden rekening houdt, dat we zicht krijgen op het traject, en dat u waakt over het gevaar van verkokering en naast elkaar praten. Dat is toch belangrijk. Dank u wel nog voor de naam van de Nederlandse groep, ik zal het eens opzoeken.
De vraag om uitleg is afgehandeld.