Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
De heer Gryffroy heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, ik heet drie studenten van de Universiteit Hasselt welkom in de commissie. Zij zijn met een bepaald project bezig, in opdracht van het Vlaams Parlement. We zullen over een zestal maanden zien wat daar uit komt. Vandaag zijn ze hier om te kijken hoe de commissie werkt.
Minister, we hebben in totaal 1,6 miljoen particulieren die nog met arm aardgas werken. Arm aardgas is gas met minder calorisch vermogen per kubieke meter. In Vlaanderen zijn dat er bijna een miljoen, in Brussel een half miljoen en in Wallonië zo’n 120.000. Het gaat dan zowel over bedrijven, instellingen als gezinnen. Van 2024 tot 2030 wordt dat stelselmatig afgebouwd, rekening houdend met de contracten tussen Nederland en België, maar ook met de contracten tussen Nederland en Duitsland en tussen Nederland en Frankrijk, waarvan de transit ook door ons land loopt.
De gezinnen en bedrijven die momenteel op laagcalorisch gas werken, zullen dus moeten omschakelen naar hoogcalorisch gas, dus met meer calorische inhoud per kubieke meter. Dat komt doordat in Nederland de gasbron geleidelijk aan opdroogt, maar vooral ook doordat er de laatste tijd nogal wat aardbevingen zijn in de regio van Groningen. Daardoor denkt Nederland er nu zelfs over na om de ontginning versneld af te bouwen. Maar ze moeten daarbij wel rekening houden met de contracten die ze tot 2030 hebben met België, Duitsland en Frankrijk. En dus hebben ze bekeken hoe ze voorlopig nog kunnen voorzien in laagcalorisch gas. Technisch kun je dat doen door stikstof toe te voegen aan hoogcalorisch gas. Men gaat dus zelf wat hoogcalorisch gas ontginnen, maar het vooral ook importeren, en er vervolgens stikstof aan toevoegen, om zo weer laagcalorisch gas te hebben.
Men voorziet nu een investering van een dergelijke stikstoffabriek, met een kostprijs van ongeveer 550 miljoen euro. Als ingenieur vind ik dat een draconische maatregel. Zo’n stikstoffabriek verbruikt immers veel energie en kost veel geld. En als Nederlanders iets doen, doen ze dat meestal niet gratis, en doen ze dat niet voor de mooie ogen van de buurlanden. Vroeg of laat zul je daar toch ergens de rekening voor moeten betalen.
Minister, zal Nederland de vooropgestelde timing van de geleidelijke afbouw van 2024 tot 2030 aanhouden? Kunnen we spreken over een mogelijk versnelde afschakeling vanuit Nederland? Hoe staat u tegenover het feit dat Nederland met een dergelijk initiatief komt om stikstof te mengen met rijk aardgas, om België, Frankrijk en Duitsland te kunnen blijven bevoorraden met laagcalorisch aardgas? En wat is voor Vlaanderen de gebudgetteerde totale kostprijs om de bedrijven en gezinnen te laten omschakelen van laag- naar hoogcalorisch gas?
Minister Demir heeft het woord.
Goedemorgen, ook aan de studenten die hier aanwezig zijn in onze commissie.
Collega Gryffroy, op basis van informatie van de Nederlandse overheid klopt het dat Nederland de productie uit het Groningenveld wenst te verminderen en op relatief korte termijn naar nul wenst te brengen. Dat betekent echter niet dat de bevoorradingszekerheid van onder andere België in het gedrang komt, aangezien Nederland een aantal maatregelen aan het uitwerken is om de bevoorrading te garanderen.
Een van deze maatregelen is het bouwen van een installatie in Zuidbroek waar stikstof wordt geïnjecteerd in het hoogcalorisch gas om er zo laagcalorisch gas van te maken. De conversieplanning die in België werd uitgewerkt op het niveau van Synergrid en die loopt tot 2030, komt hierdoor niet in het gedrang.
Hoe sta ik tegenover het feit dat Nederland stikstof mengt met rijk aardgas om België te bevoorraden? Voor het versneld verminderen van de gaswinning van het Groningenveld heeft Nederland gekozen voor onder andere het injecteren van stikstof als een tijdelijke oplossing. Ik stel vast dat Nederland met deze maatregel de levering voor laagcalorisch gas aan Vlaanderen garandeert.
Het totale budget voor de omschakeling van laag- naar hoogcalorisch gas in Vlaanderen bedraagt 41 miljoen euro. Hiervan moet nog 32 miljoen euro worden gerealiseerd.
– Carina Van Cauter treedt als voorzitter op.
De heer Gryffroy heeft het woord.
Minister, toen ik dat artikel las in een vaktijdschrift werd ik nogal lastig, als ik het zachtjes mag uitdrukken, omdat ik mij nog zeer goed herinner hoe een zekere commissaris Frans Timmermans u op de COP 25 lichtjes de mantel probeerde uit te vegen over het feit dat Vlaanderen zijn doelstellingen nog onvoldoende haalt en nog veel verder zal moeten gaan. Die Frans Timmermans is een Nederlander. Toevallig gaat Nederland een probleem van garantie oplossen door stikstof te mengen met hoogcalorisch aardgas, wat dus zeker niet energie-efficiënt is.
Minister, als u ooit nog eens Frans Timmermans ontmoet, zou u mij een plezier doen door hem duidelijk te maken dat hij zeer energie-inefficiënt bezig is.
De heer Danen heeft het woord.
Minister, die discussie is al vaker aan bod gekomen in deze commissie, ook bij uw voorgangers. Wat daar ook altijd bij komt kijken, is de kostprijs van de ombouw. In het laatste federaal regeerakkoord, waar u ook deel uitmaakt van de regering, staat dat er een federaal fonds zou komen om die omvorming te financieren.
Wat is de stand van zaken? Ik denk dat het fonds er niet is, of nog niet. Maar wat als het fonds er niet zou komen? Misschien moeten we niet te hypothetisch omgaan met die vraag, maar er is een grote kans dat dat fonds er niet komt. Wat gaat u doen om alsnog aan te dringen op zo'n fonds? Als zo'n fonds er niet komt, wat gaat u dan doen om alsnog die financiering te laten rondkomen, want die omvorming heeft toch een gigantische kostprijs?
Minister Demir heeft het woord.
Mijnheer Danen, bij mijn weten is het federaal fonds nog niet opgericht. We zullen sowieso blijven aandringen op de oprichting van dat fonds en ook op de middelen natuurlijk. Als het er niet komt, zal ik moeten bekijken hoe we het probleem dan kunnen oplossen. In de eerste plaats moeten we blijven aandringen op dat federaal fonds.
De heer Gryffroy heeft het woord.
Het kostenplaatje is inderdaad nog het punt. Uit informatie blijkt dat de financiering van dit fonds gekomen zou zijn uit een toeslag op de transportkost. Als we uitrekenen wat daar procentueel in zou komen, zou Vlaanderen er evenveel in stoppen als eruit halen. Dat probleem zouden we beter bespreken als we nog eens een hoorzitting hebben met de regulator. Het probleem is dat de Vlaamse regulator momenteel tegen de distributienetbeheerders zegt dat de kost niet mag worden doorgerekend in de tarieven – het wordt als een investering beschouwd –, zolang er geen oplossing is op het federale niveau.
Minister, dat hoort niet thuis in deze commissie omdat u daar niets mee te maken hebt. Dit moeten we opnemen in een discussie met de regulator.
Mijnheer Gryffroy, u hebt die vraag zelf al vaak gesteld. Daarom vind ik het vreemd dat u mij zegt dat ik die vraag hier niet mag stellen. Maar soit, dat is een andere discussie.
Neen, ik heb niet gezegd dat u die vraag niet mag stellen. Ik heb daar ondertussen recente informatie over die dat bevestigt. Toen ik die vraag een jaar geleden stelde, had ik die informatie niet, collega Danen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.