Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
De heer Maertens heeft het woord.
We hebben hier al eens een pleidooi gehouden voor de haven van Zeebrugge en we hebben toen gesproken over de impact op de tewerkstelling enzovoort. Ik ga dat niet herhalen, maar het belang van die haven kan natuurlijk niet onderschat worden, niet alleen voor West-Vlaanderen, maar ook voor Vlaanderen in het algemeen.
Wie daar een cruciale rol in bekleedt, zijn natuurlijk de loodsen, de kustloodsen in dit geval, want er zijn vier categorieën loodsen: zeeloodsen, kustloodsen, kanaalloodsen en rivierloodsen. In maart 2017, al een tijdje geleden intussen, drie jaar, werd er een akkoord bereikt met de verschillende loodsorganisaties inzake een hervorming die zou inzetten op efficiëntiewinsten en multivalentie. Multivalentie, een verschrikkelijk woord, betekent dat de verschillende types loodsen ingezet kunnen worden op de verschillende tracés: in de haven, aan de kust, op de rivier en op het kanaal. De rivierloodsen van de Beroepsvereniging van Loodsen (BvL) kregen echter het akkoord dat zij voorlopig, in 2017 dan, buiten dat hervormingsverhaal zouden blijven. Zij kregen tot eind vorig jaar de tijd om aan te tonen dat de optimalisatie die de toenmalige minister van Mobiliteit beoogde, ook op een andere manier kon gerealiseerd worden dan via die multivalentie.
Nu horen we dat de Associatie van Kustloodsen (AvK) intussen klaagt over de besparingen die daar aan de gang zouden moeten zijn. Het contingent kustloodsen ging van 44 naar 33. Volgens de associatie zou een kritisch minimum van 34 kustloodsen nodig zijn. Ze vrezen bovendien dat het tekort nog zal oplopen, omdat er een aantal collega’s met pensioen gaan en het opleidingsproces om nieuwe loodsen in te schakelen snel 9 jaar duurt, terwijl de aanwervingen al sinds 2016 stil zouden liggen. Maar, zonder de medewerking van de rivierloodsen kan multivalentie ook niet werken, althans volgens de Associatie van Kustloodsen. Er is wat onenigheid over die hervorming: wie moet wat doen, moet iedereen bij die multivalentie worden betrokken?
Minister, is de multivalentiehervorming al geëvalueerd? Zo ja, wat zijn de belangrijkste conclusies? Bent u van oordeel dat een hervorming van het loodswezen, in casu de intrede van de multivalentie, een negatieve impact op de haven van Zeebrugge heeft, zoals de kustloodsen vertellen? Hebben de rivierloodsen ondertussen aangetoond dat ze de gewenste optimalisatie op een andere manier, zonder de multivalentie, kunnen realiseren? Hebben ze dat op een eigen manier gedaan? Kunnen ze dat hardmaken? Op welke wijze is die optimalisatie en efficiëntiewinst er dan gekomen?
Hoe zult u ervoor zorgen dat de bediening van de haven van Zeebrugge niet in het gedrang komt? Dat is het absolute horrorscenario voor de havens en voor onze economie. We weten uit ervaring dat het land platligt als de loodsen staken. Dat moeten we echt proberen te vermijden.
Minister Peeters heeft het woord.
Voorzitter, de evaluatie van de multivalentie is eind 2019 gestart en is op dit ogenblik nog lopende in de formele overlegfora. Morgen, vrijdag 13 maart 2020, is opnieuw een vergadering ingepland om na te gaan hoe die evaluatie kan plaatsvinden.
We kijken naar de feiten. Tot nu toe heeft enkel tijdens de krokusvakantie een stijging van de wachttijden voor schepen van en naar de haven van Zeebrugge plaatsgevonden. Toen was er een maximaal verlof van kustloodsen. Het aantal kustloodsen is van 41 tot 34 gedaald. Momenteel zijn er nog steeds 34 kustloodsen en er is aangegeven dat dit eigenlijk de ondergrens is. Gezien de stijgende trafiek van en naar de haven van Zeebrugge, wat we enkel kunnen toejuichen, heeft het Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust zowel in 2018 als in 2019 voorgesteld om proactief zeekustloodsen voor het kust- en zeetraject te werven. De vakbonden en beroepsverenigingen hebben echter zelf geadviseerd om niet te werven voor het kusttraject.
Door een prioritaire inzet van een stand-byploeg en door de resterende efficiëntieverhogende maatregelen die in het akkoord van 2016 zijn opgenomen, waaronder een nieuwe technische loopbaan, een uitbreiding van de springregeling, een aanpassing van de rustmogelijkheden en dergelijke, zijn de wachttijden met betrekking tot de rivierloodsen steeds verder afgenomen. De multivalentie kan echter ook zonder de medewerking van de rivierloodsen op het zee-, kust- en kanaaltraject werken. De huidige multivalentie op het zeekanaaltraject is hiervan het bewijs.
Met betrekking tot de vraag of de bediening van de haven van Zeebrugge al dan niet in het gedrang zal komen, is aangegeven dat het overleg over aanwervingen voor het kusttraject momenteel loopt in de formele fora. Er zal voor worden gezorgd dat de bediening van de haven van Zeebrugge hierbij niet in het gedrang komt.
De heer Maertens heeft het woord.
Minister, ik dank u voor het antwoord. U weet dat ikzelf, veel andere Vlaamse volksvertegenwoordigers en uzelf het zeker ook van absoluut groot belang vinden dat de havens, die in Vlaanderen de motor van onze economie zijn, open blijven en worden bediend. De loodsen zijn van cruciaal belang en ik heb al heel lang problemen met de houding die soms wordt aangenomen en het monopolie om tijdens bepaalde acties, onder meer vakbondsacties, de havens stil te leggen. Dat is een probleem en we moeten daar iets aan doen. U weet dat we hebben afgesproken te proberen daar iets aan te veranderen.
Wel verbaast me het volgende. Het Agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK) stelde in 2018 en 2019 zelf voor om proactief aanwervingen te doen om het aantal kustloodsen op termijn op te trekken en die pensioneringen te kunnen vervangen. Dan hoor ik hier dat dezelfde associatie, dezelfde vakbonden die hierover klagen, tegen de proactieve benadering van die aanwervingen waren. Dan vind ik dat behoorlijk hallucinant en vooral hemeltergend en wraakroepend. Ik zal misschien eens te rade gaan bij een aantal mensen daar om te zien wat aan de basis daarvan ligt. Ik vind dat heel bizar, maar goed.
Ik heb nog een vraag over de evaluatie van het multivalentieverhaal. U zei dat die momenteel bezig is. We kunnen daar dus niet op vooruitlopen. Alle begrip daarvoor, uiteraard. Hebt u een idee wanneer die evaluatie wordt afgerond? Op welke manier zullen die resultaten worden bekendgemaakt, niet alleen aan de mensen zelf, maar ook hier, in het Vlaams Parlement?
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Collega, ik vind dit een zeer goede vraag. Dat mag gezegd worden. We moeten inderdaad waakzaam zijn voor de haven van Zeebrugge. Zeker met de brexit en alle nadelen die die al zal geven, moeten we daar zeer goed op toekijken en de vraag regelmatig opnieuw stellen.
Minister Peeters heeft het woord.
Ik heb daar eigenlijk niet heel veel meer aan toe te voegen. Ik weet niet wanneer die evaluatie precies afgelopen zal zijn, maar ik denk dat we dat wel alle kansen moeten geven, opdat dat sereen zou kunnen verlopen. Te veel druk willen we daar dus zeker niet op uitoefenen. Voor de rest kunnen we alleen maar vaststellen dat sommige dingen zijn zoals ze zijn. Ik kan daar verder niet veel aan toevoegen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.