Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Voor de coronacrisis zou het Vlaams Actieprogramma Ecologische Ontsnippering (VAPEO) worden aangekondigd, dat zou op 1 april 2020 gebeuren. Dat is niet doorgegaan, maar het blijft wel een zeer belangrijk actieplan. Wanneer zullen wij kennisnemen van dat plan? Wanneer treedt het nieuwe programma in werking, en kunt u ons dit plan bezorgen?
Ontsnippering en mobiliteit zijn zeer sterk met elkaar verbonden. Welke domeinoverschrijdende afspraken zijn er gemaakt met de minister van Mobiliteit?
Nederland zet al heel wat jaren in op ontsnippering. Op vijftien jaar tijd heeft Nederland eigenlijk de belangrijkste knelpunten op het vlak van ontsnippering opgelost. Als wij diezelfde graad van ontsnippering willen bereiken, hebben we 28 ecoducten nodig.
Wat is het ambitieniveau van het nieuwe ontsnipperingsplan, zowel op het gebied van het aantal nieuwe ecoducten en groen-blauwe verbindingen als op het gebied van de realisatietermijnen?
In Nederland werkt men met een soort van benchmarking. Is dat een instrument dat hier ook zal worden ingezet? In Nederland werkt men ook met een soort resultaatsverbintenis, waarbij de aannemer garant moet staan voor de werking van het systeem. Zal dat hier in Vlaanderen ook worden gebruikt?
In aansluiting op een antwoord op een schriftelijke vraag over een ecoduct van de E19 in Schoten zegt u dat de realisatie van de ecologische verbinding opgenomen is in het ontwerp van het vijfjarenprogramma en het ontsnipperingsplan. Op welke termijn wilt u de ecologische verbinding in Schoten realiseren? Welke Vlaamse middelen zijn er voorhanden voor de realisatie?
Minister Demir heeft het woord.
Het Vlaams Actieprogramma Ecologische Ontsnippering is een samenwerking tussen de Vlaamse overheid en heel wat Vlaamse diensten. Zij slaan de handen in elkaar om de komende jaren te werken rond ontsnipperingsprojecten. Men heeft een meerjarenprogramma uitgewerkt. Het gaat dus om een domeinoverschrijdend programma waarbij de taken voor elke partner worden vastgelegd in een protocolakkoord tussen mezelf en mijn collega Peeters. Normaal gezien zouden we dit al hebben voorgesteld, maar door corona is dat uitgesteld.
Momenteel worden wel de nodige afspraken gemaakt tussen mezelf en minister Peeters voor de ondertekening van het protocolakkoord. De officiële voorstelling van het VAPEO zal pas plaatsvinden na de coronacrisis.
In het eerste vijfjarenprogramma zijn vijftien projecten opgenomen. Die projecten zijn ofwel al voldoende ver gevorderd in de procedure van planning en afstemming zodat ze in de periode tot 2024 gerealiseerd kunnen worden, ofwel onderbouwde projectvoorstellen waarvoor al een draagvlak bestaat zodat er tijdens de komende jaren stappen gezet kunnen worden voor een uitvoering. Het gaat hierbij over een totaalprogramma met een combinatie van ingrepen: eco/recreaducten, ecovalleien, ecotunnels en bermbruggen. Daarnaast moet het steeds mogelijk blijven om snel in te spelen op opportuniteiten en onvoorziene acute knelpunten en deze op te lossen aanvullend op de projecten opgenomen in het vijfjarenprogramma.
De realisatie van het programma draagt bij aan de invulling van de groenblauwe infrastructuur zoals vermeld in het regeerakkoord van de Vlaamse Regering 2019-2024, namelijk: ‘Als onderdeel van een Vlaams actieprogramma ontsnippering, werken we de belangrijkste infrastructuurknelpunten weg door de aanleg van ecoducten of ecotunnels’.
Een echte benchmarking met buitenlandse voorbeelden heeft niet plaatsgevonden, maar de aanpak uit de ons omringende landen werd tijdens de voorbereiding wel als bron van inspiratie gebruikt. Met de coördinator van het Nederlandse Meerjarenprogramma Ontsnippering werd tijdens het opmaakproces ook meermaals afgestemd.
Centraal in het VAPEO staat de Databank Ontsnippering die alle knelpuntlocaties bijhoudt die naar voren komen in studies en via overleg met experten. De databank wordt doorlopend geactualiseerd op basis van bijkomende gegevens en informatie. Alle projecten krijgen daarbij een score aan de hand van een aantal meetbare ecologische- en haalbaarheidscriteria. Volgens prioriteit worden te ontsnipperen knelpunten uit de Databank Ontsnippering opgenomen in een rollend programma dat jaarlijks wordt geactualiseerd. Elk jaar wordt de voortgang van de projecten geëvalueerd, geactualiseerd en aangevuld vanuit de databank. Een rollend programma betekent in deze context dat projecten doorgeschoven kunnen worden en vervangen door andere – intussen meer prioritaire – projecten uit de databank.
In Vlaanderen is het werken met een resultaatsverbintenis inderdaad veel minder gebruikelijk. De Vlaamse overheid volgt de wetgeving op overheidsopdrachten en werkt via openbare aanbestedingen. Aanbesteding en opvolging van de werken gebeurt door de infrastructuurbeheerder. Bij de verschillende partners is er voldoende expertise om deze opdrachten op een correcte manier uit te schrijven en op te volgen. Voor de technische uitwerking van concrete, grote maatregelen kan worden gesteund op de kennis van de afdeling Expertise Beton en Staal van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken. Voor de ecologische kennis wordt ingestaan door Natuur en Bos en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek.
Het programma omvat niet enkel de bouw van de infrastructuur inclusief geleiding, maar behelst ook de voorbereidende studies, afspraken over het beheer zoals onderhoud en inspectie, de monitoring van de maatregelen en de communicatie.
De bermbrug te Schoten is opgenomen als knelpunt in de Databank Ontsnippering en, gezien de prioriteit, in het eerste vijfjarenprogramma van het VAPEO, wat concreet betekent dat het in de periode 2019-2024 wordt uitgevoerd of verder wordt uitgewerkt. De projecten opgenomen in dit programma worden gefinancierd door de betrokken partners afhankelijk van het specifieke project. De omvorming van de bestaande brug Peerdsbosbaan in Schoten tot bermbrug evenals een boscompensatie zijn als bindende voorwaarden opgelegd in de afgeleverde bouwvergunning voor de hogesnelheidslijn (hsl) tussen Antwerpen-Havanastraat en de Nederlandse grens. Daarbij staat Infrabel samen met AWV in voor de financiering van de ontsnipperingsmaatregel.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik hoop snel dit ontsnipperingsprogramma te kunnen inkijken want u hebt niet geantwoord op de vraag of dat ter beschikking wordt gesteld.
U hebt verteld dat er vijftien projecten prioritair naar voren worden geschoven maar hoe garandeert het plan dat bij nieuwe infrastructuurwerken niet opnieuw problemen ontstaan? Zitten daar ook maatregelen in die ervoor zorgen dat bij de aanleg van nieuwe wegen of verbindingen of bij het herstel daarvan, ook wordt nagedacht over die ontsnippering zodat we geen nieuwe knelpunten organiseren? Is daar een actie rond opgenomen en hoe kunnen we daarvoor zorgen als dat niet het geval is? Dat lijkt me essentieel om op termijn ontsnipperingsproblemen te voorkomen.
Mevrouw De Coninck heeft het woord.
Mevrouw Schauvliege, bedankt voor uw vraag. Ik denk dat die bezorgdheid terecht is. Volgens de cijfers sterven er dertigduizend dieren per dag door het verkeer in Vlaanderen, dat zijn er elf miljoen per jaar. Het is dan ook goed, minister, dat u nu een tand bijsteekt in die ontsnippering van ons landschap.
Het meerjarenprogramma dat nu wordt opgesteld door de Vlaamse administraties Natuur en Bos, Wegen en Verkeer, Omgeving enzovoort, is een goede zaak. Het is ook positief dat zij samenwerken. Ik kijk alvast hoopvol uit naar deze plannen en naar de vijftien projecten die daarbij in de steigers staan. Ik denk dat de reeds geplaatste ecoducten en ecotunnels dagelijks hun nut bewijzen.
U hebt het ook gehad over de geplande bermbrug in Schoten. Misschien kunnen we daar met de commissie op bezoek gaan wanneer die klaar is.
U zei ook dat u zelf de nodige afspraken aan het maken bent. Wanneer is de ondertekening van dat akkoord gepland en dus de start van de uitvoering van dat Vlaams Actieplan Ecologische Ontsnippering?
Minister Demir heeft het woord.
Het is de bedoeling dat het akkoord zo snel mogelijk wordt ondertekend. Ik zal daartoe nog eens contact opnemen met de collega. Wat ons betreft, is het werk af.
Mevrouw Schauvliege, de ontsnipperingsmaatregelen voor nieuwe transportinfrastructuren worden uitgevoerd als een structureel onderdeel van het project. De ecologische maatregelen worden daarbij uitgevoerd als milderende maatregelen in het kader van een MER-procedure (milieueffectrapportage). Hier vormt de ecologische ontsnippering een verhoging van de kwaliteit van het infrastructuurproject, en die wordt van in het begin van de planvorming meegenomen.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Hartelijk dank voor het antwoord, minister. Ik ben blij om dat te horen. Ik wil natuurlijk ook heel graag het plan zien en weten welke vijftien infrastructuurwerken er gekozen zijn. Ik hoop dat heel snel te ontvangen zodat ik mee kan opvolgen hoe we evolueren. Het is inderdaad heel belangrijk dat we hier werk van maken in Vlaanderen.
Dit wordt dus vervolgd en zeker opgevolgd.
De vraag om uitleg is afgehandeld.