Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
Mevrouw Rombouts heeft het woord.
Minister, om oog voor onze luchtkwaliteit te hebben, wil ik u graag een vraag om uitleg stellen over het retrofitten van dieselwagens met euronorm 4. Tot 1 januari 2020 werden dieselwagens met euronorm 4 of hoger kosteloos tot de lage-emissiezone (LEZ) van Antwerpen toegelaten. Dieselvoertuigen met euronorm 3 zonder roetfilter werden enkel na betaling toegelaten. De eigenaars van een dieselwagens met euronorm 3 konden echter een roetfilter laten installeren, waarna ze eveneens vrije toegang tot de LEZ kregen. De Vlaamse overheid gaf zelf een premie aan de voertuigeigenaars die een roetfilter in een bestaande dieselauto met euronorm 3 of 4 lieten installeren. Op die manier werden de negatieve sociale gevolgen die onvermijdelijk gepaard gaan met de introductie van een LEZ, deels verholpen.
Begin dit jaar is de norm opnieuw verstrengd. Vanaf dat ogenblik hebben dieselwagens met euronorm 4 enkel nog na betaling toegang tot de LEZ’s van Antwerpen en Gent. Vanaf 1 januari 2025 wordt ook hun de toegang ontzegd en zullen enkel de voertuigen met euronorm 6 nog gratis toegang tot de LEZ’s hebben. Voor dieselwagens met euronorm 5 wordt de toegang betalend.
Ondertussen zou een Duits bedrijf een systeem hebben ontwikkeld om de uitstoot van dieselmotoren met euronorm 4 tot het niveau van euronorm 5 of zelfs euronorm 6 te verlagen. Het systeem werkt met een selectieve katalytische reductie (SCR). Die katalysatoren worden gecombineerd met AdBlue, een biologische afbreekbare vloeistof op basis van water en ureum. Tijdens de gecontroleerde injectie wordt de stikstofoxide in de verbrandingsmotor in het onschadelijke water en stikstof omgezet. De nieuwe modellen personenwagens met dieselmotoren maken in de meeste gevallen trouwens al gebruik van deze technologie.
Het langer toelaten van dieselwagens met euronorm 4, die nota bene nog tot in 2010 zijn verkocht, die met het net beschreven systeem zijn uitgerust, kan ervoor zorgen dat de eigenaars van deze wagens niet onnodig worden verplicht dadelijk in een nieuwe wagen te investeren, terwijl de negatieve effecten op de stedelijke luchtkwaliteit toch worden vermeden.
Minister, kent u het systeem van de SCR-katalysatoren en de combinatie met het additief AdBlue? Heeft de betrokken sector u in dit verband al gecontacteerd? Vindt u het uitrusten van dieselwagens met euronorm 4 met een SCR-katalysator, te gebruiken in combinatie met het additief AdBlue, een goede oplossing om de lokale luchtkwaliteit te verbeteren? Bekijkt u de mogelijkheid om voor de retrofitting van dieselwagens met euronorm 4 te voorzien in een uitzonderingsregel met betrekking tot de toegang tot LEZ’s? Bent u bereid om, net zoals destijds met de roetfilters is gebeurd, vanuit de Vlaamse overheid financiële ondersteuning te geven voor het retrofitten van dieselwagens met euronorm 4? Zult u onderzoeken of deze ondersteuning gericht en op basis van inkomensgrenzen kan gebeuren?
Minister Demir heeft het woord.
Mevrouw Rombouts, de heer Van Rompuy heeft me schriftelijk al exact dezelfde vragen gesteld. Ik ga hier graag op in.
De SCR-katalysatoren zijn mijn kabinet en de administratie natuurlijk bekend. Ze zijn al langer ontwikkeld en worden in toenemende mate standaard ingebouwd in nieuwe dieselvoertuigen om voor de verstrengde homologatietesten te slagen. Het gaat hier om het retrofitten, het achteraf inbouwen in bestaande dieselwagens, en niet om de standaarduitrusting van nieuwe wagens.
De Duitse fabrikant van de SCR-retrofittingapparatuur heeft nog geen contact opgenomen met mijn kabinet of met de administratie. Mijn administratie heeft vorig jaar wel reeds informatie over het Duitse systeem ingewonnen.
In Duitsland gaat het om een uitzonderingsmogelijkheid voor de uitbouw van een voertuig met euronorm 5 en niet om een uitzondering voor de ombouw van een voertuig met euronorm 4.
De meeste Duitse steden die een dieselverbodzone hebben aangekondigd, zullen hierbij voor dieselvoertuigen immers euro 6 als toegangscriterium hanteren.
Een SCR-installatie heeft enkel een impact op de uitstoot van stikstofoxiden (NOx) en niet op de uitstoot van roet. Aangezien euro 5-dieselvoertuigen minder roet uitstoten dan euro 4-dieselvoertuigen, zou een vrijstelling voor omgebouwde euro 4-dieselvoertuigen een negatieve impact hebben op de roetuitstoot binnen een LEZ. Een dergelijke uitzondering zou dus een negatieve impact hebben op de gezondheid van de inwoners van een LEZ. In Vlaanderen zijn euro 5-dieselvoertuigen nog tot 1 januari 2025 toegelaten in de lage-emissiezones.
Er bestaan bovendien momenteel nog heel veel vragen over het technisch potentieel en de juridische aansprakelijkheid. Het installeren van een SCR-katalysator op een bestaand voertuig betreft een hardware-aanpassing. Hiervoor moet er medewerking zijn van de constructeur. Ook technisch is het zeker niet vanzelfsprekend: is er bijvoorbeeld plaats genoeg dicht bij de motor om een SCR-katalysator te installeren zodat de werking gegarandeerd kan worden? Er is bovendien niet één standaardoplossing voor alle voertuigen: voor welke modellen en merken zijn er wel toepassingen, voor welke niet? Er zijn op dit ogenblik ook onvoldoende garanties dat de systemen de emissieprestaties van de betrokken voertuigen in voldoende mate verbeteren: hoe kunnen we dit verbeteren?
Om een antwoord te bieden op de vele technische en juridische vragen over aansprakelijkheid heeft mijn administratie eind vorig jaar een studie besteld. De studie zal een antwoord geven op alle vragen over werking, effectiviteit, garantie en homologatievoorwaarden. Ik zal de resultaten van dit onderzoek afwachten, ik verwacht ze tegen eind dit jaar.
Ook in Duitsland zijn er nog geen goedgekeurde retrofitsystemen voor het verminderen van NOx-emissies beschikbaar.
Zoals eerder gezegd, zou een vrijstelling voor omgebouwde euro 4-dieselvoertuigen een negatieve impact hebben op de roetuitstoot binnen een LEZ. Ik ben dan ook niet van plan te voorzien in een vrijstellingsmogelijkheid voor omgebouwde euro 4-dieselvoertuigen.
Wat eventuele financiële ondersteuning voor het retrofitten van dieselwagens met euro 4-norm betreft, wil ik eerst de resultaten van het onderzoek afwachten vooraleer ik daarover een beslissing neem. Dat is destijds ook op die manier gebeurd voor de roetfilters. Ik hoop op dat moment ook deze vraag te kunnen beantwoorden.
Mevrouw Rombouts heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Als er inderdaad nog een aantal technische zaken zijn, moeten we daarop kunnen rekenen, maar het is toch een evolutie. Innovatie staat niet stil en ik hoop dan ook dat de autosector gigantisch wordt uitgedaagd om een grote stap te zetten naar zuivere voertuigen en naar overgangsmaatregelen om het voor iedereen sociaal-maatschappelijk aanvaardbaar te houden. In die zin ben ik blij van u te horen dat u de techniek nauwgezet opvolgt, om hopelijk het verschil te maken en versneld naar een zuiver voertuigenpark te evolueren. Ik kijk ook uit naar de resultaten van de studie om verder het debat te kunnen voeren.
De vraag om uitleg is afgehandeld.