Verslag vergadering Commissie voor Brussel en de Vlaamse Rand en Dierenwelzijn
Verslag
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Tot 1 oktober 2019 mochten mensen in Vlaanderen elk van de naar schatting 11.000 soorten reptielen houden, maar sinds die datum mogen in Vlaanderen nog 421 reptielsoorten als huisdier gehouden worden. Die worden opgesomd in de zogenaamde positieve lijst. Reptielen die daar niet op staan, mogen niet langer verhandeld of gehouden worden in Vlaanderen.
De lijst is dynamisch, wat wil zeggen dat ze in de toekomst nog ingekort of uitgebreid kan worden met andere reptielsoorten. Wie voor 1 oktober al in het bezit was van een reptiel dat niet op de lijst staat, mag dat gewoon houden. Maar als het nodig is moeten eigenaars dat wel kunnen aantonen, bijvoorbeeld wanneer de Vlaamse dienst Dierenwelzijn ter plaatse moet komen door een incident met het dier. Een aankoopbewijs of een schriftelijke verklaring van een dierenarts wordt als bewijsstuk aanvaard. Wie niet over een van deze documenten beschikt, kan zijn reptiel nog tot en met 30 november online registreren bij de Vlaamse dienst Dierenwelzijn.
Uit het antwoord op een schriftelijke vraag, meer bepaald vraag 210 van 6 januari 2020, is evenwel gebleken dat er tijdens de registratieperiode 88 personen een of meerdere reptielen online hebben geregistreerd.
Eveneens is gebleken dat we in Vlaanderen eigenlijk niet over een monitoring beschikken rond reptielen. We weten niet hoeveel reptielen in Vlaanderen effectief gehouden worden. We kunnen uit de beschikbare statistieken niet afleiden of er zich specifieke incidenten hebben voorgedaan met reptielsoorten die niet op de positieve lijst voorkomen. En we kunnen ook niet weten hoeveel controles uitgevoerd werden op de naleving van de nieuwe regelgeving sinds de invoering van de positieve lijst.
Het is uiteraard niet de bedoeling om zaken tot in de kleinste details te registreren als we ons niet willen bezondigen aan een overdreven administratieve rompslomp die alleen maar zou leiden tot een overbelasting van een administratie die al niet overdreven veel koppen telt. Daartegenover staat echter wel dat een beleid, in dit geval rond het houden van reptielen, over voldoende gegevens moet beschikken met het oog op de evaluatie en de handhaving.
Wat moeten we afleiden uit het feit dat amper 88 personen zich via de onlineregistratie hebben aangemeld om hun reptielen te laten registreren? Is daar een logische verklaring voor of is dat eerder een indicatie dat het merendeel van de reptielenbezitters deze onlineregistratieverplichting niet nagekomen zijn?
Hoe kunt u een effectief handhavingsbeleid inzake het houden van reptielen, alsook een preventiebeleid om bijt- en andere incidenten met die dieren te voorkomen, organiseren als blijkt dat men geen duidelijk overzicht heeft op het aantal reptielen in Vlaanderen en er onvoldoende specifieke gegevens zijn over de uitgevoerde controles?
Welk controlebeleid wordt er vanuit het departement Dierenwelzijn naar het houden van reptielen toe gevoerd?
Zult u initiatieven nemen om in de toekomst te kunnen beschikken over een betere inventaris van het aantal reptielen dat in Vlaanderen wordt gehouden, bijvoorbeeld door een meer nauwkeurige of thematische registratie, en daarnaast ook een transparanter handhavingsbeleid nastreven?
Minister Weyts heeft het woord.
Wat is de doelstelling van die positieve lijst? Om het heel simpel te vatten: het doel is te vermijden dat iemand een dierenwinkel binnengaat zonder de bedoeling om een dier te kopen en toch met een dier naar buiten gaat. Zo’n dier zal dan bijna zeker verkeerd gehouden en verzorgd worden. De lijst bevat dan ook enkele soorten die gemakkelijk gehouden kunnen worden, zodat ook beginners, die nog nooit een reptiel hebben gehouden, die dieren kunnen geven wat ze nodig hebben. De lijst heeft niet als doel om elke reptielenhouder te controleren, voor zover we dat zouden kunnen. Ook het voorkomen van andere incidenten valt niet echt binnen die scope. Dieren die niet op die positieve lijst staan, kunnen niet zomaar te koop worden aangeboden, tentoongesteld of verhandeld worden in winkels. Dat is net een essentieel aspect. Het zorgt ervoor dat mensen niet meer in de verleiding komen om impulsief de een of andere prachtige kameleon aan te schaffen, om die nadien te zien doodgaan omdat ze niet weten hoe ervoor te zorgen. Op die manier voorkomen we dat dieren bij de verkeerde personen terechtkomen. Dat is de essentie van die positieve lijst.
De focus van het handhavingsbeleid ligt bij de aanbodzijde, omwille van de efficiëntie. Je kunt niet op elke deur in Vlaanderen gaan aankloppen om na te gaan of er geen dieren worden gehouden, die niet op de positieve lijst staan. Ik denk niet dat we een inventaris moeten of zouden kunnen aanleggen. We hebben ook wel dezelfde werkwijze gevolgd als bij de vroegere positieve lijst voor zoogdieren. Dat is al geleden van 2009. We hebben een vergelijkbare systematiek gevolgd. Ik denk dat die ook wel succesvol is gebleken, dat wordt ook bevestigd door het Natuurhulpcentrum in Oudsbergen, dat instaat voor de opvang van het gros van die zoogdieren. Daar stelt men vast dat sinds de invoering van die zoogdierenlijst er echt wel een mentaliteitswijziging heeft plaatsgevonden, waarbij mensen het vandaag evident vinden dat ze niet zomaar een aapje mogen houden. De tijd dat men dat wel sympathiek vond om dat te doen, bijvoorbeeld omdat men dat gezien had op televisie, is niet zover weg. Dezelfde aanpak kan bij reptielen ook wel echt werken. Het klopt dat er geen specifieke controlegegevens beschikbaar zijn voor de positieve lijst van reptielen. Die controles maken over het algemeen deel uit van andere controles, bijvoorbeeld in het kader van de erkenningsvoorwaarden voor handelszaken, of wanneer er klachten geformuleerd worden tegen particulieren.
Wat betreft het aanmelden van dieren die al werden gehouden voor de inwerkingtreding van het verbod, moet ik benadrukken dat het ging om een vrijwillige aanmelding, niet om een verplichting. Houders moeten bij de controle kunnen aantonen dat ze de dieren al in hun bezit hadden op het moment van de inwerkingtreding van de positieve lijst. De online aanmelding was een optie die hiervoor geboden werd, naast een aantal andere mogelijkheden, zoals een aankoopbewijs of een schriftelijke verklaring van een dierenarts. Als reptielenhouders ervoor hebben gekozen om hun dieren niet aan te melden, dan kan ik hier enkel uit besluiten dat ze ofwel enkel soorten houden die wel op de lijst staan, of dat ze andere bewijsstukken hebben, of dat ze volledig onwetend zijn.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Die positieve lijst vind ik uiteraard een goede zaak. Mijn vraag was informatief omdat er weinig registraties zijn. We weten allemaal dat voor reptielen bijzondere huisvestings- en verzorgingsvoorwaarden aan de orde zijn. Iedereen weet hoe je een kat of een hond moet verzorgen, maar om reptielen op een goede manier te houden is toch een specifieke kennis nodig. Ik vind het daarom toch belangrijk om u regelmatig hierover te ondervragen.
Het is belangrijk dat die dynamische lijst regelmatig wordt bijgestuurd. Er kunnen dieren bijkomen of afgaan. Hoe ziet u dat in de praktijk? Hoe verloopt die evaluatie? Om de hoeveel tijd gebeurt dit? Het is belangrijk om die lijst up-to-date te houden.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Die positieve lijst dient om aan onze Vlamingen duidelijk te maken welke reptielen er mogen gehouden worden en/of verhandeld.
Minister, u zegt dat het een manier van werken is om duidelijk te maken welke reptielen gemakkelijker te houden zijn, zodat er een garantie is met betrekking tot het dierenwelzijn. Er wordt gesproken over een dynamische lijst. Als ik mij niet vergis, staan er op dit moment 422 reptielsoorten op. Mijn collega zei al dat het om een dynamische lijst gaat. Zijn er in de toekomst evaluaties gepland van deze positieve lijst? Zijn er initiatieven gepland om dergelijke positieve lijsten voor andere diersoorten op te stellen?
Mevrouw Sterckx heeft het woord.
Is het mogelijk om die positieve lijst in te korten? 421 reptielsoorten vormen immers een heel lange lijst. Zo kunnen we het minder mensen mogelijk maken om reptielen in huis te hebben. Die vereisen toch een heel speciale verzorging.
Minister Weyts heeft het woord.
Het opstellen van die positieve lijst was een ongelooflijk omvattend werk. Toen Dierenwelzijn nog een federale materie was, is men aan dat werk begonnen, maar men heeft toen de wapens neergelegd omdat het onmogelijk was om tot een consensus te komen. Het is natuurlijk een gigantische taak. We hebben gewerkt met een werkgroep met vertegenwoordigers van dierenrechtenorganisaties, met wetenschappers, liefhebbersverenigingen, opvangcentra, handelaars, verenigingen voor natuurbescherming. Zo kwamen we tot een lijst van 422 reptielsoorten: 249 soorten hagedissen, 107 soorten slangen en 66 soorten schildpadden. We zullen bekijken in welke mate een actualisering nodig is. Maar dat lijkt me niet zo moeilijk. We hebben nu een vast kader en een goede werkgroep, dus kan het wel. Niet dat we dat jaarlijks zullen moeten doen, maar het is wel zinvol om bepaalde tendensen in het oog te houden. U weet wel dat er soms modetrends spelen, die we in de gaten moeten houden.
We hebben, zoals ik daarnet zei, de oefening al gedaan voor de zoogdieren. Gelet op de gigantische opdracht zie ik het niet onmiddellijk in onze doelstellingen vervat om ook voor de andere categorieën een lijst op te stellen. Anderzijds zijn we ook op dit vlak bij mijn weten redelijk uniek in Vlaanderen met de oefening die we hebben gedaan. Ik zie niet meteen andere diersoorten om te vatten in een positieve lijst. Maar niets is uitgesloten.
Minister, dank u voor uw antwoord en voor het engagement om over te gaan tot die actualisering. Uiteraard zullen we dat verder opvolgen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.