Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
De heer Keulen heeft het woord.
Minister, volgens de organisatie Veilig Verkeer Nederland (VVN) zouden er in Nederland zo’n 600.000 overbodige verkeersborden staan, zowat 20 procent van het totale aantal. Volgens VVN is dit te wijten aan de creatieve manier waarop lokale wegbeheerders omgaan met de plaatsing van verkeersborden en de inconsistente manier waarop bepaalde signalisatie wordt gebruikt.
Meer verkeersborden zorgt niet voor meer verkeersveiligheid. Integendeel, een overaanbod aan verkeersborden kan weggebruikers in de war brengen. Wanneer er op één drager bijvoorbeeld meerdere verkeersborden geplaatst zijn, is het voor de weggebruiker niet steeds mogelijk alle informatie tijdig te verwerken. VVN roept dan ook op om landelijke afspraken te maken tussen alle wegbeheerders om het aantal verkeersborden binnen de perken te houden en te werken volgens een consistent herkenbaarheidsprincipe Duurzaam Veilig.
Minister, de conclusies van dit Nederlandse onderzoek lijken ook voor Vlaanderen op te gaan. In september 2018 stuurde de Vlaamse overheid dan ook een brief naar de steden en gemeenten om overbodige verkeersborden te verwijderen. Het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) maakte zelf al een lijst op met twintig verkeersborden die wegens overbodigheid in bepaalde situaties verwijderd zouden kunnen worden, zoals bijvoorbeeld het snelheidsbord C43 met een beperking tot 70 kilometer per uur.
Minister, kunnen de conclusies van het onderzoek van VVN doorgetrokken worden naar de situatie op de Vlaamse wegen? Zijn er gegevens bekend van het aantal overbodige verkeersborden op gewest- en gemeentewegen?
Wat was het effect van de oproep aan de lokale wegbeheerders uit 2018? Is er een daling merkbaar van het aantal verkeersborden op gemeentewegen?
Hoeveel overbodige verkeersborden heeft AWV sinds 2018 verwijderd?
Zijn er naar aanleiding van de oproep uit 2018 ook concrete voorstellen uitgewerkt om de wegcode, het reglement voor de wegbeheerder of de verschillende vademecums aan te passen zodat het niet meer noodzakelijk is om bepaalde verkeersborden te plaatsen?
Werden er reeds onderzoeken gevoerd naar het effect van een overaanbod aan verkeersborden op de verkeersveiligheid? Zo ja, wat waren hiervan de conclusies? Het lijkt me dat mensen door een overdaad aan verkeersborden op een zeker ogenblik niet meer opletten. Overdaad schaadt!
Voorziet u in bijkomende initiatieven om het aantal overbodige verkeersborden op gewest- en gemeentewegen verder terug te dringen?
Minister Peeters heeft het woord.
Mijnheer Keulen, we zijn ons allemaal wel bewust van het feit dat er her en der veel te veel verkeersborden staan en dat dat een aantal negatieve effecten heeft, zoals de verzwaring van de rijtaak, veel informatie waardoor sommige andere belangrijke boodschappen niet langer worden waargenomen, en minder aandacht voor de algemene verkeersregels. Ik ben het dus met u eens dat we een teveel aan verkeersborden moeten proberen te vermijden. We moeten inzetten op minder borden waar mogelijk.
De wegcode en het verkeersreglement bevatten reeds een aantal bepalingen. We hebben bijkomend ook een plaatsingsreglement dat de plaatsing bepaalt en aangeeft waar wel of niet borden moeten of mogen worden geplaatst. Ik heb de administratie verzocht om het principe van minder borden verder te verankeren in de nieuwe plaatsingsvoorwaarden van de verkeerstekens en er zodoende heel nauwlettend op toe te zien dat er niet te veel borden worden geplaatst en dat ze enkel worden geplaatst als het nodig is, overeenkomstig de plaatsingsvoorwaarden. Men moet in eerste instantie kijken of infrastructurele maatregelen niet beter zijn dan een veelheid aan borden waardoor de situatie onoverzichtelijker wordt.
AWV heeft sinds meerdere jaren de beleidslijn aangehouden om overbodige verkeersborden te verwijderen. Daaromtrent werd in de Mobiliteitsbrief van september 2018 naar alle steden en gemeenten een duidelijke communicatielijn opgezet waarin werd gevraagd om alle overbodige borden weg te nemen. Dat gebeurde in samenspraak met het Vlaams Huis voor de Verkeersveiligheid, meer bepaald de werkgroep Weg en Omgeving, die zelf een volledige lijst had opgesteld van verkeersborden die verwijderd moeten worden. Het gaat hier heel vaak om wettelijke verkeersborden, maar ook over infoborden die onduidelijkheid creëren.
U vraagt hoeveel overbodige verkeersborden er langs de Vlaamse wegen staan. Daar kan ik u geen antwoord op geven. Dat aantal is niet bekend. In 2018 werd aan de lokale besturen gevraagd om kennis te nemen van de actie van AWV en werden ze geïnspireerd en aangemoedigd om borden weg te nemen. We weten niet hoeveel zij er effectief hebben weggenomen.
U vraagt wat het effect is en of er een daling merkbaar is. Ik kan verwijzen naar het antwoord op een schriftelijke vraag van de heer Van de Wauwer van 9 januari 2020. Ik heb daarin een heel duidelijk overzicht gegeven van het aantal verkeersborden dat er nu staat, alsook het aantal borden dat er stond voor die ‘opruimactie’ werd uitgevoerd. In bepaalde provincies is er desalniettemin een stijging van het aantal verkeersborden, maar in Oost-Vlaanderen en in West-Vlaanderen is er een daling van het aantal verkeersborden. Het is natuurlijk ook aan de lokale besturen om die afweging duidelijk te maken. Zij zijn autonoom om na te gaan welke borden er moeten zijn en welke niet. Wij kunnen hen alleen maar attent maken op de regels van de Wegcode en ook op de plaatsingsvoorwaarden. Verder gaat het Agentschap Wegen en Verkeer dit niet specifiek controleren.
AWV houdt geen getallen bij over het verwijderen van overtollige verkeersborden. Het heeft weinig meerwaarde om streepjes te trekken. Als het verkeersbord overbodig is, moet het worden verwijderd. Hierover een telling bijhouden, lijkt minder relevant.
De Wegcode en het reglement van de plaatsingsvoorwaarden geven reeds in tal van bepalingen aan dat bepaalde borden niet mogen worden geplaatst. Er wordt werk gemaakt van een ontwerp van plaatsingsvoorwaarden waarbij we de noodzaak van een vermindering van het aantal verkeersborden in het achterhoofd houden. We willen ook alle wegbeheerders daarbij ondersteunen waardoor er ook wordt gewerkt aan bijkomende richtlijnen. Situaties die als voorbeeld kunnen dienen, lijken zeker een handige tool voor de lokale besturen.
Het is natuurlijk niet evident om het effect van het overaanbod op de verkeersveiligheid te onderzoeken. Men kan bij de verkeersborden immers ook een onderscheid maken tussen die borden die voor de verkeersveiligheid een heel relevante betekenis hebben, bijvoorbeeld voorrang, en andere borden, bijvoorbeeld parkeerborden. Men kan wel nagaan welke er weg moeten en welke niet, maar het is niet evident om het effect daarvan te bepalen. Een eerder onderzoek wijst erop dat hoe meer borden in een korte tijdsspanne worden gepasseerd, hoe waarschijnlijker het is dat een of meerdere borden over het hoofd werden gezien. Vandaar opnieuw de oproep om zeker geen massa aan verkeersborden te zetten, maar telkens een duidelijke afweging te maken tussen enerzijds relevante en anderzijds irrelevante informatie zodat de weggebruiker op de meest adequate en goede manier is geïnformeerd.
We willen dus zoveel mogelijk een overaanbod weghalen. We kunnen daarvoor opnieuw verwijzen naar de toepassing van Verkeersborden.Vlaanderen. Er zijn voldoende argumenten om na de campagne van 2018 een opvolgingscampagne op te starten om te voorkomen dat een veelheid aan borden wordt geplaatst. AWV gaat momenteel na hoe men lokale besturen kan aanmoedigen om zelf de nodige initiatieven te nemen. Dat kan via de werkgroep ‘Weg en omgeving’ en ook via de Mobiliteitsbrief willen we zoveel mogelijk initiatieven lanceren om op zoveel mogelijk locaties te zorgen voor een terugdringing van het aantal verkeersborden.
Want opnieuw, door heel veel overaanbod ziet men vaak door het bos de bomen niet meer en dat willen wij voorkomen.
De heer Keulen heeft het woord.
Minister, ik ben tevreden over uw verschillende antwoorden; vooral de filosofie staat me aan. U gebruikte aan het eind de juiste woorden: door het bos de bomen niet meer zien. De meeste mensen draaien dat om. Het is taalkundig maar ook inhoudelijk correct. In dezen geldt 'less is more’. Onze autosnelwegen, onze gewestwegen lijken soms een beetje op een plaatje uit Legoland, met allemaal bordjes. En op een zeker moment let niemand nog op, waardoor essentiële informatie ook vaak verloren gaat. U hebt ergens in het begin van uw antwoord gezegd dat een absolute hefboom voor een verkeersveiligere omgeving de leesbaarheid van onze wegen en de infrastructuur is. De weg en de inrichting van de weg moeten duidelijk maken waar men 70 of 30 kilometer per uur moet rijden; al de rest kan men zelf wel bedenken.
Vandaag stel ik vaak vast – en ik rijd toch bijna 50.000 kilometer per jaar – wanneer ik met mensen praat over verkeer en verkeersveiligheid, dat mensen die borden niet meer begrijpen. U kunt dan zeggen dat dat het probleem is van die mensen en dat is ook waar, maar tegelijkertijd heeft dat ook te maken met de veelheid aan borden. Mensen kunnen daar eventueel masterdiploma’s in halen, maar de automobilist moet ook nog mee zijn. Het gaat dan over de leesbaarheid van de wegen, de infrastructuur en de verkeersborden. Van die laatste moeten er niet te veel zijn en ze moeten vooral ook functioneel zijn.
Op dit moment zijn er al digitale dynamische verkeersborden langs de autosnelwegen die de mensen allemaal lezen. Die digitale dynamische verkeerinformatie moet nog verder worden uitgebreid, eventueel ook langs gewestwegen. Dat moet ook bij de zwakke weggebruiker zeker als aandachtspunt worden opgenomen, net als het principe ‘less is more’. Overbodige verkeersborden moeten zoveel mogelijk worden teruggedrongen op gewest- en gemeentewegen. Ook op andere plaatsen moet men daar de wegbeheerders permanent op wijzen. Ik heb soms de indruk dat het sterker is dan mensen zelf. Opnieuw, het moet functioneel zijn en het werkt contraproductief, wanneer men zich bezondigt aan overdaad, ook wanneer het gaat over verkeersborden.
Minister Peeters heeft het woord.
Ik denk dat we volledig op dezelfde lijn zitten en we zullen erover blijven waken dat het overdreven aantal verkeersborden wordt teruggedrongen, iets wat de leesbaarheid alleen maar ten goede kan komen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.